장음표시 사용
661쪽
de Pure Imp. circa Sacra. . 637
nale illud in Imperio gestum esse a peregrinis; Gallis &Gothis, a Lappionibus & Fennis : infusos in Germaniam Cosacchos Crabatasque , Hunnica barbarie truculentiores. Non enumerabo praelia atrocia ad Lipsiam, ad Lutgenam.
gnata. Praetereo crudelitates ipsi Busiridi horrendas; inse-Aam tabo humum, putres ubique Virorum Equorumque formas; stupra feminarum, virginumque raptus. Uci unicum Magdeburgum vobis proponite, urbem ea tempestate opulentam, situ amoenissimam, Primatis Germaniae florcntissimam sedem. Misera virago, palatiis suis ante dc munimentis superba, simulae a Tillio eXpugnata. intra quatuor& viginti horas flammis absumta est. Crabatae per plateas estu sit, barbaro ululatu, in quemcunque inciderant, occidebant. Lactentes ab uberibus maternis abrepti, occisi, ad parietes allisi : in caede dc sanguine dominorum cadentia naistabant tecta : ferro di igne triginta incolarum millia, inter lamentabiles quiritatus, consumebantur. ' Plures ejusmodi
tragicos belli istius periculosissimi istactus referre possem, Auditores , sed instituti nostri ratio id non patitur ; & piget taedetque per vulnera Imperii procedere ulterius. Hoc unicum lassiciat, ad horrorem contentiosis istis incutiendum . quibus optime hostis occisus, sed melius civis olet: amplius mille myriadas ferro, peste, fame tum periisse; plerisque civitatibus insuper ac pagis vastitatem fuisse inductam. En campus, ubi Troja iviti En quo discordia cives perducit miseros i En etiam quantum rellio potuit suadere malorum l' Opis humanae non erat, tantas componere lites. Aris
rem turbine eradicatam , vix in solum dcfigas; sed Germaniam pacis & otii tempestatibus divulsam , antiquae reddi formae, majus miraculum videbatur. Continuis Ferdinandi II. victoriis jam tantus Protestantibus injectus erat metus, ut de libertate sua actum existimarent; nec N nnn
662쪽
minus Romanenses, sub belli onere, & Wallensteinii simitia gemebant. Sed divinae providentiae ductu sopitus ubi- ue armorum furor : resque inextricabilis exitum habuit elicissimum. Ex ultima Thule accitus Gustavus Adolphus, exiguis viribus , incredibilia peregit; ut constaret inter omnes; non in munitionibus, sed in causae bonitate victoriam sitam esse. Ut palmae adversus onera surgunt, sic Pace οβabrugens pristina libertas non modo restaurata. sed certior etiam Reformatis, & tutior facta est, citra mnium spem di opinionem. Salvete coelitus clausae Jani portari Salve lex aeterna; Pacis Christianae pignus; Regni Praesidium, & ancile i Sine te quid non modo Germania, sed universa Europa fu i siet Z Tu sacris honorem, legibus robur. hominibus securitatem ; certam cunctis rerum suarum possessionem restituisti. Tua ope sacrilegia a templis, ab oppidis direptiones, ab agris vastitas depulsa est. Te meis rito suscipimus, colimus ic veneramur. Justitia enim tua omnibus aut recte faciendi voluntatem imposuit, aut necessitatem: lacerata Imperii membra glutino tuo firmiter cohaesere, dc porro conjungentur. Sic itaque, jugo peregrino excussis, Imperator, tanquam supremum imperii caput, Ecclesiae Advocatus, salva ubivis Protestantium libertate. multis in partibus ereptam sibi, aut in dubium vocatam majestaticam 1acrorum potestatem plene recepit. Si scismata Ecclesiam dilacerant, jure suo, Friderici pariter ac Sigismundi exemplo, Concilium indicit, dirigit, & contumaces banni fulmine percellit. Pontifices pia, atque honesta molientes juvat, protegit tatuetur; ut tamen Sc illorum usurpationes coerceat. Archiepi-
. Similiter Grotius observavit II. ad A. I II. Supremae videntia fere placuisse , Belgicis in rebus, ita humanam Maciam , consilia illudere, ut nun uum simal essen spes magna, lar bonas even.
l. Carolus M. primus AdWocatum S. Petri se inseripsit; deinde Ae alii Imperatores. Dixi plenius supra Dufert. I pag. 4 I. 49. 77. R. I. Isa S. a 3. I 26. S. I. 4. Is M. S. O. seqq. Disitiroo by Cooste
663쪽
de Pure Imp. circa Sacra. piscopos Ec Episcopos bonis ac regalibus firmat. Statibus
Protestantibus plena sacrorum jura iub complcxu Supcrioritatis confert; eademque sarta tecta , remotis abusibus . conservat. Nuncios item coercer, Provocationes ad Pontificem modcratur. In Episcopalibus sede vacante, jus habet regaliarum ; in Ecclesiis Cathedralibus jus pri uariarum precum exercet, pristinae in vcstiturae scini illas. Mus auspiciis conduntur Academiae. dc Theologis quoque Doctoribus facultas docendi confertur. ipse tan; uin Theologos Romanos; Comites Palatini. in qualibet religione recepta, Doctores creant. In causis autem religionis Imperator, concurrentibus Statibus, per amicam transactionem, non per vota majora, ad normam Pacis Religiosie dc Instrumenti Pacis decernit. Iam satis attonita stabat sacra tyrannis, Ob -τοπιατορι-
Imperio assertam: sed Ultimo metu defixa expalluit, quum singuli Status, in veterem, immo firmiorem labertatis ponsessionem restituebantur. Vehementer contradicebat Fabius Chisius . Nuncius Papalis : ipse Innocentius x. fulmen horrendum ex rupe Tarpen vibrabat . ultimum furoris complementum. ' At Dei viae longe aliae, quam Uicarii erant: constitit illi suum propositum . ut turbarum finis esset, utque omne imperium sacrum, jurisdictione Pontificum suspensa, cum iure territorii-superinitatis , ex communi per totum Imperium hactenus ustata praxi, Regionum dominis confirmaretur. Enimvero in id libertatis & potentiae dudum excreverant Principes, ut Rrgum jura tu terris suis sequerentur , potestatem Majestatis aemulam sibi vindicarent: quae, modesto Transalpinorum vocabulo,
c Verba sunt Instr. Pac. ara. v. 3. 3o. ubi nota, originem juris sa
664쪽
Superioritas territorialis vocatur.' Hujus pars principalior. ipso naturae jure, semper fuerat regimen Ecclesiasticum :sed quoniam Papa & Episcopi id sibi injuria arrogarant, nunc remoto jurisdictionis Papalis impedimento, jus circa sacra Statibus non datum , sed redditum ; non collatum, sed redintegratum esst; ipsique non ut Episcopi, sed ut Principcs, parte hac imperii nobili silina gaudent. utuntur& fruuntur. Pariter ac olim multis populis & urbibus
αυτρυοαιοι relicta, ut suis legibus utentes, immunes essent a
jurisdictione Praesidis Romani : ' vel potius, sicut in hac Foederata Belgica penes quamlibet Rem p. seorsim jus est de religione statuendi: nec Helvetiae Pagis religio fraudi esse debet: ita & Principes Germaniae Protestantes suum in sacris separatum ex pacto dc lege habent; cum facultate reformandi, decidendi controversias ecclesiasticas, excommunicandi d absolvendi. Condunt ordinationes ecclesiasticas; Synodos cogunt, exigunt an natas , Menses Papales eracrcent, dispensant in connubiis subditorum, lege civili prohibitis , dc circa statuta capitulorum. Constituunt ministros, uel electos confirmant; removent indignos, ferias indicunt, quaeque id genus sunt alia. nam universa recensere longum esset. Si de matrimonio Evangelici Principis contrahendo Vel crorum ex observantia Imperii deduci, id est, prisca illa libertate, de
qua supra. Plus enim apud majores nostros valebant boni mores, quam Romae bonae legςs, Tacit. d. m. G. c. 19. Francorum Carolus Calvus ad olitanas consuetudines se reseri, capit. tit. 3o. c. I. Fridericus Imp. um bonum praedere Patrum laudat, apud Radcvic. I. I. e. 16. Romae similiter jus sacrorum & publicum moribus adscriptum. Virgil. i I . AEneid. ψοῖ. Macrob. III. Saι. c. 8. Plinius partem juris publici maximam morem Senatorium dixit I. v III. N. IA., V. Hert. d. sup . territ. 3 68b Capitalem hune, sed inde a Constantino M. inveteratum, Carp- vii, Idevii, StruWii, aliorumque errorem, solide refutavit Cl. Boe mer. Iur. Eccl. Protest. lib. I. tit. 3I.s Ita Strabo Massiliensium αυτον. is explicat, ut neque ipsi, neque iis
665쪽
de Ture Imp. circa Sacra. 6s rvel di sibi vendo quaestio incidit; is sui ipsius judex est:
non Austregae, nec Camera, nec Consistorium. Ex rcgulis tamen prudentiae judicium extraordinarium constituere ;vel arbitros, Viros bonos, eligere; vel Theologos & Jurisconsultos consulere solet.
Ne vero Principes . sive a pravis Consiliariis instigati, sive ambitione elati, quod odissent . ipsi imitarentur; eadem lege. norma & modus ipsis praescriptus est: quo subditis . publicum & privatum religionis exercitium, sicut qualibet anni M. DCXXIV. parte eo gavisi, perpetuo assertum ; ita ut eo nomine, nec abitus ipsis imperari, ncc molestia bonis inferri possit. ' Sine hac clausula, Pax quieti perpe, tuae destinata, manca dc inutilis; i inmo religio, civium menis
lis subiecti , missis in proolaciam Romanis Praesidibus obsemperare cο- gerentur lib. IV. Quanquam & in hoc & in sequente limili dissimilia plura, ob Qrmam imperii irregularem, quae nomcn suum adhuc quaerit , & non inveniendo anon mae nomen invenit, ut de herba Plin. I. a . H. N. c. 7. Principes Protestantes pro justitia cauta suamdserebant: Germanicam imperium esse saltem faederationem , , quodam certis in rebus conjunctionem, apud Hortlederum de C. B. G. c. g. I 3. V. Ieru trud. crv. p. I. S. I a. g. 2.a Has ct alias ob causas nimis fractam esse hierarchiam existimat Ili Leibnitius Princip. c. 3I. & in Praefat. Cod. jur. Qui nimia, inquit , affectabans, etiam justa amisere , quae retinere. Os e re Chrisiana fuisset. Sed apage simulatam Paparum , in gradiis 'hus prohibitis, philosophiam , quae omni tempore nummis expugnari potuit. Praeterea potestas in matrimonialibus , olim non apud Papam, sed apud Impp. ruit, ut constat ex larma divortii apud eundem p. I. n. 81. p. Is . GOldast. r. I. conss. Imp. ad a. 13 3. Frehcr. r. I. script. rer. Germ. p. 62 I. & Guil. Ocyam de Turis . IN. in ea . matrim. Adde quod Helmoldus I. Stav. 33. scribit: A tempore iso, s Henriei 1U. y omnibus moris ariιantur humiliare Ecclesiam , ne resumant liis res confargendi adversus Reges , nes inferre, quae intulerunι pasribas
666쪽
te turbata, nulla aut incerta foret. Et quid . sodes, ab cnu in magis, quam provinciis invitis, a quolibet Principe succedente, vario. vel superstitioso. formulam obtrudi novam & ignotam Z Graves ea de re Wol ingi Gemmingit, Equestris Ordinis Legati, querelae audiebantur: necdum, a Pace Augustana, clapso saeculo uno, ppen lammium. v bem Palatinis oppignoratam, decics sacra inuta sic. ' Hoc amplius liquere arbitror, ne Simultaneum quidem Pontificiae religionis exercitium . legitimis puriorum sacrorum polluisoribus, superinduci posse ; li in inceps Pontificius Evangelico in principatum succedat: vel R.c formatus ad Romanas caerimonias trans Srediatur. Quibus enim ante panem sacratum, dum circumfertur, procumbere. aut divum Gmulacra pileo honorare, religio est: si fuste aperitur cnput. si templa & reditus, pace religiosa quaesiti, vel eripiuntur, vel communicantur , hos spoliis ec verberibus magis turbari paret, quam ritibus Latinis simpliciter introductis. Nutus. gellus dc geniculatio, si ab animo discrepat, mendacium eth. Deo invisum, dc legibus naturae adversiim. Iudaei nostratibus praeiverunt, tempore Antiochi & Manassis; sed illustriora sunt exempla Martyrum Christianorum ; qui nullo pacto adduci potuerunt, ut vel l cui simulatione, thuris puta in aram iactu , a tyrannorum se redimerent caris nificina. In hac ultima temporum tace, dc saeculi exulcerati gangraena, quid factum sit, quid praetextu articuli IV. Pacis Ryswicensis fiat. φ referre nil attinet. Publicae tum alibi, tum hic loci haud dudum motae extant querelae , quas si comprehendere vellem ,
Icariae numerum dicere coner aquae. Enim a Psennec His. P. IV. i. v. g. 62,
667쪽
Εnimvero multorum dierum , non unius horae negotium est, omnes exponere controversias, post parietem illum in. tergerinum enatas. Multis Principibus, quia a teneris nos ignorare assuefiunt & odisse. infixum sedet, utilius esse Rempublicam tribulis & vepribus abundare, quam civibus haereti aliqua imbutis ', unum civitatis corpus una religione, velut spiritu contineri ; sacris, ut humanis legibus , tum optime constare rationem, si multitudini non reddatur. Hi ergo Deum se demereri putant, si sacra post annum critiis cum in regionibus suis inducta moveant, miserosque subditos, salvis tantum fortunis, salvis laribus paternis, retentis vel distractis, dulcissimum natale selum vertere ccinant.
Jure id an injuria, non dissutro. Quod si vero Cnristiti Apostolorum doctrinam intueamur, illς duabus parabo lis, altera de zizaniis, altera de rete, quid amor Christia nus, q'id clementia, omnibus hominibus secundum natu. ram , sed maxime Principi decora. jubeat, satis significavit. Paulus vero Corinthios monebat. oportere esse sectas, ut probati manifesti fiant. Ipsi Persae, Macedones, R mani, immo barbari, Judaeis aliisque nationibus sibi subjectis; modo laesae Rei p. abesset ratio, sacrorum libertatem, non singulis modo, sed & totis Collegiis indulseriint. φNos autem his moribus vivimus, ut aliis vitiis assectos cum feramus, quibusdam etiam oblectemur : Deorum tamen injuriis nostrae curae vindicatis, praefracte servare cupiatmas cives, quibus aera saepe & aquam invidemus. Unde multi perdunt, plures perierunt & pereunt, per speciem pietatis Iu . Alii arunt, alii negant , alii ad Comitia riciunt. v. Cranium de
668쪽
Juvenalis pro monstro habuit. duo oppida in AEgypto. cru
deles simultates pro Diis suis exercuisse: quis nunc tam ferreus, ut se teneat, ubi integra regna 3 'Tu vero o Germania, Germania. si cognosceres hac die tua.
quae ad pacem tibi atque salutem l Et Tu quoque CARO LEVI Augustissime Caesar, excipe animo gratioso, quod Majc- statem Tuam compcllare audet umbraticus homo, humilli. mus civium piorum. In summo Tibi rerum mortalium
gradu, creditus est Imperii Sacri contextus; ne quid hiet. ne quid protuberet, nihil ut declinet amussis. Laetiorem iam induisse faciem videtur Germania, ex quo pacem ei civilem sapientia Tua reddidisti: nunc religiosam quoque restaurare pergis, ad illam aeternae & pcrpetuae legis normam. Excitat nos in spem successus felicis, Tuus ille masculus justitiae zelus , quo in Principum controversiis, nulla religionis, aut affinitatis habita ratione, indies pro tribunali pronuncias, & pronunciata cito executioni mandas. Erigit provincias gementes imperium Tuum lene. quo Deum imitaris: solatur clementia, gentile illud Gentis Tuae bonum. Sens runt invictissimi mtiores Tui, & sentis ipse . molitiones ci ri Romani; hoc assidue agentis, ut sacram Uestram procul Cet potentiam , utque Imperatorem , cum ordinibus rupta pace commissum, gaudente licet Turca, habeat debiliorem . .
Ula- a Juvenalis tempore Domitiani exul, in AEgyptum missus, arripuit
materiam, de immani AEgyptiorum superstitione Satyram xv. scribendi. Ombitae crocodilum numinis instar colebant, Tentyritae animo inseniasissimo eum prosequebantur. Politico Regum conse O diversa sacra constituta esse, tradit Diodorus Siculus I. I. c. 89 ne unquam AEgyptii concordiam inirent. Verba Iuvenalis us 33.
Inter fnitimos veιtis atque anιiqua simultas, Immortale odiam , nunquam sanabile vulnus Ardea adhuc, Ombos , Anyra. Summus utrinque Inde furor vulgo, quod Numina vicinoram Odit uterque Iocus , cam solos credas habendos
Esse Deos , quos ipse colit . Idem Romanae Curiae, quod olim gentilium Romanorum votum a PuDiuitiam by GOoste
669쪽
de Pure Imp. circa Sacra. 6ssUladisiai Hungariae regis, ab Amurathe II. TCrsarum Im
peratore, cum multis Chri itianorum millibus, ad Uarnam caeli, epitaphium notum est. Carolus V. Sapientissimus Princeps, saepe questus sertur, bellis internis lauream Imperio rapi, quam de veris & juratis Christianorum hosti-ous referre possent. Is quoque arcana immitis Uicarii, &rabiosos perlecutorum latratus expertus . conseilbres nostros lubenter audivit, iisque bonorum possessionem interdicto firmavit. Huius frater Ferdinandus, pietate non inferior, crebris ante Obitum sermonibus, inter summa Dei benefi. cia, maximum numeravit; ad sedandas discordias animum
alecisset,'tolerantiae in reιigione formulam . benignissimas Deus sibi in mentem dedisset. Nullus finis, si singuias Caesares , majores Tuos religiosissimos, specula boni Principis, ena rare vellem: unius Maximiliani, docti ec magnanimi Imperatoris , vox obsignet: Qui conscientus imperare volunt, arcem caeli invadunt, cu plerampus terrae possessionem perdunt. Idem animo Tuo infige, Carole invictimme: Tuosque Catones dc Scipiones idem cogitare jube, ut mendosa emendent. Mi. rabitur posteritas prudentiam Tuam ; vivi Te suum Tuta-num , Carolo M. majorem laudabunt; cunctique Protestantes, manibus ad coelum tensis, vitam Tibi prolixam, i m. perium securum, domum posteris fecundam, exercitus forisO o o o tes, apud Tacitum/M. G. c. 33. Maneat, quaeso, duretque Germinis, s πιν amor noseri , at certe odium sui, quando urgentibus imperii fatis, nihil jam praestare fortuna majus potes, quam hostium discordiam. Adde i. Agric. c. I a. . Historia, prudentiae magistra, multa suppeditat exempla Principum, qui a Clem ad incitas sunt re α. Vid. Vasior ια II. lib. 6. ρ. q. Ula- . distat epitaphium, A. I M. positum, resert Haras Sylvius epis. SI. Bonfinius dec. 3. lib. VI.m nisi Pontifices jussssent rumpere foedus, Non ferres Scythicam Pannonis ora iugum , Verba sunt Joh. Cratonis in epistola ad Rudolphum Imp. Iani Dubiavit Historiae Bohemicae praefixa.' e Vide ejus epistolam ad Laetaram Swenatum. Duiligod by Corale
670쪽
tes. Aquilas victrices, orbem quietum, quaecunque homi nis & Caesaris vota sunt, grato pectore nobiscum appreca.
ro, etiam Celsissimi PRINCIPES . solidae Imperii Columnae dc Bases, ignoscite mihi, si salvo, quem omnibus deis beo, cultu & reverentia dicam; nimio quorundam zelo. a turbulentis, etiam bustissimorum , consiliariis accenso, effectum esse, ut vastum hoc regnum, in propria visceras culcrit, ic nunc in perniciem tuam digladietur. Nemo equidem prudens satagentibus aliis, cum Diogene, dolium volverit: nec ignarus sum, ad sanos propinquos ablegandum esse, qui de summa Republica suum audeat consilium explicare, non rogatus. Sed veteris ic nostri aevi exempla, tum maxime dolor ille pii civis, ad similem operam me invitat. Facessat tandem Alecto, saeva Furia, cx in feoris reducta, quae nuper rursus, atris faucibus, ad horridum bellum , sacrum lc civile, inclamare videbatur. Quid enimpan nondum satis effusum est Christiani sanguinis 3 an nondum pinnitet cicatricum Z Pax certa melior tutiorque, quam erata victoria est; illa in vestra , haec in Dei manu sita. cissent ea fini Haereticorum, Calvinistarum , Ubiquiti starum, dc Calixtinorum tituli. totque mendaciorum fabulae, in contumeliam utriusque partis Confictae. Desinat tandem propagandae religionis per vim aut astum libido. Quamvis enim haeretici vidcantur alii, & errent; sed bono animo cr-rant ; non odio, sed affectu Dei. Apud Vos tales sunt; ipsi adeo se Catholicos esse judicant, ut Vos ipses titulo haereisticae pravitatis infament ' Sua cuique religio videtur optioma, ut quae plerumque non ratione, sed affectu dijudicari solet: immo plerique adstringuntur, antequam quid optimum sit, discernere queant. Nec ratio tantum , sed utilito. Ita de Arrian s olim Presbyter Salvianus δεώ. v. de Gubem. Dei. h He o lotus lib. III. c. 33. Cambysem notans, Si quis, ait, omniabus hominibus faciat potes Mem , optimos ex omnibus risus eligendi .