장음표시 사용
121쪽
es homo: non es animal ration ale: ergo non est bomo.
Qui modus non est demonstratibus: quia deT-nitio, neque est causa, neue esse cius deffiniti; sedum per deffinitione probatur deffinitum, probatur utique idem per se ipsum diversimode significat uira, quia hoc modo sunt idem deffinitio primo intentionaliter sumpta,&dehinitum. Quapropter quando ex deffinitio ne primo intentionaliter sumpta, Scessentiali aliciia ius naturae inferimus illius
est argumentum a destinitione; sed a causa ad essectum, de quo plura iupra remanent dicta.
Do argumento, sis loco a dioisione.
J tenses in prae- ambulis modi sciendi cap. de divisione docent quid,
quod videatur omnino insuperque inquiunt, quo modo ex diviso ad menambra dividentia,&econtra. sumatur argumentum; sed
quia ibi regulae, si gener liter intelligantur, defficiunt,& quidquid ad hane
materiam desideratur, ibi non assertur,ideo hic quata potuero brevitate , claritate quod ad hoc argumentandi genus pertinet, tradam, & quod ibi dicitur, iuxta hic dicenda, intelligatur. Igitur ex diviso actuali ad membra dividentia actualia phisica, aut metaphisica simul sumpta, & unita, & econtra, est bonum argumentit, tam affirmative, quam negative, ut est homo: ergo
est materia prima, ct anima rationalis, simulsumptae, unita. υ homo: ergo es animat, ct rationalι simul fumpta, ct suo modo Unita Quod etiam valet ex membris huiusmodi dividentita 'bus simul 1umptis, & Vni tis ad divisum: quia toturn nihil aliud est, quam suae partes simul sumptae, ecvnitae, ct econtra. Quare
122쪽
argumentum non est demonstrativum, ut in fine capitis praecedentis obser-VaVimus. Ex diviso actualiphisico,aut metaphisico ad. quodlibet membrum divi dens ilitarie, sumptu, aut
econtra, no est rectum ara. gumentis,tam affirmative, qua negative, ut es bomo: ergo es materia prima, aut econtra: quia neque homo est materia prima, nemque materia prima est homo. Similiter negativa novalet, Vt non est materia prima'. ergo non est homo',6c econtra: quia ut diximus; homo non est materia prima , & consequenter po
test esse homo, quin sit materia prima. Idem diu cendum est , si totum metaphisicum coparetur suis partibus metaphisicis, Ut explicant rationem partium : quia ipia sine hae explicatione sunt simpliciter totai & solum secundum quid partes,Vt obser- compti . Vant nostri Complut. in logic. disys.quaest. 3. Vbi etiam obserVant,istas partes magis dici logicas,
quod solum dividunt i tum logice, & coiciequenter totum est dicendum simpliciter logicum ι sed Com. unquia usus obtinuit, ut partes metaphisicae dicantur,. ideo cum pluribus loquiatur. Et nostri asserti ratio est; quia neque pars est
pars.Videatur insta in hoc capite. 8s 'Ex diviso potentiali ut animal respectu rationalis, & irrationalis: dc ens respectu substantiae.& accidentis) ad omnia membra dividentia valet
quentia, si procedatur affirmative, & cum disiun
m, vel aeeivina. Si vero procedatur negati Ve Valet consequentia cum coisputatione negatiVait non es animai: ergo neque rationati, neque irrationale.
membrum dividens divit J-ve, & determinate sump
123쪽
mal: ergo D ationale; quia potest este rationale, Vt homo: vel est animat: errorationale: quia potest esse
irrationale,Vt equus. Bene autem Valet negative: Gnon est animaI: ergo nori est rationale, Vt homo. Non est animale ergo non es te attonais, Ut equus: quia
tam ad hoc, ut aliquid sit homo, quam ad hoc, ut sit
equus, essentialiter requiritur quod sit animatatem ex diviso valet argumentum affirmative ad unum membrum dividens determinatum, si procedat cum negatione aliorum membrorum dividentium: vies animal, non est irrationale: ergo rationale, Vt
homo. Ex membris dividentibus simul sumptis ad divisum licet bona sit co- sequentia, suppositum tamen est monstruosum, Ut Ut homo Iro,ct equus eanis, cte. I αι : ergo es animal. Ubi ut vides consequentia est bona; &sup- politu monstruosum: quia mostrum est animal quod
sit homo, leo, equus,canis,&c. Ex quolibet autem membro dividenti ad divisum valet argumentum affirmative, Utes rationa Ie et ergo animal Est is a-tionale: ergo animal. Nam irrationale non sumitur negatiVe, alias conveniret omnibus insensibilibus; sed privative, prout intra idem divisum, V.g. animal, privatur di flerentia alterius membri dividentis. Ex quolibet meminbro dividenti ad divisum,
non Valet negatiVe,ut nonas rationati: ergo non est
animal, quia potest esse equus,qui vere est animal;
non es animat: quia potest esse homo. 86 Sed notandum est,
arguendi dicimus, valere argumentum ex diviso ad membra dividentia ;econtra iuxta supra dicta; vel non valere, non intelligimus divisum secundum quod explicat rationem, qua est formaliter divusum: quia hoc modo semper est malum argumen- tu, tam affirmative, quam negative , ut animal est
124쪽
divisum secundum quod praescindit a rationali, &irrationali positive, & determinate talibus i quare non est bonum argumentum: est animaι p asindens ὰ rationali, ct imationati: ergo ess rationati positive, ct d/te minat. tale: vel e go Ut serationale positive, ct drto minat. tale. Neque Valet: non es animaι ρ aseeludens a rationalii ima
nale : quia potest esse homo, qui non est animal
praescindens a rationali, scirrationali: Vel emo non
es ireationale postiue , Odeterminate et quia potest esse equus, qui etiam non est animal praescindens arationali, & irrationali. Neque valet ex membris
modo dicto sumptum: Vies Wationale detreminatὸ ergo es animal praesindensa rationali, irrationali: quia homo est rationalis determina te; & non est animal praescindens a rationali,, irrationali.Item
li, di imationali: quia animal Olfie non est rationale determinate; & tamen est animal praescindens arationali,& irrationali. Et ratio omnium horum est. quam supra attigimus, scilicet, quia neque divisum. ut tale est membrum dividens: neque membrum dividens est divisum ut tale. sicut proportionabiliter
neque equus est lapis, neque lapis est equus ; sed
disparate se habent. Quare dum dicimus, dis sum, in praesenti intelligimus praedicata essentialia illius, quod dividitur, V.g. in animali,quod sit vivens sensibile.
8 In modo arguenis di a divisione accidentali ad membra dividentia ac-.cidentalia, sive divisio sit subiecti in accidentia; sive accidentis in subiecta, idem dicendum proportionabiliter est, ac dixtimus de diviso potentiali ad sua membra dividentia, quia subiectum se habet aliquo modo, ut quid
125쪽
potentiale respectu accidentium in concreto, Vt
corpus aliud album, aliud nigrum: sicut animai,aliud rationale, aliud irrationale. Similiter quando dicimus, album, aliud nix; aliud papyrus: quia album quasi contrahitur, & determinatur accidentaliter per huiusmodi subiecta: sicut proportionabilixerynimal per rationale, &i rationale essentialiter. Dixi tamen: aliquo modo, seu revortionabiliter, eo, quod non est omnimoda similitudo, ut patet.
Ix stimonio dicitur, quando sumitur ex dicto alicuius, cui operam damus, vel cuius doctrinam sequimur : quod dictum, vel authoritas omnino admittenda est, si vere ut illius habetur, & tanquam
menti genus desun itur ex diversis: siquidem ad diaversorum testimonia tenemur. In primis igitur,ut docet Mag. Melchior Canus lib. i. de locis Theologicis,cap. I.qui ordinem circa hoc praefixit; ut sequitur: Primo, sumitur eT Sacra Scriptura.quae libris
Canonicis continetur. Secundo, ex traditionibus Christi Domini, & Apostolorum, quae scripta non sunt; sed de aure in aurem
perVeniunt, quare vivae Nocti oraenia rectissime nominantur. Tertio, ex authoritate Ecclesiae C tholicae. Quarto, ex authoritate Concilioru,prς-2rtim generalium,in quibus Ecclesiae Catholicae auctoritas residet. Qui to, eX authoritate Eccleasiae Romanae, quae divino privilegio, & est, & voc
tur Aposoliea. Sexto, eKauthoritate Sanctoru V terum. Septimo, eX commmuni authoritate Theologorum Scholasticorum quibus adiungendi sunt etiam iuris Pontifici, Periti : nam iuris hujus doctrina quasi ex altera par.
126쪽
respondet. OctaVo,eX au thoritate Philosophorti, qui naturam; ducem sequuntur. Nono,&vltimo
ex histori jς humanis fide- dignis, vel scriptis, volde
gente in gentem traditis. Istie omnes authoritates vrgent omnes, tam Philosephos,quam Theologos, ct iurisperitos Catholicos. os Carmelitas Excalceatos insuper praeter has Vrget authoritas S. Thomae. Et quia D. Thomas Aristotelem interpreta tur,tenetque Ut Magistrq, eius nos debet authoritas Vrgere in his,quae iuxta fidei principia sustineri possunt. Et denique dum litteris Philosophicis vacamus, authoritas nos Vrget Complutensium nostro rum, praecipue iuxta illo-xum Resumptam, propter Superiorum nostroru dis. positionem. Illud tamen advertendum est , quod Sancti Patres dum Fidei asserta non cogunt e SVna, uec eadem sentire diversa; immo & opposita
in qlio casu alicuius auia thoritas non urgebit ; si quidem respondens potest quem, Vel quos maluerit sequi. Quae aut horitas, si fuerit D. Thomae, etiam si plures oppositum docue rint, non istorum; sed ii lius nos premet authopitas propter nostras consti
Quod etiam dicendum est de Complutensium aut horitate, dum illorum sequimur doctrinam. Quod generaliter verum est: de' authoritate illius , qui ex obligatione, aut devotio ne defendendus suscipitur.
Donique magnopere VP-get proposivio in argumento iam concessa, Voldoctrina inter respondendum tradita.
De eomparatione argumenatorum, seis Io eorum, quae in hoc op fialo explicuimus 3 inte se.
89 A D huius materiaeo maiorem abum dantiam, oportet in hoc
127쪽
ultimo capite advertere, intra quamlibet causant
quod ad aliquid proban- potest multiplicari locus
dum possumus uti non so- arguendi secundum mul lum Vno argumento, sed tiplicationem ipsius cau- loco; sed pluribus,aut om- sae, v. g. si arguitur per causnibus, Vel ex omnibus, iam efficientem potest su- quocumque voluerimus, mi argumentu, vel a caula
V. g. ad probandum aliquid principali aequivoca, vel aeste causam alicuius possu- caula principali uni voca, mus procedere per ei e- vel universali,vel particu -ctum, per oppositum, vel lari, Vel totali, vel partia per simile, vel per nomen, li, vel radicali, vel proxi- vel per deffinitionem, vel ma,& formali, vel a causa per divisionem,uel pee te- instrumentali, vel ab ope stimonium, seu aut horita- ratione. Et idem dicen tem. Similiter ad proban- dum est dum sumitur ardum aliquid esse eflectum gumentum ab aliis gene- alicuius, potest fieri, vel ribus causarum: siquidem per causam, vel per oppo- in quolibet genere potest: situm, vel per simile, &c. multiplicari argumentum Insuper ad probandum, secundum multiplicatio aliquid esse alicui opposi- nem specificam dividentum, potest fieri, vel per tem illud genus, dummo- causam, vel per efffectum, do adsint conditiones re- vel per simile, &c. Et sic quisitae ad causandum. Si- etiam dicendum est de cae- militer, & cum eadem teris alijs. Denique intra proportione , dicendum quodlibet genus argume- est, si argumentum tum ti potest multipliciter ar- tur ab e nectibus Ilanuem inisma.
Sumentari, v. g ira arsu- tot modis dicitu ectus, mento a causu, potest ar- quot diritur eatio. Si augui, vel per causam fina- tem sumatur argumentum luna, vel per causam effi- ab oppositis, potest e Xercientem, Vel petr materia- ceri, vel per oppositum re-lem,vel per sormalem, Et, lative, vel per oppositum
128쪽
contrarie, Vel per opposi- argumentum multiplicarLtum privative, Vel per op- ad multiplicationem cau- positum contradictorie i& sarum, esse tuum, opposi- adhuc in quolibet genere torum,&c. Et si est a simio oppositionis, vel potest in prς dicato essentiali,po- argumentu procedere per test esse argumentum a si- oppositum radicaliter, vel mili praedicato essentiali, per oppositum sormaliter, generico, vel specifico,sub& multiplicari argumen- alterno, vel infimo. Et sic tum ad multiplicationem dicendum est de aliis locis illius oppositi. Si vero ar- secundu maiorem, vel mi guatur a simili, cum pos- norem multiplicationem. sit, Vt diximus, procedere membrorum dividentium. argumentum, vel a simili- Vnde patet huius Opus
bus causis, vel a similibus culi utilitas. Quibus illi effectibus, ves a similibus finem imponi- opposixis, &c. potest hoc mus.
129쪽
In quo continentur, o explicantur omnes fere distiu-ctionum, σε identitatum disserentiae,iam in communi, quam tu particulari: in ubi potius una inveniatur, quam alia: Imrumque omnes termini, in istorum acceptiovei; σ quibus modis, eis utendum
ICUT Enim in Arte Militari non sum cit habere arma, quibus adversarij ol'
pugnentur; sed etiam requiruntur arma, quibus ab adversariorum muniantur incursibus: sic in litteraria nostra militia. Vtroque armoruti genere indigemus : ideoque postquam discentibus. opusculum de principiis. & reguli recte argumentandi, tradidi; bsc ac regulis se recte ab argumentis defendunSi, Iaboro, Deo favente, ut hanc nostiam icientiarum viam perficiam. Notandum tamen est, non inscribi opusculum istud da regulis se is uab argumentis defendendi, quia solis deserviat defendentibus; constat quidcin notitiam distinctionum, illarumque terminorunt,& horum acceptionum,de quibus in hos nusculo agendum est, non parum arSumentan-
130쪽
tibus proscere; sicut nec primum opusculam inti tu latur damineipi rict regulis rectὸ argumentandi: quia so- um sit utile argumentantibus; siquissem illud multum iuvat defendentes, eo, quod praedictis regulis cognoscunt, quando arguens bene, Vel male argumentatur, α consequenter ex ipsis regulis frequenter deducet solintionem; maxime cum defendens. dum defendit, non parum discurrat, & formet rationes. Inscribuntur tamen modo dicto, quia praecipue primum argumentantibus ἱ secundum defendentibus adaptantur. CAPUT I. omnia in speciali, Vel particulari descedendo cum ine modo proeedendi in boe hoc omnino iudicem im-
opusculo; δε aliqui- possibile sed exemplifi-baa observationi- i cando in plurimis earit,ex
ιμι. quibus proportionabiliteri poterit quisque ali s applis CVnt praecipue arma care. Habet hoc opustuo defendentis distin- lum viginti capita, quo-ctiones, & di versae termi- rum praesens est in quo, Venoru acceptiones. Et dum patet,de Opere reditur raa mecum oon semel cogita- tio. In secundo agitur de rem, quomodo circa hoc generibus distinctionum. possem recte Tyrones im, in quo generales omnes struere, in mentem venit distinctiones aperiuntur , colligere, quantas potue- definitiones, seu descrip-rim distinctiones,& expli- tiones uniuscuiusque asincare. Insuperque diversas signantur. In tertio tra-Vniuscuiuique illarum ter- duntur principia, di signa. mini acceptiones osten- quibus posimus cognoscedere, & quodlibet praedi- re, quando datur inter ali e tum, quibus mouis, de qua haec, vel alia distin- aliquo dici queat, mani- ctio. In quarto agitur dusestare. Non a4 identificatione rerit: quo. rise