Commentariorum de verbi Dei corruptelis liber primus in quo de sanctissimi precursoris domini Ioannis Baptistae historia euangelica, cum aduersus alios huius temporis sectarios, tùm contra nouos ecclesiaticae historiae consarcinatores siue centuriato

371쪽

Vbi hoc addit Chrysologus: Beatus Ioannes

sic diuina docuit,ut non turbaret humana. Im stituit hoc est erudiuit Rempub. non dimo- uit:probauit a Deo ordinata esse quae docuit. poste facere,& facere iustitiam. J Nugae sunt igitur,quas nobis ingerunt de Ioanne raciente secessionem,& distrahente populum ab ordinaria potestate,a templo, a sacerdotio cultu diuino:ctim nihil Ioanni magis cordi fuerit,aeesse debuerit quam saluum manere legi diums

& Moysi cathedrae suu honore, quoad visum esset Deo, legem legi sacerdotius Christu

aboleri. Haec nobis eo dicunt omnia, ut liqui

do intelligatur, ψ temere isti Iudaeis affingar,

quod illis ne in mentem quidem venire sorias se potuit,de accepto nimiru offendiculo prinpter novum, insolens dc suspectum Ioannis institutum. Quoniam vero in hae opinione prorsus haerent nouatores, ut credant Iudaeos acerbis animis in Ioannem eius*institutum fuisse,no abs re fuerit,quas illi odii causas prster ia ante adductas proferant,hoc etiam loco considerare.Testatur Lutherus, Ioanne in tota Israelemulta nouasse, & palam liberrimas voces Pud proceres tunc ordinariae Ecclesiae,nesmiru

fingatur Ioannes apud Iudaeos na te audiuisse. Lib.de Iudaeis eorum menda eiis.

372쪽

scribas et Pharisaeos edidisse. Verum haec pro sua libertate tantum affirmat, sed non probar,

nec probare poterit Lutherus: nos vero comtrariam sententiam,satis,ut opino supra con In e.3. 4 Rom. firmauimus. Petrus Martyr de Pontificibus.

pharisaeis scribis eius temporis reseri, illis intolerabile visum esse, quod Ioannes in sua doctrina,quam baptismo adhibebat Patris& Spiritus saneti fecerit mentionem.Sed

Trinitati . ut frigidum hoc est sane commentum, sic ad odium Ioanni conflandum parum essicax, aeveritati etiam male conRruens. Etenim,si exscriptura iudicandumen, Christus hanc b Ptizandi sormam,quae sanctissimae Trinitatis nomen exprimit, non nisi post suam mortem Q. 3. Apostolis tradidit,& Ioannes in nomine venturi eum baptismum celebrauit,qui Christi ScApostolorum baptismo,quod ad formam 8cessicientiam attinet,multis modis, ut ostendimus, inferior atque imperseetior existimadus M i. cap. yoam est. Tuinglius aliam huius od 3 causam assise Rnat, cum explicat verba illa legatorum ex

Ioanne percunctatium, Quare ergo baptizas Ecce, inquit, qui Ioannem prius baptizantem' docentem exceperant, nunc ingrati non solum risum er Ioannem,piem summe amatant, calumniandur,fugitant er contemnunt: tantiam ob illiod

373쪽

CVR IOANNEM ODERINT IUDAE L iso

non voluit dicere quae eis placebant. Verum enitri uerb haud video, quomodo ex pauculis legatorum verbis,quae describit Ioatanes, hic seim Ioan. . sus recte colligatur, imb sicut demonstrauimus,cum legati Ioannem audissent,in responso eius acquievisse videntur : nee ansam sane ullam habuerunt,qua permota, virum Optimu- calumiuarentur,eummex hoc ipso colloquio contemnerent atque sugillarenta Quid Vero Ine. i. Ioannis. Brentius c magnam odii Iudaici aduersus I annem concepti causam in eo statuit, quod is gnam Ioanni in-

palam Christum velut digito monstrans testaretur,Ecce agnus Dei. est dubium, in quit, clum Ioannes bac una uoce, quasi bellicum non

inter pontifices er sacrificulis ramum ,sed etiam intersapientes quospsidaeos, ad bin vulsi' ipso cecinerit. Et rursus: Sapientibus usa eri hic cocio non Lotan abrogario ciuilis bone tis,sed etiam devagaris totius religionis sis. Quod cum ita fuerit,apris non intelligas,cprod haec concio con literit Ioanni maximo vitae suae periculo es Iam considera etiam mihi,protuin alia rari reris sitarum iactura fecerit bacuna concione. En rhetoricam,imo Ve'rb ridiculam Brentia amplificatione, qui post tentiam. omnes interpretes id nobis persuadere cona tur,quod ex veteribus quidem nullus,ut arbitrors

374쪽

LIR. L DE CORRUPT. VERBI DEL CAP. v I IL

ero vel per somnium cogitauit. Concedamas

autem illi,hoc Ioannis dietum a multis palam auditum dc intellectum fuisse,de quo fortasse

quidam non temere dubitabunt: cur interim hinc tantopere offenderentur c cur ciuilis honestatis abrogationem,ac totius Mosaicae religionis devastationem,sicut ait Brentius,a vis inmansuetissimo, quem Ioannes agnum ap- Pellat,extimescerent Cur demum 8c magni et Parui tam eximium Prophetam tam iniquetra starent,&in odium raperent,illi , extremuintae discrimen ob hoc unum verbum intentarent Peregrinum, contortum et ineptum est

prorsus, quod huic Euangelico loco affingit Brentius, dum rem immodice studet amplificare:ne. tamen verbo Dei,sed fallaci tantum nititur conie stura. Talibus sabellis Euangelica quidem historia colaminari potest,illustrari certe non potest. Nullae sunt igitur, ut leues admodum rationes,quas nobis exponunt ad ouersarii, cur proceres Iudaeorum Ioanni succensuerint,& illius ministerium odiis fuerint insectarit. Vbi praeterire non possiim, quantum sibi nouatores permittant in hoc ipso Ioannis di

cto, ECCE AGNVS D EI, qui tollit

peccata mundi,mirabiliter deprauando. Do

375쪽

nus sacrificiorum:nec distinguit inter externa& ea,quae Christianis maxime coreruunt,spiritualia sacrificia. Quasi vero incruentum illud Ac iuge sacrificium Ecesesiae, quod omnes Dan. t.& ta. Antichristi praecursores abolere conantur, is mill pu gnon maxime nobis repraesentet agnum, qui ad mundi peccata tollenda in cruce seipsum obtulit semel,&eius cruentae oblationis me -- moriam, voluit incruento modo, ut Cyrillus i. He. . loquitur,omni die in Ecclesia renouari: sicut Malachias futurum est vaticinatus,&cu Ir g μ. nso Patres clarissime probant. Nec dubitat eontrahaeresecquidem Eusebius Caesariensis, cum hac Ioamnis praedicatione de agno Dei tractat, ad Eucharistiae quo sacrinesu GIam accomodare. Caluinus cum suo Molorato dicit,hic euerti H φη in

c . r o . . Antidoti contra

omnes humanas latista Ones,et redeptiones, concu.Trident.

&piacula. t uotis,inquisieri agnus Dei, solas oblario en pro peccatis , olus expiaris, s- Iussat actio. Est san. Christus qui dicitur,

agnus Dei tollens peccata mundi, est oblatio, expiatio, satisfacilio pro peccatis omnium, qui solus iusto dato precio, seu lytro pers luto, iram diuinam placat, & amisiam Des grauam nobis recuperat, nosque propria vi tute sua,quod alius sacere nemo potuit,recone

Ss ciliat

376쪽

LIB. I. DE COR RvPT. VERBI DEL CA P. VI IL

iliat patri. An veris propterea negandunt est,eundem Christum hanc suis fidelibus 8c

meruisse,& impetrasse gratiam, ut in ipsis elisam vivere,operari, mereri ac satisfacere pos sit Vivebat certe in Paulo Christus,& loque batur, & coronam iustitiae operabatur, & ea quae suis passionibus deerant, in Pauli carne Pro Ecclesia mirabiliter adimplebat. Sussicitcs uia Abia Christi preciosa mors 8c sanguis vere sacro

P I. ad Omnia omnium expianda, vel sicut L. . t Paulus ait,exhaurienda peccata: sed illis tantum salutaris est, qui volentes, credentes 8c M 3.& s. poenitetes illam applicant sibi, Christi p gr. tiae cooperantur. Adeo vere Apostolus dixit. Christus fustus est obtemperantibus sibi causa salutis aeternae. Obscurant igitur hoc sum' mum Christi beneficium,qui contra domina, Apostolicam vel negant, vel sublicent ea in dia atque remedia,praecipue vero Sacramei . ta, Per quae Christo visum est, suum sanguinem nobis emcaciter communicare, non alijs, quam in Ecclesia vera credentibus re poenitetibus,reddere salutarem. Iam vero Lura pom therus ex hoc ipso loco venenum fugit , cum -- μμ dogma suum de sola fide confirmat, NMilieris. in de Ioannem fingit sic dicere voluisse: gnosce

seu bunc ut ianum, culpeccata tua ispositu unt,ut si aura

377쪽

vussis, fabitem certo consecutus es. Tum p stea: Si poseris credere hanc Ioannis uoc ue- .ram , oculis cordis digitum eius sepii, ait pie agnum Dei tua peccatta rogentem agnoscere, pia 3 iEviceris , salutem nactis, uerus es Christianus, dominus peccati, mortis , inferni omnium. Quis vero non videat, hic fidem a Lutheronimis immodice praedicari, eumque prorsus abuti nomine fidei, ut vanam illam confirmet fiduciam,qua sedi ari j omnes verae charitatis expertes, & a fide obedientiaque Ecclesiae alieni. cerct stituunt, hoc est, falci putant, modo Christum fide apprehendant, se iustos esse & sanctos imputative. Iudicet quPso lector, an hoc Baptista voluerit, clim dice ret, Ecce agnus Dei. Deinde non potest Luthero cum Ioanne conuenire, quando ille nunquam non urget hanc unam de agno Dei procu cationem, quam totius EuaNelii epitomen Brentius vocat hic vero non sollim fidem in ,

Christum, sed & poenitentiam eiusq, dignos

fructus accurate commendat. Praeterea Ioannes haud obscureLutherum ac nouatores verberat,quod non contentus Christum agnu& Messiam pronunciare,& in illum caeterorum

quoque fidem excitare, de illo etiam iudice qui habeat in manu sua ventilabrum, seuerit S s cm

378쪽

LIB. I. DE CORRUPT. VERBI DEL CAP. VII L

concionatur,& arbori non bonae atque sola giserae tum excisionem,tum ignis aeterni sup- Plaeet hodie ro- plicium interminatur. Placet istis magistris, placet 8c eorum auditoribus blanda de a node poenitentia. Dei ac fide doctrina : Ioannis autem vita,

εc oratio de poenitentia & iudicio Dei, ut persequidem est aliquantum horrida, sic de licatulis semper ingrata. Amant nimirum hoc dulce compendium,quod illis,quomodo' cunque demum vivant, audax in Christum fiducia, & imputatiua iustitia subministrat, ut ita,velint nolint superi, sine luctu consolationem,sine poenitentia veniam, sine obedici tia securitatem & salutem sibi certissime polliceantur. An hoc vero est cum Ioanne vel vis

uere,vel docerezPostremb ob hoc ipsem Ioannis di tri

,. rapaomni, Patres ac alios, velut indoctos, incusat M lanchion, qui in appellatione agni metaphoram innocentiae & patientiae putant significari: vrget autem eam interpretationem, quae hoc tempore in primis Placet nouatoribus,

Christum videlicet esse similem agno, qui est victima in cruce pro nobis oblata. Cui explicationi adiungit,quomodo sacrificiu Chriasti nobis applicetur, idq; fieri docet duntaxat Per fidem,quam definit esse fiduciam, qua st tuimus,

379쪽

tuimus, Deum nobis placatum esse propter

Cliristum. Sed facile defendi possunt Patres ah p scriptores, qui haud sine scripturarum

authoritate nomen agnitum ad innocentiam, tum ad patientiam atque mansuetudinem apposite retulerunt. Et Ioannes quidem hoc vin iro nnes

luisse videtur, ut Christum ab aliis discerne- λ. '' re qui ad suum baptismum multis cooperti sceleribus accedebant: inter hos vero Christum solum ab omni peccato purum & im 'munem, nulla proris ablutione indiguisse, quem & Petrus agnum immaculatum appellat. Deinde Baptista hoc nomine consolatur Ecclesiam, docens Christum non terribilem , sed vere mansuetum ac patientem esse. Proburunt id hostes eius sanguinarii,cum sicut ouis ad occisionem duceretur, &quasi agnus corast tondente obmutesceret.Sed et sicut agno in '

terpecu des, sic illo inter principes nihil mansuetius, simul* seu stuosius reperitur. Est em hoc agno proprium,ut aliis potius quam sibi seruiat, ac idcirco possestari suo lanam ad ue stitum,& carnes ad victum praebeat:quemadmodum reuera Christiis etiam Iiberalissime vestit'ornat 8c pascit populum suum,adeoque uniuersam Ecclesiam.Nec dubium, quin hoc dicto etiam Ioannes ad illu alludat agnu.

380쪽

LIll. I. DE CORRUPT. VERBI DEI. CAP. VII Lqui ex praescripto legis. ut omnes nouerant , Pro peccatis populi quotannis offerebatur, ScChristum,qui nostrum est pascha,pro mundi peccatis o endum proprie adumbrabat. Vt vero maxime Christus dicatur agnus ob se crisiciu,quod in ara crucis semel oblatum, si-crificηs omnibus Mosacis fine imposuit,et de quo testatur Apocalypsis agnua mundiorigine occisiim esse, tamen re aciendae non sunt aliae Patrum interpretationes , cum Sc ipsae scripturis apte conueniant. Adde quod Ioan

Ioannes non eom nes longe alio spediat,cum lisc loquitur,quam

velit, solam homini fidem ad iustitiam ae

salutem consequenda sufficere, ac diuinum iblud maximumque Christi beneficium illis efficaciter applicari, qui certo statuum, Deum sibi propter Christum esse placatum. Sciebat utique vir sapientissimus, inanem esse fidem atq; fiduciam in his,qui Christum appro henderent propitiatorem, ac eidem ut legislatori non obtemperarent,neque ut vivorum aemortuorum iudicem, omniumque malorum vindicem reuererentur. Nec ignorabat,in Eu-uangelio non solum annunciari gratiam, sed iram etiam de coelo reuelari, 8c poenitentibus quidem remissionem peccatorum, inobedientibus autem, quantullaibet credant & fidant, seueri