장음표시 사용
131쪽
tuplex sit,&quibus principiis cognoscetur Vtrum ista, aut illa inter aliqua
inveniatur Abhoc capite, usque ad decimum octatavum eXplicantur se Xaginta & una distinctiones, &uniuscuiusque termini di verri acceptiones. In dum bus vltimis capitibus applicantur praedictae distinactiones, & terminorii ac Ceptiones ad modum de fendendi,& aperitur, practicaturque intentu opus culi. Aliquae distinctiones videbuntur synoni-
me; sed re vera,non in Vanum ponuntur. Ut constabit : nam quod semel di- mim est, dicere iterum
praesenti observare opo tet. Primum est, ne sorte ex hoc opusculo aliqui in disputando fastidium parturiant ; alii autem confusionem generent: quamlibet enim propositionem positam ab arguente, non debet defendens statim distinguere, eam concedendo in hac, aut illa acceptione, & negando in aliis ised prudenter utatur hie distinctionibus, & acceptionibus : ita ,. Vt semper intelligat propositiones arguentis in sensu formali , & secundum communem terminorum acceptionem, nisi urgeat specialis ratio , aut propositionis aequivocatio. No tandum tamen est , Vnicum terminum non seminper habere unicam com munem acceptionem,dan
tur Vtique plures, quOrum quilibet duas', vel
nes patitur: siquidem Doctores, iam in una, iam in alia accipiunt, Vt infra diversis in locis comstabit. 3 Secundum est, quod non deviet a communi
doctrina, se inclinans ad singularia , fissus in hoc praecise , quod potest ab
hoc, aut illo ex tot sensibus has, aut illas auctori tates intorquere, ad propriumque perducere ; sed
132쪽
rationibus, aut horitati busque manifestioribus italius. aut illorum, ad quOrum doctrinam tenetur: Addere autem ad id,quod communiter dicitur, non
si in ipsis fundamenta, &causae, ex quibus illud inufertur, inveniantur; quod non tam dicendum est novum , quam nisitate diis ctum , aut noviter expresefumo 4 Tertium est, quod interpretationes, aut acinceptiones, quae aliquantu lum apparent violentae, &extraordinari ,fugiat tradere , nisi magna Vrgeat necessitas; & tunc exemplis confirmet, ne rarus videatin in explicando, aut ridiculus iudiceturi inveniet quidem infra co- firmationes.; s, Denique observandum est non omnes teria minorii, acceptiones confirmari Auctoribus, nam plures absolute assignantur; aliς exponutur eX- is , Hoc. autem non eri
quia auctoritate careant, aut sola mea, quae nulla est, gaudere vellim; sed,& quia sunt ita commurnes, Ut qui in Scholasti iacis versatus fuerit libri , non dubitet: & quia hoe opus, longius quam desidero, ab dret. Item notetur, terminos alias phr res posse pati acceptio . nes, quam in speciali o ditur, ut manifeste con stabit ex insta.dicendia cap. I9. & ao. atten eque videndis ad recte defendendum.
. ' De missis generibasis inctionum. 6 Vm ad recte dea sendendum necensum sit bene de rebus iuducare. Nec enim rerum naturas cognoscere valemus, quin unam ab alia d stinguere sciamus'; ideδ antequam ad speciales di stinctiones, & terminorum diversas acceptiones deVeniam, congruum erit generalium omnium i di H a stin-
133쪽
stinctionum notitiam tradere; quia sorte quas hic colligam, & licui iam, nulli bi collectas invenies. Distinctio ergo ut sic soliet.is Unius ab alio. Haec
realem,& rationis. Di in- etio realis ess inter ea, qu9 rum a parte rei, seu in re. rum nat ara, ct sine filone intellectus , Unum non estaIlud. Distinctio realis, alia est numerica quae solet dici materialis, eo, qMos Imnisar a materia, Ut inte indiυidua eiusdem orciei Alia est specifica, ut Inter Decies eiusdem generis. Alia generica, ut inter duo genera, VeI suprema, Vel intermedia. Istri dux distinctiones dicuntur frmales, quia a sorma derivantur.
dividitur in realena posi .i-Vam, &.negativam. Positiva est, quae versatur intes extrema positiuo , Ut inter Petrum,&Paulum: alhc-dinem dc motum. Et haec dividitur in realem actua. lem, Sc potet salem. Actualis est, quae Uersatur intesqua a ualiter diffindiguuntur, sive partialiter: Vt materia prima, & forma substantialis :,manus.& pes; live totaliter, ut
Petrus. & Paulus. Poten tiali seli, quae versatur in ter ea, quae actu alit e D ntidem , babent tamen potentiam , Ut realis er differant,
ut inter portione sisti, stantiae materialis , quta propter substantiae indivi sioilitatem sunt realiter idem; tamen ratione qua tiratia pollunt realiter distingui, vespartiali er, P tione aliquarum partium quantitatis; vel totaliter, si ratione quantitatis di vidantur in duo tota, Ut Una aqua dividitur in duas; quia illius quantitas in duas partitur quantita tes totales,de quo Videantur nos i i Complat. in lib. Compi de gener. dispu. Illa enim sitb dividitur primo, iu
tialem , se i readem fundamentalem. Et quarto, in reairmo viri ualim . Prima
134쪽
est, qua versatur inter ens, pio S. Dionisii s. cap. de S. Pis ni: aut rem, , rem, Ut divin.nomin. Quis in inf. 'inter Petrum, dc Paulum. Horibus funt drspersa λ in Axioma Secunda est, quae versatuν stipe roribur sunt Onita. Et inter rem, ct modum 4 OA aposteriori per diversita-
iste duos modos, Vc inter tem potentiarum,vel Ope- materiam, & unionem: sic rationum, seu connotato-
inter unionem, & subsi- rum, ut plures intendunt stentiam. Tertia autem, Moderni. -Δωδε videlicet realis eminen- Distinctio virtualis, tialis, vel fundamentalis. Vt inquit Caiet. 1.p.quaest. flest quando Onaentitas sim- 9. art. I. g. ad secundam t leae, actu non disincta Gero. Tunc datur, quandap abet fundamenιum, Ut in licet aliqua multa non sint, illo intellι ius plura dissio , ita sunt, ae essent multa. gtiat;Vel propter eius emi- Vnde sicut esse realiternentiam , ct amplitudi- actualiter multa, potest nem, quae Unico conceptu cotingere dupliciter. Pri- non valet explicari. & e. mo , realiter entitative. ponti vel quia radicat plu- Secundo, realiter modali ra: eX quo sequitur. quod ter; ita aliqua quae multa possit ut plura, seu multi- non sunt, possunt se habe-Pliciter copcipi, Ut patet re, Ut multa, dupliciter. in anima rationali, quae Primo,ita ut non sint muti propter suam eminentiam ta realiter entitative; ta- habet esse forma vege- men sic se habeant, ac sitativa , sensitiva, & ra- essent multa entitative, tionalis, & radicare di- quomodo se habent quae versas valde potentias, dc distinguuntur realiter mo- operationes, sicque con- daliter: & consequentercipi in adaequale secun- distinguuntur virtualiter. dum unam rationem; & Vt contra ponitur ad rea- non secundum aliam. Quae liter entitative. Secundo, distinctio , quasi a priori modo ita, ut non sint rea
ostendi tyr illo princia Aher multa, adhuc mod
135쪽
liter; tamen sc se habeant, ac sii realiter, saltem mo-d aliter essent multa, quo pacto se habent quae distinguutur tantum actualiter distinctione rationis ratiocinatae: &conseque- ter distinguuntur virtualiter, Ut contraponitur ad realiter, adhuc modaliter:& haec ultima est magis communis acceptio distinctionis virtualis i tamen prima invenitur ali- Thomo. quando apud Thomistas, Comptηt. & Complut. ut ostendi in illa quaestione quam inter alias disputavi) Otrum εαιον exi ens in igne Iecundum suam speetem eonsideratus diuinguatur aseipso ut est virtus ignis , realite mori litιν' An vero distinctione rationis cum funda mento in ret f. . num. I 8.& I9. Sed quia non ad omnes perveniet,Videater Magi'. Magist. Ioan.MartineZ de δε ην. Prado in logica , lib. I.
Prado. . q. I . LI. n. II. Ad cognoscendum autem, quan
do, ubi dicitur aliqua distingui oblualite , intelligendum sit in prima, Vel secuda acceptionet attendatur tum ad stylum Auctoris, tum & maxime ad rationem, ut ibidem observavi num. I9. Rationes autem,& signa ad quamlibet cognoscedam tradentur infra cap. 3 . Hoc etiam
modo potest exponi distinctio fundamentalis, &eminentialis : nam forte nullo modo distinguuntur. Et quidem mihi place dc placuit quibusdam Thomistis, ut videre est apud Magist. Fr.Ioannem
Martineet de Prado in lo- Ioann.gic. lib. I. quaest. I . g. I. num. s. Immo aliqui Tho-mistae volunt, istas non di- mi a.
stingui a reali modi , Ut apud ipsum videre licet;
sed communis est senten- Com.μπέ tia opposita. 8 Observandum ta .men est, quod communi ter cotrovertitur in Scholis alia distinctio, quae VO catur media: & tribuitur Scoto, ab ipsoqueformalis Sce
distinctio ex natura rei, o ante operationem intellectus
appellatur; tamen quidam ex Scotistis inquiun , IR' Ali Hlem distinctionem esse il- Sconsa. Iam, quam diliimussanda.
136쪽
montalem realem, vel ει - ualem, excludentem omnem distinctionem realem, quam iam eXplicuimus; & fit actualis per operationem intellectus. Alii autem affirmat, quod est illamet, quam supra
etiamdiximus realem modalem, Sc quod dicitur me-ria; quia mediat inter realem distinctionem entitativam, seu rei a re,& inter distinctionem rationis. Unde non est necessum istam distinctionem,
I 3. Si autem in alio sensu alii Scotistae contendant dari praedictam distinctionem, ab illius explicatione super sedemus; quia omnino fictitiam iudicamus : sicut fictilium est.
reale,vel rationis, hoc est, a parte rei,& independensa fictione intellectus ad suum este; vel non a parte rei; sed per fictionem intellectus habens esse. Unde omnino implicat, ut dicatur media , quia mediet
inter distin monem realem, & rationis, & ideo impossibilem iudicant comuniter Philosophi pro quo videri possunt Soncinas,Herbeus, Granado,&alii, quos referunt, & sequuntur nostri Complut. in logica, disp. . quaest.q.; Insuper observetur, distinctionem virtualem fundamentalem, dc eminentialem, quae per Operationem intellectus redditur distinctio actualis, &appellatur distinctio rationis ratiocinatae, susscere, Ut de extremis sic distinctis, verificentur praedicata contradictoria ita, ut id ipsum, quod de uno affirmatur, de alio negetur, sic docet expresse D. Thom. in I. distinct. 34.
q. I. art. I. ad 2. Et communiter Thomi me, quod probat Soncinas lib.q.Metaphis quaest. 3o. duplici
ratione. Prima,quia affirmation negatio,cum sint Oppolita, Verificantur de
oppositis: sed ubi est diastinctio rationis est aliqua oppositioi cum Vnum non sit aliud secundum illam H ta-
137쪽
talem ratIonem: & consequenter se excludant: ergo. Secunda est, quia ubi est distinctio rationis, ibi
est, quod unum conveniat uni, & non alteri ; alias non essent diversa: ergo. Tertia, etiam potest designari ratio,nempe,quod propositiones formamus, sicut res per uatellectum concipimus: sed per intellectum cocipimus esse res diversas, ubi est distinctio rationis : ergo possumus diversas, &oppotas sor- mare propositiones. Ex quibus insero, quod etiam
expressiones in eadem re, ad hoc , ut Verificentur propositiones oppositae,i
contradictoriae; siquidem etiam est ibi aliqua distim
negativa est, qua Φrfatu inter extrema negatiua: υρι
tatem,&surdizatem: esse, & non esse. Sumitur enim. in praesenti negatioum, Ut eo iam includit privatiosi. Cum autem negatio entis, tot modis dicatur, astens, per ordinem ad quod est negatio, aut privatio et sic tot modis potest distin ctio negativa accipi, sicut.& realis positiva : Quapropter necessimis non est illas repetere; sed videa itur innumeris praecedenritibus. ii Distinctio pationis est inteν ea, qua a parte rei diantὸ operationem intellectuι non distinguMntu o maliter actualiteν , etiamsi d/t- ὰ parte heifunda mon talis Q sinetio, ut inter Vegetarivum, sensitivum, dc rationale eiusdemmet animae rationalis. Ista est duplex, alia distinctio rationis ratiocinatae : alia rationis ratiocinatis. Primae est, qua habre fandam tum m rebus,Vet in exemplo posito, Sc fit formalis distinctio ab intellectu. Quae distinctio non dicitur rationis: quia extrema non sint realia; sed, quia re Miteonon distinguuntur, scd pedoperationem intellectus: nam aliquando extrem
138쪽
opust.2. cap. a I . sensitivi eiusdem animae, dem dici, quod distingu
i aliquando vero sunt quid tur secundum rationem: rationis, ut distinctio,quae quia ad distinctionem reversatur inter gradum ge- quirutur duo intrema: eris nericum,&specificum alN go ad distinctionem rea- cuius entis rationis, scili- lem,sive a parte rei,requi cἐt, θιιuitatis. Distinctio runtur duo extrema a par- rationis ratiocinantis est, te rei: sed si unum extre- qua non babet fundamen- mum est ens rationis, non tum in rebus, ut quando sunt duo extrema a parte
aprehendimus distinctio- rei: ergo non erit distinonem,uel identitatem eius- ctio realis in hac accep dem ad se ipsummam time tione, nempe prout distin- fingimus aliquam distin- ctio realis est distinctio actionem extremorum i s. parte rei. Potest insuper quidem facimus compara- aRrmari, esse realem ui dutionem quae sine aprehen- stinctio realis sumatur prosione multiplici satis con- distinct ne sine fictione sistere nequit. Notetur i, intellectus : siquidem si-men,quod ratio non semel ne fictione intellectus enasamitur pro essentia : & reala non est en; rationis: consequenter distinxiat δε- ergo realiter distinguitur eundum rationem, vel ra- ab illo. Si sumitur in haesione, solet accipi pro di- acceptione potest praedia
singat essentialite . Videa- cta distinctio dici post ius,
tur cap. I 2. num. 87. infra. si Versetur inter ens realea a Dubiratis primo, positivum,& ens rationis Visum ens reala,& ens ram positivum. Quod si sumationis distinguantur reali Iur in prima acceptione, ter, aut secundum rati, distinctio realis debet dicinemi Ad quod brevi er districtio negatiua ; quia respondeo , quod secun- ens rationis a parte rei est - dum diversam acceptio- non enset & consequentennem potest optime virum quid negativum:
139쪽
do, quomodo distinguan- ab ineluso, quae etiam a tur entia rationis diversa pellatur distinctio in ad inspecie, Ut oeeuitas, & quata. Tertia. excludentis
genereitas, vel numero di- ab exeluso, quae ad aequata
versa, ut duae genere ita- distinctio dicitur. Quarta. test Et respondeo, quod quoad implieitum, ct exHi- sumpta distinctione reali eitum. Et quinta, quosd ex.
pro distinctione sine fi- pr. isn/ι. Distinctio sor-ctione intellectus,supposi- malis es, quaesumitor af tis extremis fictis, seu suo ma,on ἐνενentia essentiati, modo iam factis, distin- vel . ρ op ta rei eoneeptibi-guuntur realitem, quia sine litate: Et sicut datur fictione intellectus gene- pria forma, essentia,& dif-mitas non est oreteitas, ferentia essentialis, di ve n ec hae genereitas est illa laque conceptibilitas, tam genereitar,suppositis factis in entibus realibus, quam genereitatibus; vel in actu rationis: tam in rebus di- signato. Istae autem distin- stinctis realiter, quam sectiones dicentur positIua, cundum rationem: ita di- vel negativa secudum na- stinctio sormalis in omnituram extremorum;sump- bus istis invenitur: & conta distinctione reali pro seque ter dividitur in rea- distinctione in rerum na- lem, & rationis. Quod tura potest dici distinctio quidem advertit Magist. realis negativa propter Flandria lib. s. Metaphis. Fiandria
rationem factam numero quaest.9. art. 8. notab. I. &praecedenti; non tamen ri- subscribit Mag. Fr Ioannes
gorosai quia non sunt sim- Martinez de Prado ubi γα
pliciter negationes rea- supra num. II. idemque
les; sed reductive. Mag. Flandria ibidem no-r Praeter istas distin- tat, quod non omnis dictiones dantur aliae com- stinctio formalis est speci- munes reali, & rationis. fica, sed potest inveniri Prima, distinctio est δε-- inter ea quae sunt eiusdem malis. Secunda, includιntis speciei, si fuerint formati vel
140쪽
vel habeant diversas formas, ut duae animae rationales: & Petrus, Sc Paulus ratione suarum animaruitamen contra hanc advertentiam, aut notationem Plures communiter tenent Tho- Thomili4. non pauci.
is Distinctio includentis ab incluso, seu in-
adaequata, est, quae versa sar inter totum, ct partem neιusam in tali toto : OH nteo illud quod aliquo modo se habet vi totum, O illud, quὸd aliquo modo se habet, νς para inclusa in illo quastato. Quae distinctio tunc erit realis, quando totum, vel quasi totum praeter illam partem, aut quasi partem, cui comparatur, includit aliam partem, aut quasi partem realiter distinctam ab illa,cui totum comparatur, Vt homo distinguitur realiter a mate ria prima quia praeter materiam primam, includit formam substat talem realiter distinctam a materia prima: & album respectu albedinis: quia praeter albedinem importat subiectum realitu distinctum
cap. 2. a 23 ab albedine. Tunc vero erit distinctio rationis, quado totum,& pars eius, modo explicato, non differant realiter; sed per ra
physticum a qualibet ex suis partibus metaphysicis, ut homo a rationali.
Distinctio excludentis ab excluso,quq etiam dicitur
adaequata, est, qua versatur inter ea, quorum Nnum exeludit aliud, ut totum,&totum: & partes alicuius totius,. Vt materia, & forma. Quae distinctio erit realis. Vel rationis, secum dum ea, quae supra dixi. 16 Distinctio quoad implicitum, & explicitum.
est, quando in eadem realitata dantur dioersa expressono, qua re vera in taurealitata ineIudantur semimplicantur, eomparatur talis res eum qualibet ex-
pNDiono: & haec distinctio reducitur ad distin tionem includentis ab incluso. Distinctio vero quoad expressionem est, illa, quaversatur inteν duas expressiones ei Dem realitatis'. si