장음표시 사용
551쪽
laedit reverentiam, patrem impietatis &, an moibi ηccusask8 Nonne sutor est, posthabito sanguιne, extrinuω heredes institui sic t Plinius paneg. ia
De fictionibus in jure naturali licitis, vide quae Pufendor fhb. D 4e I N. γ' G. c. . 2. g. d. in Eride Scandica pag. ZO. 22o. cootra imperisos adverserios suos disputavit. S. IX. Tempus est ad Iudicum tribunalia veniamus. Haec utut justitiae ac veritatis ossicinae esse debeant. dolum tamen b Irum non excludunt. h. ejus ope ab actore vel reo veritas ςχlorqueri possit. Divinum Salomonis judicium, in jure duabus mulieribus dicendo, primum in hoc ge re lacum meis tur ; Mia summa prudi ntia naturalem mirum affectionem
spiciens, volunta em scindendi inlantis vivi prae se tulit, ut
matrem deic geret veram I Reg. m. 2s. Similem Claudii soleristigm memoriae prodidis Suetoniux cap XV. qui feminam, non Unoscestim inlium suum. dubia. utrinquo amumentorum fide, ad confessionem , indicto ejus mauimonio, compulit. Gallae, narrat idem: quum i enim de proprietate iuNenti quaereretur, levibus utrinque arsumentis ς testi- s, decrevit. ut ad locum, ubi adaquari solebat, ducer tivi c Hie involato, isque ejus esset, ad quem, sponte a Dptu, capite revehisis, se r epistit , in dus, vita c. VII. olus Magnus denique, certus aut patrem aut filium
Pendam .occidisse, incertus autem uter eorum, utrumque
suspendi just.. dc confestim filium innocentem conses vine sua pater ab imminente supplicio liberavite id quod la
dat Mcnochius : improbat Scaccias imperite, di contra capis aferre 2. X. de Prae umi. Vel sola namque ratio dictitat, ju--φm.: Reritatem. teruendami, simulatione hisnesia, & ad decipiondumi non. diricta , uti posse. Sic territionemi realem'
di verbalami praxis quotidiana defendit, quando judex ministrum terriouem, . ca1ruficem puta, reo sistit, quasi toria
552쪽
quendus esset. Similiter prudens judex notitiam crimini prae se ferre potest, ac si auctorem delicti ejusque circumstantias habeat perspectas, licet omnium sit ignarissimus. Caveat
autem sibi, ne promissione impunitatis consessionem eruat, quae raro in optimam partem cadere solet. Neque enim
judicis est, poenam remittere, sed punire, immo dubia dc inutilis plerumque haec eruendae veritatis est ratio. Sive enim reum indicia propinqua dc praesiamtiones urgeant, quaestioni est subjiciendus : sive per testes criminis jam convictus, & ejusmodi confessio non desideratur l. 8. D. de
sive deinceps leviores tantum conjecturae adsunt, icille crimen, serian non commisitim , fassus est , quo e carceris squalore se liberaret, nec tunc poenae ordinariae erit subjiciendus , praesertim si confessionem ita extortam revoca. verit. I. D. de Pactis. ibique marems, Faber C. lib. s. tit. 2 s. def. I7. Covarr. Lib. I. Var. ref 2. in . Quid si
vero judex nihilominus veniam delicti promisit 8 Distinguo: aut is inferior est, ic tum si reus, indiciis oneratus, in confessione perseveret, vel satis probatum fuerit delicium . non obstante fide nulli ter data, poena ordinaria est assiciendus. Aut Princeps aliusve, qui gratiam delicti facere potest, impunitatem promisit,& hic fidem liberare tenetur, exemplo Davidis 3 Re . II. 8. Matth. de cring. lib. 8.tit. I 6. c. I. n. I 6. Unde fagum Alexandri III. passim reprehenditur, qui impunitatem Episcopo Simoniaco promissam. haud praestitit. CarpZ. n. cr. qu. I 9. n. I s. Aliquando item si Rei p. intersit, delictum valde occultum detegi, impunitas prodenti a judice inferiore promissa, servanda erit. vid I. s. g. 7. C. ad L. Iul. M . l. I. c. de Fals monet. Brunn. proc. iv.
f. X. Nunc latissimus disquirendi campus sese aperit, num Advocatis in bona causa simulatione dc dissimulatione uti fas sit pVetus illa quaestio est. tam apud Gentiles . quam Christia. nos ventilata. incilianus lib. XLI. IV. rat. c. I. licite fieri
553쪽
n sesse existimavit . ut vir bonus , in defensione musae, elit aliquando judici auferre veritatem ; aut responsione , joculari. rem risu magis dignam sacere, quam poena, si crimen objectum negari non potest. Sane cum litis contestatio sit quasi initium praelii civilis, dolos & argutias , velut
stra agemata forensiah probarunt multi, etiam reccntiores Iurisconsulti, Mynsing cent. 3. OU 6. ves b. dc Peruet iis iit. C. de Adv. div Negarunt alii, auctoritatis non min , ris, quos inter Wisienb. dio M. n. II. Covarria . I. reis flat. 2. CarpZOv. p. I. c. I. d. 8. dc Struv. M. VII. θ. 8. hoc moti sunt argumento, quod non sint facienda mala, ut
eveniant bona , quodque meliust sit decipi, quam deciperet Cor. VI. 7. 8. Mihi distinguendum videtur inter dolum bonum lc malum. Circuitus prudentiae civilis vigilantia& modi, quibus sine laesione adversarii ad exitum citius pervenitur, non tantum permissi sunt, sed ec laudandi ; inprimis si ad excludendam alterius fraudem, vel pertinaciam ejus frangendam adhibeantur: nec enim dolo fecisse videtur , qui fraudem exclust, ait Papinianus in I. 77. f. antepes de L gat. 2. Peduriis autem dc mendaciis, etiam in bona ciuis, i abstinendum censemus, etsi pars adversa iis utatur; nec ienim hujus peccatum , alteri peccandi licentiam donat. Omnino autem temeritatem illorum causidicorum , qui omnia
moliuntur. Iucri cupiqitate illecti, ut palmam serant per fas dc nefas, per vera ecfalsa, aristamur; salosque suppli- cio Idignos esse censemus, quod, post cladem Varianam ,
m jores nostri statuerunt, in causarum Patronos Romanos: aliis oculos , aliis manus amputabant: unius os sutum, recisa prius lingua , quam in manu tenens barbarus, Tandem, inquit.
misera , Milare desiste, apud Florum lib. IV. cap. I a. Neque enim caninum illud studiues, quod Lipsua, post Columellam .pestem reip. vocat, majoribus tum cognitum fuit; sicut nec Hebraeis, Suecis, Danis, Hungaris antiauis. Franci inter :Advocatos & causidicos, seu clamatores, disserentiam statu runt, ut apparet in capit. 8. de Ia. apud Goldast. l. 3. pag.
554쪽
1s6. Romae in jure cavere , consilio juvare . atque hoe scientiae genere prodosse quam plurimis, ' vehementer ic 'as opes . Mndas, di ad gratiam pertinuit. Cassiodorus contra queritur; officimn Advocati plus ad sub tersionem veritatis. -m expositionem justitiae cxerceri; Nec tamen propteranusum usus tolli potuit, neque hodie omnes eodem loco habendi sunt i Pravi ac pernicioli procul e limine judicii petilantur : probos autem , fideliter, ut decit Justitiae Sacerdotes, munere suo fungentes, maneat suus honos suaque laus ex ι I . C. de Adv. Δυ. jud. quam di scite Lucanus ex
pressit : e . - - . - hcet exercere togatae
Mam 4 is . licii sine hausta 3 - ' Milia luitiino sub judica bella movere, ' . ' ι . Hisci quoque serva i contingit gloria civis agae victrues intexunt timina palmae. Hi praestiti jurisjurandi memores, non modo falsas allegationes dc dilatorias exceptiones . utut cliens suus possideat, abominantur, sed&a maledissis; calumniis dc sordibus abstinent, illud Isocratis monitum, non moniti prae oculis habentes : Nullius improbi negotii parranus esse velis : nam ta te ipsim facere putabura, quae ab aliis facta defenderis.' Quo mavigis autem in tritura forensi exercitatus erit causarum Patronus , eo plures Cautelas contra adversarii cavillationcs in
promtu habebit, legitimas puta dc honestas, non tales, quibus ipse Caepolia nonnunquam subjecit: Sed cave , ut fac
cautela utaris, in perniciem animae tuae Finge : negotic mea λgerens, imprudens r- meam eniisti: intellisis rem meam esse ; priusquam usucapias , vis mihi rem servare, & tibi regrestum efficere contra venditorem, quod neutrum ficri potest, ubi implaveri, uiucapionesti. Ergo aliquem 'subor naες - abimie, qui meo nomine petat rem ; Me vid relli 'doliam malum facere , 'quia nemina 'facis injuriam L. I s. s. 3. D. dis Net1 Is st: Ni rem sentiundum de specie ' seqvcntei
Mulier quaedam Atheniensis pecuniam depositi nomine ac-
555쪽
ceperat a duobus, ea condi ione , ut illam utrisque redde. ret. Alter eorum rediens , simulata socii inorte, pecuniam ab ea totam abstulit ; postea alter reversus eandem ab ea pecuniam, aut totam, aut suam Parrem poposcit, venit res ad judicium. Haerebat misera in maXimai pariter, re pecuniae, .Mi defer sonis penuria ; . jamque de laqueo cretrabax. . di Demosthenes, mulieris patronus, judicii vi mat: elusit: postulavit enim, ut hic socium advocandum curaret . quo utrique simul secundum legem conventionis pecunia redderetur. Quod Demosthenis factum Valerius Maximus inter ea annumerat, quae aliquando vafre dicta aut facta lanx tib. Vua f. s. Prius eth, docere clientem, ut dverserio subtrinati instr incnia; vel ut cum lcste simulet rixas, quo tanquam suspectus recusari possit. Bene monuit Iustus Oldehop iii Obscrim. tit. I. O . II. advocatos aliis cavere volentes, sibi inprimis cavere debere, ne per cautelas vincendo, cauteriatam conscientiam consequantur; quamvis enim in i hac iusta pro sint ad honorem, in futηra tamen vita, aedifixgiat gehemnam. In criminalibus: equidem, , ubi de umena agitur . De na laxat Pulaneόrs lib. . m. de G. c. I. S. EI. adeo ut Patronis a parte adscitis, fictas sententias allegare, & reum, qui clam confessus est crimen, ad. negandum i'struere permittat. Uςrum quum rei intςrpreteRI. re t 'Αdvocatus . . mi
eumscribere nisuntur, hos tales voςati θλlvi mus epist. . δε ιιι-boli mancipia. CarpZoyi pr. mm. qu. appellavit.
.tibus i&-ηccusatis qice'dum sit ti t. dii orum, inr, i ri que in ca sunt haeresi, quasi veritas, non misi ex ba jure jurando dίci debeat : i ordinatam ' charitalem ioci Iure a seipso, l. 6. C. de Serv. actori probandum esse, Decius singerus causantur , neminem vero , ut sorex, spontanea
556쪽
confessione, se ipsum prodere debere. Baldus suo impore
dixit: Advocatos θ' reos smpernegare piper nigrum . aliquando dicere esse album: ut refert Paris de Puteo tract. de Θndicatu tit. de excess. Advoc. Alii interesse existimant, utrum civilitcr, an criminaliter agatur. Delinquentem enim obstrictum non esse, ut ultro sese poenae offerat, & condemnet. Horum argumenta recensuit Pulandors tib. IV. c. I. S. 2o.
singula vero Ill. Thomasius Puris . div. l. a. c. 8. 6 8 s. solide confutavit. Qiiod si enim sanctitatem Iudicum, Dei nomine praesidentium . & jus eorum veritatem explorandi,& obsequii necessitatem intueamur, mendacio vel contumaciae non magis in criminali , quala civili causa, est locus. sol tribue Domino Deo I aia honorem laudem. θ' conis fiere quid Ριeris . nec facinus ruum nega, vox erat Iosuae ad Achanum cap. VII. p. I9. Eo. Deinde justa causa justis m dis est propugnanda, nec gravi bonoque viro unquam con-Venit , de victoria magis , quam veritate esse solicitum ;quandoquidem ea veritatis vis est, nullis ut machinis aut arte subverti possit, sed se ipsam sine patrono tueatur. Absit
tamen omnes cautelas judiciales damnemus , quarum eXempla dedit Covarruv. l. I. Var. ref c 2. dc passim Strych. In rroduct. ad prax. for. ad quem B. L. remitto. Controversa quaestio est, an positio partim vera, partim salsa tota negari possit 8 Gallius assirmat, si quoad qualitatem temporis vel conditionis falsa sit lib. I. OU. 82.n I 6. Alsi reum reo spondentem ossicio suo satisfecisse ψunt, si dicat positionem
nego , ut concepta est. Mascard. de Probat. concl. Il77. n. 44. Sed Mynsingeri negantis sententia verior est, cent. 2. Obs s. tum propter L Eo. S. I . D. de Interr. in jure fac. l. 7. D. de Exc. reijud. tum ut omne pedurium evitetur; tum ut periculosa rabularum astutia excludatur. Quin vel sola accedentis jurisjurandi religio has nebulas facile dispellit, & sum citidistincte partim negando, partim fatendo responderi posse, 'sive de quantitate, sive de qualitate interrogatio instituatur. Non magis probanda est sententia Franakii ad tit. De his qui
557쪽
vit. infn I . 8c aliorum existimantium . eos qui actionem. injuriarum timent. mittere posse procuratorem , ut ad evitandam infamiam sententia in ipsos feratur, per L S D. I. 6. de His qui not. ins ι. 2. de Obses. patron. 9 par. Sanquam enim Camera imperialis, in causis injuriarum , sententias in
Procuratores ferat ; alibi tamen in reum feruntur , nec ex lite . sed ex negotio ac turpi facto infamia oritur , cujus dominus est reus conventus I. 86. de Solat. Schili. Exerc. x. g. . I . Solidum magis crepat cautio . ut qui propter in)urias non atroces , calore iracundiae prolatas, actione ad palinodiam pulsari potest, ante litem contestatam honoris declarationem instituat, q .o ipso a recantatione se liberabit. Finckelth. Ob . so. per ιot. id quod non tantum apud Saxones, sed ec alibi obtinere tradunt Mev. p. LI. Ge. 3s8. Κloch. tom 3. cons. I 8 n. IO. Sande Lb. s. tit. 8. des r. Quid p. quod jure Romano do furto. rapina aliove delicio ante litem contestatam transigens, infamis non fit, quod crimen confiteri non videtur l. 73. D. Proc. l. 26. f. s. D. de Nox. , aft. Idem est, si per tertium transactio celebrata l. 4. S.Iis., D. de His qui nor.
S. XII. Ad contrahentes quod attinet, ipsa ratio dictitat, omnia
aperienda esse , quae natura contrareus exigit; id quod &legibus civilibus est repetitum. Prostat apud Demosthenem
vetus L.ex Attica: Κατα την αγοραν Romae vendia
tor, secundum Edicti AEdilitii normam, de vitiis non indicatis tenetur I sive sciverit ea, sive ignoraverit; quoniam nia hil interest, ignorantia venditoris, an ejus calliditate emtor fallatur. Plane dolum malum semper abes oporrere , in judicio emti, quod bonae mei est , respondit Pomponius in I. 6. g. M.
D. de Ac . emt. vend. Et nemo quidem dubitat, vitia quaerem subjectam per se contingunt, a viro bono reticeri non posse , ut si mancipium moroosum, fugitivum , noxave non solutum, venum exponat mango 3 si domum a Magistratu
dejici jussam, vel aedes pestilentes quis vendat , quae salu-
558쪽
bres habebantur, indicandum id est emtori, quia linico
tractibus convenit, & bonae Mei venditorem nec commodorum spem augere, nec incommodorum cstgnitionem obscurare oportet, ait Valer. Max. I. VIII. c. 2. n. I. At dissicilior decisio est, num lc vitia, quae extra rem venditam posita sunt , palam& recte pronunciari debeant Z Cicero lib. ILL de Μ Omquaestionem inter controversa jura Stoicorum retulit ; hodie Calbs conscientiae vocamus. Antipater enim , homo acutissi. mus, omnia patefacienda existimabat, ut ne quid omnino, quod venditor novit, emtor ignoret. v. gr. Si in annonae caritate frumentum aliquo advexerim, solusque sciam , mul. tos illuc frumenta advecturos, ita ut suo adventu inopiam paullo post levaturi sint : omnia haec, putabat, me nota facere debere, nec qui cquam subiicendum esse , ut pluris quam aequum sit . frumentum vendam. Contra Diogenes Babylonius, magnus itidem dc gravis Stoicus, venditorem, quatenus jure civili constitutum csiet, dicere oportere, bat; cetera cum sine insidiis agere, & quoniam vendat, velle quam optime vendere. Advexi, inctuit, exposui, vendo meum, non pluris quam ceteri: fortasse etiam minoris, Cum major est copia, cui fit linjuria ξ Cicero in Antipatri sen-.tentiam pronior est, omnemque mercatoris dissimulationem idcirco hominis non aperti, simplicis aut ingenui, sed ver-auti potius, astuti dc fallacis esse contendit. AleXander auistem ab Alexandro ilib. VI. Geniat. dier. c. i. Grotius lib. II. c. I 2 6.8. etiam Pulandors lib. V. c. 3. 5. 2. J.b A. arbia trium suum interposuerunt. Vin' meum p Paucis dabo et
Aliter leges, aliter Philosophi tollunt astutias ; illae quat nus tenere manu possunt, hi quatenus ratione & sessio doctrinis. Jam vero Cicero, cum Antipatro suo, Virum bo- .num & Stoicum sapientem fingit, qui ubique sanctus ec ho inciti cultor paupertatem magis, quami divitias in bonis habet , hic vero in summa frumenti inopia si sciat, alios at nonae caritatem mox levaturos, id non silebit; quia ea lege si hominem natum profitetur, ut humatu: societati insem
559쪽
viat, nihilque dicat , faciat, aut expetat, nisi summa cum laude dc dignitate conjunctum. At mercator, ad Indos cX- tremos impager currens, nulloque pacto ad futura praedicenda obstrictus, plusculum hic lucrabitur, reticendo ne mliorum eventa , quae fortuita tantum dc in casu sita esse norat. Suae hac solema commercia stare non possunt: delicet rigida charitatis regula, in egenis emtoribus, sic violari possit, non tamen injustus est. venditor , pretium ab omniis ous ultro oblatum accipiens. Latius utique patet ossicio rum, quam juris regula: multa pietas. humanitas dc liberalitas suadent. quae CAtra publicas tabulas sunt. Forum hacis propter Anacharsis . locum.ad fallendum invicem destinatum appellavit, ubi aequum esse credatur , quemque ad quaestum strum esse callidum: dc judicio Impp. haec emtioms venditio nis existimatur subsantia , us emtor filiore comparandi, vendiis ror cariore Hsrahendi votum gerenies, ad bum contractum acceis dant. l. 8. C. de Resi. venae Alibi nimius in alteram partem Cicero; cum enim ab inimicis, in Senatu, ei mendacium obisjiceretur, inter ridcndum cos, quasi austeros dc oeconomiae imperitos obtundebat, dicens : Ακοινον niτοι homines estis, quum ignoratis , prudeniis N causi patria mitias esse , quod emere ve. ιιι , emtarum sies v are, propter competito es emti s , apud Gellium lib. XIL N. A. c. I 2. Plautus Trucul. Actus II. Q. q. p. 6O.
. . Ubi sae laso res vri pulchre potest. Au laam quemque aequom est, s su esse caltari .
. Eadem ratio essicit, ut quae commendandi causa, in ve ditione dicuntur ae mercatoribM , si palam appareant, eoanon obligem L M. S. I. D. dat uri eam. L 29. pr. N Pri . Edu. eae veluti si servum frugi lc. dicto auctentem dix rino; ves speciosum, etsi dissicilis natura formam naevit; vel dormam bene aedificatam, quae ruinam minatur. Diog
560쪽
quit, villam bonam beneque aediscatam , non exsimanturβθμlisse, etiam illa nec bona sit, nec aediscata ratione ; multo mi nus , qui Amum non laudarunt: ubi enim judicium emtoris es. ibi fraus venditoris quae potes esse Z Attamen nostris quoque
temporibus, verum esse comperimur, quod Sirachus h bet cap. 27. 2.2. Inter compages ligneas pangitur clavus,& inter venditionem atque emtionem peccatum ultro cutroque teritur: vel quod de sui aevi propolis dixit Cicero, nihil eos pro Pere , nis admodum mentiantur. Salycetus paucos mercatores esse conqueritur, qui non utantur mendaciis ; dc plures id genus querelas cumulat Benevenulus Straricha de Mercar. p. 2. n. s. quas promiscue nostras non facimus. Trita interim praeconum laudatio , rem bonam venum exponi; cujus causa emtor intelligens ne num ulciquidem pluris emit, stultus suam sibi exprobret stultitiam,
di quia non aperuit oculos. aperiat crumenam l. I s. f. I. II. de Contr. emt. Mev. p. IV. dec. 49. Brunn. cem. . dec. Io. Bene Horatius bb. II. ep. 2.
Malia sidem promissa levant, ubi plenius aequo
Laudat venales, qui vult extrudere, merces.
Plane si decipiendi emtoris causa aliquid dictum , quod ad
rei laudem spectat, vel reservatio mentalis aut vanitas orationis adhibita, quae hominem constantem dc prudentem fallere possit, ratio est, ut actio de dolo nascatur l. 37. D. de Dolo mal. Non multum enim refert in mendacio, aperte dicas a re alienum, an/verum quidem, sed quod, ob
πολυσηροπι vocis . alterum aliter accemurum scias. v. gr. vendo tibi equum sine vitio, nisi quod non ascendit arm rem , pontem ligneum in mente habens, apud GloK. in I. 3μ δερ a I. vel de equo lunatico, si loquatur, Hare Een, non equi., sed suos . vel emtoris oculos intelligens, quod exemplum attulit Giphan.l in orco. leg. I. I. c. 2 n. ZIs. Hae enim& aliae ejuscemodi cavillationes hominum perfidorum lcVeteratorum sunt, contra quos commodum erit ac frugi adhibere, qualia Cl. Stryckius in cautelis contrain