장음표시 사용
141쪽
in conspectu populi Romani vomere postridie. quia a uerbium postridie in clausula politum, assignatur auditori,& infigitur. Quod quid faciat ad rem praesente, non video. Creticus in fine pes est laudabilis, ut hic posti die. Nullus est in hoc toto contextu praestantior. Quid igitur aliud collocasset oratorZAn ita dixisset, Vt tibi nocesse esset postridie in conspectu populi Romani vom re Pes est instabilis vomercii An turpiui est vomere postridie,quam in conspectu populi Romanit Nequaquam. Sed, ut dixi, nullum erat in hac oratione verbum quod in ea sede politum tam pulchre sederet. Illud est igitur
numeri,non eius ordinis de quo disputatio constituta est Quare ne mirere si Marcus Tullius in componendi pastibus non habuit ordinem istum, qui neque perpetuus est,neque tam verba quam res instruit. Haec a me scripta sunt,non ut arguerem Quintilianum,uirum perdoctum,& mihi perutilem sed vi ostenderem causim nullam si
isse cur hic aut temporis, aut dignitatis, aut incrementi, aut interpretationis ordinem persequerer, quem esse rerum, non verborum, Cicero in Partitionibus, verbis agens de exornandi collocatione, significat. Sed iam de componendi partibus agamus. Quod si quis ordo ver
borum est, illum constituit aut coagmenutio , aut comcinnitas, aut numerus, aut haec uniuersa .i Propter haec
enim voces de loco naturali traiiciuntur in alium, quo sedeant aptissime. Itaque si totius est compositionis ordo,
aut si omnis haec compositio nihil aliud est quam ordo quidam ratione distributus, fieri non potest ut ordo sit
142쪽
cOLLOCATIONE VERB. LIB. II. asDe vocalium concursione in coagnentatione. V . ICaput. 3.N omni coagmentatione verborum necesse est aut vocales concurrere, ut Rem anxie adipisci, atque adepta egere, auari animi est. Aut cons .ν nantes,v KConsulum dignitas tumultum ciuitatis repres ., sit. Aut vocalem oc consonantem, ut, Ex eius ore melle
M dulcior effluebat oratio. Saepius haec in oratione misce tur: ut, Uenio nunc ad istius,quemadmodum ipse appel-ν, lat,studium: ut amici eius,morbum & insaniam: ut Siculi, latrocinium : ego quo nomine appellem , nescio . Rem vobis proponam, vos eam suo nominis pondere pendi'tote. Pauca de singulis horum,& principio de vocalium
concursione dicemus. Vocalium concursum magna ex
parte fugiendum censuit Isocrates ille suauitatis numeris mollioris inuentor, cuius orationes melle dulciores ostedunt quantopere vitarit illum quem dicimus hiatum literarum. Hunc optimum dioedi magistrum Theopompus
imitatus, eas literas adeo fugit, ut eam ob rem inciderit tu hominum reprehensionem. Fuerunt in eadem sententia oetae maxime latini,qui ne hiare cogeretur,vocum sin oepham collisionemque repererunt,ut ., - Mult' ili' et terris iactatus oc alto. Albanis patres,atqu' altae moenia Romae.
Haec autem collisio facit,ut una litera pro duabus audiatur, ut ili' et, atqu' ait Em' agite. Qui scribimus aut proferimus aliter, meo iudicio peccamus. Segregamus enim id quod, ut hiatum sugerent, miscuerunt optimi poetae. Nec animaduertimus oratores graecos aliquando mist i iiii
143쪽
re voces,& in unum confundere, ne quid ab agresti sonoloedatur auris, ut sic Demosthenem, που βελτίς, α ἡ τοῦ Ω- me του πιὼθ ωλα ἐμπαν. m. πάνθ' in sc dixit quasi unum verbum,non ποτα separate: ut Aristoteles, δεο ηαλῖς Mn- Φουνώ ν ἀγαθοU ουπα- ἐψιχτοα. Infinita sunt talia apud eumdem, apud Isocratem,apud optimum intelligendi dicendis magistrum Platonem, apud alios omites summos viaros: quibus planum sit, vocalium concursum vitari unius ut alterius elisione,atque duo verba ut unum tum scribi, tum pronunciari. Sed indoctum quoddam genus homianum non modo libros & orthographiam, sed etiam pro
nunciationem omnem corrupit,adeo ut extra versum ne
sciamus quas illi veteres in oratione eliserint vocales,quas integras protulerint, propterea quod abstulerut απωροφου signum vocalis auersae. Sic enim Terentium scripsisse, ipsum,& Comoedos ita pronunciasse puto ., Vos issec intr' aufert' abite. iQuod absurdum forte quibusdam ob desuetudinem via debitur, sed quaerentibus .veritatem neque ratio deerit, neque authoritas. Hiant interdum poet Latini raro,Grvcl.frequenter, ut Homerus. Ex quo etiam licet intelligore, veteres Latinos suauitatis studiosos fuisse, quanquam sentiebant quanto latina graecis essent insuaviora. De quo ., Cicero in Oratore, Quanuis,inquit,suaves grauesque lem ., teritiae,tamen s inconditis verbis efferuntur,offendent a ,, res,quarum est iudicium superbissimum. Quod quidem ,, latina lingua sic obseruat, nemo ut tam rusticus sit, quin ., vocaleis nolit.coniungere.Et paulo post In oratione Pla- ,, tonis est crebra ista vocum concurlio,qua magna ex parte
144쪽
co LLOCATIONE VERB. LIB. II. σ9ut vitiosam sugit Deinosthenes. Sed, ut diximus, hiabant interdum poetae, Ennius semel authore Cicerone, sepe Terentius, saepe Virgilius,ut hic, ., Et succus pecori,et lac subducitur agnis.
, Amphion Dircietis in Acteo aracyntho. ., Astant Iunipert,et castaneae hirsutae. ,, Nereidum matri,et Neptuno aegeo.., Hoc idem, inquit Cicero, sepius nostri non tulissent, quod graeci laudare etiam solent. Cur ita non tulissent quia versus est exquisiti soni, & urbanae suauitatis, cui sit inimica vastitas illa duarum quae luctantur inter se vocalium : quae quum accidit,hiat & intersistit, de quasi laborat oratio. Fugiamus igitur hoc vitium,si dictionem composite,leniter,& tranquille fluere volemus. Vocales alias sonantiores esse,alias exiliores, exemplis atque rationibus
ante patefecimus. Obscurius est in his vitium , apertius in illis. Prima cum quarta propter soni magnitudinem sce-- de hiat ac inurbane, ut, Videntur ea esse refutanda, quae ., in senatu iape ab inimicis, ab improbis sepe iactata sunt, ., & in concione etiam paulo ante ab accusatoribus. Atqui ., si res,si vir,si tempus ullum dignum fuit, certe haec in illa ., caussa summa omnia fuerunt, praesertim quum tot essenta, circa hastam illam , qui alia omnia auderent. Vastior est longarum sonitus, quoniam voce productiori sustinem. ., tur, Ut, Cum uxore veheretur in rheda penulatus, vulgio, magno impedimento, ac muliebri & delicato ancillarum x puerorumque comitatu, Milonem occisum essetetiam , ex ipso Clodio audirent. Hax ex Cicerone sunt omnia.
Plurima apud eundem huiusce rei sunt exempla. Dicet
145쪽
DE ELECTIONE, ΕΤ ORATORI Λhic aliquis Hoc si vitium esset, eloquentiae latinae parens
tam saepe non admitteret. Primum, vocalesne istas collia
serit, incertum facit usus praesens: deinde distinguenda sunt genera dicendi, & habenda ratio partium quae tractantur ab oratore . Narrationes eius rei de qua controuersia est apud iudices, & subtiles argumentationes, &caussae tenues ac parum& epistol summissoris argumenti,& definitiones,partitiones, distinctiones, facetiae, colloquia personarum ,relaxant vincula compositionis,& in re sermonis paulo securius ac liberius evagantur. In his toleranda sunt alioqui vitia quae cottidiana lingua tam stequenter usurpat, ut in oratione tenui fallant audientem. Scit orator quid deceat: & ubi rebus magis est afferenda
claritas, quam magnificus ornatus, tum cottidiana veste contentus,non circundat illis ornamenta pompae & ap-l aratus seriarum solennium.At in exornatione laudis, in ocis communibus,in narratione quae jactatur extra caussam in genere suaui,in omni splendido cultu,perraro c mittendum est ut haec parua quidem,sed tamen aliqua de formitas appareat. hoc vitium deprecatur in oratore.Sed ., graeci viderint sinquit de vocalibus agens in nobis,ne si cu-- piamus quidem,distrahere voces conceditur. Indicat or .. tiones illae ipsae horridulae Catonis,indicant omnes po&ae. Si non ubique coceditur,utamur interdum ut necessarid. Si vitium est,fugiamus quoad licet. Quum vocalis eadem
finis est verbi prioris, & principium sequentis, quoniam
pronunciatur eodem oris habitu, nec plus una longa au ribus percipitur,nullam parit omnino foeditate. Sexcenta Ciceronis exempla reperies, ego paucis ero contentus.
146쪽
COLLO ATIONE VERB. LIB. II. τοὐ Neq; enim posset aut Hala ille Seruilius,aut P. Nasca,aut aaM L. Opimius, aut C. Marius, aut me consule senatus non , nefarius haberi &c.Non hominis occidendi causa habuis. M se telum iudicaretur. Quoties enim est illa causa a nobiso acta in senatur Vt ignoratione tua ad hominis miseri sa- lutem abuterer. Propter officiosos labores meos nonnul- la apud bonos gratia .Iudicum culpa atq; dedecore etiam Censorium nomen, quod asperius antea populo videri νγ solebat,id nunc poscitur. Subiiciamus exempla de cael ris vocalibus. Negant intueri lucem fas esse et,qui a se ho- ee minem occisum fateatur. Tu hodie egeres, nos liberi esse
mus. Dolebam P. C. rempublica vestris quondam meisq; consiliis conseruatam,breui tempore esse perituram. Ma- gnifice enim Servius Sulpitius maiorum continentiam diligebat. Fateor enim me,quum ea quae acciderunt, pro- uidere sutura,tanta in moestitia fuisse,quanta caeteri opti-
mi ciues si idem prouidissent, fuissent. Sed qui istuc tibi yi x venit in mentero dii immortales, quam multi qui quum
v a te nemini ignosci vellent,impedirent clem etiam tuam. Vini exhalandi, non acuendi ingenii causa declamitata Haec tu quu per me acta meminisses, nisi illis quos vide- mus gladiis confideres, maledictis me prouocare ausus i essest Quum te vltro mihi idem illud deserente nunquam M sum dehortatus. Obsecrabo obtestaborque vos iudices. ,ν Lex esse cum telo hominis occidendi causa vetat. Magna laus,meoque iudicio omnium maxima. Tu unus adole- uuix scens uniuersum ordinem de salute reipub prohibuisti. Erat ei vivendum latronum ritu,ut intum haberer,qua ' tum rapere potuisset. Hoc concurrendi genus. freque
147쪽
DE ELECTIONE, ET ORA ORIA ter usurpari solere annotauit Aulus Gellius, id quod &aures & exempla doctissimorum probant. Alia Quintiliani sententia videtur, quam complexus est his verbis, ., Pessimae longae, quae easdem inter se literas committunt, A sonabunt. Si per easde literas intelligit duas vocales eius. dem nominis, ab illo dissentio. si vult hunc intellectum capi, Pessime longae vocales sonabunt, quae committunteaidem inter se literas, id est vocales illas de quibus agitur,iungunt,obscurus est sermo,& odiose prolixus. Br uiter atque dilucide,nec minus ornate dici potuit :Pessi- ., me longae sonabui. Nam proxime dixerat haec, Tum v ., calium concursus,qui quum accidit, hiat & intersistit, de
quali laborat oratio. Ex quibus supplere quisque posset
quae locutus est ambiguῆ. Sic enim habet res. Vocalium cocursus imperitis est notabilis. E vocalibus pessime lo gae sonabunt. Α & E quiddam rusticanum tonant, propterea colliduntur a Graecis: id quod priore iam libro diximus. has igitur non ita saepe Cicero coniunxit. Et sociis is gratissima esset eius integritas & fides. Ipse in eade Africa esse voluit, in qua erat rex potentissimus inimicus huicis causae. De salute populi Romani extimescebat,in qua etia., suam inclusam esse videbat. E & Α, ut minus dissona, ita ., saepius finitima sunt: ut, Voluntate ad ea arma prosectus ., sum .Eorum ipsorum ad crudelitate te acuet oratio. Nam ., si vidissem,quovis profecto quam isto modo a te agi m .. luissem. Qui opem a me atque auxilium petissent. Λ & Ihiulcam de agrestemcfficiunt voce,ut in simplicibus, aulai,materiai, uel uai, frondosai, quae quu veteres poetae frequeter usurpassent,posteriores ut nimiu vasta repudiariat Committit
148쪽
COLLOCATIONE V ERB. LI B. I L. τε Committit eas Cicero nonnunquam,ut pro Ligario, Di- ,, ligentia inimici in uestigatum est quod latebat. Qua in te is gatione & sociis & ciuibus se probauit. In prouincia pa- ., catissima ita se gessit,ut ei pacem esse expediret I & A litaculi suauius audiuntur, ita multo iapius conferuntur, ut, is Quodnos domi petimus prostrati ad pedes. Non com-ux memorarem nisi a te cognouissem . An sperandi Ligario ., caussa non sit,quum mihi apud te locus sit etia pro altero deprecandi r O&E minus in occursu hiant, sed tamen ., insuauia sunt,& ingrata: vi, Hic aequo animo esse potuiti,, Laudem adolescentis propinqui existimo etiam ad meum ., aliquem fructum redundare. Quid vociferabare decem ., millia talentum Gabinio este promissar E & O concum
., runt Urbanius, ut, Quare omnium rerum una reprehei
., sio est, quod regnum intrarit. Itaque obiicias licet quam ., voles saepe,palliatum fuisse Aderat vis, quae summas fran- ,, git infirmatque opes .i O & I si diphthogum faciunt nul
lam in pronunciando faciunt deformitatem,ut Otur. at' iniunctura,quum separantur,absona sunt, & maxime si vo calis O producitur. Hinc fit ut O longo, quod o μέγα V cant,cedat tota atq; subscribatur, ut in quarta declinati ne recto casu numeri secundi pro eo quod est usta λαοι, dc in verbis βοῆς pro βοαρα dicitur. Minus est vitii in eadem litera breui. Fluit enim,nec in ore cavo tandiu immurmurat. Utruns reperies apud M. Tulliu, ut pro Rabi ,, rio Posthumo, Rapietur homines in haec iudicia ex omni,, non modo inuidia,sed sermone malevoloru, nisi cauetis.
Nec vero id homini tum quisquam sed tempori assignan- ., du putauit. I & O cψntra nihil dissonant,vi, Qui tandem
149쪽
DE ELECTIONE, ET ORAΤORIA., conuenit, aut tam graui onere tributorum ad tantam pe-.ν cuniam cogendam, mille talentum accessionem esse s
., ctam taut in tanta mercede hominis vi vis auarissii ni,miu., te talentum decessionem esse concessam 3 Neque ego cui omnium ciuium libertas charissima fuisset, meam proi ., cissem. A dc Viunxerunt latini, ut fraus,laus, audio, supplaudo. non in uno verbo separauere,nisi quum peregrina asciverut in Latium,cuiusmodi sunt haec, Archelaus,Amphiaraus, Oenomaus. Senserunt opinor hinc effici vocem vaste patetem & inuisam. Quod si est,& in compositione vitium committunt,ut, sylva uritur, humida uligo, musavna,scelerata usura,& id genus alia, quae quisque vir auris eruditae sentit esse patula atque subagrestia . Coniunxitis Tullius, Si uniuersa sui dixi j prouincia loqui posset,haco, voce uteretur. At si commutaueris,& U A dixeris,congredientur amice & urbane. Cicero in Verrem, Ipse in odi., pidum accedere noluit, quod erat difficili ascensu atqueis, arduo . Idem fere iudicium est de vocalibus quae primae sunt in onere dc usu. Hiant adiunctae quemadmodum dein simplicibus,cous, sardous,eous. Adiungit tamen Cic - ro, Quousque abutere Catilina patientia nostra r Similia sunt haec, In loco uberi , in labello udo, colligo uvas, amputO Vlmos,a tergo urgetur: ex quibus nulla soni concordia delectat aures. Postrema cum quarta non grauius Os fendit in collocatione, quam in his singulis, tuo, suo, diluo, ruo, statuo . Caeterae voces non admodum torquentos,atque pronunciantis instrumenta : quamobrem sepius multo committuntur in ordine verborum . Dico secundam cu tertia & quinta,tertiam cu quarta, contra tertiam
150쪽
COLLOCATIONE VERB. LIB. II. τα& quintam cum secunda, quintam cum tertia. Refer ad aurium iudicium quae proponemus Ciceronis exempla, ., cognosces. Quamobre si mihi unus est accusandus, pro- pemodum manere in instituto meo videor. Queruntur ., accusatores se idoneos non habere. Id mihi erat aduersa-- rium maxime. In hac causa iudices tametsi utrunque esse arbitror perspicuum,tamen de utroque dicam. Hoc si tu ., inimicus eius factum negabis, eodem tempore in eadem ., prouincia tu ipse fecisti. Neminem mihi esse praeponen- ., dum actorem putabit. Sentis audiendo quam molliter colluant hae soni tenuis & remissi literae. Fugienda vocalium etiam tenuium multitudo, propter quam speciei, progeniet, mollitiei, & eiusnodi casus odiose vastitatis vix apud bonos authores reperiutur. Breues interim H cent,ut apud Ovidium, Huc coeamus,ait Terentius hane molestiam vitat elisione & contractione. . ., Cuius tu fidem in pecunia perspexeris, ,, Verere verba ei crederet imi in ,, Nam quae inscitia est, Qo in ., Advorsum stimulum calcor i i . ., Postridie ad anum recta pergit.,, Illos ducere eadem haec lex iubet.., o Phaedria incredibile est,quato heru ante o sapietia. . ., Abi Phaedria,eum require,atque adduce huc.
Verba, duabus syllabis: Insciti est, quatuor: Postridi ad
totidem ducer eadem,quinque: anteo, tribus: Phaedr'um,
duabus exprimitur. Est quum vocalis natura limga flui valgi corripitur in concurIu,ut minus audiatur. Virgilvus, ,, Et longum formose vale vale,inquit, Iolaia