장음표시 사용
101쪽
Mabs, Chaldaeus, qui vocabulo σίβων utuntur. Proverb. VIII 16 legit a
'r ua omnes iudieant iustitiam, non sterram, ut habet laetio communis, vertens. li κειται 'u-οσ 1. ut plane legunt immensi in hoc loco a me collati codices, tum mss. tum editi, alibi afferendi, inter quos pontificius noster, ex vetustis versionibus vulgatus, Syrus, chaldaeus Sed Ruthi t. non singulari, quam protulimus, lectioniis agro, sed communi plurali favet hic co
S. IV. ut is paraphrasis usius in furiarum
sieorum illa ratione. De celeberrimo loco I. Sam. Vis uisi de Bethsanina rum caede
ATxigimus hucusque usum pontifici
paraphrasis in stabilienda vera sacri in xtus lectione, qui maximi sane faciendus est. Huic emolumento alterum accedit, quod stum est in eorum locorum illustratione , quae sunt admodum implexa. Quem usum in hac re habeat Chaldaica nostri codicis p raphra-
102쪽
raphrasis selecto luculentissimo exemplo domonstremus . Norum est, quam mire se to serint interpretes, ac critici in exponendo
immani , o tu Samuel. VI. I9. statuitur, o cisorum Bethsamitarum numero . Notae per multae in hanc rem tum veterum, tum rocentiorum scriptorum expositiones , quas Kennicottius ires diu , Moldenhavverus, Humagellus, aliique collegerunt i . Hisce opinionibus meum qualecumque iudicium paucis abhinc annis sub finem disquisitionis meae Historic criticae de Heb typographiae origine libuit adtexere. Itaque postquam adversus Kenniconium, qui duobus, vel tribus codicibus fretus L. virorum millia ut amstititia respuit , hodierni textus integritatem defenderam , adversus incredulos , Tynd lium potissimum , ac Vestatrium , qui textu hoc abutuntur, ut sacrorum librorum divianitatem evertant observavi ex Hebraico 3 textu
103쪽
textu colligi non posse magnum illum occisorum Bethsamitarum numerum , quem versiones, parum hic accuratae, referebant, quum in Hebraico textu non legatur LXX viros , a virorum millia, sed LXX viros, millia virorum absque ullo coniunctionis indici, Pauci enim codices , qui aves gunt , attendendi non sunt. In his octo codices Mnnicottiani , non quinque, ut ait Humaget, quibus unus ex meis , scilicet o, est accensendus Manifestam autem hanc Hebraici textus ellipsim suppleri non posse littera au sed particula copulativa ex contextu ipso ac ratione sat constare animadverti, quod tam ingens interemporum numerus quein lectio haec adstruit, interpretibus ipsis, qui eam praetulerunt, visus si fidem excedere Syro potissimum Ar bi, qui illum propterea imminuere conati sunt, vertentes non quinquaginta , sed quia que millia . Quae cum ita sint, ellipsim hanc littera potius caph, seu comparationis supplendam esse arbitratus sum, qua assumpta omnia cohaerere mihi videbantur in plana
104쪽
esse . Etenini ea assumpta minoris tantum numeri cum maior fit comparatio, solique LXX dicuntur reapse occisi, quorum tamen
clades ob dignitatem, qua apud populum
eminebant, tanti habita est, quanti, iniblium . Ita igitur sepplendum , literpretandum censui hunc locum Percu μ deis pusi LXX iras , L irarum miribus -- les , vel aequiparandos. Eo autem magis sic supplendus, interpretandus lacus hic, sus est mihi, quod non alliter suppleret, interpretaretur tota fere Iudaica ntiquitas , in quaedam veluti vetustiorum Iudaeorum traditio . cuius luculentissimos tcstes produxi Iosephum larium, almuditas, Iosephum aram , Salomonem Iarchium Davi-dem X chium aevi Ger nidem Eiusmo, di autem comparationis exemplum protuli Iosue vii, ubi unus, si vetustissimos Iudae rum interpretes audimus, cum pluribus comparatur.
105쪽
S. V. Pro sita a Iuris expositio novis observationibus
HAee in expostae sententure praesi lium
vix pro instituti mei ratione delibavi nec enim locus mihi satis opportunus vid batur fusius enarrandi , quae opinionem hanc respiciebant minc nec in examen v cavi , quae super hac re ingenios Bochameus , Clericus, atrii ius, Moldenhavverus , Lilienthalius, Zelinerus, Zeliachius, Michaelis, Tychsenius Hassencampius, Bothnius Happachius , Mulierus, messiius, ex Hebraeis Isaacus potissimum Abarbane opinabantur , vel disputaverant , quibus accedunt nunc Humagellus in Rosenmusserus Quamquam enim longiorem hanc indaginem res ipsa postulare videretur , eam tamen nec institutum, nec tempus ferebant, auctores praeterea ipsi hinc inde disputantes praestiterant, ex quibus alii in alios posteriores in priores animadverterant . Cupta nunc occasione praesidii , quod huic coniecturae suppeditat Chaldaica paraphra-
106쪽
s pontificii codicis, placet iam iis, qua
diximus, nonnulla, quae ex tempore su currunt , subiicere, eaque a binorum illustrium scriptorum obiectis perbreviter vindia care. Ac proposito quidem comparationis exemplo luculentissimum aliud addi potest ex Davidis historia petitum . David e Philistaeis solum Goliath interemerat. Ei tamen e pugna revertenti occurrentes mulie
res, ac virgines psallebant : Percussu Satumide, ain autem decem milles; sive myriades a Sam xviiL 7. quod idem reperitur cap. XXI. II. Quamobrem Ecclesiastici auctor cap. XLVII. . postquam de Davidi scripserat occidisse eum Gigantem , saxo fundae deiecisse exsultationem Goliae, un- vocasse Dominum altissimum, qui dedit in dextera eius tollere hominem sortem , μίη derem missibus, subdit, glorifica sit eum.
habitus est solus Goliath, quanti decem ubrorum millia, tanti eius unius, ob illius robur , dignitatem, terrorem, interemptio, quanti integra myriadis. Aliud consimili sprorsus comparationis exemplum , quo Da vid ipse cum decem item virorum milibus
107쪽
comparatur, inferius excutiemus. Quar
ergo percussis interremptis LXX viris exprimatibus populi, interempta veluti Lvirorum milli nnbuti nia, ob eximiam e
rum excellentiam , virtutem , ut ait e
senides, conscribere non potuit sacer hist ricus Nihil hic repugnans video , nihil, quod sapiat posteriorum temporum allegorias
Nonnulla alia in propositae expositionis prae μή animadvertuntur FRequentissimas autem esse in sacris litteris comparationis ellipses comparandi particulas, ac praesertim aph pra
fixum, non raro in orationis contextu de
esse res est apud Grammaticos inconcussa idque quana plurimis productis exemplis mirifice confirmat doctissimus Guarinus i .
Consulantur potissimum Gen. XVI. I a. XLIX. 9. Dcur. XXXIII 41. II Parsim L 16. Isai. IX. I 8. XXI. 8 EZech. IV. Ia Psal. XI. r. XII. . Pro- Verta VΙLaa. XXV. II. Ia I XXVI. 9., qui
108쪽
bus Samuelis locus lita L xviIL 3 infra producendus addi potest. Quid ergo vetat addi nostrum hunc de Bethsamitarum caede Annon ordo ipse inversus, quo in nostro
hoc controverso loco minor numerus maiori anteponitur is repetitio ipsa vocis et)m, seu hominum innuunt binos illos numeros non iungi , sed comparari tantum inter se' Annon hoc idem arguunt ipsae circumstantiae facti raetenta enim textus verborum integritate, quae everti nequit, nec ab hucusque productis momentis est eversa, intellectoque textu de Bethsamitis, ut necessario ex textu ipso patet esse intelligendum , si comparatio excluditur , alterutrum , ut ego quidem autumo, semper manet absu dum , in perexiguo pago Bethsames L. Betru samitarum millia vel reapse fuisse interempta , vel saltem exstitisses. Saltem, inquam exstitisse , si assumatur loco comparationis praepositio id ex ante L millia, quod placuit Clerico, nec mihi olim displicuit aba banellis enim opinio Cut hoc obiter animadvertamus qui ad exteros potissimum ac
Philistaeos maiorem numerum reducit, pro
pter arcam interemptos, multis apsa promitur
109쪽
rnitur difficultatibus. De Bethsainitis, non
de Philistaeis toto eo capite est sermo illi, non hi dicuntur a Deo percussi. Ad illos
uterque numerus refertur, qui ita connectitur, ut perperam unus seu minor ad solos Bethsamitas , alter vero, seu maior ad occisos in genere, ac Philistaeos potissimum , de quibus actum fuerat praecedenti capite.
referri queat . Nec cohaeret cum contextu
nova infrequens significatio praefiauheth ex Ephodaeo confirmata, itaui non amplius viros Bethsames, sed cum iris Bethsames pereussisse Deus dicatur LXX illos viros , L viarorum millia Numerus autem occisorum adhuc supra fidem extollitur , ac proinde dissicultas illa non aufertur, quam adversus
ingentem illam summam adeo urset Abub net ipse g. VIL Eures Iudari, o Christisi, qu is Me
Samuelis loco Amplicem comparationem defende τSEd haec opinio Abarbaneli peculiaris est, ac singularis, numquam Iudaeorum interpretibus communis , ut eam facitra . ism
110쪽
ctissimus, meique amicissimus Fabri r . Etenim plerique Iudaeorum interpretes maiorum hic vestigia pressis pede sequuntur,
minorisque numeri cum maiori comparatio
nem tuentur. Tataudistarum nos testimo. nium, Umehii Gersonidis Marchi produximus , iisque Iosephum aram , inte pretem Iudaeis aeque ac Christianis fero omnino ignotum, adiunamus, qui in inmdito crantiquo rarissimoque suo commen tario in Prophetas omnes solam hic comparationem defendit. Eius nos auctoritatem protulimus ex codice nostro qui navariis venditionis ac contractuum formulis, quae sub finem leguntur, anni CCCXXX. N COMI, MCCCLxXXXI, constantissime nostro huic auctori tribuitur . In hoc codice rae verba eum Raschianis fere conveniunt, ut Raschio potius tribuenda videantur. At vero alter iam ad manus est Grae commemtarius ins in Prophetas priores, ac posteri res, quem sistit codex meus a s errariae
emptus, a priori illo prorsus discrepans, qui etsi aliter Samuelis locum exponat, in eo tamen comparationem & ipse adstruit ex I