장음표시 사용
61쪽
probationes ni canetur in illo sumularum principio, Dieide omni, hoc
quid p aedicatur uniuersa. Iu ν de aliquo subiectosedebet prassipari de amni conis
tento sub tyr. In generali igitur potest huiusmodi
syllogiZari: Omne accidens specificatur per ordinem adfabstantiam l. sed omnis u- mea, ν.g. V Isuper ies, υιι potentis operatiua , υeI reis Iatio,υel actio, . est aeridens : eeto omnistinea, δε- permiιι, potentia sperari Ua,cto pecificatur per ordinem ad obgansiam : siquidem secundum nullam rationem possunt rationes generitae, aut specificae accidentis subterfugere rationem accidentis.
Ijdem syllogismi formantur in quolibet praedicamento secundum luas speciales rationes. Nam inquantitate, V.g. in hunc modum: Omnis quantitas specificatur per praeinem ad substantiam : sed omnis Itis nos est quantitar : ergo omnis linea perimatur per ordinem ad substantiam. Et
bara potest formari desiacendendo ad superficiem, vel ad corpua, quae sunt species quantitatis, & ad quascumque alias. Uelesia formabitur in Dod, si minor ponatur particularis, V.g. sed bo quantitas, U.g.
linea ; vel fed bac supersistes of quantitas, cte Nec refert si dicas, in minori non reduplicari supra rationem specifi cam lineae, dc ideo non concluditur, quod linea secundum rationem specificam, dc differentialem illius sit quantitas : sic
conseqtienter non inse ἀtur quod prout sic specificetur per ordinem ad substantiam. Nam contra est: siquidem est evidens, quod secundum illam rationem specificam, de disterentialem est quantitas, dc continetur intra proprium praedicamelum; quia nulla species constituitur, nisi per differentias contentas in proprio praedicamento, dc quae dividuat aliquam rationem
62쪽
communem Illius. Et ideo omnes disserentiae specierum praedicamenti substatiae sunt substantiales, &constituunt substantias ut hominem , equum, alSinum,&c. Vt per se patet.
Solum quia est disserentia constituit speciem in essu substantiam tali modo,seu cum differetia ab alijs speciebus : ut rationale comstituit hominem esse substantiam rationalem , in
quo dissert ab equo, qui est hinni bilis, &c. Sic inquantitate, quaelibet species est quantitas cum tali differentia, hoc est particulari modo extendens substantiam' linea, versus Iongitudinem.Superficies, versus latitudinem. Corpus,Versusprofunditatem: ergo supposita hac veritate, & explicatione, omnes silogismi, qui hoc modo formantur in Barbara, vel Daνherunt evidentes. Vnde in qualitate sic se matur,dc praecipue in illis, in quibus potest esse maior difficultas, Ut inpotentiis operati vis, & habiti
minorem debueramus habere difficultate, eo quod nostri Complut. in logica disp. Is .quaest. I. affirmant cum Aristot. & D. Thom& illorum. Expositoribus, omnes habitus , vel disponsitiones specificari per Ordinem ad naturam subiecti, in quo sunt,disponen do illam, vel in ordine ad se, vel inordine ad oper
tionem,ut in scientiis, Sc . nihilominu&,. generalit ostendamus. V. g. Omnis qualitas persecatur per ordinem ad substantiam : βῶ
omnis potentia operatiua est qualitas: ergo omnis poteriuria operativa oeci stu per ordinem ad sab'antiam. Item, omnis qualitas oeen fleatur per ordinem ad sub Jantiam sed omnis babitur postentiara est qualitar: ergin omnis babatus pol tiarum sprescatu per ordinem ad
Iubsantiam. Et similiter potest discurri descende do ad speciales potentias
potentia Visiva, auditiva &c. formando silogismos, vel in Barbara, Vel in Daia
63쪽
vel qualitatem, ut in prae- magis notum erit, si pono dictis silogismisi vel illis tur, &expressetur ossicia suppositis, potentiam, aut talis accidentis. Sit exem- habitum, ut si dicas: Omnia plum in quibusdam qualipotentia speei Patu ρεμ ορ- tatibus,sic: Potentia ροι a.dinem ad substantiam : sed tisa dispositio substan
omnis intellectus est pote n. tiae in o dine ad operatio- ia: ergo, . Vel sed bae nem. Intell/ctus essῶθ potentia, V.g. υotantas est tio substantia in o dine ad potentia: ergo, cte. Idem cognoseendum ens in omnι
etiam de habitidus dicen- onitie alitate; seu subgedum est descendendo ad neralissima ratio no entii. quoslibet habitus intelle- Vel gradus substantiae po- . ctus,vel voluntatis,&c. si- test poni cum minori Vni- quidem omnes sunt quali- Versalitate, expraessandotates , dc habitus. Quod gradum ex quo talis po- etiam eodem modo potest tentia oritur, iuxta dicta aplicari ad quaslibet spe- num. 3 a. Et quia intelle-cies reliquorum praedica- ctusco venit homini, quia mentorum accidentium. substantia rationalis est,. 34 Ex quibus possu- vel ut animal rationale, mus devenire ad expres- seu quia homo est, potest sandas demnitiones quo- sic deffiniri: Intellectus es rumcumque accidentium dispositio subsantiae ratio- in particulari, quod fiet nalis in ordine ad evnὐ- clariisime, & sine difficul- eendum ens in eommuni icttate aliqua, ponendo pro omni uniuersalitate entis. genere rationem superio- Vel es dispositio bominis, rem, vel deffinitionem cte. Ooluntas V dispositio illius, & pro disserentia substantia in ordinδ ad d modum specialem respi- ligendum bonam in omnι ciendi, vel serviendi sub- oniuersalitate. Vel, Ut alii stantiae, ut de quantitati s docent, ad diligendum, υρι continuae speciebus dixti odio habendiam omne ens. Simur num. I .quod quidem ad habitus descendamus
64쪽
dscemus sic: v.g. Phisica, .st dispositio substantia in
ordine ad demυratiae cognoscendum ens mobile, seuens naturale. Logica, sdispositio substantia in ordine ad cognosendum demonstratiuὸ eas rationi .
nosendu demonstratiae numeria. Qua ratione potest quilibet quascumque voluerit efformare in qualibet specie subalterna, vel infima cuiuscumque praemdicameli diffinitiones, recta methodo, & sine confusione , quam in rebus deiuniendis non semel e perti sunt omnes. 3 s Notandum est: valde in hac materia, quod iam insinuavimus scilicet,
non omnia accidentia immediate in executione attingere substantiam , sed quaedam immediate , Ut quantitas, & aliquae proprietates in aliquibus substantiis. Quaedam non habent materiam extrinsecam ad quam ordinentur, vel circa quam Versentur.
talem materiam versantur. Quaedam deserviunt immediate quibusdam accidentibus,&illis mediantibus substantiae. Tamen quodlibet accides in quocumque eXercitio, seu officio sit, vel circa quamcumque materiam verseiatur, semper in intentione per se primo respicit substantiam , ut servibilem per tale exercitium: & ipsum exercere, est ipsum servire substantiae. Unde per ordinem ad illam specificantur per se primo. Et quia substantia ad nullum alium ordinatur ; siquidem intra proprium praedicamentum habet suum cominplementum , ideo specificat accidentia absolute vltimate, seu irresolubiliter ; illa vero accidentia, quae terminant aliud, Vt actiones, quae terminant potentias, aut habitus, liceius obiecta, quia tandem ad substantiam ordinantur ; siquidem in ipso, quod
est terminare deserviunt substantiae, & sunt propter illam, fallem extrinsecet quia se habent Ut com
65쪽
Plementum potentiarum, ideo ista quodammodo specificant; id est secundum quid , per modum medii, & 'non vltimate, nec irresolubiliter; quod inanise statur exemplo politico. Rex enim in suo Regno plures habet M innstros, & quamvis omnes deserviant Regi, & propter illum serviendum sunt vi Ministri instituti a publica,vel ab ipso; tamen
Non omnes respiciunt in ecutione ipsam Regis Personam immediate; sed quidam circa Regis per sonam exercetur: quidam circa divitias: quidam circa domus administrationem quidam circa curres, aut equos: quidam circa militiam, &c. Nec quia magis distant a persona Regis, quantum ad materiale exerciti si, illam quasi manuietantes, ideo erunt Minis fri inserioris condi tionis; sepe enim maximipsunt authoritatis , exceduntque plures ex illis, qui proprius ad Regis personam eXercitio suo accedunt,ut patet in Vice Regibus,& Generalibus Du cibus Militiae. Similiter quidam sunt, qui aliis Ministris superioribus immeia diate subduntur in suis ministeriis; nihilominus tamen adhuc Regis Ministri sunt; quia si illis Ministris superioribus obediunt, noest ut illis serviant; liquidem illos Dominos ipsorum non agnoscunt ei sed
quia ita institutum est a Rege, ut Regis ivlla illo
ordine exequantur s quapropter omnes Regis appellantur Ministri, & omnes per se primo in ordine ad Regem diriguntur, Ut servibilem ab illis secundum diver1um Vniuscuiusque ministerium,& eXercitium. Qui autem malo ris aut horitatis sint i Cognoscitur ex nobilitate, seu excellentia suae occupationis,&exercitii: nam eo
ipso Rex est nobiliori modo servibilis a tali Ministro; & quia non habemus
nomina, quomodo explicemus diversitates rationum in Rege ut servibile, non potest alio modo e plicari ; ut diximus dum de
66쪽
de omectis potentiarum Om1 is qualisar Beeis rata egimus supra num. 2 a. Id per o dinem ad D antisin.
iplum dicendum est de ac Et aliqua qualitas id est cidentibus respectu sub- potentia, aut habitus non stantiae,& cum propordi Decimatur peν ordinem ad mali applicatione : Nam substantiam. Et similiter: substantia est quasi qui- Omne aeridens is e fatu
dam Rex in esse naturali; pre ordinem adfubsatiam.& accidentia sunt eius Mi- Et aliquod aeei ιηι id estnistri secundum diversam relatio, aut situs,&c. non uniuscuiusque rationem, oecimatur pεr ordinem ad
ut dictum est: & ut taliter obstantiam. Constat destruibilis specificat illa. nique, potentias, habitus, Hinc sit, substantiam non & quodlibet aliud acci-
esse dicendam proprie ob- dens, respicientia aliquod iectum simpliciter,seu ma- obiectum. Vel terminum, teriam circa quam omnisi specificari ab illo ρεμ mσ- accidentium; sed omnium dam modij. Sed a substan- est terminus, & finis sim tia . cuius sunt potentiae,pliciter, & sorma extrin- habitus actiones,accidem sicce actuans , & specifi- tia, & ad quam servien-cans. Hinc etiam constat dam sunt per se primo im quomodo inter se, maxi- stituta a natura, specifi- me cohereant duae illae ce- cantur vltimatὸ, O DN-lebres opiniones Thomi- sttibilis/ν: qua distinctio-starum. Prima, quod om- ne omnia sere argumentania accidentia, vel quali- facillimo negotio solvuntates specificentur a subse tur. Quod si1 assirmetur stantia. Secunda,quod ali- potentias, & illarum ope- qua, id est. potentiae, habi- rationes ordinari ad suatus,&c specificantur a suis obiecta, ut ibi sistant tan- actibus, & obiectis: quae quam in finem, frequen- videbantur opponi sicut tissime esset de ordinatio
omnis, oc aliquis non. Hoc maxima; ut probabitur in- est,contradictoriei Vt V.S. fra cap. 7. num. M. quia
67쪽
frequentissimum est, potentias' illarii operationes esse perfectiores suis obiectis, ut patet in sere omnibus potent ijs vitalibus, & illarum actionibus, quarum obiecta non ita persecta sunt. Quod apertius de habitibus constat in Logica, cuius obiectum
mens ens rationis est imperfectissimu omnium en-S.Thom tium, Ut ait S. Thomopuscuh ue 6. Siquidem consistit in quadam esse flcto , quod solum habet Ufo obiectiuὸ in
Intelledium ergo nequit esse finis logicae, nec operatio
ni loquendi modo Tho mistarum, qui dicunt, &bene dicunt, quod potentiae specificantur ab actibus, & obiectis; quamvis ab istis mediantibus actibus, seu per modum medis . Ratio est, quia actus,
santur, id esst obiecta, sunt magis nota quoad nos, s cideo erit notior deffinItio. Insuper cum actus,seu actiones circa talem materiam, seu obiectum, sit medium,quo potentia respicit substatiam, sitquidem est ipsum servire substantiae, ideo erit deffinitio. essentialis ; quamvis ibi
non sistat, Vsque dum Veniat respicientia ad substantiam. Qua ratione etiahabitus operativi diffiniu-tur a Thomistis per ordinem ad operationem&obiecta ; & tamen ipsi Thomi ecum Aristot.& Nomist.
apud nost. Complut. in lo- Complat gica disp. I s. quaest. 3. deL finiunt essentialiter habitum per ordinem ad naturam seu substantiam,cuius est habitus. Idemque affirmant de dispositionibus, . quae ad perfectionem habitus nondum attigerunt.. seu sunt ex natura sua fa cile mobiles a subiecto.
37 Hucusque dicta intelliguntur de substantia, & accidentibus. naturalibus: nam supernaturalia hic tam exacte tractare conὀruum non est, ubi
68쪽
Tyrones ad scientias ac- specificari a se,& no specia quirendas instruimus. Ta- ficari a se. Sed nota, quod men duo insinuemus. Pri- Virtute Theologales so-mum,quod non datur su, tum ellent,quae immediate statia supernaturalis crea- exercite attingerent Deli. ta, propterquam acciden- EX quo maior nostrae re tia sint, & cuius sint emis solutionis accedit confirenti Et cum gratia habi- matio. tuali, quae in tali ordine is habet per modum naturae, CAPUT UI.& radicis,conveniunt sere iomnia univoce in ratione O quomodo demon- qualitatis. Et ideo termi- I rari valeant per causam natur essentialiter illorum si lantem. respicientia in obie/is. ;Secundum,quod Salmant. 3 8 X causa igitur ef-nost. tom. I. tract. a.disp. 3. ficienti principa-dub. a. F. . affirmant quod ii univoca arguitur esse- omnia entia supernatura- ctus eiusdem speciei cum lia, quia sunt participatiose causa quoad naturam, nnes Dei proprio modo ip- vero cum mediis, quibus sius Dei, qui solus est sub- producitur : nec quoad stantia in ordine superna- omnia accidentia commuin turali, pendent in formali nia similis arguitur emeratione ab illo. Ideo res- ctus; nam quoad hoc po-piciunt illum ut obiectum test effectus suam causam ipecificativum, & finem univocam excedere; quia connaturalem ipsorum. Et potest illa accidentia ab inde inserunt repugnare alijs causis diversis parti- substantiam supernatura- cipare : ideoque constat lem creatam, quia speci- experientia, ex patre deficaretur ab extrinseco, biit filium robustum Or- nempe a Deo; & substan- tum ducere. Si causa fue-tia ut talis debet specifica- rit principalis aequivoca,
vi a se. Unde sequςretur arguitur effectum esse de-D a beret
69쪽
bere diversae speciei , minoris tamen perfectionis. Ratio est,quia esse Rus habet totum suum e Te a causa; causa autem nequit tribuere persectionem,quam in se non habet: ergo nequit producere effectum maioris persectionis essentiali se ergo debet producere causa aequivoca essectum minora persectionis egentiatri. Patet haec vitima consequentia, quia si enectus esset eiusdem persectionis essentialis,2 sp ciei cum causa, iam causa non esset aequivoca , sed univoca. Vnde infertur, salsum esse quod aliqui vi
. dentur asserere, scilicet . Solem esse causam princispalem aequivocam Viventium, ut talium, hancque rationem attingere, licet non ut rationem ob qua: bene tamen Vt rationem quae. Et probatur,nam Sol est minoris persectionis quam viventia; siquidem est substantia inanimata S.γtim. Vt docet D. Thom. I .parta Thealagi q. ZO. art. . quemsequun- Philo tur communitor Theolm
Probantque nostri Com. plutenis in Resumpta tom. F. trassi de Coelo, disp. r. q. s. insuperque S. Thom. S.Nam loco cit. ad 3. asseri r corpora coelestia esse instru- meta respectu productionis.viventium; motorem vero Coelorum , Vtpoto vitalem esse causam principalem, qui motor non est intelligerdui Angelus sed Deus primus motor, Siquidem S. Thom. I, p; S. Tiam
pore expresse affirmat, compositumi substantiale non posse procedere imia mediate ab Angelo , sed vel a Deo, vel ab agenti εOrporeo, quod magis explicans, ini ad 3. inquit; . quod licet aliqui essectus
naturales procedand ox virtute Angelorum, qu non possent procedere ab agenti Au3 corporeis, hoc
fit applicando activa pansivis per scientiae suae dinpositionem , sicut Cocus
aliquas res naturale3 op xatur non propria victu te;
sed per ignem, secundum quandam artis dispastionem dc moderationem.
70쪽
concurrere principaliter aequi voce ad ratione corporis generabilis inventam in viventibus . quia Sol tantum concurrit generando,& introducendo calorem, siccitatem, aut alias qualitates corruptivas in subiecto corrum-Pendo,quas qualitates Sol eminenter continet. Non tamen potest Sol attingere rationem corporis subratione praescindenti a generabili, & in generabili; nam si posset, utique posset principaliter producere corpora coelestia; quod sic ostenditur; quia quaelibet causa potest naturali ter producere omne con tentum sub sua ratione
formali principaliter atintingendi ; sed corpora in generabilia ut sunt coelestia corpora, siquidem Sol
non generat Solem, nec Luna Lunami alias forma coelestis corporis natura liter destrueretur ad in troductionem denuo productae , & conlequenter
. cadi. s. rumperetur, quod implicat in terminis) sub ratione corporis praescindentis a generabili, & in generabili continentur ergo,&c. Vt rationem qua poterit
Sol attingere omnem ra- intibnem inventam inesse-ctu; dummodo non eXc dat Solis persectionem, VLperfectionem omnem imventam in igne.
39 Idem quod dictum est de Sole, dicedum est de
aliis corporibus coelestibus aequivoce causantibus
essectus sublunares; stabit quidem ditarentia in modo attingendi praedictos essectus, scilicet sub ratione corporis generabilis. mediis his, aut aliis accidentibus magis Vniversalibus, aut particularibus in ratione continendi em-ctus : ex quibus insertue propriissima ratio attingendi, id est sub maiore,
aut minoti universalitate obiectiva. id est, se tenente ex parte rei attingibilis. Quare licet sit eadem ratio qua attacta, est tamen diversa in ratione attingibilia , dc conseque