장음표시 사용
201쪽
quentius; licet aliquando oppositum contingat: &hoc modo , non raro eX-plicantur aliquae . aut horitates, in quibus aliquid universaliter asseritur. Ve-ν si rari autem particulariter, est, quod dr aliquo, Diade aliquibus solum verseetur ex bis, qua conoeniunt in natura, modo, vel satu; vel quod de uno folo non Oerimetur: nam tunc Vere non verificatur onitie sa-nte pμopriὸ,O 'ricte. Universale accipitur in praesenti, non pro Uniuersali foνmalite tali, seu logico; quo pacto est ens rationis i neque pro uniuersali fundamentaliter tali, & νigoros, seu metapυμο ν
εο os; sed de qualibet ratione communi, vel Vni-Voca, Vel analoga; vel rei complexae, vel incomplexae: vel completae, vel in- Completae r vel entitatis, vel modi,&c.
stinctio est: vi sis, V. g.con cedo: Ottale, nego. Con derari aliquis ut sic, est, eo de a Wiseundum rationem Oniuersalem, vel uni- vocam, vel analogam, ut homo ut sic, est homo secundum suam rationem
specificam abstrahentem ab individuis, v. g. Petro.& Paulo: & substantia ut sic, est substantia secuniadum suam rationem gene ricam abstrahetem a corporea, & incorporea: dcens ot sie, est ens secundum quod abstrahit a creato,dc increato: reali, & rationis: substantiali, & accidentali, &c. Conside aes aliquid Ot talo est eo de in
rari feeundum aliquam ramtionem determinatam conatantam sub aliqua rationa superiori, Ooniue saliorusive generica, sive specifica, &c. Vt homo est tale animat: & Petrus est talis homo. Videantur duae prae cedentes distinctiones.
8 s Vigesima septima distinctio est: Anatὸ, V. g.
Vel alijs terminis: in actas Anato, concedo i in actu
quid in actu signato, est,' habere istud in potentia. Causare in actu signato, est, habere potentiam M
202쪽
eaaondum. Item aliquid solet esci toti in actu δε- nato, quando est tale secundum se, seu Oisc, vel in statu abstractionis. In
actu exe cito habere ali. quid,est,quὐd illiad acta ha beat. Causare in actu exero cito, est, quod actu ea est. Insuper solet accipi elis ta- ιν in actu exercito, pro esse tale in flatu contractionis,
secum trahit contractio talis rei. Videatur sequens distinctio cum duabusprq- cedentibus. 86 Vigesima octava distinctio est: actualiter,
V. g. concedo: aptita dinoli. te , Dei potentialiter, aut habitualiter , nego. Haec sere coincidit cum praecedenti distinctione: ponitur tamen, quia isti termini latiorem permicunt CX- post zionem. Esse actualite tale, est, quod actualite habeat id, quo constituitur tale. Et cst dupleX, vel actualiter esse tale adlualitate virtuali, ut id, quod habet actu illud, ratione cuius constituitur virtualiter es
ter continetur in taJi ratione constitutiva. Vel actualiter tale actualitato
formali, Ut illud , quod actualiter habet id, quo constituitur tale formaliter. Item aliquid potest
dici tale actualiteν actualitate rei, vel actualitato solius temporis. Illud est tuis actualitate rei, quod est tale per aliquam realitatem , Ut Petrus albus per albedinem, & materia est actu per formam. Αίλualite aditialitate solius temporis esse tale, est,qu)disium bὸe, ct nunc est tale,& hoc modo materia prima existens secundum propriam entitatem considerata habet
esse actu, id est, hic, &nunc datur materia prima, seu pura potentia. Ap-titudo apud Grammaticos, est idem, acidoneinat,
seu fusei ntia ad aliquid: Apud Scholasticos vero
est ordo transen dentalis aualiquis, ut intellectus dicit aptitudinem ad intelligedum, & voluntas ad intellectum tanquam ad directi Quin dicit aptitudinem quamdam, dc sic aptitudo
203쪽
sumitur pro Iabistidine, quare habitudo latius pater, ac potetia ad aliquid: nam licet omne, quod habet potentiam ad aliquid efficiendum, vel attingendum, vel causandum,dicat
omne id, quod dicit habitudinem, seu aptitudinem ad aliquid, habet potentiam ad illud : nam e fiectus dicit aptitudinem,seu habitudinem ad causam; tamen non habet potentiam ad illam. Quare
osse talo aptitudinalitor, est, incere aptitudinem ad illud, ut esse album aptitudinaliter, est dicere aptitudinem ad albedinem , vel ad esse album. Per quod etiam patet, quid sit σι
potentialiter tale, est enim esse in potentia ad illud tale, ut esse potentialiter album, est, esse in potentia ad albedinem, vel ad esse
album. Esse autem habitualite tale, est, ef tiae per modum habitur, seu permanenter, & quod istud in se habeat, etiam si non sit proprie habitus, sed, vel
ipsa natura, ut forma sub- statialis habitualiter dicitur informare: vel quodlibet accidens, ut quantitas, albedo dicuntur habitualiter esse in subiecto: Vel rigorose si vere habitus sit, dc tunc est tale per modum talitatis per m
stinctio est: realiter, V.Dconcedo: secundum rationem, nego. Me tale μeali ter, est, esse tale , parte rei,
id est, in universe sine fictione intellectus, & in
praedicamelo poni bile,vel directe, ut animal, albedo, &c. vel indirecte, ut modus, res incompletae.
compleXae,&c. Me tales. eunda rationem proprie D. quendo,est, esse tale per operationem intellectus, quan
do intellectus , scilicet, tribuit alicui quod a parte
rei non habet,Vt quod natura sit universalis formaliter: vel aufert quod a parte rei convenit illi, uti rationale prascindit rationem animalis , cum quare aliter identificatur in homine. Item esse tale se
204쪽
aio essentialiter, id est, β- eandum essentiam: quia ratio sumitur pro essentia, φοι. Vt sumit Aristot.2.physic. quo sensu quando aliquid est de essentia alicuius, dicimus esse de ratione illius,in qua acceptione aliquando ea, quae essentialiter distinguuntur, dicuntur secundum rationem distingui, Vt patet in no-
lib. 3.disp. II. q. a.num. I 3. in Resumpta, ubi respondentes ad quamdam au-O HRοι. ctoritatem Aristot. & D. S. om. Thomae asserentiu , actionem,passionem,&motum distingui secundum ratiΟ-nem, aut secundum diversam rationem, inquiunt, intelligendum esse secuniadum diversam essentiam; quia ratio frequenter M. mitur pro essentia.
ctio est: identieὸ, V. g. con cedo,borm.iliter, nego. Esse tale identice, est, esse taleentitatiue, aut materialiter.
Videatur sequens distinctio, V in explicatione se
cundae distinctionia, ubi ea . I 2 . I 89
etiam explicuimus quid sit esses maliter tale. Quibus autem modis dicatur aliqώ d esse idem ' Videatur
distinctio est: entitatiue,V. g. concedo : modaliter, nego. Esse tale entitatiuest, esse tale secundum suamentitatem; ita quidem,ut sientitas illa habet duplicem Hrmalitatem, quod
covenit uni, dicimus convenire alteri, entitative,& identice, id est, ratione alterius formaliticis, cum qua identificatur,facitque Unam realiter entitatem,
tes logice formali ter emcludantur, Vt animal. ocrationale in homine. Ent ias Vero tripliciter dicitur
primo physice, quae generaliter loquendo est entitas realis secundum Omnia,quq a parte rei importat realiter,& seclusa praecisione intellectus,qua ratione Deus importat naturam ultimo terminatam per modum purissimi actus , attributa & relatio
205쪽
sice est trinus, Ic Vnu S. Loquendo autem specialiter, est: entitas quς pertinet ad
obiectum Physicae, vel Philosophiae, ut natura , qtUE sunt principia motus, &quietis , entiaque existis naturis constituta. Secundo dicitur entitas metapbisce, soletque accipi pro entitate secundum suam essentiam praecise, & sor- maliter, ut Deus, qui hoc modo dicit suum intelligere, vel radicaliter,Vel proxime secundum diversam opinionem, adhuc Tho-mistarum. Dicitur etiamentitas metapb isὸ, quando pertinet ad obiectum metaphysice : insuperque quando dicit quemdam gradum essentiae,qui solet appellari metaphysicus, Ut gradus hominis, animalis, vi ventis,&c. Tertio,accipitur Iuuὸ, id est, secundum operationem intellectus, qui apraehendit entitatem, ubi non est, Vt qua-do praedicti gradus mei physici superiores, Ut ani
alia, etiam resster idenre,ficata cum illa. Videantur aliae acceptiones entis
de divisione entis loquumtur. Hic tamen advertere Oportet, quod esse est triplex, essentiae , exigentiae, quodsignifieat veritatem propositionis. Item aliquid potest habere esse in suppositis, in causis, & in intellectu: & consequenter habere tale esse, V.g. album aliquo ex his modis. Videatur D. Thomas in locis citatis in Tabula aurea Verbo esse, & infra ubi de huiusmodi terminis non pauca tractabimus. Esse tale modaliter, est, Primo,esse
quo pacto, quod perficitur per aliquem modum dicitur persectum modest- ter. Secundo, dicitur totimodaliter, quod est modus illius talis, Ut modus qualitatis dicitur modaliter qualitas. Modus, Ut condi stinguitur ab entitate,
vel re, est determinatio a racens extra essentiam rei, ita mὸnima entitatis, quὸAsne illa naturaliter nequeat
206쪽
est, Vtrum per potentiam absolutam possit esse sine illa/ Et plures ex Thomistis,quibus adhaerent Complutenses nostri aliquibus in locis tenent negati vel tamen concedunt posse separari ab entitate, dummodo sit media corruptione , quo pacto intensio qualitatis perit quoad aliquem modum,Vel gradum virtualem. Notetur hic, quod accidentia,quq constituunt praedicamenta, ut qualitas,&c. dictitur apud Aristot. D. Thomam, &alios, non raro, modificationes substantiae, haec vero acceptio modi non est
rigorosa, sed lata: & sic potest definiri quodsi ad-iaeens rei determinatio, Vt in omnium ore habetur,
dum loquuntur de modis. Et quidem ita definit D. Thom. opusc.qO. in primcipio, qui loquendo de
propolionibus modali bus exemplificat in albedine: nam albedo, quae recipitur in Petro, est adiacens Petri determinatio;
siquidem adiacet illi, dccap. I 2. I9 r
Petrum, qui erat indifferens ad albedinem, vel nigredinem, determinat, Vt patet, ad esse album. so Trigesima secun
vel logicὸ , veI moraliteo nego. Sed haec distinctio quantum ad prima tria membra iam constat ex praecedenti, & ex dictis
dicitur aliquid primo, quias iuxta regulas moris, id est, rationis, vel ab iliis deis viat: ex quo dicitur aliquid bonum, vel malum, id est, virtuosum , vel vitiosum, de quo agunt Theologi. Secundo, quia est sic in aestimatione madentum, qua ratione dicitur, peccatum mortale infinitum simpliciter esse in ratione offensae, vel esse solum infinitu secundum quid iuxta diversas Theologorum sententias; & etiam hoc verificatur,quando aliqua licet sint diversa reputantur pro eodem : aut licet sint plura pro unico habentur; & econtra. Tertiri accapitur non pro Ui
207쪽
matione praeeliὸ prudentsi; sed pro aestimatione υulgari Campist. imminum, ut docent Complutenses disp. s. de anima,q. I. num. s. in Resumpta. Quarto est, aut dicitur ta-
flantias rerum ; quo pacto dicitur moraliter impossibile Petrum videre omnes
colores numero nunc existentes in universo propter difficultates nunc illi occurrentes; licet potentiam physicam habeat ad illos videndos: ' dicitur
etiam impossibile moraliter, hominem non peccare venialiter in omni specie peccati venialis, id est, ab omni peccato liberari.
Rigesima tertiax distinctio est:
nenti, vel densenti. Utale realiter est. esse tale . parte rei,disine sietione in . tellectus. Esse tale formaliis leo alibi explicuimus. Item
obtualiter, vel formaliter, vel eminenteν quid sies Uideatur in opust. I. cap.64
Et praeter modos his loci grelatos meminere de alio Complut. in lib.de anima, disp.4. quaest. b. conclus. s. in Resumpta, quem appellant modum mperfectum continendi Dirtualiter, quae continentia non est esse ctiva ; sed solum per modum mensurq illorum,quet continet, quo sensu inquiunt ibidem , animam rationalem ratione suς vltimae differentiae contin re virtualiter imperfecte animas vegetatiVas planetarum,dc sensitivas bruto rum specifice consideratas, quas quidem constat non continere effecti vel siquidem nequit illas proinducere, neque principaliter, neque instrumentaliter,& defficienter ratione
208쪽
est, quod eonfinere virtualiter, seu in virtusa, solet accipi pro continere emi, nenter quocumque modo eminenter contineat , siue formaliter, siue virtualiter,
in quo sensu intelligendusLTHm est D.Thomas I .p. quaest. 76. art. q. ubi sic habet.
Nulla alia forma subfla tialii est in bom ε, nisi sola anima intessectiva, ct ipsa,
Aut virtute continet animam sensitisam, nutritivam , ita virtute contineν omnes inferiores formas;& omissa. tamen communiter Tho- mittie affirmant animam rationale formali ter eminenter continere esse vegetativum,& sensitivum:& ut hoc sic defendant, praeter aliam solutionem, p* quam tradunt; Complutenses nostri afferunt alia, quae consistit in praedicta advertetia. Videantur illi in lib.de anima ,disp-.q. .
num. I p. in Resumpta. Denique advertendum est, quod nomen praeontinentiae virtualis frequentius surpatur pro continentia virtualim persecta , quae
quam sit res praecontenta, quo pacto motus praeco tinet terminum, oc semen animal, dc quodlibet instrumentu essectum, quem instrumentaliter produ cit. Sic expresse advertunt
nostri Complutens in Resiimpta lib. . Physic. disp. ' cria 6. quaest. I. I. Quo, non parum cofirmatur advertentia praecedens. Item dia
singui realitιν, disingulvinualite , Vel formaliter, quid siti Iam supra dixi
Iure est manere ratisne ali- euias vinulis illius, quod manet, Vt elementum manet in mixto ratione qualitatum elemetarium, quae inveniuntur in mixto, dc sunt virtutes elemento rum : vel manere ratione
alicuius effectus primari j, vel secundaris sicut dispositiones antecedentes ad generationem substantialem manent virtualiter in
materia prima pro illo priori ad formam substantialem: quia manet, aut est in illa generatio su
209쪽
secundario consecutus ad tales dispositiones virtute praecedentis alterationis. 9 a Trigesimaquarta distinctio est: determinates
distinctio fere coincidit cum illis duabus, quas re
tulimus cap. I a. num. 86.& 8 s. ideoque parum hic de illis agemus. Esse taled t/rminatri est, qMod habeat aliquid, ratione cuius eo stituatur in tali esse determinato, Vt homo habet
tione cuius est homo, Malati indeterminati, σου, est, quod habeaι quamdam Indiinoentiam ad plura, Vt aliquis homo, aliquod animal. Dicitur etiam aliquid habere esse inde termina tum, quando Vni Voce, vetanalogice praescindit in pluribus ut homo, animal
93 Trigesima quinta distinctio est: in facto es,V.g. concedo: in f i, vel vi aliter, nego. Aliquid emotata in octo os, est. esse tale quando iam est extra suas causas. Esie. tale inscri ς' esse tale, nondum extra suareau cmed in egredi, in via, ct tendentia ad idud esse tale. Videatur in praesenti
distinctio est, directe, V. g. concedo, indire te, set rein diadiicie, Dei reflexe, nego. Esse tale directe, aut perti nere directe ad aliquod esse, est, quod sit tale, υel pertineas ad idAd UI p rs, ratione fui, ut Petrus directe pertinet ad praedicamentum substantiae. V. tale indirecte, ct reductiu/, est, quod ratione alterius, ct quod secundum quid sapiat ad illud. Vel propter suam incompletionem, aut imperseetionem, Ut materia prima pertinet ad praedicamentum substantiae. dc motus ad praedicametum,& speciem sui termini.Videantur illae duae distinctiones, scilicet per se, &
210쪽
quidem formalis: alia ve- intolnsiee, ct obstantiali-ro virtualis. R. sexto for- illam talem ρι mali, est in actibus intel- fectionem , vel formalita.
lectus, eognitio cognitionis rem. Ut relatio paternita- praeedentis: si autem sit in iis ad filium unicum nu- motibus naturalibus, est, mero habet inte sive, quid- . ut quando ex B, movimur quid requiritur, ut plures ad A, iterum ex A, mo- respiciat, si darentur. Et oemu ad B. Huiusmodi personalitas divina habet autem modus secundus, quidquid requiritur , ut dicitur reflexurformaliter. possit naturas creatas ter- Re siexio vi tualis est, qua- minare, licet de facto non do non directe tendit ad il- terminet illas. Habere illud Iad, supra quod reflectitur; osse extensiue, est, quod ad Bd quando dum directὸ, V. g. irad etiam extendatur , Vt Vintendit eognoscere, aliquod relatio paternitatis ad omabiectum, propter eminen- nes filios. Et personalitastiam talis cognitionis, ali- divina ad naturas creatas quantulum adUertit se cog- terminandas, & habebit
noscere per eamdem mei cog magis, aut minus, aut tonitionem. Et idem inveni- taliter esse extensivum se-tur in actibus Voluntatis, cundum maiorem, vel mi-& in alijs potentiis perse- norem,vel totalem exten actis sensitivis ; siquidem fionem. Advertendum ta- voluntas diim amat ali- men est, quod haec exten- quod bonum, virtualiter, sio aliquando est sine ad propter eminentiam ipsius ditione novi modi, aut amoris, amat ipsum amo- perfectionis, ut in exem-
rem piis allatis: aliquando ve-ss Trigesima septi- ro per additionem novi ma distinctio est: intons- modi, aut perfectionis, VPυ , V. g. concedo; exten' in extensione scientiarum υὸ, nego. Habere aliquam ad plures conclusiones. perseditionem intensiue, est, s 6 Trigesima octava