장음표시 사용
601쪽
de Stoica PHorum Philosophia. s 87
pultrixque vitiorum i quid non modo nos sed omnino viista hominum sine te elle potui si)t 8 Ta urbis peperisti : tu dissipatos la omines in societatem vitae convocasti : tu eos inister se primo domiciliis, deinde conjugiis, tum litterarum& vocum communione junxiihi : tu inventrix legum , tu magistra morum & disciplinae fuisti : ad te confugiunt principes, magistratus & legistatores : Solon . Pittacus, Minos. Lycurgus, Charondas, Zaleucus aequas tua ope tulerunt leges . sed aequissimas Romani, quia per Stoicorum vestigia incesserunt. Horum libros si cum jure civili conferre placet, id quod' verissimum citi agnoscemus, hanc nostram scientiam ex ea domo profluxisse. Ii, Senecae scriptis omnis pagina nobis lucem affundit: ncc alia caussa est, cur Ciceronis libri de Omi 'tam multa tamque elegantia de contractibus , de judiciis bonae fidei , de dolo in venditione
coercendo complectuntur , quam quia ex Panaetii aliorumque Stoicorum libris de ossiciis sunt excerpti. Non crgo ingratiis Iurisconsulti ad Stoicorum scholas itabant, cum in iis suam ipsi doctrinam agnoscerent.. Hoc amplius Zenonis familia Iurisconsuliis utilis erat &grata, quod inter ratas suas sententias habebat, Rempublicam administrare esse sapientis. Neque enim umbratici
erant doctores, ludus eorum non erat otii diversorium, non
cucurbitas in eo pingere, velut stipites. docebant: sed de regno, de republica. de legibus, de ossicio judicis in sch lis dc scriptis suis disserentes erudiebant suos, quo essent meliores cives , judices & magistratus. Epicurei discincti ac di sibi uti, in balneo , vel etiam in scortilli gremio molliter recubantes, societatis civilis partem nec noverant ullam, nec nosse volebant. Alii in umbraticis scholarum porticibus inclusi syllogismos retexebant, ac de elenchis philo phabantur : cum vero ad rem p. vocati, nil praeter sapientem barbam dc togam afferebant. At nostri cuique homi- Eeee num. Vide lib. III. de .c. cap. 4., Seneca Epis. XVI dc de Otio sq. cap. P.
602쪽
num suum locum datum esse statuebant; alii ut aret . alii ut naviget, huic ut militet, illi ut rempublicam gerat: ipsi
etiam vere viri belli pacisque tractabant artes, ibant in t rum, honores fascesque capessebant, non purpura aureisque virgis addicti, sed ut amicis , propinquis, Civibus ingenio dc voce magis prodessent. Aultera quidem nimis , morosa ac obscaena plerisque Stoica secta videtur. quam ut publicis moribus conveniret. Intonsum caput, frons rugosa. & barba negligentior a multis ι velut proprium hujus familiae ii betur. Credat hoc Iudaeus Apella, non ego i Germanus Stoicus non abhorrebat a vita communi; non splendebat ei toga, nec sordebat quidem : meliorem vitam agebat, quani vulgus, non contrariam ; intus omnia dissimilia, frons p pulo conveniebat. Nullus illi horror in cultu , nulla tristiatia; reverearis occursum, non reformides. Vitia insectatur. non homines, nec castigat errantes, sed emendat. Austerierant, sed illis similes vinis, quae medicaminis vim habent, ad compotationes vero sunt inepta. Gaudebant cum ga dentibus, flebant cum flentibus, dc agendae rei caussa faciebant saepe, quae non erobabant Uultis exempla Z Dabor Et quem meliorem Scipione Africanop qui ex hac doctrina non austerus, sed lenissimus factus. Quis vero C. Laelio comior. quis jucundior eodem ex studio 3 Catone quis gravior λ Pompe)o quis sublimior 8 Augusto quis sapientior pquis denique elementior Antonino λ qui & in theatrum descendit, & spectaculis interfuit; princeps sinc exemplo b
nus, Constans, tranquillus. Civitriis ita Carus, ut mortuum
omnes , velut una voce, alia Parentem probum, alii bonum
tima viliores animae cuItum ac munditiem corporis neglexere, unde quidam Stoici paene Onisi vocantur a Cicerone I. de O . c. n. &Juvenalis Sat. XID. H. Ia I. Stoica dogmata a senicis tumca disrarec ait. Id quod si de omnibus accipias, injuria fiet sectar verecundae, quae serdes hujusmodi, tanquam a natura alienas , aversabatur. Vide Laerti ib. VII. n. q. Senec. epis . sa. Arrian. lib. IV. c. II., Cicero seo Maraeu. cap. XXXI. Disit iroo by Cooste
603쪽
imperatorem, quidam etiam sortissimum ducem appellarent. Vestium nunc erit pronuntiare, an hanc escam appetituri fuerint veteres Iurisconsulti, homines suapte natura ambiistiosi, ic vitam actuosam publice profitentes. Nefas illis erat pecorum ritu segni otio torpescere; in publicis conventibus , in foro, in tribunalibus tractabant leges, instituta ac mores majorum, ad primas quasque dignitates evecti.
Nec de stillicidiis tantum, cloacis, aut glande legenda; sed de omni jure, publico & privato. divino & humano responsa dabant, aludebant magistratibus , hastas patronis subministrabant. Haec est vera illa, non simulata Philo. sophia, quam Ulpianus Jurisconsultos assedi are , & vere, oriatur et justitiam namque colunt, & boni ac sequi notiotiam profitentur : aequum ab iniciuo separantes: licitum ab illicito discernentes: bonos non solum metu poenarum, Verum praemiorum quoque exhortatione efficere cupientes.
Satis, nisi fallor, ostendi , utilem dc accUtam Iurisconsultis fuisse Stoicorum disciplinam. Quid si addam fuisse
necessariam 8 Immo addo. cc totidem quidem rursus arguis mentis. Primum esto , quod omnis eorum cura in Di sctica consumebatur , adeo ut eam inter virtutes reserendam Iutarent. Peripateticorum opera in hoc genere erat con-ummatior; sed quae ab illis erant inventa, nostri elabor runt , di quibusdam commutatra in usum situm transtulerunt. Zeno arti nuic ita fuit deditus . in cuidam M tem siecies argumenti, quod Metentem appellant, ei indicanti, inace
rus drachmas dederit , cum centum mercedis tantum loco.
Estulasset. Unus Chrysippus ultra trecentos libros selius gicae reliquit, atque adeo clarus in hac fuit, ut plerique existimarent, si apud Deos usus esset Dialecticae, eam non
604쪽
futuram aliam, ouam Chrysippeam. Uterque etiam definitionum & divisionum fuit amantissimus, immo omnes, quotquot habuerunt, discipuli , hanc disciplmam , velut omnium principem . coluerunt; unde κατ Dialectici
dicti, & plerique alii hoc in studio Stoicorum doctrinam
sunt sequuti. In primis autem Iurisconsulti artem ratiocinandi e Porticu suae disciplinae adhibendam censuerunt; ut genera dispartiri, rem definirc. vera a falsiis dijudicare, amisDigua primum videre, dein dii tinguere , tum quid cuique consentaneum sit . quid repugnans animadvertere possent. Hac duce & magistra cum deiti tu cretur adhuc jus civile, dissipatum & contusum erat chaos : monstrum horrendum , informe , ingens . cui lumen ad enitum. Quod in una cognitione erat positum , id in infinitas dividebatur; nec tam ex generum caussis, quam ex responsis prudentum, caussie innumerabiles poterant decidi. Crassus, PompeJus, Caesar,
Cicero, aliique civitatis proceres ideo de jure civili in artem redigendo studiosissime cogitarunt ; sed otii inopia ac Reip necessitatibus fuerunt impediti. 4 2Eyius Tubero: Panaetii auditor 8c Stoicus, jam ante, dc primus quidem. Logicam ad Juri rudentiam attulerat, ' sed rem tantam lo-
Turnehus lib. XV. Ads. cap II. hoc ex Cornificio lib. di ad Herennium ostendit. Cui adde Cieteronem tib IV de Fimb gasi a.
Dialectui nune tradunt ij docent, nonne ab illis Academicis de Peripateticis in instituta sunt , iuventa. Et lib. I. Acad. cum hoc igitur Dialectiei pugnenι , id es Antrochus EF Storer. Hinc lux Asticano in l. 88. D. ad L. Falcid. Dixi των hane quaesionem e e . qui tractatus apti. Dialecticos του dicitur. Haec iis adiauenda videbantur, quae disputat Menagius tib I. Anuaemi eap. I. Non omnes vero Stoicos nugosas illas argumentationes approbate, sed quoDdam tantum , atque idco eos saepe a Dialecticis distingui, docet Mcrillius tib i. O . c. i . Cui adde FreherI decig. Aresy c. A. .
e Gellius Φib. I. cap. aa. m. antem Cicero in libro . fur ensecraptus
es de are civili in artem redigendo, ver ba haec posuis: Nec vero sciem Diuitigod by Cooste
605쪽
de Stoica P Ioruin Philosophia. syr
Ius non perfecit. Felicior fuit Scaevola, qui, auctore Pot ponto. ' jus civile primus constituit, nec tamen omne tulit punctum. Servius autem Sulpitius artem hanc omnium maximam , quasi luccm, ad ea quae confuse adhuc respondebantur, a Stoicis est mutuatus, camque totam in Iuris prudentiam advocavit; quapropter M. Tullius aliis usum juris. huic uni artem concedit; qua laude haud scio . an alia tribui Jurisconsulto major possat. Hujus exemplo. Antistius Labeo dein in Dialecticam penetravit, quique post eum viXerunt urisconsulti omnes hac parte Stoicorum vestigia presiere. Jnde genus dc speciem eodem modo , quo illi describunt; raro definitiones habent accuratas. quod vitium erat Stoicorum , dc sicut captionum amantissima crat Porticus , spinas Logica sua vellebat, & varii generis sophismatibus, ut pseudomeno, serite , superposito, metente, calvo, Crocodilo , cornuto, conficiente, ob velato , ignava ratione . &aliis ejusmodi argumentandi monstris lubens utcbatur , sic dc juris nostri auctores ea in artem suam retulerunt. φPraeterea Dialecticae nomine Stoica gens Grammaticam simul complexa est et unde de proprietate verborum . de conflictu vocalium , de voce canora , de hellcnismo , idiotismo, barbarismo& soloecismo disceptabant; ad syllabarum quoque distinctiones & conjunctionum ac praepositionum proprietates descendebant, Grammaticis . velut invidentes. Idem F f s f verotia iuris majoribus suis Q. AElius Tubero defuit, doctrina etiam super. fuit. In quo ues , superfuit, seniscare videtur supra fuit & praestitit .
superavitque majore Iuos doctrina sua superfluenti, tam tae nimis ab-xndanti: disciplinas enim Tubero Stoicas dialecticas percalixeras. t a L. a. S. I. de Orig. Tur. b In Bruto cap. 41.ς Africanus. l. 38. D. ad L. Falcid. Ulpianus L. 7 . de V. S. Iuli nos l. 6s. de Reg. Tur. Scaevola apud Ciceronem lib. I. de Oratore cap.ro. Stoici vero nostri. inquit, disputationum suarum atrae interroga
606쪽
vero labor omnino Jurisconsultis fuit suscipiendus . ut vim vocum haberent fieri pectam , & in legibus, edictis, Senatusconsultis, in contractibus & tcstamentis, exacte omnia cxplicare possent. Quippe ex uno verbulo male obscureve posito, magnae plerumque lites oriuntur, & apud Praetorem , siquando uisi syllaba erratum ess t in formula, lis tota per-deoatur. Ut ne dicam cx alieno taculo iis explicanda fuisse verba Legum XII. Tabb a regiis temporibus conservata, quibus interpretandis doctissimi Romanorum erant minores.
Endo pro in , im pro eum , escit pro erit, duit pro dederit, sirit pro si verit, adorato pro agito, facile omnibus erant nota : at Nexo soluto forti fanatisremps jus esto, & alia hujus modi, hoc opus hic labor erat. Servius Sulpitius ideo consuluit Varronem, ciuid in Censoriis libris sint viri Capitolime: In P torum edictis quid sumina retanda significet, in bibliotheca templi Trajani quaerunt eruditi, ' & in univem sum propria Iurisconsultorum vocabula , sum heres , rectum
citum, ruia caesa, en jure manum consertum, alia, quorum
significatio Grammaticis non satis erat culta & perspecta, sed ab ipsis Iurisconsultis petenda. Unde Gregorio Thauma- turm 4 verba legum Rom. praeclara quidem, sed dissicilia
Perplexaque videbantur. Paulus, velut e grege Grammatiuarum aliquis risum teneatis amici nomen penus omnis generis esse, sibi traditum notat: Ulpianus in voculas penes
Cicero pro Μuraena cap. XI. sime dignisas in tam tenui iuris scianistia σὲ ροtes Res enim Iuni parvae , prope in mons biteris ver borum ιαterpunisionibus occupatae 3 Quintilianus lib. U. Inst. Orat. cap x . Cum etiam ipse TuriscoWalti . aeorum summus eirea verborum prurietatem labor es, sitias audeant dicere, qua factas eludit.b Cicero lib. I de Oratore. Plurima es in omni jure civili, Fin Pori cum libris, , in XII. tabtilis antifuisatis eriles . quod ,
verborum prisca vetustar cognoscitur . , actiosum Reuera quaedam mi-joram consaeιωἀnem vitamque declarant. Adde Getthina lib. XX. cap.
I. Symmachum lib. IIl epist. e Gellius lib. II. cap. Io. lib. XI. cap. 17. lib. XX. cet. IO. 4 I. Onus. PaHorις. ad origem.
607쪽
Stoica yctorum Philosophia. s 93
&-inquirit: Pomponius, Julianus ec Modestinus sub
masculino genere sexum utrumque comprehcndi scribunt: quin imo Atius Gallus de verbis ad jus pertinentibus , dc Volusiius Marcianus, de Asic ejusquePartibus, libros singulares ediderunt. Quemadmodum vero usum rei abusus facile consequitur, sic Stoici anxiam nimis curam in verbis habuere. In Zenone hunc morbum damnat Seneca; in omnibus diis sectatoribus Plutarchus. Galenus & alii; ac vellem parciores fuissent in veriloquiis, & allusionibus , quibus supra modum sibi placuerunt. 'Neque tamen adeo erant inepti, uti derivationes suas Dialecticas pro veris etymologiis Grammaticis venditarent: sed quia inanis saepe opera in vera origine investiganda ponitur, cum omnium fere nominum plures natales assignari possint, & usus, tanquam lex quaedam , vocis notationi subroget, obroget, vel deroget; externa etiam illa dc antiqua plerumque sint incertiora , ideo ex flexione verbi & verisimili ad naturam rei alludere, quam nimio artificio ingenium discruciare maluerunt. Iurisconsulti Romani ea in re praeceptores suos eo lubentius sequebantur, quia multas voccs ab Hebraris , Graecis, Etruscis , Volscis,
Oscis, Sabinis, aliisque finitimis & remotis populis, in
Latinum sermonem incidisse sciebant, quarum origo obscura esset lc ignota. Stoicorum etiam morem in docendo utilem esse didicerant. Hinc Labeo Latinarum vocum origines rationesque Iercalluerat , eaque praecipue scientia ad cnodandos plerosilue juris laqueos uteoatur; ' secutus sine
dubio exemplum Servii Sulpitii. praeceptoris sui, qui te-Fff f 1 stamen
a Cicero lib r. de cap. T. Tamen audeamus im tarἰ Sio cos. ui sti infe exquirunt, unde verba δεηο ducta; credam pue, quia fur quod dictam est , appellatam frim. Festus: Oppidorum originem Ut me ref/ra cicero librρ primo de Gloria: eamque appellationem a matione appellatam esse existimat, quod opem darent ἱ adviciens, ut 1mia ierar ἐκσlias Stoicorum. Chusippuza Laertius lib. 7. n. a . ait, li-htos septem de Elymologicis scriptust.b Gellius lib. XIII. cap. IO. .
608쪽
s 9 . ratio L. st mentum ex eo appellatum dixerat, quod sit testatio mentis. Nec quicquani caussae video, Euri huic nolationi cX veteribus Gellius , 'cX recentioribus Laurentius Valla, tam v chementer succenseant : nam Servius, non veram originem, hanc cnim quomodo summus orator, & vir aetatis suae doctissimus, ignorare potuissert) sed naturam rei tanuum indicare voluit : ut hoc ipso dementes, furiosos, im- 'puberes a testamenti factione arcerct. Idem de ceteris iudicium esto, quando ex allusionibus argumenta ducunt: v.
gr. ubi lapis non caeditur, ibi non est lapidicina, ubi lis non perit, ibi nec litis cit periculum; ubi mutuum, ibi ex meo sit tuum , ubi possessio, ibi sedem ponere licet; ubi res pugno non traditur , ibi nec est pignus. His sua utilitas inerat, dc Plato atque Aristoteles tu his frequentes la quentes' fuerunt; Stoici vero perpetui, & horum imitatione Jurisconsulti: nam primo statim Pandectarum capite , Ulpi
nus ait: Turi operam daturum prιub nosse oportet, unde nomen
juris descendat, id quod Stoa sic efferebat, definitio nominis pr*cedere debet definitionem rei. Ex vultibus Uestris me satis jam intelligere puto, parum abesse, quin vobis persuaserim, utilem di necessariam Jurisconsultis fuisse Stoicorum disciplinam : si quis autem adhuc dubitat, num pari cam ardore fuerint amplexi, is mcnte & auribus jam adcito: rem omnem, utriusque studii, d gmatum & doctrinarum collatione, tam.liquidam faciam; ut non ovum: ovo, nec las lacti videatur similius. Melioris autem ordinis caussa, Iurisconsultos in quatuor classes divido: prout scilicet vixerunt, vel post latas leges XII. tabularum, usque ad aetatem Ciceronis; aut sub hoc&Caesare,
usque ad Augusti imperium; vel ab Augusto ad tempora Antonini Pii; vel denique post hunc ad Gordianum usque :sub hoc enim , cessim & retro collapsa jam Jurii prudentia,Oracula nostra obmutuerunt. In antiquis illis frustra sectam quaerimus, nulla quippe his affulserat Philosophiae lux, nullum
609쪽
de Stoica ynorum Thilosophia; s s
tum lumen litterarum. Aspera dc tenebricosia erant omnia; scriptis quidem, sed sine arte, jus civile committebant; nec instulitione, sed natura duce, Sempronius & Atilius
evaserunt sapientes. Paullo autem ante Ciceronem natum,
Philosophia a Graecis Romam fuit delata, & moralis ista pleno jam alveo . cum is nasceretur, in Jurisprudentiam
manabat. Pan aerium, Stoicorum principem. supra audivimus, primum Romae Philosophiam docuisse ; hujus autem discipuli mediae Jurisprudentiae tum erant conditores; quae non poterat non Philosophiam, & Stoicam tantum, redolere: ipsi quippe Stoici erant, & tales in litterarum monimentis vocantur. P. Rutilium Rufum Cicero ' signanter Panaetii auditorem, prope perfectum in Stoicis appellat. Q. AE-lium Tuberonem , Gellius auctor est , Stoicas c, dialecti. cas percalluisse disciplinas e Sextum Pomprium ingenium con tulisse ad summam juris civilis, ia ad persectam Geometriae, θ' rerum SIoicarum sesentiam, refert Tullius. v Idem Lucilium Balbum, in libris de natura Deorum , Stoicarum partium defensorem inducit, eumque tantos in Stoicis progressus habuisse, ait, ut cum eXcellentibus in eo genere Graecis, fuerit comparandus. Qia id Quintum Mutium Scaevolam memorem Z qucm Athenaeus ' placita Stoicorum secutam
tradit diserte. Quid Servium Sulpitium 3 qui Athenis icRhodi Stoicis operam dedit, ' Lucilii quoque Balbi auditor fuit, & Dialecticam didicit, allusionum tim filii studiosus,
it vel eo nomine solo in hanc classem referri mereatur. Jam vero A. Cascellii obfirmatus animus nonne Porticum sapit 3 ncque enim mores cum Rep. mutavit; sed temporibus Caesaris liberius est locutus. nulliusve gratia vel auctoritate compelli potuit, ut de his rebus, quas Triumviri
610쪽
statuerant, formulam componeret: unde Valerius Maximus eum periculose contumacem, id est Stoicum, appellare non veretur. . Tui autem. Trebati Testa, fere heic oblitus eram, dc delendus ex hoc albo videbaris, quia a viris ad feminas, a virtute ad voluptatem, ut infamis ille transfusa Dionysius Heracleotes, transire voluisti sed tamen agmen hoc claudas licet; fortassis enim more suo tecum jocatur Tullius, aut e fuga te retraxit. Certe in Stoica schola te ante vixisse nullus dubito: formasti Antillium Labeonem.
perfectum Stoicum, & peccata tibi paria sunt; nam qui
aurem alicujus tangit, is totum tibi hominem tetigille videtur. Constat itaquo Jurisconsultos. qui sub libera Republica Ciceronis aetate vixerunt, aut Panaetii suisse. discipulos, aut saltcm cx Stoicorum fontibus arva sua rigasse.
Verso in principatum Rei p. statu , primis Augusti temporibus, una Stoicorum disciplina, qua ipse Princeps imbutus erat, Iuris prudentiam ornabat; mox autem luxuriantibus Jurisconsultorum ingeniis divortia facta sunt, inque duas itum est sectas. Clarebant tunc simul duo pacis decora, ' Sc amplissimae dignitatis viri. Antistius Labeo & ANidus Capito, doctrina pares, ingenio vero multum dissimiles a Lib. VI. eap. a. u. 12. contumacia est studium libertatis, & libido contradicendi Principibus. Vox in Stoicos & Cynicos usurpata. Uide Tacitum in vita Agricota cap. M. Sueton. Avuli. cop. 33. dc Ves Ucap. 13. Martiat. Db. II. Nigr. 68.b Gothostedus ad i. a. de Legibus & Gassendus de vita & mor. Epia curi oper. Τom. pag. Is 8. eum Epicureis accensent, propter Ciceronis verba lib. VII. ad lam. ep. I a. Indicavit mihi Pansa meaes , Et cureum te esse factam. Sed Tul iuni ludere, ut in aliis episto;is eius. dem libri, observavit Schil terus Manud. Philo . mor. cap. I. g. 6. Contra Christ. Otto a Boechelen de familiis Icorum lat. i T. Tcitam Stoicum fuisse ex Nis. I 6. dicti lib. constare putat. Ego libentius utar argumento l. a I. D. de Fart. quam l. recte & , ut solet, erudite ad mentem Stoicorum explicavit, Vir Clarissimus, mihique amicitiimus, Nicolaus Hieronymus Gundi inpius in Irebatio injariis tiberato tr.e Tacit. lib. III. Annal. subfu.