장음표시 사용
41쪽
2', notanda tertio ,solutionestu equatur quarto. Similiter qui tuor eodem ordine confiderantur in altero questio, ut suo intolligetis loco. Gyritur ergo primo, num Deus immediate in omni actione creaIurae agat. Primo a 'ectu videtur posse dici, quodsic
nam ut unitas ad numeros,ita Deus ad creaturam, sed unitas assidita numero constituit numerum, V.g. quaternarium, si addatur ternario,ergo Deus cum abys agentibus aecetur producere omnem
effectum, pr er primum,quem producit per se ipsi r quare, circ. Prςterea, velut i esse ad esse, ita agere ad agere: at creatura omnino non esset, nisi ei immediate Deus adesset, creatura ergo nihil eret, nil Deus coageret. In contrarium extat illud, quod dici solet,si Deus immediate ageret, creatura actio superflua esset: at hoc dici non debet: quare, σο. Pro determinatione huius quoi nis, tertio loco ensciendum, quod ἡπ quoio unumsupponit, maliud quςrit. Deum enim agere supponit, deinde quςrit, utrum in omni actione creatura immediate agat. Omissis hic diuersis circa materiam prVentem, opinionibus cum improbationibus, dicemus ea, quae fiunt a Deo mediantibus causissecundis, immediate neutiquam ab eo fieri, quostante, nunc quarto loco argumeta diluenda, oe erit is primae qusionis. Dicitur ergo ad primum in ordine de unitate,quod unitas, ut additione cum alijs numeris, numeros minime causat, bene ipsa sola sui replicatione dicitur omnem numerum materialem causere, ita Deus immediate omnia produc
ret ,s virtutem alus producendi non comunicasset. Adsecundum argumentum, smilitudo negatur de esse,'agere; nam esse causa secundae,puta intel entia, vel corporiscosis, est immediatus prima
42쪽
prima causa essetitus, quae est eius cosa non solum immediat eri,
verum et quo ad conseruare in esse, ideo causa secunda no esset, nissi a prima coexisteret: at agere cause secundae, non dicitur esse immediatus esse ius causa prima, quare minime oportet, at Deus ad talem coagat immediate actionem ,sed solum mediate, constem uando naturam, virtutemq; causesecundae: σ hςc de primo dubio . Subsequitur in ordine secundum, dum quςritur, virum Deo competat agere propterfnem, ubi pro parte negatiuasic primo amguitur ; finis mouet agentem: at Deus agit, immobilis existens,non ergo, σc. Prςterea, arguitur, si Deus ageret propterfinem, vel
propter finem alium Ue, vel propter finem, qui est ipse, hocsecum do modo dici non potest, Deum agere propter sinem, quia habito fine cessat actio propter finem: at quia Deusse perse ipsum habet mi ita loquamur non est ergo ilicendum, quod proptes agat, nec quod propter alium fine a sie, quia finis melior dicitur ijs, quae sunt ad fine, Deo aut nil melius esse potest: ergo, me. Pro questi
determinatione scire debetis, in hoc sigmento tertio quobonem hanc duobus posse concipi modis, uno modo: virum Deus agat propter finem, qui sit finis ipsius agentis, alio modo: utrum agat
propter finem, qui sit finis aectionis diuina, oe rei produnti per
eam ; Primo modo, Psionem intelligendo, dici potest, ql Deus minime agat propter finem, quia fuis melior est ijs, quae fiunt ad finem, sed Deo nil melius: er o, me. Si aut sicundo intestiatur modo, dicendum est, quod Deus agat propter finem, qui est sua bonitas, quae finis est omnium actionum Dei, σ rerum producit rumper eum. His ita positis, nunc ad argumentum primum es dia
43쪽
eendum , quod finis mouet illum agentem, qui dumtaxat, de non volentest volens, quod de ipso Deo no est dicere, i licet aliquid
de nouo producat, non tamen voluntate noua, sid aeterna; immo bitis ergo totaliter Deus. licet moueat. Ad secundum argumentum
dici potest, quod Deus agat propter finem, qui est ipse, m dum dicitur, quod habit ne, cessat actio propter finem, habet hoc intelli'i de proximo sine operationis, qua vocatur, ac dicitur se res operata,qua producta, producentis actio offlat,non tamen finis co- seruationis, quia Deus semper conferuare ilicitur: γ hςostis.
ctionem, continuationem primo ponemus, deinde ad diuisionem accedemus. Ex quo ergo in genere de uniuersi productione siumus una cum Magistro sent. loquuti, consequens est modo in hyecie de eius partibus loqui , π hςc de continuationesiue nexuprpentis dfinitionis cum precedonii. Nunc hςc distin- Elis habet secari inpuncta quaruor, in quorum primo natura Angelica tangitur productio ; IUuper, agitur de loco, in quo fuerit creata; tertio de eius qualitate; quarto dubium proponitur cum solutione. Quo ad primum, arbitror una cum Magistrosint. Ulia dicendum, Angelica naturam, non quidem tempore, sed bene dignitate natura ante omnia corporaliaproducta uisse, quod confirmari
44쪽
firmari habet ex illo Ecclesiastici primo, omnium primo creata es sipientia, idest angelica natura; nec hic tergiversandum venit, qt illud dictu desipientia aeternasit intelligendam, vel increata, uti est in diuini lius: in oppositu enim se habet illud Gn.primo. In principio creauit Deus cdum, π terram: ubi per cdum babet intelligi natura angelicae quare, me. At dicetis vos ingenio pollentes per cςlum, oe terram intelligamus corporalia, tunc quo modo sequetur id, quod prius diritum fuit ,scilicet naturam angelicam prius esse productam corporali ' Prςterea, cumst olasmul a DeoAEducta re habetur Ecclefastici cap. xviii. Qiu vivit in aternum , creauit ola simul, quo modo angelica natura prius producta dicetur ' Ad has tollendas ,sedandasse discultates amtumo in medium distinctionem adducendam fore: dicamus ergo, ut tempore cunctaproducta fuisse, V.g. naturam angelicam,cςlum emureum, tempus, m materiam quatuor elementorum confusam, nec unum alterum temporis durationepi ςcessiste; Angelica tamen natura licet tempore producta sit,prius minime,salte
dignitate dicitur prςcessisse; π hςc de primo puncto, in altero ubi fit sermo de loco, in quo angelica est producta natura, paucis dici potest, quod in cdo eri reo, in quo beati resident: m quia locis ille beatorum est, geliq; creati beati,saltem beatitudine naturali, iccirco in chlo emureo productos fuissetemur, π b c pros
cundo puncto. In tertio agitur de natura angelicae qualitate, ubi Aperte declaratur ad mentem Magistrisentanformem produciam fuisse angelicam naturam, oe licet secundumsiuae natura habitum
formata fuerit se Ormis tamen dici potestproductasisse secti ν-
45쪽
dum habitum gratia, per quem habuit informari, perfici, ac nare. His tribus punctis declaratis ut quartum addatur, in hunc modum dabitabimus quςrentes, quodna uerit illud crium, in quod Lucifer ascendere volenspeccauit ' Iam dictum est, quod in criosunt Angeli creati: ut ergo satisfiat a nobis huic difficultati, siciendum est , quod hoc in loco per cςlum quodcunq; corporale sit mianime intelligendum: at cespitudo diurna, ita ut sensis sit, Ascendam in celum, idest ad Dei aequalitatem ,mepotentiam: m hπde tota distinritione, quam insequentipercurremus lectione.
DE DISTINCTIONE RERUM CREATARUM
natura, nec non de cςlo in specie.
Lectio VIII. QVoniam in prςdeclarata distinctione erus simo maxia
me de cdo, m de natura angelica: propterea in prsen ii hςc duo examinaturi, asiummo opifice Deo imcipientes , primo loco de rerum distin tione verba faciemus se cundo loco proposita manifestabimus. Quo adprimum siunonem tes, Deum esse causam efficientem, exemplarem, atq;finalem, diaeimus , ipsium creaturas in triplicem distinxissigradum, in quoruprimoposita est corporalis tantum, in altero s=iritualis, in tertio composita ex his: exemplum primi, ur elemcnta, exemplum sieci di,ut Angelus, exemplum terti', ut homo. Quantum ad primum, elementasunt quatuor, ignis, aer, aqua, . terra; Ignis est coμ-
46쪽
mere, incinerare , in militudinem 'Guam sibi appropinquatia conuertere; Insid est motum facere de centro ad circumfremtiam; Pi perea ardere, m in aliena materia lucere, demae dura molificare, γ mosita indurare, condensare lutum, tarsimilia, depurare ut in auro, oe ea, qua consiumit corrumpere, multaq; alia facere, ρd bςc in tantu. Aer Uerosubtilis est, mobilis, per*icuus, per inspirationem, γ res'irationem caloris cordis temperativus, volatilibus decoratus, locus impressimum, mansio θirituum damnatorum, est m alterabilis, Fbtilis, leuis, atq; rarus, nec non istuminabilis. A qua corpus est diaphanum, omnibus communis, inc stallum congelatur, Irim in nubibus causat ordes purgat ebria citantes sua rigiditate, m humiditate deleritat, lapides cauat, mignem extinguit, deinde multa alia facit, qua breuitatis gratia omitto. Terra inter alia elementa infima est, nigra, desspecia, ponderose, rotunda, alijs elementis circundata, matersi Eluum, radixplantarum, nutrix animalium, aedificiorumsun mentum, O c. Et hςc de natura corporali tantum. Accedit consideratio secundo loco de naturas rituali scilicet Angelica, ubi quid Amgelus fit, primo consederabimus, ut ad aha deinde accedamus. Angelus ergo ante eius, quod quid esgrece, latine valet nuncius,
es aut ii iplex angelus, ossiciosissicet primo, σ est ol iubet num eius missus a Deo ad homines,propter aliqua ministeria implenda, in ita Angelus non solum dicitur de θiritibus Angelicis, det de hominibus, sic Christus vocatur magni consili, Angelus. Unde in Canone dicitur,nbe hςcpcrferri per manus sancti Angeli tui,
qui locus, ut exponit Innocentius, referente D. Bonauentura lib.
47쪽
hi. debet intelligi de Christo; nam oramus per manus illius sacri fimi perferri , idest ipsius meritis preciuatκostrum sacri elum Deo acceptari. Unde ipsis Pontifex, aduocatus noster. Est item Angelus dignitate,ssc est sacerdos consecrans corpus Christi tandem dicitur angelus natura, ut est siubstantia sine ma-i eriasub ovo sense hic nos loquimur , sic a Damoeno describitur.Angelus est substantia incorporea, intcllectualis emper mobilis, arbitrio libera, Deo ministrans, gratia, non natura immorisialitate Ucipiens σ substantia: incorporea ponitur progenere, O accipitur incorporea stricite pro siubstantis,quae neq; est corpus in sie, nec corpori umbibs, ut forma, o per hoc excluditur anima intellectiva, tam coniuncta, quam separata: dicitur intellectualis, ad excludendum quamcunq; naturam non cognossentem, posset enim Deus de nouoproducere substantiam Lyritualem no cogno-fentem, quae per hoc non est Angelus. Dicitur semper mobilis,
σ hoc, quantum ad tria: primo quatum ad naturam, quia omner reatum vertibile est in nihilum, nisi manu omnipotentiae diuina contineatur. Secundo quantum ad intelligentiam, mobilitate enim
habet intelligentia, quia licet in angelo non fit vici tudo intelligentiae, quo ad ita in verbo cum Deformem habeat intelles tum fecundum Dyonisum potest tamen in eo esse vicisstudo intelligenaliae, quo ad Ucenda, π hoc est, quod dicit D. Augustinus, quod omne creatum habens intellectum intellegit seu post aliud; Item mobilis dicitur in voluntate Angelus, quia non fmul vult hoc,σillud: dici ei potest mobilissemper,quatum ad motum dilectionis.
Dicitur arbitrio libera, non quatum ad deflexionem ad bonum ina: disserenter,
48쪽
ὰ fierenter, m malum, sid propter iberam elemonem ec ru, qua voluerit; unde Angi ius bonus simp libere eligis bonum, Angelus malus libere, o sine coactione eligit mathme dicittir Deom strans, ubi tangitur causa sinesis. Immortalitatem Asiliens, non natura, sed gratia diuinae quςbbet enim creatura dest habet mertibilitatem in nihil, oe ita in nihil rediret, nisi a Deo conser- 'Maretur. Angelo deinde quatuor attribuantur, sicilicet essentia
subtilitas, intellectuve 'icacitas, liberi arbitrij facultas, oe discretio personalis Nunc de cdo fiat sermo,quod habet in tres usum pari partes, in cHumscilicet Chr statinum, EN reum,
Armamentum. Intra veros amentit, quod est coum stellatum, septem cotinentur orbes planetarum, qui siunt Saturnus, Iupiter, Mars, Sol, Venus, Memmius, Luna. Isory asit orbium natura est, quod oes mouentur excepto Emureo, quod quietum est: nee mirum, quia tale est habitaculum ιeatorum irituum, cin Dei 'ecidter sides nuncupatur. Halyenus ergo egimus de creatura rum distinctione in genere, deinde in 'ecie de nasura angelica, de cςlo. Insequenti inquiram de qualitate naIura angelica
NUM ANGELI IN GRATIA CREATI SINT.
Lectio VIIII. IN calce preseclarata distinctionis audivistis Magistrum
de qualitate angelorum loquentem, ac dicentem, Angelos in- . formes a Deo productos , pro cuius intelleritu hodierna die,
49쪽
quotum vinum excitabimm,ut, quid de hac re tenendum,no ignoremus. Solet ergo νςri; Virum Angeli ingratia sint a Deoproducti . Circa quam disicultatem extant duae opiniones, una est. quae tenet, quodfuerint creati in gratia gratum aciente, aha e L quod ferint creati in puris naturalibus, m quod non habuerint gratiam ab instanti creationis ; nam primo natura angelica in se
mis creata, m c u dicia, deinde lux est appellata, sic iformata, lux appellata, cum hoc fit a forma, quae dicitur gratia, no ergos erunt in gratia primo conditi; deinde, nonne gratia hominem inclinat ad Deum ' si igitur angclus ingratia creatus fisset, ceri ὁ
tunc nullus a Deo esset auersus, at multi aversifunt,non ergo,mc. Deinde nonne gratia dicitur media inter naturam, oe gloriam 'sed Angeli nequaqua beati fuerunt in creationesua, igitur nec ingratia, bene in naturalibus primo tantum creati, postea gratiam sunt adepti, tandem . Eii beati: ergo. In contrarium videtur sthabere D. Augu bnus xii. de ciuitate Dei, dum dicit, Bonam voluntatem quis fecit in Angelis,nisi illa, qui eos fecit cum sua v luntate, idest cum amore casto, quo illi adhaerent, creauit, ut in eis condens naturam largiens gratiam: ergo, oec. Pro resto Aone, nec no determinatione qu6bonis, quamuisuper hoc extent diuerse opiniones, qhibusdam enim videtur, quod in naturalibus tantum, me. Qui tam vero alij, quod ingratia, nihilominuspr
habilius apparet, quod omnibussit apposta gratia, oe omnibus concreata, oe ea aliqui bene et fi sunt, . alij eam deseruerunt. Quo flante ad argumenta quid dicturus, audite: Primum nanq; argumentum de toformitate illa angeli duobus poterit capi modis, vel
50쪽
vel per comparationem ad gloria formationem, vel collative ad gratiam ; si primo modo, concedi, quod tempore informitas Irςcesserit; sit sicundo modo, argumentum nullum est: nam informitas non prςcessit ordine temporis, licet ordine naturae. Adfecizdum dici debet, quod gratia inclinat quidem sivum subicctum si cundu modum suae naturae: at modus naturae est, libere ut feratur in ea, qua vult, ideo inclinatio gratia necessitate minime imponit, quare habens eam potest ea non uti, o ita peccare, ut inpropo- sto: propterea, si aversi sunt multi, hoc ex gratia defecitu non accidit ,sed tantum ex mala voluntate. Ad ultimum argumentum sic respondetur, quod quamuisgratia medium fit inter naturam, σgloriam ordine naturae, attamen ordine temporis in natura creata
non debuit ellegioria cum natura, quia finis est ipsius natura, qua tum ad operationem, siue operationis eiusdem per gratiam adiuta: gratia vero non se habet, ut finis operationis, quia non est ex optaribus sed tum ut principium bene operandi, quare statim cum natura gratiam dare conueniensfuit: σ hςc depollicitissatis.
Lectio X. Voniam mentis factasuit in proximo prperitosermone
nostro de Coo Empstreo, iccirco hodierna die duo quςrenda de ipso autumo primo. Utrum locus corporeas debeat dici insiper, num in b c inferiora influentium habeat