Via scientiarum duobus opusculis absoluta. Alterum de vniversis regulis, et principijs rectè argumentandi, in qualibet materia rationes efformandi. Alterum de principiis, et regulis ab argumentis se rectè defendendi. ... Authore P.F. Francisco a Sanc

발행: 1686년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 철학

151쪽

ratio, prIncipium, aut signum, quare distinguantur. Q a a propter tunc aliquaerunt idem realiter, quando non est principium, aut signum, quare realiter distinguantur.Et tunc erunt idem adhuc ratione ratio cinata, quando non datur

signum aliquod talis distinctionis. Advertendum tamen est, posse fallaciter argumentari ex praedicto principio sic: Quaecumque

non distinguuntu in aliqua ratione , sunt idem in illa : sed Equus, ct Leo nonia tinguuntur realiter in ratione bominis, seu, Ut homo, ct bomo: ergo realiter in ratione bominis, seu , Ut bomo, ct bomo funt idem.

Ad quod respondendum. est , suppositum esse falsum: quia Equus, & Leo

non sunt homines, quod requirebatur, Vt argumetum esset rectum: requiritur quidem, ut tale praedicatum illis conveniat,.& quod non sit principium, per quod in illo

distinguantur. Signa autem distinctiones omnium suPra cap. praecedenti H h signantur. Specialiter autem tradit Aristoteles lib. I. Topic.cap. I. aliqua loca ad probandum, aliqua

esse idem; sed quidem ad

praedicta signa reducuntur. Quidam tradunt aliis

qua principia positiva ad

identitatem cognoscen dam aliquorum conceptuum,. & sumunt illa ex D. Thoma quodlibeto a. art.4.ad I. ita nostri Complut. in Resumpta lib.2 degeneratia disp. I s. quaest. 2.num. II.& Alis. Primum est,. quod tunc aliqui conceptus identificantur,qua-do unus est de essentia alterius. Secundum est, qua-do licet unum non sit deessentia alterius I tamen Vterque est de essentia alicuiust tertij. Tertium est.. quando licet unus non sit de essentia aliterius, neque Vterque de essentia alicuius tertis; tamen proveniunt ab cadem indivisibili serina; sed tamen ista

indiget explicatione: nam si universaliter intelligantur, fallunt omnia principia. Primum quidem: quia forma substantialis est de

Compluto.

152쪽

Opust. 2.

essentia compositi Phy sici, & tamen distanguitur realiter ab illo dissitastione includentis ab incluso. Secundum etiam: quia si cet forma substantialis nolit de essentia materiς primae, neque materia prima.deessentia formae,& vir

que sit de essentia compositi physici; tamen materia prima, & forma substantialis realiter distinguuntur distinctione excludentis ab excluse. Tertium etiam fallit: quia V.g. in

homine voluntas,& intellectus: senius interni, &cxterat. licet proveniant ab eadem indivisibili sor-ma , nempe ab anima r xionali; tamen realiter esi

sentialiter distinguuntur. Quare solum intelligenda sunt praedicta principia decocepi ibus metaphysicis. Et sic primum principium

tenet, V.g. in rationali res-a pectu hominis. Secundum in animali, & rationali, a quibus metaphysice constituitur homo. Tertium vero in differentia individuali, & gradu specifico:

quia proveniunt ab e dem anima rationali. Sed quia certum est, gradus metaphysicos non distin gui realiter : quia solum sunt tales formali ter per operationem intellectus.& ad probandum sic esse distinctos, pluribus signis

indigemus ideo inter principia,& signa identitatum

ista tria non enumeraVi.

3 3 Notetur hic,quod

identitas rationis est duplex, alia est identitas. quam ratio considerat; sed non facit: & haec est maxima identitas: quia supponit, non solum negationem distinctionis in re; sedetiam negationem fundamenti, ut intellectus distinguat, id est,negationem distinctionis mdamentalis, eminentialis, &virtualis. Alia est identitas rationis, quam ratio conficit, ut quando illa quae realiter disserunt, intellectus in una ratione superiori uni voca , Vel analoga, considerat, esse idem: ut Petrum, & Paulum in ratione hominis: Petrum,& Leonem, in ratione animalis: accidens,

153쪽

i; ὀ Via Seientiarum

& substantiam in ratione 4.Metaphi cap. 2. Esn 'emis, dc haec est minima identitas siquidem est ide-titas secundum quid. quia est inter ea, quae simpliciter,& a parte rei differunt in illa ratione, ut patet in exemplis positis. Implicatenim, aliqua esse simpliciter diversa; & simpliciter

eadem in eadem ratione,

illaque est maior identitas , quae minus relinquit distinctionis. ε3 Notetur secundo,Vt uuetur qquivocatio inter istos terminos, ε ῶνιμ- , o, d ingui s. . nam ut docet Aristis. Metaphis .cap. 9.& lib. Io .cap. I. σννε, ct σε dioe fuisnon signifleant idem. Nym illa dicuntur di rere , quae in aliquo conveniuntk dc in aliquo distinguuntur, vi homo, & leo EM autem dioe a dicuntur, dcilla, quae conveniunt in

aliquo, & in aliquo distinguuntur: & illa quae in

nullo conveniunt, ut differentiae simplices. Quapropter latius patet σι dioemum quam iam re, Ut

idem Arist. Afirmavit libistinctum dupliciter accipia

tur, Uno modo, pro e .

dem, ac essessiversum. Λltero modo, & magis vὶ lato sumitur pro negati ne identitatis realis. Via

Tamen communiter Vti- Com. υσι

mur ad quamlibet disti ctionem, iam uno i iam alio ex tribus praefatis terminis, & dicimus, aliqua die erre realitιν , distri

: si num maximum identitatis aliquorum inter te, est quod sint idem uni tertio ; quod ita ut certum, & per se notum accipitur,ut abiret in commune proloquium his ver

se. In cuius proloqui, sed

principit eXplicatione noparum laboravere CathQ- ω. lici Doctores vi salvent itic

illud plane Fidei Miste-

154쪽

Hum Trinatis in unica ex alijs circunstant ijs, dcessentia, id est, quod den- connexionibus aliquado, tur tres relationes divinae praecipue in creaturis imper narum constitutivae, feratur identitas inter ex- realiter distinctae inter ses trema ipsa. cum tamen realiter sint 3 6 Alia expositio irmidem cum essentia divina. ditur ab AEgidio, Argen- Argen is In primis igitur explicat tina, Vaetqueet, & quam V quem reου Capreolus hoc axioma in plurimis T homistis,& ha-I .dist. a. quaestas .art. I. sic: bet fundamentum in Div. Quaeumque funt eadem Thoma quςst. a.de potem vnι νιν io, funt eadem inter tia, arc. .scilicet,quaeum. se : vel rMione ipsorum, que sunt ea iam υni steriis, 'vel ratione tertii, conce- sunt eadem inteo se, si sint do: a sortiori ratione ip . eadem Vni tertio comple .sorum, nego: ck sic con- te, perfecte, adaequate, i

tingjt in di vinis . ubi licet convertibiliter, concedo. non sint relationes idem imperfecte, incomplete, ratione ipsarum seu in inadaequate, & inconver- ipsis relationibus propter tibiliter,nego. Et sic conis maximum impedimentum tingit in relationibus di- oppositionis inter studen- vinis , ubi quaelibet extificantur tamen in ipsis relationibus identisica tuetertio. Hanc ipsam tra- cum essentia incomplete, mireanas dunt Caietanus, Ferrara, imperfecte, inadaequate, Ferr η - Scotus , & communiter & inconvertibiliter siqui bis et s. Thomime ex D. Thoma dem magis includit reali-mi . quaesL8. de potent. art. a. ter essentia di vina, quam S. om. ad io. & I. sentent. dist. quaelibet relatio, propter 3 3 quaest. I. art. P. ad a. & negationem oppositionis,pddunt nostri Salmantici nempe quatuor relatio-tom. de Trinitat. tract. 6. nes, quas quaelibet rei disp. 8.dub. I. n. II. hanc tio non includit. Et ratio

praecise identitatem infe- est : quia eo ipso, quod xii vi anomatiat licet non identificetur adaequa

155쪽

r 8 Via Seientiarum

te, complete,&c. cum tertio , non est necessum, quod tantum extendatur in identificado secum alio extremo, sicut tertium;

sed quod solum inadaequa-

te identificetur cum e tremo, sicut inadaequale identificatur cum tertio

37 Tertia explicatiora. . D. Thomae I f. q. a 8.art. . ad I. his verbis: Adprimum emo disenda, quῖdseundum Philosopbam in

3. Physic. text. 2 P. argu mentam illud tenet , quod quacumque Uni, eidem

sunt eadem , sebi inviseis suntoiam, in his, quasan Hem re, ratione, μοι tunies, ct indumnum; non autem in bis, qua disrunt ratione, unde ibitim dieit

militer, asio; non tamen

sequitur, qu)d actio, ct passo sint irim;quia in amone importatu respectus, ut a quo es motus in mobili ; in passione υρνῖ, ut qui εμ ab alio. Et similiter licet paternitas fit idem fecundum rem cum essentia divina, ct similitis Aliatio ι tamen hae duo infula νυν se νathnv

Thomas. Quapropter incet possit verificari axioma, quando extrema non opponuntur; secus autem,

quando invenitur aliqua oppositio. Cum autem inter relationem, & essentiam nulla sit oppositio 3 inter relationes autem oppositio inveniatur, inde

est, quod ipsa oppositio

impediat identitatem,qua possemus adstruere, si inter illas rplationes non esset oppositio, Vt patet inter relationem paternitatis, & spirationis activq. ubi non invenitur distinctio realis; sed realis identificatio, eo, quod non adest inter illa oppositio re lis : & haec interpretatio

constat ex Verbis relatis D. Thomae. Vide num. . infra.

munis expositio est, casu, quo, illud tertium, cum Com. Doct. quo identificantur eXtre ma, sit omnino singulare,& in communicabile plu

riet Diuili od by Cooste

156쪽

iribus, ut patet in syllogis

mo expositorio, V.g. Pe- CAPUT U. erus est animaI: sed Patras es rationalis : ergo aliquod De aliquibus . inction rationale esi animal; secus bus in partuuIari,ct te autem quando est com- minorum aeceptio municabile pluribus reali- nibus. ter suppositis, ut contingit in Asentia divina. Qua 39 ' Xplicatis iam co-xatione iste syllogismus Lia munibus, & ge

non est expositorius: b e neralibus distinctionibus, essenιia ditana es Pater'. super est, explicemus alias Baec assentia disina est Pi- particularex distinctiones ius et orgo Filius ess Pate . apud. Scholasticos valde s h,lasti

Et eodem modo dicen- usitatas, & illarum termidum est casu, quo tertium norum CXponamus accep- fit communicabile pluri- tiones,Vt iam diximus, ad bus secundum rationem:. nostrum scopum condu-

sicut quia animal est comu centes, & fiet ordine, quo municabile secundum ra- sequuntur per plura,& ditionem homini, & equo,. Versa capita. Prima igitur non insertur hominem, & distinctio sit haec: Somn- equum esse idem inter se: diam eamdem ratisnom: V. g. quia sunt idem in animali concedo:iserundum diυιν- sibi communi,&commu- Iam, seu alias, nego i Velnicabili: & ideo hic syllo- econtra. Quae maXime gismus non est rectus, succurrit defendentibus: amnis homo est animat: om- siquidem ista excusantur. Hi equus os animal .. ergo saltem in forma responsio omnis equus es nis ad tribuedos propriisei. 2 homo. ', i simos terminos distinctionum; sufficit quidem illis.

V. g. negare propositio: nem circa illam ratio e V . . . . mmh circa quam speciali-

157쪽

i o Via Scientiaru m

ter procedit argumetum, licet circa alias rationes concedatur; Vel e contra.

Neque est necessum istam distinctionem eXponere. Tum, quia ipsa se prodit,

supposito intento argumenti. Tum, quia trans cenditur in omnibus diri

stinctionibus; siquidem in

qualibet inveniuntur diversae rationes, & secundum unam coceditur pro- positio,&secundum aliam

negatur.

o Secunda distinctio

est, materialiter, V. g. concedo formaliter, nego; aut econtra. Aliquid se habere materialiter contingit rimo, quando aliquid se abet ut materia, vel subiectum respectu alicuius,

ct sic tale iubiectum potest dici materialiter illud , cuius est subiectum, ut videre est in hac propositione, ignis est ealor: quae potest distingui sic,

materialiter, concedo, id est, quod ignis est materiria, sive subiectum caloris, ct haec est propria acceptio huius termini materia lite . Socundo, accipitur materialite pro eo, quod est se habere de materiali. non secundum quod importat se habere, ut subie ctum; sed secundum quod se habet ad aliquam ratio nem , ac si nullo modo se haberet, sicut cum dicimus ignem calefacere medio calore, dicimus colo rem rubeum se habere de materiali in igne ad calefaciendum, id est,quod ita se habet ibi, ac si nullo modo esset, ly δεν mali te

etiam patitur aliquas acceptiones . Primo, enim

dicitur aliquid tale sor- maliter ; quia est illud

quod ipsum nomen forinmaliter significat. Secundo, quia est tale essentialiter , aut per formam receptam , sicut homo dici tur formaliter animal; vel risibilis. Prima, acceptio est magis communis. Secunda, Vero magis speci lis. Coincidit autem ista distinctio cum aliis, scilicet, entitatiue,seu rdentice, aut pbysice, V.g. concedo: formaliter, nego; aut econtra, nam ly entitatiue, aut

158쪽

Opust. 2.

dis inguitur a formaliter,

sumitur pro eodem, ac materialiter. Insuper inco Com.VD muni usu iam coincidit

cum illa celebri distinctione, scilicet speei aliue,

iam sumitur pro materiali

s maliter. Quapropter indifferenter portumus Vti,

iam una; iam altera distinctione. Quid autem haec ultima proprie, & rigorose importet, infra cap. I 8. num. I 8. dicetur. Nostra

autem distinctio in omnibus generibus, immo speciebus argumentorum potest habere locum; hic autem generibus adaptabimus,&sc ad eius similitudinem aliae distinctiones, hic explicandae, adaptandae sunt; cum proportione tamen , & respectu ad uniuscuiusque naturam, unde scieto nusquisque qualibet bene Vii. . Ar In primis igitur ad argumentum ὀ esum; incipiendo tamen a causia efficienti, applicamus di-

hinctionem, In illa enim cap. s. IAI

ponamus hanc propositionem : Paries eatiuuι effiteatorem. Cui respondetur:

Paties calidus formalit r, concedo, id est, ratione caloris, qui est forma parietis calidi ; materialiter, nego, id est, ratione ipsius parietis, qui est lubi essum,

seu materia calidi. Secundo, in genere causae materialis, Vt haec pro possitio: eaddum potest recipere albe rinem; distinguitur sic: Calidum materialiteo, id est, ratione entitatis, quς alius recipit calorem, concedo, calidum fνmaliter i nego, id est, quod recipiat ratione caloris. Tertio, in genere ea usae formalis, huic propositioni: Calor tribuit eumdem speeie effectum formalem biecto, ae albedo,

applicatur distinctio sic:

formaliter, id est, ut calor est, nego i materialiteo, id est, ipsa entitas caloris,

sub distinguo, in specie infima, nego; in sub alterna, concedo: quia calor,oc albedo conveniunt specifice sub alterne in ratione passionis, & passibilis qualitati inoa vcro in Annali,

159쪽

I et Via Scientiarum

& cXpressa ratione calo- gruit sententiae Respon-ris, aut albedinis. Quarto, dentis. Idem dicendum est in genere causae fina1is ot de argumentis a deffin appetitus sensitisus moυι- tione, & a divisione ar- tu ai nocivo: distinguo υν- gumenta a nomine iam maliter, id est, ita ut ratio dictum est in primo opus- motiva appetitus sit elle culo parum, aut nihil con nocivum, nego; maioriali- ducere ad rectam probater, id est, secundum ali- tionem, & ideo de illis quam bonitatem,quam il- agere ommittimus nam

lud, quod est alias noctia deffinitio, & divisio pos-Vum, importat, concedo. sunt esse illius, quod in Et eodem proportionali concreto, v.g. se habet de modo applicatur distin- materiali; & non illius.ctio argumentis ab effe- quod se habet de formali: tibus: siquidem eo pro- sicque quando sumi tur ar-

portionali modo, quo dis- gumentum affirmativum curritur erga causas, di L a deffinitione, V. g. conVe- curritur erga illarum effe- niente materiali subiectictus,Vt constat ex opuscu- ad probandam aliquamlO I. cap. 9. Quapropter passionem de toto subie- non est , cur specialiter cto, Vel concreto, conce- illis distinctiones applice- datur propositio materia mus. literi negeturque formali- qa Argumentis ab ter, V.g. si loquendo de P oppositis, & a similibus tro albo dicatur, hoe aI- etiam congruit huiusmo- bum es animal rationale,

di distinctio: nam aliquod distinguitur maior, hoc

cocretum, V.g.potest esse, album mate tulisse sumin

Vel simile, vel oppositum tum est animal rationale,

alteri, vel ratione mate- concedo is maliter, nego.

rialis, id est, subiecti; vel Et concessa minori, di- ratione formalis, id est, stinguitur eodem modo formς. Et sic debet distin- consequens: quia deffini-gui ikcundum quod con- tio convenit soli materiali

160쪽

concreta, scilicet Petro; non vero sormali, scilicet albedini: immo neque toti aggregato. Argumento a tesimonis, seu aucto ita. te, eodem modo applicatur distinctio, ac remanet dictum.

43 Tertia distinctio

simplieiter, V.g. concedo; secundum quid , nego. Cuius explicatio ex dictis proportionabiliter applicatis, & ex acceptione

horum terminorum con

abit, sicut & aliarum di-inctionum: quare sollim

acceptiones terminorum curabimus ostendere. Ma-Σime cum applicatio in finem reservetur opusculi.

In primis igitur potest lysmplieitεν accipi in duplici differentia, ut docet D. ' Thum. Thomas ,.part.quaest. so.

do dicitur, secudum quod simplieitερ idem est, quod absolutὸ, sicut simpliciter

dicitur id,quod nullo addito dieitu , ut docet Philoso- frictori plius a. Topic. cap. II. si- Theologi. cui, ut docent Theologi, Corpus Christi dicitur ide Foum,&morruum, quia

est suppositum idem. Et a.

a. quaest. s 8. art. Io. ad a. tribuens S. Thomas eam

dem distinctionem , inquit, quod bonum simpliciter sumptum , sumpto simpliciter pro absolutὸ, est esse bonum secundu suam naturam quamvis aliunde possit vitiari. Et hic

nocetur quaedam optima regula D.Thomae s. pari. S.Nomu quaest. I 6. art. 8. in corpΟ-

re, quod quando aliquod praedicatum potest in dif-

serenter convenire toti,

vel parti, si in sola parte

inveniatur, non debet totum dici simpliciter tale; sed secundum quid dccum additor.& ideo non dicimus simpliciter . Ethiopses albus; scd cum addito. id est, De undism dentes. Si autem aliquod praedicata natum est convenire soli parti, si in illa invenitur

forma, a qua provenit tala praedicatum, potest de toto dici simpliciter, Vt Petruν est Cospus. Quia cri1-pitudo solum nata est co- venire Petro, secundum capillos . Altero autem

SEARCH

MENU NAVIGATION