장음표시 사용
571쪽
Labrorum tenus: interea perpotet amarum Absinthι lGicem , deceptaque non capratiar,
Sed potius tali facto recreara valescar. Andronicus Rhodius de Mcdico mentientc idem assii matDὸcipit quidem at deceptor non se nec enim propositum sibi habet decipere, sed servare aegrotum. Salus aegri suprema Medicorum debet lex esse, & quacunque ratione eam praestant boni & sequi consulendum est. Modos hujus doli boni varios adduxit Franciscus Ualteriola Enarrat Med. lib. VLenarrat. 6. Gabrielis quoque Naudaei ea de re scriptum olim me vidisse puto. Hoc loco unicum adhuc eXemplum attulisse lassiciat, & verbis Horatii quidem pulcherrimis LIL
Pauper Opimius arrenti positi intus auri, Vbenianum Isis potare diebus Campana solitus trulla , vappamque profestis, Θοηdam lethargo grandi es oppressus, ut heres
iam circum loculosi claves Dius ova que Currerra: hunc medicus multum celer atque Melis
Excitai hoc pacto; mensam poni jubet, atque
undi saccos nummorum, accedere plures
Ad numerandum: hominem se erigit, addit illud, Ni iua custodis, avidus jam haec aufer ι heres. Op. Men' vivo δ M. Ut vivas igitur vigila: hoc age. Op. uid vis pS. XXX. Sequitur ut fictas Poetarum fabulas, ZT. portentos , ut Plinius vocat, mendacia videamus Magna sapientiae vis aliquando iis inclusa est ; adeo qui corticibus fractis humanum genus nucleum inveniat, & quod ei ex usu sit, per ludum de jocum deprehendat. Nullam poesin sine fissione esie, S crates jam olim apud Platonem vidit. Dii Deaeque falsa loquentes, apud Poetas in scenam producuntur. Virgilio &
572쪽
dius piam fra dem criminis suspicione absolvit, l. IX. Me
tam . Idem alibi l. III. Eleg. Exit in immensum fecunda licentia TaIum, Obligat hisorica nec sua verba sis. Petronius, omnium elegantiarum Arbiter, rem gestam versi bus comprehendendam non csse docuit; id enim longe me lius Historici faciunt; sed per ambages , ait, Deorumque ministeria, & fabulosum sententiarum tormentum. spiritum liberum praecipitandum esse . ut potius furentis animi vaticinatio appareat, quam religiosae orationis sub testibus fides. Plautus in Pseudolo :Sed quas poeta fabulas cum cepit sbi.
Quaerit, quod nusspiam es gentium , reperit tamen, cir illud verosmile . quias mendacium es. Inprimis autem Poetae, & Graeci & Latini. Theologorum partibus fungebantur, & sub amoenis fabularum involucris omnem de Diis historiam occultabant. Intuentes item hominis ingenium, cognitionis pariter ac novitatis avidum. rudes hoc pacto inescarunt, ac monstris fabularum discendi illecebras proposuerunt; quia solida & amara virtutis dogmata a vitiosis spernebantur. Aut prodesse volant, aut delectare Poetae.
Neque aurium voluptati tantum student, sed ingentes sapientiae thesauros, praecepta puto morum . & civilis doctrinae sub commentitiis fabellis tegunt, ut hoc Scriptorum genus plus profuerit generi humano, quam sexcenti Zenones aut Chrylippi. Nec enim, ut Phaedrus ait, aliud quicquam per Doellas quaeritur, quam ut corrigatur error mortalium, acuatque se diligens industria. Vehementer tamen falsidicos vates jam olim impugnavit Dionysius Halicarnassensis; Arnobius prolixe advcrsus eorum fabulas disputavit 1 Ausonius, quod humanis vitiis Deos assimilant, ic multa absurda de divinis tradunt, eos reprehendit. Sed Philosophi larvam
detrahentes . narrationes omnes veras non esse ostendebant;
unde Sallustius c. 3. Philosophos sabulis usos esie, ait,
573쪽
ia Philosophi esse inquirere, cur fabulae sint 3 Immo pleraeque figurae potius & simulacra veritatis, quam menda- Cium erant, a quo eos fuse Plutarchus absolvit, libello deaad. Poetis & ipse Augustinus I. 2. quaest. Evangel. c. f. Non omne quod fingimus mendacium es, sed quando id fuimus , quod diihil signiscat, tunc es mendacium. Cum autem Ictio nostra refertur ad aliquam signiscationem, non es mendacium , sed alia qua Aura ve iratis. Alioquin omnia , quae a sapientibus/sanctis viris , vel etiam ab ipse Domino Aurate dicta sunt , me dacia deputabantur ; quia Iecundum ustatum intellectum non se sistit veritas in latibus dictis. S. XXI. Agmen claudant oratorum, Historicorum , & quorumvis Doctorum apologi , parabolae , orationes, & hyperbolae, quibus non semper violatur commercium sermonis; cum auditores vel lectores ex negotii natura fictionis ignari esse non possint. Cicero judicis esse, ebat, semper in causis verum sequi, patroni nonnunquam verisimile, etsi minus sit verum, defendere, multa dc misericorditer dc honeste dici posse, pro salute calamitosi. Sic ipse egit, dc fassiis est, orationem pro Muraena, apud imperitos tum diactam, aliquid etiam coronae datum fuisse lib. IV. de Finib. c. 14. Rotunde Castructus, artis rhetoricae princeps, apud Gellium lib. I. c. 6. Aliter, inquit, Censor loqui debet , aliter rhetor. Rhetori concessum es sententiis uti fal , audacibus subtilis, captiosis, si modo verisimiles sunt, eae possunt ad movemris homines qualicunque astu irrepere. Hinc Plato in Gorgia, eumque imitatus Basilius, Rhetoricen artem mentiendi vocavit. Nullum tamen in apologis mendacii crimen : idem enim illis, qui sabulis scopus est propositus, ut homines qui directo objurgari nolunt, quasi per alienum latus punis gantur. In sacris vetustissimus apologus est, quo Joathan utitur, ad reprehendendos Sichemitas Jud. IX. 7. in profanis Hesiodi Op. ter. p. 2o3. Post Archilochus, Demosthc
574쪽
obtinuit AE pus Phryx, Croesi Lydorum Regis tempore celeberrimus fabularum fictor, qui frequenter animantiabus rationis expertibus, aut arboribus, fandi disserendique
facultatem fecit; quo homines earum exemplis cautiores facti, nil admitrerent, cujus eos postea poeniteret. Magnificum fabulis his elogium suspendit Philostratus de vita Apollonii l. V. e i . Gellius II Nost Au. c. pen. Phaedrus &alii passim. Notus item est Menenii Agrippae apologus,
de membris humanis adversus itomachum conspirantibus, cujus narratione plebem Romanam ex Aventino in Urbem
reduxit; ad quem etiam bis sanctus Apostolus in epistolis suis alludere videtur. Ab Apologis differunt Parabolae, quod hae ab eo, quod fieri potest & solet, desumuntur ; talis
est Prophetae Nathanis a Reg. XII. quas protulit Assertor noster in Evangelio , more tum temporis , in familiaribus etiam colloquiis, usitato Palaestinis, auctore Hieronymo in Marib XVIII. Ipse Christus Aperiam. ait, in parabolis os me rem , in aenigmate antiqua loquar. Grotius historiolas illas comparativas & similitudines fabalas ic fabellas nominavit ι 2. de r. B. V P. c. 2o. 6 48. acriter eo nomine passim reprehensus; sed plura sunt quibus defendi possit, quam Erasimus, qui in catechismo suo historiam redemti generis humani salutiferam fabulam appellavit. Senecae judicium sperni non debet, epist. so. Im qui simpliciter o demonstrandae rei
causa loruebantur, parabolis referti sunt: quas existimo necessarias, non ex eadem causa, qua Poetis, sed ut imbecilluaris nostrae adminicula sint , ut discentem audientem in rem prae sentem deducant. Ad finem properat calamus; de Historicis tamen verbo dicam. Prima eorum lex est. nihil falsi dicere, altera, verum non tacere e multi vero fabulas inseruerunt, ad captandum lc illiciendum lectorem , ut Herodotus Sc Theopompus. Alii morationibus, quas fingunt, dc panegyricis multum favori, aut odio suo indulserunt, ut Livius , Dio & Florus. Alii rursus a vero mendacio non refugerunt, ut patriae prodessent. Sic Fabius Pictor pro
575쪽
Romanis. Philenius, pro Cinhaginiensibus suis salsa scripserunt. Iovii penna venalis sust: Varillata fluxa fides:
Aretinus a Carolo U. Francisco L &Soli manno simul muneribus cultus est. Solus Grotius de hoste suo Mauritio sine livore scripsit. De Calvino, Luthero dc Hildebrando laetissima seges discrepantium narrationum ; multa de hyperbolis, quae & oratoribus & Historicis frequentes , adjici posisent: veritati eas opponit Cicero I. V. ad Att. c. 2I. & mendacio sic ad verum veniri ait Seneca lib. VII. de benes e. Sed ohel jam satis exemplorum est, imo sorte nimis. Tu nunc, Benevole Lector, udex sedeto. num Veteres Dalumasquem bonum esse dixerint vere, di an recte is a me fuerit defensiis & explicatus Ego mihi sic blandior, humano m re. Si quid vero sacris literis, aut bonis moribua contrarium dixi, id dictum non esto. Nullus me promtius monebit
errantem , quam ego monentem sequar. Nam adhuc Illud in bιs rebus vereor, ne forte rearis , Impia te rationis inire elemensa , viamque ogredi scelaris.
576쪽
MIenniter a. d. XIV. Kal. Novembre M D CC XIV. Bum ordinariam juris Proselisonem , in Regia Duisburgensi Academia, auspicaretur.
Cicero I v. Tusc. Quaest. C. 24. Litat insectemur Stoicos, ut Carneades stabat, metuo
Uod bene vertat Deu optimus Maximus, quodque celeberrimae huic Academiae, Vobis, mihi. reique tum publicae, tum litterariae salutare siti laetus juxta ac tremebundus in cathedram hanc, retuns & honoris sedem, adscendi, Iuris docendi provin- . ciam.
577쪽
2 e Stoica yctorum Philosophia. 363
eiam, Regiis codicillis clementissime mihi demandatam, suncepturus. Non enim me fugit, quot quantaeque sint caussae, Cur gaudio exsultem, mihique gratuler; qui eadem hac die, quin eadem hora, qua Iurisconsulti nomen & insignia sum adeptus, in Amplissimum Proseorum ordinem adsciscor,
munusque obtineo lautum ac honorificum, quod nec viri aetate, ingenio & rerum experimentis longe me vincentes sprevissent. Verecundans tamen in conspectum vestrum prodeo ; vocem faucibus haerere, membra trepidare, nervos
rigere, & auditis & cernitis. Num Templi hujus majestas
mentem ita perturbet, an rei novitas, an vero tenuitatis meae conscientia artus hoc frigore concutiat, id equidem
nunc non disquiro; & si vel maxime id definire possem , frustra nunc damnem consilium, quod mutare non libet. nec licet. Inertis subjecti erat Regem vocantem non sequi; vir fortis & strenuus haud existit, qui laborem fugit, dc luctatur cum officio. quod semel suscepit; quum animus crescat ipsa rerum difficultate. Illud in praesens mage curae mihi habendum esse sentio, ut argumentum auribus vestris Proponam, quod personae , quam capessis, sit aptum, quodque sua dignitate meam verborum inopiam compenset. Miles castra aut proelia loquitur; rus & fementem cogitat agricola: Iurisprudentia fundus est, quem jam decennium, &quod excurrit, coluit, ex hoc frugum quidam manipulus recens mihi depromendus est, nisi I spe ac qualicunque opinione vestra, statim sub initium , malo omine periclitari velim. Superiorum autem saeculorum ea jam fuit felicitas, ut, exuta barbarie dc melioribus litteris , velut postliminio, restitutis, nubes, quae Iuris prudentiam obscurabant, pulta sint omnes , tritaque satis via in secretiora ejus mysteria eatur. Sordet nunc pleri'ue secunda & Derbeata Accursit familia; retusum est Baldi acumen , & Decii subtilitas, pariter ac Butrigarii matura oratio ridetur. Ipsa haec Academia, quae masculae semper Jurisprudentiae fuit sacrarium, scdula illa legum mater oc nutrix ; hic ipse, quem occupavi , suggestus
578쪽
nil nisi ingenio perfectum, elaboratum industria .ec gravitate
insigne au mittere videntur. Tot artis nosti ae Proeteres, cloquentiae non minus, quam Iuris consultos, Weyerstrassios . Fuchsios, Felimannos . Mastrichtios, Crusios, Langelabe eos. Brandilos, Pagenstecheros, Tillios , Rcinoidos, exis sacratis pulpitis verba ad Vos facientes audivistis: a quorum varia cruditisne quo longius absum, eo magis mihi annitendum duco, ne mea infantia & incondito sermone purucher hujus loci Genius profanetur.
Quid igitur 3 Ne diu vos suspensos detineam, De Stoica
Veterum Iurisconsultorum Philosophia sermonis mei argume tum elegi: non injucundum, opinor, nec inutile, nec si iis adhuc, ut oportebat, pertractatum. Quis enim Vestrum summa cum voluptate non aveat percipere, cui Philosophorum sectae Iuris nostri Auctores fuerint addicti; qui suis laboribus , vigiliis dc curis sibi perennem gloriam, nobis otium, & quietem pepereriint Z Juvat nosse, quibus praec pioribus usi fuerint Historici & Poetae ; ec quanti noura interest scire. ad quam potissimum scholam ingenium appulerint Iurisconsulti, quorum pretiosa fragmenta non nostra: modo Germaniae , sed totius terrarum orbis oracula habe tur. Nullus in horum explicatione, jam usque ab Alciatoec Budaeo, cum laude est versatus, qui non ab Historia dc Antiquitatibus, qua Graecis qua Latinis, lucem iverit m tuatum ; dc in amoeno hoc studiorum genere nostra aetate
cellit non unus. Ea vero fundi nostri ab antiquo superest calamitas. quod in scholis negligitur Philosophia, saltem illa , qua Uctercs Iurisconsulti usi sunt, sine cujus tamen pe iritia jus civile nec disci, nec recte doceri potest. Iubet Cois micus ' nos in vitas hominum, tanquam in Fculum , inspicere, dc ex aliis nobis exemplum sumere, Ii quid recte factum, si quid laudi fuit, hoc imitari. Hinc autem Themidis alumni discent. veteres assedi vi magistros, quibus nihil unquam in vita carius fuit, quam Philosophia moralis 3 quique
579쪽
de Stoica P rorum Philosophiae: 16s
qtie non a legibus Decemviralibus . nec ab Edicto Praetoris, sed ab .intima Philosophia inchoandam esse Iuris disci. . plinam putarunt. Habebunt hic etiam Juris Studiosi adul. tiores, Prolytae & Papinianistae, unde veros legum sensus eruant. & tot cruces tollant, ab ignaris priscae sapientiae collocatas Quid Z quod ipsi Philosophiae Doctores . lucifugi&vcspertiliones, lac tandem sapere incipient, qui desidiosa nunc facilitate , 8c fallaci lenocinio , veteres Philosophos e manibus juvenum excustas volunt ut novas suas merces , metaphysicas puta nugas, & luXuriantis ingenii argutias majori pretio venditare queant. Adeo enim a rega via institutio nunc aberravit, ut, si Lucianus revivisceret, non uno, sed multis Hermotimis opus foret. Novas quilibet sibi condit artes; antiquas, quo quis est indoctior, eo magis contemnit; ut, si Diis placet. eas supprimere, & licentiae suae velamina ex vaga Philosophia praetendere possit. In Platone legendo, quod impenditur, tempus falli frustraque conisteri putamus: Stoicorum secta omnium sufagiis, tanquam morosa, aspera ic austera , est damnata : quin Zenonem , Chrysippum lc Posidonium, piscis aut edulii peregrini nomina arbitramur. Uni tantum Stagiritae, qui Sapientum numero inter nos habentur, adhaereicunt, & ex ejus Ethicorum libris Iurisconsultoriam sententias explicare satagunt. Quam
contortae aulem inde nascantur interpretationes , quot loca
tranquilla & perspicua inde turbentur , vetus querela est; dc tamen studium istud ita omnium animis inhaesit, & tam altas in Scholis radices egit, ut qui illud mentibus ic pulpitis eximere. tentarit, is vel Iovi fulmen, vel Herculi ci
Redivivae autem Iurisprudentiae parens, Iacobus C a. eius, jam dudum , in divinis obstruationum libris, ' plus uno testinionio docuit, a Stoicis juris Auctores nostros sore imbutos esse : pluribus id confirmavit Emundus Mprillis sa Lib. XXVI. cap. M.
580쪽
lius, Galliae itidem suae decus. dc M. Aurelius Galvanus h lia
brum singularem, de Stoica Juris prudentia Veterum Romanorum affectum habuit; qui vcl ob immaturam ejus moristem absolutus non cit. aut certe cum tineis & blattis tu.ctatur. Tantum vero abest, ut praeclarum hoc inventum multos sui invenerit aestimatores, uti potius a Uiris, etiam hilarioris famae , fuerit neglectum, multoque cachinno exceptum. Hos inter familiam ducens Paganinus Gaudentius, ' Pisis quondam Historiam & Politices Proseor celeberrimus , eos peccare clamitat , qui Iurisprudentes ad Stoicam doctrinam confluxisse, ejusque decretis praecipue
aluisse artem suam contendunt : quandoquidem multa in Zenonis Stoa proferantur, quae leges evertunt, civilis ad-
haec & forenus vita longe morem habeat cum Aristotelica & Platonica Philo Aia amnitatem, quam cum Zenonis schola. Huic igitur, quantum ingenio & Voce potero, tribus argumentis occurrere animus est; ita quidem, ut pri- , mo loco primos quosque, dc maxime celebres Romae Philosophos, e Porticu prodiisse ostendam: dein non aliam magis , quam Stoicam disciplinam, Iuris nsultorum studiis naide accommodatam ; dc postremo plerorumque horum responsa Stoicae familiae placitis respondere. Per tria haec orationis capita dum ordine festinabundus eo, ne quaeso, Auditores, mellitos verborum globulos, aut verba sesamo & papavere sparsa a me exspectetis. Stoicorum dogmata vobis expositurus sum ; hi autem simplici
stilo contenti, verborum pompam troporumque venusta. tem, tanquam damnosam di generi humano noxiam, asperia nabantur. Moribus etiam nunc Obtinet, ut a Iurisconsultis ζ Lib. I. Observat. cap. 3. θ' se .
Vide ejus librum de Us r. cap. I. g I. e De Philogophia apud Romanos cap. 3. In addendis autem e. I 3. latetur , Stoicos, de honestate agentes , multum ad Jurii prudentiam conferre potuisse Nos hac oratione Jctos Stoicis praecipue addictos fuisse probabimus: altera autem, de vera non simulata Ictorum Philu.-phia, quibus in partibus magistros suos deseruerint, oitendemus Diuitiam by GO le