장음표시 사용
31쪽
Insuper fust ij perfλο tangitur, quia cςlum, deinde depressio, vel impresis vcst ij , quia terram. Tandem, ut sermo presens
terminetur noster, dubium proponemus, illudq; e medio tollemus. Dubium originem trahit ex calceprςdeclarata distinElionis, ubi Magister ponendo intentionem suam ,se de tribus agere velle diacebat,scilicet,de Angelica natura, de anima rationali ,postremo de natura corporea. Sed cur non prςmisit nasuram corpoream omnibus alijs, cum nobis magis nota esse dicatur ' ad hoc dici potest, fiatu uisesecundum ordinem nobilius,mperfectius, non seci dum ordinem quo ad nos, dum ergo Magister primo in genere tra- Alat de his, ordine doctrinae struat, dum secundo in L ecie verba facit de natura Angelica ordinem secuniam nobilius, m perfectius intuetur, non ordinem quo ad nos, qui a creatura corporali incipit: π b satis.
Lectio III. ORδηρm,Pe inpresidiisseruauimus, viseruemus, circa dicta Magistri, quesita duo excitabimus, m primo :Num creatio possibilis sit: insuper : Utrum creasura ab aeterno produci potuerit. Quantum ais primum, declinantes quidam ad negatis partem, sic ratiocinantur. Actio, dicitur sentialius re licere ubie lum,qua terminu, ut Gilbertus author siex principiorum testatur: atqui actio absq; termino esse minime potest, igitur nec sine subiecto,quare nec creatiopossibilis.Deinde,
32쪽
erea: io videtur medium esse inter Deum creantem, oe creaturam
ipsam: at certum est quod non est substantia, igitur accidens, tunc sic, omne accidens siubieritum requirit, ideo vocatur ens inbςrens, no ergo, his stantibus possibilis erit creatio. In cotrariumse habet illud sacratae Gen. dum Acitur, Inprincipio creauit Deus cςlum, σ terram, possibilis ergo; Pro determinatione huius negotij,quid
nomen creationis importet confiderandum, inde veritas ponenda. Vt ergo communiter loquamur, dicemus, creationem, aritionem,
importare, per quam aliquid ex nihilo in esse producitur: Quod tribus Meliposse modis intuenti patet: primo enim modo, b Ex nihilo, materialiter, umatur, tuesensum hunefaciet, quoa nihil si rei productae materia, qui siensius nullus est, quia quo no est, ut hic loquimur nosnullius materia esse potest, materia. n. per Arist. primo Phsicorum, illa est, ex qua aliquidsit, σc. Alio modo a cipi potest di nihil , ut ordinem dicit, tunc sensius erit, creaturas fieri. Ex nihilo, idestpos nihil, sic erit ordo assematiuus ad nihil, tanquam ad terminum a quo,sub quo sensiu, nos minime loquimur
inprsenti. Superest ergo,quod creatio dicatur esse de nihilo negata tme; quoniam no est de aliquo,nec in ratione subiecti, nec termini. Vndesicut non habet subiecium,sic nec terminum, a quo, vel ex quo fit, non enim motus, vel mutatio est, quae sunt a quodam in quoddam . Prsupposita ergopossibilitate creationis ζίου rationes adductas, discite re stondere nequaquam erit, dici itaq; potest: Ad primam, quod in materia peccet, nam minor es alse, ratio assignatur, quia omnis aritio realis dicitur esse eadem cum suo temmino, vel illa saltem, qua fine motu est, ut crevi io, ideo ordinem
33쪽
mugis habere dicitur egentialem adsuum terminum, quam ad βί- iectum. Ad dictum vero Aut bori ex principioru , est dic edam, debere intelligi de alitione naturali, qua cum habear suLectum, terminum supponit siubiectum tanquamprςexistens,non ob id temminumsupponit ,sed producit, γ hςc de primo argumento. Ad secundum restonderi potest, negari maiorem, oe iatio negationis assignatur, quia creatio inter Deum, m ipsam creaturam non ponitur medium , sed est ipsemet creatu sub reo em,me denomi' natione re lectiva ad dantem esse, nam creari idem es , quod ab alio habere esse secundum torum. Iam in hunc modum explanata prima perbrevi questione, altera accedit, ibi quςritare Utrum creatura ab aterno potuerit producis pro parte negat ira et ijs ptem solet argui primo sic, omnis duratio inter duo nunc imclusa, necessario finita est, uti omnis linea, qua inter duo datur puncta, finita est: atqui creatura omnis duratio necessario claudiatur inter duo nunc: igitur, σe. Prperea crearuma, aut alsis,
facta est, aut priussit, deindefacta est ,si dicamus, quodprius fiat, cir Pod posteriusfacta sit, tunc aterna esse minime posset, quoniam aliquid prius se haberet duratione: at hoc impcssibile est,
igitur ab aes emo creatura produci nonpotuit. Tertiosic Distatur, si creatura ab aeterno fuisse Dponatur , tunc de necessitatuatendum esset, quod nunquam fuit duratio prςcedens, ratione chias exi
stentia eius impediri posset, ergo i afuit necessario necultate a sioluta, ita quod nec ex parte Dei, nec ex parte rei possibilesset, ea non esse et at hoc sapit hςresim, non ergo, sc. Quarto sic arguitur, omnis creatura de se habet non esse, siergo is alio habet esse, aut semul
34쪽
Imul et trunq; habebit, scilicet esse, π non esse, aut prius non is,
quam esse nonsimul, quia implicat contradictionem, habet ergo prius non esse, quam esse , aut ergo natura, aut duratione, siduratione baιetur propositum,quod non fuit ab aeternoJ natura solum, igitur ut duratione: at tale aeternum esse minime potest: igitur, c. Quinto instatu c. Versio in nihilum creationi opponitur.
qua est ex nihilo, βd Omne anichilarum habet non ege post esse
duratione, igitur omne creatum habet esse post non esse duratione, sed tale aeternum nequaquam esse potest: quare, sec. Sexto se a1guitur, natura, oe duratio in Deo idem esse dicuntur: atqui Deus nec serio res prςcedit naturaliter, e o duratione: at nihil prius habens duratione aeternam ese potest: ergo. Demum scingeo. Illud, quod de non esse ad esse deducitur, aptum natum nos esse coe ternum ipsi principio, quod semper est, oesine princia pio , d creatura sc se habet, non igitur, σc. Circa qusionem hanc flendum edi, creaturam ab aeterno fuisse, duobus intelligi posse modis, uno modo,quod perfuerit, nec uae aetem itatis camsam habuerit, sim principium, quo modo secundum Philosophum imp gile est, oe sicundum fidem hςreticum, velle aliquid aliud prς: er Deumfuisse, velsaltem posses se ab aetereo; alio modo qlcreatum semper fuerit non habensuae durationis initium, habens tame uae aeternitatis causiam,mprincipium, quo modo non videtur posse negari, nisi ob diuinae potentia defectum, vel ob creaturae repugnantiam primum dici minime potes, quia diuina potentia ad Omnepossibilese extendit, neq; secundu, quia talis repugnantiam parte creatura non apparet: Z Pterea, quid circa huismodi
35쪽
gisscultate tenendumst, modi erunt distinguendi, quibus aliquid
habet fieri, siunt ergo quatuor in uniuersio: nam qu am tantupermotus eri dicuntur, V. g.ut aqua, quae fit calida, per calefa tionis modum, alia fiunt per mutationem siquente motum de necessitate, it quandinorm ubstantialis in materiam introducitur, pergen rationem sequentem alterationem pr iam, cuius ipsa terminus est,saltem extrinsecus. Tertios ant aliqua per mutatione quidem, motum sequentem, sed non perse, neq; ex necessitate. V g. quando nostrum a sele hemisterium illuminatur, Pam illuminatione praecedit motus localissetis, per que nobis presens. Quarto modo sunt aliqua non per motum,aut mutationem, sed per fimplicem eman tionem, ut illa. qua creantur. In his aut quatuor modis fieri,
factum esse non eodem modo se habent, nam in illis, quae fiunt permotum, fallum ese, si habet ad fieri, sicut eius terminus, m simi- iliter messura ipsiusfaciti, esse ad mensuram fieri dicitur se habere,
ut eius terminus. In illis vero, quae fiunt per mutationem sequem tem motum persee, idem est iudicium, nam unum est propter ait rum , U.g. motus prςcedens propter sequentem mutationem. In his aut, quaesiunt per mutatione equentem motum localem acciadit aliter, quia propter motum prςcedentem, resfieri non dicitur, quiaper morum localem, nec acquiritur forma subiecto, nec aliqua
disspositio ad formam. At in illis, quas mi per plicem emanationem absq; motu prςcedente, ut illa, qua creantur,fieri, oes-ctum esse simul sunt, o vnx. Hivrςmssis, ad arxumenta re*omdendum , σprimo, ad primum, quod creaturae auratio inter duo nuncfluentia, inclusa nita est: at dWatio creatura permanentis
36쪽
non accipientis esse per motum, nec per mutationem mot u seqlientem, necessario no includitur inter duo talia nunc , sed mensuratur
nunc stante, quod potest pluribus partibus temporis coexstere: quare talem durationem es nitam non oportet. Adsecundam argument g dicitur, quod creatura, dum creatur, simul fit, ρομ-cta est , quod non solum dicitur esse verum pro Uno nunc fluente, sed etiam pro nuncflante, quod toti tempori coexserepotest, σprςexictere. Ad tertium dicitur, quod creatura . sivest ab aer emoprodurita ,sue ex tempore ,semper libere est a Deoproducta, re non ex necestate absoluta, ut perperam Apponcnt argumentum. Ad quartum de facili reθondetur, dum negatur, quod creatura habeat de si non esse, quamuis dese non fit ens eo modo, quo Deus est ens. Ad quintum ,similitudo interimitur de creatione, metesone, nam verso creatione opponit sed creatio nihil tin nit. Adsextum dicitur, quod licet diuina essentia, m eius duratio snt idem, tamen simul esse natura cum Deo, π egesimul cum duratione, realiter disserunt. Ad argumetum ultimum potest dici,
quod quamuis creatura ab aete= no potuerit ese, no tamen coςterna aeternitat i creatoris,sub quosenseu concedi pol regumentum, oe ita
rid ad quoi si, diuersa ; authoritates dicendust, facillime patet.
VTRVM ENTIA SUCCESSIVA POTUERINT
Lectio IIII. DIona duo consideratione quoita a nobis insuperiori sirem ne sunt enodata, quibus duo alia addenda forent, at breuitati
37쪽
uitati instruisns Unum tantumproponam primo, reguam secundo, notanda porrigam tertio, argumenta siluam quarto. Solet ergo ut rem ipsam aggrediar quςri: Utruentiasuccesiua ab perno potuerint esse sis ito Pposito ,nunc parte affirmativase rati cinor , quandocunq; aliqua dantur eiusde rationis, tunc quod υni minime repugnat, nec alteri: at partes motus eiusdem sunt rationis, ergo cu huic,vel illi non repugnet parti, habuisse antest aliam, videtur, quod nec alicui parti motus, m ita ante quamlibet potuit alia esse, quare ab aetemo infinitaefuissent. Prςterea ,si co motus non posset ab aeterno fuisse, hoc contingeret propter aliquod impe- aemcntum : at hoc dici non potest: ergo. Minor sic declaratur, quia vel impedimestum proueniret ex parte agentis mouentis,uel mobilis, vel 'acii: at nullum horsi potest affirmari: ergo. Adbue minor clara est, quia aeternum,cum sit mouens, tale impedimentum Abi ascribi ncquaquam debet, nec hoc ex parte mobilis prouenire
potest, quia aternum esse posset, nec ex parte Istacij , t quam fit
dare aliquod signum, a quo primo motus incipiat, cum cni motus minime rectus sit,sed circularis: nihil ρον videtur impedire,quincςb motus potuerit esse ab aetereo. In contrarium se habet veritas,
quae est, quod si motus cςlifuisset ab perno, infinita reuolutiones Iussent pertransita: at hoc imposibile est, ergo m quod a princia pio quςrebamus. Insi per , si mundus ab aetere uisset, heri dies infiniti prςcessissentisimiliter, m hodie: at infinito nil maius est:
quare, σc. Cum itaΤ; videatur motui, ab aeternosuisse, repVn re , pars negatiua tenenda, oe hςe depunctis duobus. In tertio
notanda acclite, de successivis, quae in duplici confideratione dia
38쪽
euntur esse, quςdam en successu ecudumst dicuntur, qιςdam vero alia secundum accidens , exemplum primi, ut motus, quies,c similia, illa ergo, quorum ratis e cesis, entia succcssiua diatuntur primo modo. Exemplum modo secundi, V.g. vi mo,e Amilia alia, quae, quia habent esse in tempore, ideo secisma entia secundum accidens nuncupantur. Nunc quarto loco argumenta diluenda, oe erit finis. Adprimum ergo, maiorpropositio est concedenda, ut vera,s tamen diui fit capta, non enim videtur repugnare uniparti motus, habuisse a teram unam antesi: at conitinritim impos ile est,quod omnes, quaepossunt sequi, At secuta: ergo, oee. Ad secundum argumentum dicitur, quod motus aterianitas, licet non impediatur aliquo illorum impedimentorum, nihilominus negari non debet, quin ex natura motus non fit impediamentum d motus enim,qui ordinem partium requirit, in quibus necesse est dare primam, π vltimam, in causa est, cur ab atmo esse
VT Omnis οἶfuritas propitiatur a nobis , operepretiam
esse duxi hodierna die in dubium reuocare, nAm creandi potentia ipsi creatura potuerit communicari, eirca hoc quatuor faciam. Primo dubium proponam; Secundo Guams Tertio notandaprmit Quarto rationesadductas ἐmedio
39쪽
modio tollam. Quo ad primum, ouςri solet, an creandi potentia creaturae polumi communicari es mihi sane videtur esse dicen tu, quod non, ut in hoc secundo puncto audietis, nam creatura minia me potest communicari, quod silprimum agens, ergo neq; creandi potentia utrunque patet, quia creatura: non esset tunc temporis creatura, sed creator, quod non est dicendum: ergo, me. Deinde sic arguitur,super infinitam distantiam non potest, ni se virtus i nita at inter terminos creationis conceditur dari distantia infiniata : ergo. Minor sic declaratur, quia illa dflantia infinita est, quamator dari no potest, ut inter Deum, oe non Deum, inter totumens, m nihil: quare, circ. Deinde, inter ens, m nihil nulla proportio apparet, similiter inter virtutem, qua producit aliquod ens ex nihilo, inter producentem ens ex ente, una enim finita est, altera infinita: athςo creatura nequaquam, ut infinita, coicari potest: ergo, oec. In oppositu, licet quidposset dic quia tamen id totum potius censeo inutile, quam utile fore, iccirco totum omitto, adsidentum tertium accedo, in quo notanda quςdam contianentur, m primo, quidsit creatio, es enim ut alias dieiu uit Jalicuius produEIio nullo siupposito, quod bifariam habet intelligi,
uno modo, quod nihil ex parte agentis opponatur,sed creans lumsuae innitatur virtuti, si quos Valentur oes creandi potentiam creatura nequaquam posse communicari sinseper potest intelligi, quod nil upponatur ex parte facti, licet creans innitatur priori agenti: π hoc adhuc duobus accipi potest modis, uno modo, quod creatio communicetur secundum totum ambitum, hoc esse minimepol eii , quias hocposset fieri , ue esse, tunc creatura omne creabile
40쪽
ereabile creareposset, quod non admittitur. Alio modopotest imtengi, quod creatio ,siue creandi potentia communicetur, quo ad aliquem Jχecialem esse tum, quantum ad hoc opinantur multi. quod talis creandi potentia nequeat communicari, loqueri tamen de creatione univoce adverbialiter, non aequivoce, quo secundo modo communicatur, dum dicitur,quod Papa sit creatus. Histe prymissis, defacili re 'ondere erit argumentis minime primo, nam concludit de creatione univoce loquendo, non aequivoce a primo enim modo creandi potentia creatur sim agat nullo proΗ- possito comunicari non potest: at agere nullo prsupposito ex parte facti, bene potes alis a primo communicari. Adsecundum argumentum minor,itfalsa, interimenda venit nam proprie loque creatio terminos non habet. Ad tertium coceditur, quod inter ens, eis nihil nullasit proportio, quia unum est pure positiuum, a terum vero pure negativum: at positivi adpriuatiuum nulla datur proportio, π ita habet concedi, quod creandi potentia non possit creataturaeflub intellectu iam dicto communicari: σ bςcproprsenti.
AN DEUS IN OMNI ACTIONE CREATURAE
Lectio VI. Α' Mequam ad secundam in ordine huius libri eundi Ἀρ-
peremus distinctione, duo alia questa nobis examinam da occurrunt: Diuidatur itaq; prsns lectio insigni ta octo, in quorum primo dubium proponitur. Argumenta ficu