Themata jurisprudentiae naturalis ad ductum lib. Pufendorfiani de officio hominis et civis olim ad disputandum proposita nunc recusa auctaque nonnullis in locis vel emendata, auctore Joh. Eberhardo Roslero ..

81쪽

De Veiis Sermocinantium. s fabulas narrant, vel ad melancholicos, iratos, moestos demulcendos figmentis v ritatem obvelant.

XIII.

Nam cum sermo institutus sit ad nostram aliorumque utilitatem promoVendam e me dium ita adhibendum est, ut obtineatur,

non ut evertatur finis.

XIV. E contrario a mendacii culpa immunes non sunt, qui partem veri reticent, & qui sequivocationibus aut reservationibus mentalibus utuntur, ubi alter animi nostri se sa liquido cognoscendi jus habet. XVa Nec reo igitur nec eius advocato licet vel directe negare delictum judici in veritatem inquirenti, vel commentis ejusmodi illudere.

82쪽

OFFICIO JURANTIUM.

Th. LACxibus, quibus sermo Intervenit,fir

mamentum accedit per Iusturam dum , quod est Religiosa DEI tanquam testis Ec vindicis invocatio, in assertionis, aut promissionis confirmati

Licitum est iurare, quia necive naturali, neque divina positiva lege prohibitum. III. officium iurantium est: Ad jurandum cum rmerentia occedere , or quod jur tum est religiose observare. IV.Finis est firmior ad enunciandum verum& servandam fidem adstrictio; resipectu illius ad terminationem litium, respectu hujus ad majorem hominum inter Ie confidentiam sDigitigod by Corale

83쪽

tiam, in universum, ad societatis firma

mentum ordinatur. V

Non nisi per DEUM iurandum est e unde

iuramenta per res opinione divinitatis destitutas impia sunt & ahirda.vI. Aliud tamen est iurare per creaturas, aliud creaturarum in jurejurando mentionem facere. vII. Effectum suum non producit iuramentum, nisi formula eius accommodetur ad persuasionem seu religionem jurantis.

suasione imbutus est , licebit iusjurandum acceptare & exigere. IX. Etiam per falsos Deos, quos ipse pro veris habet, iurans obligatur , &, si fefellerit, revera periurium committit. Ad obligationem iurisiurandi non requiritur intentio i sed sussicit, si quis faciat, quod serio jurantes facere solent. Sola igitur recitatio aut praelectio iuramenti obligationem non producit. XI. Juramenta, nostro iudicio, novam &pe-Ι 3 culiarem

84쪽

ODe Officio Drantium. culiarem producunt obligationem, non quidem ex promissione DEO facta , sed ex lege naturali, nomen DEI in vanum adhi-

here vetante.

XII. Hinc pactum iuratum, etiam iniusta vi

extortum, servandum est.

χΙΙΙ. Non obligat tamen iuramentum de re impossibili & illicita praestitum. XIV. Error & dolus circa substantialia obligationem etiam in iuramentis impediunφ.

XV. Id efficiunt iuramenta, ut omnes omni no cavillationes & reservationes mentales

abesse debeant; neque ad falsiloquia eadem adhibere licet. XUI. Iuramenta strictae sunt interpretationis, eo quidem sensu, ut iuramenti sententia, ubi ea ex verbis satis manifesta est, omnino sit tenenda.

XVII. Cavendum igitur, ne, stricte verbis inhaerendo , cavillationi locus detur. XVIII.

Iuramenta non minus, ac ceterae promicfiones, includunt tacitas conditiones & limitationes, quae ex negotii natura fluunt.

XIX.

85쪽

De Ocio Drantium. IXIX. Verba iuris jurandi ex mente deserentis valent: quia alias finis jurisiurandi non obistinetur. Si quis vero iuraverit ultro, mens iurantis erit respicienda. XX. Ex fine fluit divisio iuramentorum in aufertoria & promissoria: Illa ad praeterita, haec ad futura pertinent.

CAP. XII.

E IUSQUE ACQUIRE

DI MODIS Th. L

EX n tur libus etiam rationibus recte

colligimus, datam a DEO esse humano generi facultatem utendi r hus creatis, non modo inanimatis, sed & animatis sensiuque praeditis, easque ad conservationem & commoditatem suam conssimendi atque destruendi rcum, qui vult finem, jus etiam concedat ad media. II. Haec Disitigod by GOoste

86쪽

a De Dominio rer. ejusq. acquir. modis. II. Iate facultas non incongrue dominium universale appellari potest, cujus origo aduuina concessione repetenda est. Dominium vero particulare ab occupatione cce pit. Pactum enim divisorium , adjectamque conventionem , de facultate occupandi res nondum divisias frustra confingi a bitramur. IIIa Communio, quae dominium antecessisse Intelligitur . universalis neque locum diu habuit, neque habere potuit. Nec modo fructus ab initio, sed & ipsa corpora statim dominium subire necessum fuit. Quo tamen magis multiplicatum est genus humanum, eo magis a communione est reces

sum.

IV. Dominium particulare est Ius, quo alicuius rei velut substantia Ita ad aliquem pertinet, ut eodem modo in solidum non pertineat ad alios.

Exolusio tamen actualis aliorum non est deessentia dominii. vΙ. Dominium & proprietas differunt ut relatum & correlatum. Illud hominibus, haec rebus tribui solet. VII. Digiti sed by Coost

87쪽

De Dominio rer. 6way. acquir. modis. 73

VII. Communio est vel positiva, vel privatuva, vel negativa. Illa est qualitas moralis rerum, quae sunt in plurium dominio induvisim; ista rerum, quae non sunt, esse tamen possunt in dominio; haec rerum, quae in dominio nec sunt, nec esse possunt. i

Αd res negative communes lumen caloremque solis, aerem superiorem . & si quae sunt similia, non autem aquam profluentem, nec mare referimus. Nam & quae usum inexhaustum praebent in dominio esse potisunt; ossicium vero humanitatis alios a tali usu arceri Vetat. IX. Modus acquirendi dominii est vel origi. narius . vel derivativus. Ille denuo vel principalis, quo dominium in corpus aliis cujus rei acquiritur, vel minus principalis, suo acquiruntur accessiones, vel jura in res alienas

Modus originarius principalis uti hodie unicus est, ita & olim fuit occupatio, sive Apprehensio rei, quae nullius est sive nunquam in dominio fuerit, sive hoc sit extinctum t quod & contigisse censetur ubi dominus non apparet, cum animo sibi ha. bendi.

88쪽

occupanti.

XII. Id vero non provenit ex Pacto quodam inter homines initor sed ex ipsa lege naturali, quae cuivis fructum suae industriae applicationisque virium suarum adjudicat. XIII.

occupantur vel immobilia, ut regiones& insulae imperio & dominio vacuae; vel mobilia r idque per inventionem, ut th saurus, Vel per venationem, quorsum &aucupium & piscatio pertinent, ut serae, aves, pisces. XIV. Immobilia pedibus apprehenduntur, mo-hilia manibus, vel immediate, vel mediate per instrumenta. XV. Per occupationem rerum immobilium etiam in iis contentae res mohites, vel sesem Ventes, tanquam accessoriae, videntur

oecupatae r nisi qui occupavit has pro derelictis habeat. XVI.

Facultas occupandi, naturaliter compe.

Uns , per legem civilem circumscribi potestti adimi. XVII.

89쪽

De Dominio rer. ejusq. acquir. modis. XUII. Recessiones sunt vel naturales, vel industriales, vel civiles. De his omnibus tenenda regula est r aput est Domininsubstantia, ad eum esiam pertinent accessones.

XVIII.

Iura in res alienas, inter quae sunt servitutes ', cum personales , tum reales, haeque vel urbanae vel rusticae, acquiruntur variis modis, praecipue Vero Contractibus. XIX.

Modi acquirendi derivativi pendere dicuntur vel ex disipositione legis, vel ex facto prioris domini: Sed & illi consensu domini prioris nituntur, le8e tamen naturali approbantur, & legibus civilibus specialius

determinantur.

XX. Ad huius generis modos reseruntur Suciscessio ab intestato & Usucapio ' .

Servitus est ius commodum ex re aliena Percipiendi. vel impediendi, quominus alter re sua omni modo utatur. Per naus est, qua utilitas ex re aliena ipsi Personae immediate obvenit. Realis, ubi ex re aliena mediante re nostra utilitas rapitur.

' Est Suecesso in bona ejus, qui sine testimento delatis e us est. Est modus acquirendi, quo is, qui rei ab altero neglecta possessionem diu citra contradictionem obtinuit. Plenam ejus Proprietatem consequitur. jure Prioris domini extincto.

90쪽

-6 De Dominor'. ejusq. acquir. modis.

Successio ab intestato nititur coniectura voluntatis, qua quiSque bona sua, non occupantibus , sed illi post mortem siuam cedere velle creditur, quem maxime amavit, vel potius secundum ordinem naturae maxime amare debuit.

XXII. Subvenit lex naturae, quae promiscuas occupationes ob orituram inde summam coninsulionem improbat, aliis idem facere iubet, quod nobis fieri volumus, & iniquitatis eos coarguit, qui bona defunctorum parentum occupando liberis alimenta ibtrahere vellent. Sane tam universialiter recepta succedendi consuetudo sanctiorem altioremque originem innuere videtur, quam leges cuviles.

in hac successione primum locum tenent descendentes, primi & ulteriorum grais duum. Ordinem inter parentes & fratres determinant leges civiles, quae aequissimae sunt, ubi utrisque favent, nec Conjuges excludunt. XXIV. . . i . Usucapio, seu Praescriptio, nititur dereli- .ctione prioris domini, faventeque lege na- 'turali introducta est, ne dominia rerum semper essent in inceris. Atque idcirco etiam Disitigod by Corale