Commentariorum de verbi Dei corruptelis liber primus in quo de sanctissimi precursoris domini Ioannis Baptistae historia euangelica, cum aduersus alios huius temporis sectarios, tùm contra nouos ecclesiaticae historiae consarcinatores siue centuriato

431쪽

DE IOANNE MAIORE INTER NATO s. is

amplissimas desolataec omniu maxima & Iuculentissima videtur, cum inter natos mulierurieminem illo maiore in lucem editum un* esse distatis verbis pronuntiat, quin etiam iure iurando confirmat. Quam quidem laudem Quomodo sentia nouatores suo more sic exponunt, perinde ac 'tibi misi . si Christus nihil aliud in Ioanne, quam Pro--Ιoanne nul- Phetici muneris excellentia indicauis let. Qua- ρο- φ re sic a Bullingero scriptum est: Virum Ioannem P M3tri . omnibus Prophetis sanctis committit, millos omnes longe excellere pronuntiat, nimirum in mini Ierio Euangelico, si prophetandi evidentia. De hoc enim inpraesensiaagitur. Ceterum unicum hic excipit e mortalibus dominus, nempe semetipbum. ta 1. tapnet et Bucerus hic agi de Prophetis potissimudignitate. Caluinus in hunc modum habet: Chri Ius dum maestantissimum inter filios mulierum

Ioannem esse firma non tam ad sanctimonia vitae, stim ad ininserium rest icit Crassius autem ex plicat suam sententia Sarcerius: Aetiologia est, in stholii, supreinquit, commendans Ioannem 2 singularigratia 'P Π ς praerogatiua, quam Ioannes habuit in Carvena re-hliis hominibus. I side et inpiit Christus: liter na .ros mulierum,non coram Deo. Similem locum habes de Mamiae praerogativa, quam ipsa haluit in curae. Inde et Langelus dixitibenedicta tu in mulieribus,

432쪽

LIB. I. DE CORRUPT. VERBI DEI. CAP. IX.

non coram Deo. Quod ergo dicitur Ioannes r liquis maior,id fieri monet Sarcerius,respediti gratiae singularis & praerogatiuae in carne Nam coram Deo ne personarum respectus est,neo praerogatiua ulla, Vt idem loquituri Quae omnia fient adhuc clariora, si Lossius Schol.in domi- accedat, qui hac propolita quaestione, Curae: m3.Adμς Ioannem excellentiorem Pro

phetam: in hunc modum respondet: Primum, quia Christum praefentem digito monstravit: deinde quia Ioannes inchoavit nouam Ecclesium, quae uo finem mundi duratura est, in Tituit novam ca re moniam baptismi, est recepit gentes ad focietatem. EcclesiiDei fine circumcisione cir c. remoni s L viticis , quod α' Prophetae non fecerunt. . Quibus verbis vana 8c salsa illa comiscet Lossius,qus

iam ante conlatauimus,Ioannem nimirum inchoasse nouam Ecclesiam Christianam, instituissse baptismi sacramentum, recepisse gentes incircucisas ad Ecclesis societate,et neglexisse. sacramentum circumcisionis simulsi, cfremonias Leviticas. Quae omnia quoniam abs Rscripturae fundamento asseruntur, δέ Christi obscurant beneficiu,SI magnam prae se serunt in legis et Euanget a tempore discernendo imperitiam,a nobis hoc loco pluribus consularida esse non videntur. Caeteriim ut ad capud Px

433쪽

braecipuum redeamus, communis est senten-ria nouatorum,Chri stum hoc loco de officiali& publica Ioannis dignitate, sicut Lutherias

appellat, non autem de personali sanctitate sermonem habere. Nos contra probabimus, ex Christi iudicio et sententia hoc Ioco ita pro dicari Ioannem,ut reliquis non minus obviis sanctitatem, quam propter prophetici muta ris excellentiam praeseratur. Quis enim dubitauit viai , hanc excellentia Ioanni merito tribui, ut maior Propheta dicatur, qui, ut Ambrosius docet,viam Ddo non solum nascendi

secundu carnem ordine,fidei. nuncio,sed etiaprscursu quodam gloriosae parauerit passionis Maior sanePropheta,in quo finis est Prophetarum: maior Propheta,quia multi cupierunt videre,que iste in Opheta conspexit, que

iste baptizauit. JOeinde chmChristu Prophe tam,imb Diam Prophetarum Ioanni prstulis

set,hoc etiam adiunxit: Hunc Ioannem omnibus dico esse maiorem,sed inter mulieris, non virginis natos.Maior cara fuit iis,quibus squalis esse poterat, sorte nastendi. J

Est hoc praesens Christi dictu,si antecedentia et consequetia sedulb consideremus, qdda

epiphonema,vel si malis, epilogus , superiora Gcludens,quibus Ioannes apprime comenda-

Annotat breulis. II cae.11.Aiatur. Ioannes maior Propheta In Lucam circa furem Non minus ob vitae fanstitatem qi iam rationena: inciis propi

434쪽

LIB. I. DE CORRUPT. VERBI DEI. CAP. IX.

batur.Eum vob laudarat Dns ob fidei et con fessionis vers constantiam,ob viis austeritate, ob docendi & praedicandi munus , ut hinc euI ophetam Sc plusΦ Prophetam,i- 8c An- ea gelum a Malachia prsdietu appellauerit. Inde ita tim ad hμ verba descendit: Amen dico vo- eo his, non surrexit inter inter natos mulierum eo maior Ioanne baptista. Iam vero quam sit in eaptum, frigidu et absurdum obsecro,ita sentire, Christum tot verbis unu idem , sibi voluisse. cum Ioannem Prophetam,& plum Prophoram,et Angelu,et inter alios maximu at prsis fiantissimum fecit In quibus diuersa et dixit certe,et intelligi voluit summa illa sapientia, et velut gradatione quada sensim apte , ad maiora peruenit,ut illu quem tot modis celebrauerat,velut in fastigio seu perfectione vii turis 8c fictitatis tandem collocaret. Nec enim sat habuit, Ioannem ratione ossici j Prophetam, & plusquam Prophetam dicere, sed ut, eminentem & incomparabilem illius magnis tudinem persectionemque comprobraret,iuDiurandu assumpsit,et grauiter asseruit, eum rinti quis post hominum memoriam mortalibus omnibus non esse inseriorem, sed & maiore ex mulierum filiis nullum hactenus prodiistri. circa non tantum Cluisti verba peruerse

435쪽

- DE IOANNE MAIORE INTER NATOS.. a v

accipiunt,sed etiam de Ioannis virtute Sc gloria palam detrahunt,qui hanc supremam laudem ad selum Prophetiae munus reuocat, nec extendi volunt ad vitae Ioannis perpetuam, alijs non communicatam innocentiam, tantae que virtutis 5c sanctitatis praerogatiua, quantam omnibus in hunc us* diem admirari se cilius sit quam imitari. Confirmat porro hanc Domino. nostram sententiam Angelus,qui Ioannis laudes patri Zachariae commemorans, simpliciter illum vocat magnum coramDomino,ne

solum in eo commendat ossicium seu minis rium,per quod multos filiorum Israes ad Deum conuerteret, sed Zc de singulari vitae eius

sanctimonia dei, gratia Spiritus sancti copi se & matureilli adiutura praedicit. Quod aut

dicitur, Et erit magnus coram Domino, non ad corporis, sed ad animae, simulque virtutis

magnitudinem etiam Ambrosius restri. Et re In 1.e. Ge.cte notauit Procopius Gazaeus , de scripturae more magnum praedicari eum, qui virtutem in omnibus sedulb consectetur ac seruet: ita pmalum hominem nullum rccte magnum dici iposse,cum scripturae consuetudo vetet, hanc magnitudinem seu excellentiam malis attribuere: Moysen vero & Ioannem hoc titulo celebrari,quod vere magni 8c singulari virtu-

436쪽

te praediti essent. Nec fit quidem temere, quod

Christit, se solum cum Christus Ioannem eximita audasset,et re

cum Ioanne con - . . . - . .

fere, seq: illo ma- laquIS Inter natos mulierum maiore pronii n-ioxςm t/ς x. classet,hoc statim adiecerit Qui aut minor est in regno coctoru, maior est illo. Vbi seipsumcu Ioanne cofert,ut postea dicemus, & minor videri vult,sicut erat,aetate videlicet,multoru- In Meui enae e. que opinione, quemadmodu Chrysostomus superbi xt. ς. etia interpretatur. Ostendit igitur,si diligenteram maduertas,reliquis omnib' ptastare Ioan

nem,quod ad viis sanctitate et gratis dignitate attineret,Dei filio duntaxat excepto. Nec ob stat,quod alii hoc loco minore in regno coelo - . ruangelu,aut queuis cocioru ciuem velint lignificari. Nam cu his quo p collatus Ioannes, . licet secundum statu gloris ab illis superetur, du in carne peregrinatur, quod nemo negat,t men adhuc Ioanni manet sua prsrogatiua,ut inter mortales quide nulli cedat, sed maior sit . omnibus splendore virtutis,nullus ut virorii, sicut ex Patribus ostendemus, Christo similior esse videatur. Praeterea si Ioannes officii ratione tantum aliis antecelluit, quemadmodii aduersari j putant, hoc consequi necesse est,Vt in ministerio

etia Apostolis prsponatur. At horum primuel prscipuu est munus,quod in Ecclesia dedit,& in primis prsdicari vult Deus,quemadmodum

Apostolorum ministerium Ioannis ministerio praeserendum.

437쪽

DE IOANNE MAIORE INTER NATos. 3 et

dum& Paulus coprobat. Illis primitiae spiri rps c . tus abundanter collats, illi magistri orbis, illi Ecclesis sundamenta & principes Populoru, Apoe ri. illi sal terrae & lux mundi,illi summis quibus Μ- h que diuini spiritus donis instrueli ac repleti, ut Prophetas omnes,inter quos & Ioanes, V aluti soles quida minora sydera sua quide luce, si non prorsus obscurent, at saltem no possintnd aliquantu superare. Tum res ipsa loquitur, . Apostolos multo plenius,essicacius at seliscius orbe toto ea ptastitisse, qus Ioannes pro sui quide muneris ratione apud ludsos et sub lege duntaxat inchoarat,et imperfecta reliquorat. Nec . n. fuit idoneus aeque minister noui te- r.Cor. 3.

stamenti,sicut illi quos sibi Christus delegit,ac dotibus admirandis instruxit,ut essent probatissimi testes 8c amplissimi prscones Euange- Ilii toto orbe terraru. Non igitur ad magnitudinem officii precipue respicit Christus,cu I

se maiores sed loquitur potius de perfectione Virtutu at charismatu,qus nec antea in Prophetis, nec in Apostolis eo quide tempore cumulatiora,quam in Ioane,reperiebantur. At ut breuiter dicam, maior Ioannes Apostolis esse potuit vitae merito personali, Ut vocant, maior autem potestate & osticio Apostolatus

esse non potuit. Anselmus ita dixit: Ioannes

438쪽

L18. L DE CORRU T. VERBI DEI. CAP. IX.

non suit inferior meritis Apostolis,sed tantu se ossicio ministerii. Maius enim mittisterium n5 cemit, quam Apostolatus: tamen in cCelo non cefuit Ioannes minoris dignitatis quam Apo- ας ii.JNem nobis obstat, quod Bucerus obiicit, Christum apud Lucam dicere: Maior internatos mulierum Propheta Ioanne Baptista

non est:ac idcirco Ioannem,non omnibus, sed Nomen Pro Prophetis conseret 8c anteponi. Nam Pr qM 'P phetae nomine continetur non modo: qui Prophetico spiritu donatus futura praedicit, vel diuina tradit mysteria,sed 8c qui sanistitatis ac pietatis laude praestat. Nec habebant Iudaei aliud fere gratiosius 8c venerabilius nomen, quod de homine eximie probo at praestante usurparent. Proinde qui Christum verum ese Messiam 8c Propheta illum a Moyse pro missiim nondum intelligebant, Prophetae ta-

8c s. Qui vero Ioannem asserit maiorem esse Propheta vere proprieque didio an obscure monstrat praestare illum caeteris, qui ad Pro-

Pheticam virtutem aio excellentiam nondum Peruenerunt e Deinde ut maxime nome Prophetae striistius accipiamus, & a Luca se dici fateamur, Matthaeus hanc nobis lucem prael bet,

439쪽

DE IOANNIs PRAECELLENTI DIGNITATE. ist

bet,ut sciamus, Christum de omnibus etiam absolute dixisse,atq; idcirco sub nomine filiorum, qui ex mulieribus nati sunt, Prophetas etiam comprehendisse,qui demum omnes Ioannis praestantia & magnitudine superentur. Caeterum ne vel primi,vel soli habeamur pririles d. huius honoris assertores, quem Ioanni a Christodelatum dicimus, testes 8c suffragatores ior praedicatur, nostrae sententiae Patres , tuos hic sequimur, in medium adseremus. Primum Chrysosto mus hsc Christi verba tradians,obseruari vult H' u hist. Malachiae locum sine interuallo praecedente, Ecce mitto angelum meum ante facie tua. Sed quonia hoc Propheis testimoniu ad ostenden- dam Ioannis excellentia non suffecit,sententia

quo' suam Dias aperuit, Amen dico vobis,

non surrexit inter natos mulieru maior Ioanne V Baptista,id est,non peperit mulier Ioanne um, , quam maiore.Quae sententia, quamuis per se

is ipsa sussiciat sic enim pgit dicere Chrysosto-

, , mus tame si velis rebus ipsis veritate inspice- ,, re,veniat tibi in mctem mensa illius, educatio, , , mentis* altitudo: ita enim in terris, quasi in ,, coelo versabatur. Naturae enim omni necessseri tate superata mirabile quoddam peregit iter. I. Nec discedit a Chrysostomo Ambrosius,clim

Cee tudini

440쪽

I. Psal. 3. LIB. I. DE CORRUPT. VERBI DEL CAP. IX.

tudini etia Saluator testimonium perhibet, II- ..cens: Inter natos mulieru maior non est loane baptista. Praecellit cuneios,eminet uniuersis, antecedit Prophetas,supergredit Patriarchas, ..& quisquis de muliere, inferior est Ioanne.IQuid vero Nazianzenus qui non contenturi Ioannem Eliam nouum, Prophetam maior veteru nouorum , mediatorem sacere, in Ium etia sponsi amicu esse dicit,qui sua omnes inter natos mulieru existat. Cyrillus Hieros lymitanus Ioannem confert cum Elia Thesebite in coetu assumpto, cum Enoch translato, cu Moyse legislatore maximo,cum Hieremia sanetificato, et cu Prophetis dema omnibus. Probat aut ex hoc ipso loco, Ioanne maiores eos no fuisse,qui finis extiterit Prophetaru, Mxeru Euangelicarum principiu,quem et maxi- mu Prophetaru,& noui testamenti archiduce

appellat. A Chrysologo sic dicit:Meritb in na-

tis mulieru cunctis maior est hic Ioannes,qui non solis adulteros arguit,sed et licita mulierucosortia virginitatis amore calcauit. l Sustragatur plane maxim', cu ita scribat: Hic est qui iudicio coelestis sententiae cunctis mortalibus ea

antefertur,dicente Diao, No surrexit interna- ectos mulieru maior Ioanne baptista.J Augusti- eanus vero cum alicubi Patriarchas,Prophetas.