장음표시 사용
591쪽
Reipublicae usum , ambitiosa morte inclaruerunt. Praeterea optime noverant Romani , non muros & propugnacula perinde firma imperii sui munimenta esse, quam multitudinem liberorum. Militem sibi lcgendum domestiacum, qui loca sedesqtie patrias revereatur, nec sortitudinem magis, quam fidem colat. Externis auxiliis credi non posse ; coire purgamenta urbium, stupidos, imbelles. venalesque manus; quibus ibi fas, ubi maxima merccs. Quamobrem conjugiorum subolisque habendam curam; coelibatum poenis coercendum , numerum liberorum praeis
mi is este provocandum. Hinc sollennis illa Censorum quaestio: Ex animi tui sententia. Tu uxorem habes p Hinc lex conficta: Caelibes esse prohibento. Hinc Metelli Numidici oratio φ de prole augenda, quam Augustus Caesar, quum de maritandis ordinibus ageret, in Senatu recitavit. Nota est lex ,ssa Iulia & Papia Poppaea, uine coelibes & orbos poenis , maritos & patres praemiis affecit; lex illa inquam marista , quae crebritati disortiorum modum, concubinatui nomen imposuit, eosque per Praetorem coercendos statuit, qui nuptias conrrahere prohibuerint, aut dotem negaverint ;ut his artificiis nuptiarum dies protraheretur. Non alii a tem sectae, tanta matrimoniorum Cura, quam quidem n stiae: ab ipsa natura id tributum febant, ut conjugia virorum & uxorum Conjuncta esse deberent; cum unum quodque animal, serum etiam , eo desiderio teneatur, quale ipsum est, tale alterum relinquendi. Φ
. Sunt Taciri verba in Agric. cap. 62.b Vide l. r. D. Solui. mair. I. 64. de Condit. , dem. I. 7. g. 3. de Bo
e IUN. epit. lib. sy. Sueton. Aux eap. M. Gellius lib. I. eap. 6.d Ad rem Julianus Imp. orat. VI. pὲ m. IS . Cisiensis senonis dAfeipuli eum animadverterent urbes meram illam nimiam ae canis, id es Θου eae sectae . hbertatem aversari, quibusdam illam integumentis inmolacrisque texerum ἱ nimirum rei domestica cura, opum compreυπ-darum dis , inoris contubernio, ac prolis educatione. quod eo anim
592쪽
Neque vero sela procreatione contenti fuerunt heroes no stri, curam quoque procreatorum parentibus injunxerunt: quin liberis, bene curatis & adultis, bellicae gloriae commendabant studium , Macte hac virtute cito i sanguinolentis in acie acclamantes. Ulysiem dc Herculem si etae suae laudabant patronos ac deos tutelares. Dulce & decorum iis crat pro patria mori : caros esse parcntes, caros liberos , propinquos , familiares : sed omnes omnium caritates patriam complccti; pro qua omnibus mortem esse opinpetendam, si ei sint profuturi. ' Praeclara haec coram vulgo fundebant verba, at, si rem curatius eXamines, cum pia fraude conjuncta. Totus mundus iis patria erat, omnes
ubivis gentium cognatos & amicos sibi profitebantur: jam autem , qui fieri potest, ut patriae commoda , alterius ci vitatis aut gentis non sint incommoda ξ qui patriae fines proferre nititur, alios spoliet, occidat, justitiam & humani generis societatem tollat oportet. Et, dic sodes, adeone
ulchrum est pro gleba mori, in qua prima vestigia posuia
i , quando alio in solo commode satis vivere licet c ubivis magnam partem peregrinae multitudinis invenies , dc nullum est exilium, in quo non aliquis animi caussa mo- , retur. Cives vero si patriam vocas, amicis quidem, cognatis ec propinquis amor debetur, quod ad ceteros delira interdum patria est, mentisque errore ducitur, ut Plato de sua locutus; interdum crudeliter bacchatur, atque in via
scera sua saevit. Sordent illi certe plerumque domesti. ci, hinc luscinia in nido non canit. Sed quorsum haec pUt patescat Stoicos viros politicos suisse, qui aliter in vita mo fecisse videntur , ut hoc Philosophiae genus proxime ad civitatumeustodiam periineret. Adde Ulpianum Stoicum in I. I. g. a. D. de T. R Cic. III. de osse. Stobaeus talog. 37. Marcellus I. s. de F et g. fumi. 8c Paulus i. pomiminium I9. S. T. de captiv. postl. redi. DAsciplina , infit, caseroram antiquior fuit parentibus, quam cura F.e
593쪽
de Stuisa 7 Drum Philosophia. s79
ta civili, quam in scholis philosophantes, militi Romano
robur & ses triplex circa pectus, magno caveae consensu,
Iod si denique animos ad religionem Stoicae sectae a, tendamus , nil crat institutis Romanorum convenientius. Romulus Urbis parcns id sancte posteris servandum praece perat, ut Deos patrios patrio more colerent; idem Ennianus ille versus indicat, qui ob suam brevitatem & vcritatem , tanquam eX oraculo pronunciatus videbatur :-ribus antiquis sat res Romanρ virisque. Unum autem Iovem Urbis ec imperii sui credebant statorem, qui tecta, moenia, Vitam, fortunasque suas e rupe Tarpria tueatur. Fabulari illa Poetarum Theologia, qua Mars homicida , fur Mercurius , Bacchus ebriosus fingitur, ipsis nil insulsius magisque nugatorium visum fuit. Civiis lem autem cultum, tanquam fraenum vulgi, observandum sibi diligenter & retinendum existimarunt. Quid nostri pUnam Lmiliter naturam , unum Deum, unum sive Jovem , qui per materiam, Velut mel per favos, decurrat, ubique in scholis suis profitentur. Nec tamen religionis ita sunt metuentes , ut cum vulgo Deos Deorumque nomina numero multitudinis appellare vereantur; passim id faciunt, dc, si usus erat, nulli majores sacrilegiorum vinis
3 Huc telaro illud Plutarchi in vita Cleomenis cap. 3. Magna tamehementia ingenia, s Stoica disciplina imbuantur, prompti ad perieula sabeunda es' audaces, adeoque temerarii sunt homines : In ea sedato γ' placido ingenio commiιιatur, ejus temperamenIo quas diluta, fructus optimos lis consentaneos profert. b Diogenes Laert. in vita Zenonis tib. VII. cap. I 3 s. cujus verba ex Ambrosii versione, compendii caussa, semel tantum appono: quoque Deum ese, , mentem, , fatum , , Iovem, multi se aliis appetiari nominibus. Seneca IV. de benes. c. 7. stu.ecunfue toles nomina propria Deo a tabis. Pomponius i. a. de J. & I. Vellati erga Deum religio. Ulpiatius i. p. 6 3. de R. D. Sanctum es, eis Deo που st consecratum. quae de alia loca Cur a Triboniano interpolata putem ,
594쪽
dices, & Deorum assertores. Socrates pro uno numine capitis periculum subierat ; hi vero inter parum & nimium medii, populo falsam potius , quam nullam religionem o jiciendam crediderunt. Omnem illam, febat Seneca, ignobilem deorum turbam, quam longo aevo superstitio inges
sit, sic adorabimus, ut meminerimus. cultum ejus magis ad morem , quam ad rem pertinere. Κccc talis tamque C.
ta fuit Zenonis disciplina : Vos nunc judices sedete, iacitique exhendite , num quae alia magis Romanorum assensum meruisse potuerit, quam quidem haec, & sententiarum gravitate & decretorum usu abundans At nondum res expedita est : nisi enim litterarum monumenta nos fallunt, quatuor se stis publica lege in imperio Rom. salaria sunt constituta,'& omnes in Urbe suos habuisse videntur antistites& patronos. Acriter igitur hi nos
inclamant, & grunniunt in primis Epicuri de grege porci,
plurimos maximo veterum consensu amicos, etiam Romae,
sibi vindicantes. Pythagoram ibidem aliquo loco habitum. statua ejus in cornibus Comitii indicat. Ennius certe ejus dogmata secutus est, ec Appii Claudii carmen, quod Ciceronis tempore extitit . Pythagoricum fuisse videtur. Qui mussis orandis se prolaturi, Academiae spatia amabant; quod mos in utramque partem disserendi ad exercitationem serenissium causarum proxime accedat. inos vitae delectabat libertas Cynicos securi. Aristotelis item & Theophrasti libros 3 In libro , quem contra superstitiones scripsit, auctore Augustino
lib. V. de Civ. Dei cap. IO.b Lucianus Eunucho: Scis, Pamphile , satirium , idque neutiquam exiguam , ab Imperasore osse consiturum singulis Philosophorum g neribus, puta Stoicis, Platonicis, Epicureis , praeterea Peripateticis, ita ut unicuique sectae praemium esses aequale. Huc pertinere videtur quod de Philosophis scribit Modestinus in I. , a. D. de Excus. ι- ρεσε s τινες -τω νομω: haereses quaedam propositae lego. Sed conditiones, non sectas intelligendas esse, contra Petitum , Grotium, Gronovium dc alios evici cap. VI. S. . De AEdilibus colou. o: --nicip. Dissili so by Coral
595쪽
de Stoica Fctorum Philosophia.
bros Sylla Romani detulit. Denique quis credat, pruden tiores uni sectae, velut sacramento aut superstitione quadam constrictos, se addixi isse λ cum extra haec vincula liberius philosophari. & in omnium casti a transire liceret. Speciosa haec sunt, fateor sed vadimonium nori desero, rationibus certis liquidisque simatus. Unus & alter licet ad alios deflexerit. Stoica tamen scet a ceterarum fuit regina , dc plurimos omni tempore sui habuit assertores. Patebit hoc clarius. si mecum per singulas ire placebit: unicuique suum tribuemus singulatim. Aureum, sodes, 'thagorae carmen & mystica ejus disciplina, quo in numero esse potuit apud severos Romanos 3 Sylla statuam ejus bello Samnitico positam removit ; libros hujus Philosophiae in Cn. Terentii agro inventos combussit Petilius Praetor ; hic in ipsa denique Italia , quam
Magnam Graeciam vocabant, Pythagoraeorum collegia, jam anno circiter ducentesimo, post reges exactos, incensa fuerunt & extincta. y Academia nova ignorantiae erat magistra,& majorem impudentiam ad facinora subministrabat. Sensibus illa tam externis, quam internis male fidens, oleum a Raro, iudiculam a veru, atrum ab albo discerni posse negabat , - Unde & vix ultra Augusti aetatem. ς Cynicorum magnus erat proventus, sed major ob assectatam illuviem vilitas : decoris etenim Romanis qui obscoena illa, quae paria. immo pejora belluis, fecerunt Crates, Diogenes, iccus farinae alii probari potuissent 3 Pepulissent eos Censo
a Plin. lib. XXXIV. cap. c. b Idem lib. XIII. cap. 33. At Livius lib. XL. cap. a'. negat Pythagoricos fuisse. E Vide Ioan . Schesser. Philoseph. Italica cap. I .d Festivo Arrianus ad Epictetum lib. II. cap. 2O.e Elegans locus Senecae lib. VI l. NM. Quaest. cap. 31. Itaque tot fumilliae Philosophorum sne suceessere deficiant. Asademici j velereν, minores nuIlum antistitem reliquerunt. Quis est , qui tradas praecepta Pyrrhonis i 'thagorica illa invidiosae tiarbae sebola praeceptorem non invenit. Sextiorum nova b Romani roboris Iecto , inter initia sua, cum magno impetu cepisset, extincta e Disitigod by Corale
596쪽
res, pudoris ac verecundiae magistri; quin omnis puer, multeicula & e vulgo quisque barbam iis petulanter vellebat. Aristoteles in disciplinis omne genus tradendis ad mi- .raculum usque eminuit, in Physicis etiam & Dialecticis Stoicos longe post se reliquit , accuratius ubique definit, dividit, meliorique omnia ordine pertractat. Habebant vero ejus libelli sua fata: Andronicus Rhodius eos in multa exemplaria transfundi dc publicari curaverat ; ipsis autem Philosophis Romanis, praeter admodum paucos, Ciceronis
tempore erant ignoti: h nec multos secutis temporibus habuerunt icctores, fortassis quod obscuras rerum caussas obruunt sermonis obscuritate, vel quia blattarum malignitas& hominum ineptorum emendationes aestimatione in eorum
iverant imminutum. Electivum philosophandi genus ceteris quidem praestantius, ' quia Optima quaevis ex unaquaque secta eligit , nec tam auctores in disputando, quam rationis momenta 'uaerit: quemadmodum autem folia per se virere non possunt , ramum desiderant, cui inhaereant
ia ex quo trahant succum ; sic plerique sectae infigi vols
- . is multum gaudere paratus ,
Si senico barbam petiatins nonaria vellat. . , Ita ille in Topicis ad Trebatium cap. I. Rhetor autem ille metuus haee, ut opinor, .Aristotelica se jureare retipondit. Quod quidem minime sum admiratus , eam Philosophum Rhetori non epe cognitam, qui ab ipsi Philosophis, praeter adm dum paucos, ignoretur.e Hoc secuti Cicero, Varro, Quintilianus, Tacitus, & Horatius. qui nunc virum rectum ex Stoicorum mente depingit, sibi Siseos Aea- demi laudat, rursus sese Epicuri de grege porcum appellat. Diserte lib. I. Epist. I. vers. I 3. de se im :Ac ne forte roees, quo me duce , quo lare later
Nallius addictas jurare in verba mariseri, sius me cunque rapit tempestas deferor fio pes. Nunc agilis fio, mersor civilibus undis , Virtutis verae caesos , rigia que satelles Nune in Arsippi ortim praecepta relabor, Et mihi res, non me rebus submittere cogor. 'Diuitigod by Corale
597쪽
bant . praecepta, si ista sunt , marcere putant vita ad haec indultria , multo ingenio dc judicio opus erat, ut in tanto Porticus. Academiae, Lycaei 5c hortuli dissensu verum ubique a falso discerneretur. Ad Epicuri denique nomen multi advolarunt. patrocinium inertiae suae quaerentes: sed pessimi indicium turba est, nec unquam tam feliciter amim cum genere humano, ut meliora pluribus
placerent Titus Lucretius. C. Cassius, Ρ-ponius Atticus, Veli ejus Senator Virgilius, Petronius, . Martialis fuerint ex hac voluptatis ossicina ; ejus profecto decreta reipublicae videbantur perniciosa. horumque doctores AlcaeusN Philistus, urbe sunt erecti, tanquam. libiginis idc' inertiae patroni. Demus etiari magnos & amori SHqsEsatius ne consentientes amicorym 'ς ms' mae . te isse Grum . Iurisconsultos certe se ipse Mimittebat qgerere negabat esse sapientis, qui contemnebat Dialecticam, dictione utebatur 'vulos , & lavre omnem disciplinam navigatione quam velo pissima iv d t. . dolo mihi unς py
gnore credatis et attendito; diligentius quihus usi oti Ait
. AE Lam. lib. X. Iegm. Cicero IV Aria. Q. &Iib. III. de salia sap. cap. II. Epicuri disciplina mulso celibriissem κ
e Unicus Alphenus Epicureos απλοι Philo hos vocare videtur iacelebrata illa I. Proponebatur. 76 D. de rudi tu his verbis: Propterea quod, Mi philosophi dicerem . ex quibus particutis minimis eoH7seremus, h.e quotidie ex ustro τorpore decedisent . alim e rei reis, Mearxin locum aecederent. Epicuri enis dogma-atbtris hic laudari .existimat Dionysinithostedus Ze i . Sehiltetusi auud: I M., M. morul. eap. I. s. 7 Sed Jacobus actio lib. XXIULSO s. e. Q. de Heraclitiis & Stoicis Alsenum excipiendum docuit, quin eo nomia ne laudat Menagius in notis ad Laert. Kb. X. segm. 66. pa g. U63. DD,inius huic legi oesserintlancm siogulλ m. i , i
598쪽
Iius Trebatio Iurisconsulio hanc sectam dissuadeat: Ad cavit mihi verba sunt Ciceronis Pansa meus , Epicureum re esse factum. O castra praeclara I quid tu fecisses, si te Taren. tum tis non Samarobrinam misissem 3 Iam tum mihi non place. bas , cum idem intuebare, quia Nilus familiaris meus. Sed quonam modo jus civile defendes, cum omnia ius caussa facias , non civium P Ubi porro erit formula Muciae, Ut inter bonos bene agier oportct 8 Gis enim es bonus; qui facis nihil, ni sua caussa γ caod jus satues communi dividundo, cum commune nihil pol esse apud eos, qui omnia voluptate sua meis riuntur ξ Quomodo autem tibi placebit, Iovem lapidem jurare,
cum scias, Tovem iratum esse nemini posse. Quid porro set ρο-
nus ille. Ex quibus cum satis jam pateat, sectas alias fuis se extinctas, alias pulsas, ignotas alias, ec sine nomine, sine censu ac lare puolico projectas; superest dicamus, unam unam Stoicorum Philosophiam Romanos didicisse, nec a-
Iiam usui Reip. fuisse accommodatiorem. Sed video vos, Auditores, tacitis a me cogitationibus janii dudum expetere, uti propius ad Jurisconsultos nostros aCCedam, Vobisque rationes aperiam singulares, cur hi Stoicorum disciplinam fuerint secuti : sine his enim vix id ζquod proposui, momentum sat firmum & liquidum habebitis. Mihi vero id vel maximum videtur, dc quo nullumbula rei demonstrandae adhiberi potest majus. Enimvero disciplinarum illa divortia & limites, quos ubivis nunc it
culcant liberalium artium doctores, Romae erant ignoti. Qui sapientiae gloria excellere vellent, omnia, quae civiistas nostet, complectebantur; una omnium rerum erat doctrina . unus omnium disciplinarum concentus. Qui Jurisconsultus idem Philosephus; qui Philosophus idem Iuri
consultus. Dicam audacius: fuit tempus, cum apud solos
Iurisconsulios in Ucbe sapientiae amor res it: horum d mus oracula erant totius civitatis, unde cives di hospites m. PTI, ad familiaret epis. μ
599쪽
de Stoica Ictorum Philosiphia.
suarum rerum incerti, cauti & consilii comvoles dimitto. hantur. Hinc eadem Iurisprudentiae, quae Pnilosophiae est
definitio; ut Philosophi areellati sapientes, sic & Juri consulti; ipsum juris studium ab Ulpiano citatis sapiemaia , ' a Iustiniano antiqua sapientia vocatur. Iuris itaque studiosi ut Phil ophiam, artis suae tam necessarium, tam carum, tam utile instrumentum discendo Caperent, Stoic rum scholas frequentarim oportet; quia non , alias in Urbe constitutas inveniebant eca rtas. Sed dc aliae licet fuissent. ad has vel ultro eos invitabat mirabilis omnium domin cum compositio dc ordo; respondinant extrema primis. media utrisque, omnia omnibus. dc quod c ut est . earum decreta & studia suis rationibus quam maxime Conveni bant. Non omnia, quae hanc in rςm dici possunt. profer. re animus est: sic enim patientia vestra facile abuti vid rer, & res ipsi testimoniorum inter se Collationem amat.
unde amoeni tractatus aliquando materia eris. Dicam tantum illustriora, di summa rerum fastigia, qua id potest
fieri brevitate, complectar. Stoicorum natio regnum tenebat in philosophia morali reum enim reliquae sectae in Physicis fere tantum excellerent ,& de motu, quiete, inani, denumeris, motibus, aliis. que rerum naturalium principiis, multa acute disses erent; hi regulas de vita & moribus tradebant, quibus omnes ossicio-
Eeee a Tum . Ulpian. I. ro. de . , T. Strabo initio siti operis: Divinas ham reos e res eo lectitur , quarum sciemia dicitur esse ea, quae Phil f ιia aprilaιών. Cicero II. de Fin. e. II. divininum 1amaaearumsaeorum cientia, quae ρσ- νῶν 'petiari sapientia. b Omnes Philosophi septenaes Gebantur, at stoicos Berexeritentiam Plautia doctores vocat Tacitus lib. Hs. c. . De Iurisconsultis caenius lib. lV. cap. I. Veteris juris mari ... vi Sapiores avellasἐμαι. Sic Atilius Sapiens dastus. γia trudens esse insere s li ραυ-
haiae, Cicero in Laelio cap. a. Sempronium popaias Romanas σιφω.
id est . sapientem appellavis. Pompon. L 2. S. D. de orto, .
c L. I. g. . D. de Extr. co uis.
600쪽
rum sontes , ac tota hominiam societas continetur. Divinam hanc & nobilissimam .artem Socrates primus e coelo in rer-Dam deduxit unde non hominum tantum consensu , sed re
Apollinis oraculo sapientissimus judicatus est: Deinde eam pulcherrima hereditate ad Zenona delatam , ejus discipuli e coluerunt ; indeque Socratici virtutis rigi lae custodes, . medici majores dicti; eorumque secta fortissima , sanctissimae, gravissima ; rigida & virilis sapientia passiin vocatur. Multa dc praeclara in hoc genere Poetae in fabulis, multa Pisisto dc Aristoteles: sed non robore eo & nervis, quibus nostrates. Unum vobis modo proponite Epictetum , hominem servum , mutilum, pauperem sed cujus scripta nil nisi liberum, rectum de excelsum spirant, & divina paene de vitandis vitiis , de . virtuti sectandis, de modestia. temperantia , prudentia, & omni morum honestate praecipiunt. Quid sit homo, in quem finem a Deo creatus, quis ordo sit rerum, in qua mundi statione sit collocatus, quid quisque cuique debeat, haec dc id genus alia inculcat. Hoc autem studium Iurisconsultis apprime erat necessarium, ut in hac caligine, unaque velut nebula fallacium imaginum , latentem veritatem eruere possem. Ut scirent quomodo constituendae sim respublicae & regendae; quae partes Principis , quae subjecti; quid maritus debeat uxori, quid patri filius, quid domino servus; de justitia denique, delegidus, de praemiis & poenis quid statuendum sit, sine quibus civitates aut esse , aut bene moratae esse non possunt. Hanc
sane qui ex juris disciplina tollunt, illi Solem mihi de rerum natura tollere videntur; hanc si demas nudum & deforme cadaver , immo monstrum foedissim uni remanebit