Commentariorum de verbi Dei corruptelis liber primus in quo de sanctissimi precursoris domini Ioannis Baptistae historia euangelica, cum aduersus alios huius temporis sectarios, tùm contra nouos ecclesiaticae historiae consarcinatores siue centuriato

551쪽

timetiim est etiQuare si vim proposits sententiae, quae semper sonare debet in Ecelesia ,rite consideremus, liue nempe Baptista sperit, χ' 'siq

hoc docet,vet homines non modo te Peccato- etiam homo per

res,& ira Dei bene dignos agnoscant, vertimetia nihil intentatum relinquant, quod ad co-cilianda sibi Deigratiam sacerevideatur. Atque huc pertinet, ut fidem in Deum cum pri-misexerceam, m* 8c summe bonum, nec minus iustum,ac sque fidelem intueantur.Cuporro sit adeo benignus,deillius miseri ordia desperarenon pomini:cum iustus, maiestate tantam quae sontes merito plectit, reuerentur, ac timcnt: cum fidelis, quondam iustulae him concipiunt,hoc ipso ad se puniendos animare, quod sicut ille promisit, peccata homi- .rium sit propter poenitentiam dissimulatu rus, ac serio poenitentibus mala omnia condonaturus,simul. bona maxima elargiturus. Nam vere dictum est illud, Altissimus Odio EM.ticis, habet peccatores, & miseritis est poenitentibus.'Proinde Ioannes, ut apud suos auditores perfectum poenitentiae doctorem agat, Ioan. . non est contentus, ristum agnumDei et vo iram pro peccatis hostiam illis Ginendare,sed iubet etiam quemque sua crimina secum ipso reputare, S illorum pudore sutandi, tri-

552쪽

, LIη. I. DE CORRUPT. VERBI DEL CAP. α.

dolore assici, nullam ut ex re alia moles stiam 8c solicitudinem tantam capiat, quantam ex hac tristissima recordatione, quod in diuinae maiestatis iniuriam toties&tam mul- in cogitarit,dixerit,secerit,eius* sanctissimas. Ieges tam nefarie violarit. Caeterum ut de his.' omnibus moneat, vero dolores lapsis ex. primat, Sc serreos animos ad persectam conuersionem inflectat, quid quaeis breuius Scaptius dicere poterat, quam illud, Poenitentisam agite:& quod adhuc est absolutius, tacitet dignos poenitentiae Vbi non qualemr

Non qualisicunq; cunque animi mutationem, nec solam resipis

Ea: b- . scentiam intelligit, quae sine graui quidem

cruciatu,ac iudici, tantum correctione peragh potest,ut qui errauit,saniorem sententiam amplectatur , dc qui lapsus est , ad meliorem frugem sese comerat. Quam vero scriptu in modo M. ra με ταωίαν appellati ea non solam. consatri mea siis inscri- tistiue mutationem includit, sed etiam dot te. τ'y''' rem,sive,ut Paulus dixit,tristiti a secit - .dum Deum est,uelut individuum comite postulat,ut homo seipsum abneget, totus mu-

Lib. 1. I. resvita tetur, sicut Ambrosius docet. Quamobremi ςnv - consentaneu non est Patrum testimoniis,quor: est quam resipi- producemus,et scripturi surs quae poenitets- si RVM comissiorum criminu exigit ,quod nouarO- rex

553쪽

res falso dictitant, respiscentia nouam , vita,

optimam pinnitentiam esse. Certe cum Ioannes cc Hrophetae de poenitentia concionam Ezechiel. it. tur, integram hominis. conuertionem requirunt, ut is hypocrisi 8c securitate salsa deposita,se coram Luo reum statuat, nec solum ab omni errore & via mala discedat,viam autem bonam ingrediatur, sed etiam videat, quam

amarum sit,summum illud sternum bonum Hierem.a xeliquisse: praeterea ut in amaritudinC animae Etatis, ε. recogitet dies 8c actus suos: ad haec vi seueri t. Comisia

iudicis, adeo* tortoris persenam induasi ac poenas de seipso sumat. Cuiuscemodi poeni - Dauid dignoν tentis mustus,oppido quam luculenter si quis

qua alius, certe rex David ostendit, cum post peccatum admissuma diuinis iudiciis timet,. cum gemens man lircat Panem, S cum stem Pal. io,. set poculum suum , clim lectum suum lai chrymis rigaticum humiliat in ieiunio 8c cilicio animam sua, cuminiustitiam suam aduer' Pal. , .sus se Domino confitetur, cum pro peccato Psal. 3 R.

suo selicite cogitatiet illud aduersus sesemperfiatuit, cu paratus est in flagella,& dolor eius ob oculos perpetuo versatur,cum deni im bres aquarum profundit ex illis oculis, qui te gem Dei non custodierunt. Vnde nihil miru,..od Patres hoc Dauidis exemptu sspe com- Rrr 3: menr

554쪽

mendent, & poenitentiae illius opera iubeant udi pstyogye obseruari praesertim ' Ambrosius, ' Hierony- Mn-mus,ete Angelomus. Satis nuc erit,ex r '. tarn m. i,. 6c Salviano pauca quaedam repeti a Ad Th.odolia uisse. Sic igitur ille: Dauid postquam duplex ..

& diuersa medicamenta festinus apposuit, R- .eiunia, lachrymas, luctus, preces 8c indefessam peccatorum confessionem : ac sic per ista pla- ..cato Deo veniam meruit, & ad priorem di- . .gnitatem redhid Salvianus autenr ita de Da-

NKLὀeprom- uide docet Agnoscit reus culpam, humilia- . . αμ tur, compungitur, confitetur,luget, pinnitet, ..ν- P nixς gemmas regias abdicat, crepantia auro textili. . indumenta deponit, purpura exuitur, diademate exoneratur, cultu S corde mutatur, to- etum regem cum ornatibus suis ab 'cit, proui- .edum poenitentem eum patrocinio ambitiosi . . squaloris assumit,ieiunio extenuatur,ariditatesccatur, fletu eflunditur, solitudine carceratur. Et tamen rex tanti nominis sanctitate ma- ..ior quam potestate, praerogatiuis meritorum . . antecedentium supereminens, clim tanto ha - . .

bitu supplicet, non evadit: 8c hic tantus, tam . . grandis fructus poenitentiae est, quod aeter nis quidem piaculis non addicitur,sed in prae . senti tamen veniam non mereturJ Nam ut

idem

555쪽

DE PRvCTIBUS DIGNIs POENITENTIAR

., idem subiungit: Secuta'aerumnarum longas, series, at p a domo Dauidis iugis admodumo, malorum continuatio non recessit. J Nec fieri sane potest, quin ubi Ioannis concio dilixeiuer auditur,et Euangelica poenitentia vim suam in corde, sicut in Davide Propheta, exinplicat, illic homo post peccatum admissum onus illius grauissimum sentiat,& iratum iudicem Deum spectet anxius, &luistum quendam, sicut mater super mortem unigeniti sui, Hieri assummendum sibi putet, sibi , prorsus irascens cum filio prodigo publicano semiru LM nin modum demittat, vel ut indignus qui coeluaspiciat,&inter Dei filios recenseatur. Conuertitur igitur ad quaerendum Dominum toto corde, 6c tota tribulatione animae suae, si- Priit. λmulque in ieiunio, fletu dc planctu, quemadmodum de poenitentia Moyses & Ioel con. I λ ι

esonantur.

Quae propterea visum est pluribus explicare, ut usum Sc esse stum verae poenitentiae cognoscamus, qui hodie proh dolor, parum

exigitur, minusque praestatur, utque Ioannis concio reditus accipiatur, qui tam multa breui oratione conci u lit. Clim enim seu stus di-

gnos poenitentis postulat,monet ebrioloS, no guneratii, Facite

sellia a te lentia se continere, sed etiam ab o

556쪽

LIB. l. DE CORRUPT. VERBI DEI CAP. X.

itinentia Sc ieiunio superioris vitae delitias castigare: monet auaros, anteactam tenacitatem

lingulari quada in pauperes liberalitate com- Pensare: monet impudicos domandae & m cerandae carni tanto plus operae studii ii buere, quo grauius ac diutius foedis libidinishus sese antea conspurcarunt: monet demum flagitiosos oes, eb studiosius exhibere mem- Rom. hra sua iustitiae ac sanctificationi,qub flagitio sius eadem membra seruire immunditiae et insemula Romana quitati ad iniquitatem exhibueriint.Redie igi Ioannem et audiuit,& intellexit illa Paula nobilis vidua,sed in Romanis nutrita delitiis, quae ut dignos poenitentiae fritimis a seipsa exigeret atm praestaret, has sibi leges praescri-nieron. In epi- Psit: rpanda est ficies, qua contra Dei pu- .. phio rauis, purpurita, et cerussa stybio saepe de- ια pinxi: longus risus perpeti compensandus est .efletu: mollia linteamina 3c serica preciosissi- .ema asperitate cilicii commutandaONec aliter .e υρmodo Am- de poenitentiae fructibus docet Ambrosius, 'clim foeminam haud satis honestam ad pociab:ε p. tau lentiam reuocat, eam , de vita coraugenda sieestin cap. . commonefacit: Lugubris tibi accipienda est .. vestis,&mens ac membra singula digna ca- αι stigatione punienda. Amputentur crines, qui cerer vanam gloriam occasionem luxuriae Prae- ι. sitierunt.

557쪽

,, stiterunt.Defluant oculi lachrymas, qui ma- ,, sculum simpliciter non aspexerunta Pallescat si facies,quae quondam viruit impudice. Deni-

.ique totum corpus incuria maceretur: cineres, aspersum& opertum cilicio perhorrescat, , , quia male sibi de pulchritudine placuit. Cors, vero iit liquescens, sicut cera, ieiuniis inquies , tans seipsum,et cogitationibus ventilans,qua' , , re sit ab inimico subuersum.Sensus etiam cru- si cietur, quia in membra corporis clim habereta, dominationem, inalo cessit imperio. J Entis .

bi,quo paeto veteris Ecclesiae probatus antistes veram poeni tentiam,eius dignos midius doceat,nem de contritione aut fide resipiscenti sola moneat, sed cum Ioanne & Paulo potius illud inculcet, ut poenitensiam agens

meminerit, unde exciderit, & digna pinniten- Apocititiae opera faciat,sese mundet ab omni carnis 8c spiritus inquinamento, ut sit vas in hono ,.Corinrem sanctificatum 5c utile Domino, ad omne Timoth. a. opus bonum paratum. Nunc ad nouatores nobis rege stendus est sen- sermo, qui praeter quod more tuo ludunt an defiuctibu,pα-

poenitentiae nomine, de fructibus eius haud ' W: 'Pauca etiam insulse commiscent. Tuinglius uv. ita docet L mmunis haec regula e LFacuefructis dignospiaenitentiae,quae rePla omnibus 'praesis

558쪽

In 3.eap.Lucata tur. I Zamsicprobatur fides an vera sit,sifructus :In harmonia proferri. Calumus hos fiuctus ad opera seu officia charitatis & secundae tabulae resert: Sar

cerius vero ad impietatis animi, hduciae irrHomi I., . in ta opera sanctimoniae depositionem. Bren,

tilis Ra pronunciae: Quot sunt fructus hpiritus,

In .eap. Matth. Di etiamstat fructus poenitentiae. Bucerus poγnitentiae fiuctus secit rerum praesentium colibremptum, fui abnegationem,summam modestiam, ardens pietatis studie. Lossius ad hunc Did m. modum: . Poscite morbum Iriginis, cτω- date orrores contra utrip tabulam ad os, iuchorentes nouum uitam. At* hi sunt fruitus qui deceant poenitentiam,& a Ioanne doceantur se paenitentia non cundum Lossium. Quis. yein prudens vii h is . ι; Horiginis morbo hic dici quiequato putauit, aut it Ium pinnitentiae nostrae subiecit: Haec etenim de peccatis, quae a nobis perpetrantur, Act. t. agitur: sic monente scriptura: Poenitentiaim Hieri . age ab Eac nequitia tua. Et rursus : Nullus est qui agat poenitentiam super peccato suo, di 3. cap.Mauh. cens, id feci Quod si Cythraeo credimus, fietustus poenitentiae sunt vera in ocatio Dei, gratiarum actio,consessio doctrins diligentia

in propaganda & defendenda vera Euangelii doctrina 'umilitas,patientia,& omnia oscia dile:

559쪽

dilectionis erga proximum, seu omnia opera hona. Quod ii ita est,equidem non video,quid discriminis Cythraeus inter baptismi & pCz-Commissicentur

nitentis tructus ponat ac ualuat,paru p abeii, tiae de baptismi a

quin ille omnes bene beate , vivendi partes C R - ψ . . tam generali sententia comprehendat.Eodem

sere contendunt Centuriatores,qui nouam hic siqnn ath. A P. intelligunt obcdientiam. Ianclitoni crelce. In 3.cae. Mat

re in fide & opera secuias tabuis sunt mictus

duo,quos Ioannes exigat. En quae quantaque varietas &confusio istorum interpretum,qua tamen in eo conspirant hactenus, quod praesentem Euangelii locum non illustiare, sed studio quodam obscurare velle videantur. Alius poenitentiae nomen ad fidem,esius ad charitatem, alius ad humilitatem, alius ad spiri tum, alius ad obedientiam, alius ad virtutes Umnes et qusuis ossicia pietatis,trahit,et quod multo est stultius, ad fiduciae vel operum velo sati stitatis depositionem hanc ipsam vocem detorquet Sarcerius. Breuiter, ne quod res est, sateri cogantur, δέ cum Ecclelia idem ficiant,de fruistibus poenitentiae nihil non vani Sc absurdi comminiscitntur. Quid aulcm hoc est aliud obsecro,quam simplicis Sc ape tete veritatis destigere lucem, & amare tela hras, merasque in D EI verbo nugas age-Bas a re: -

560쪽

nib. t. ist. 3. ad Cornelium.

re Quam vere de istiusmodi poenitentigdoctoribus dixit Cyprianus: Contra Deum se ce

crilegi,contra sacerdotes Dei impio surore te- cemerarii, de Ecclesia recedentes, dc contrae Eo ceclesiam parricidialia arma tolletes elaborant , ut opus suum consumment, ne vulneratos di uina clementia in Ecclesia suae curet: misero rum poenitentiam mendaciorum suorii fraude corrumpunt, ne Deo indignanti. satisfiat. JEt rursum Datur opera,inqui sine satissaetio nibus 8c lamentationibus iustis delicia redi mantur,ne vulnera'lachrymis abluantur. Pax evera tata pacis mendacio. tollitur : fallataris sinus. matris, nouerca intercedente praecludi, tu e de pediore at . ore lapsorum fletus- ς gemitus audiatur.J Eiusdem haeciusta.& n sitis quo temporibus accommodata quere-Ia est: Qui poenitentiam criminis tollunt, sa-serm. s. 'ς lapsu. tisfictioni viam praecludunt:ita fit,vidum to ς meritate quorundam promittitur salus salsa, vel creditu spes verae salutis adimatur. J Ego

Αςhoste e nolue Veri sic censeo,aut caecos esse prorsus, aut cer. scripturae luce non. t e,quam alia- videin liud poenitentiam,aliud fidem, chaistatem , obedientiam Ocreliquas Uartutes, ea-

rum, ossicia proprie dici & accipi oportere.. Contiandenda: non sum Proselio virtutes

tent riam virtutum proprios.