Commentariorum de verbi Dei corruptelis liber primus in quo de sanctissimi precursoris domini Ioannis Baptistae historia euangelica, cum aduersus alios huius temporis sectarios, tùm contra nouos ecclesiaticae historiae consarcinatores siue centuriato

561쪽

quarum filies Sc esse ius plurimum inter sedisseruiatmon earum opera sic permiscenda,iscutim turpiter faciunt, idcirco nimirum, Ut veras & receptas pccnitentiae seu partes, seu actiones commodius emugere,quas et' Chry- a Homit i. de sestomus , 8c V Augustinus Gregorius προόIbin i Magnus diserte tradiderui, suasi nouas pin cnitentiae partes,contritionem& fidem, Indu- cap. i .cere possint. Certe si secundum Euangelium iudicamus, fides pinnitentiae non subiicitur, sed ab ea necessarib separatur Christo ipso ita partem poeniten docete: Poenitemini Sc credite Euangelio. Ac xursus Publicani inquit, & meretrices credi derunt Ioanni:vos autem.videntes nec Poenitentiam habuistis postea,vi crederetis ei. Exi git 8c poenitentiam a Iudsis Petrus,sed ab his , qui primae concioni eius crediderant, adeo .compuneti iam. corde dixerant, Quid faci emus viri Datres: Nunquam ita. delirarui Patres.ut ex fide partem.ncerem poenitentiae,cu fidem

escripturis optime peripectum haberent, ficie tiae. initium esse substantiae; ut Paulum' Chryse '' u. . sostomus, ' Oecumenius,.Theophilaetus. 8c epist. d

Antelmus interpretantur.nec agnorarent, line epist.

fide ad Deum Dei. timorem, vel ad poenite Dam neminem posse peruenire. Quare ab Eusebio Emisseno fides dicitur lumen ani-

562쪽

LIR. I. DE CORRUPT. VERBI DEI. CAP. xmar,ostium vitae, undaritentu salutis aeternae:& 4 Chrysostomus fide vocat originem iustitiae, sanctitatis caput, deuotionis principium, religionis fundamentum. Etsi vero quod Ioannes de poenitentia loquitur, ad catechumenos vel non baptizatos commode quoque referatur, tamen ad eos qui post baptismum relapsi sunt, idipsum a pleteris p Patribus accomodatur. Ad baptizados proprie Pertinet,quodPetrus de poenitentia primu est A' - Hierosolymitanis cocionatus. Baptizatis aut vox diuina competit,qus terribiliter ex Apo-μος i.ra calypsi intonat,Memor esto unde excideris,& age poenitentiam, & prima opera sac: sin autem, venio tibi & movebo candelabrum tuum de loco suo,nisi poenitentiam egeris. Sed isti tum fidei, tiam contritionis nomine, nouatoribus de- ut Daudem faciant imperitis, libenter abutun- P Fidem enim, sine orthodoxa fide homi nes,pro mera fiducia ducunt, qua sediarii omnes, ut saepe die umest, certo statuunt, propter Christum apprehensum culpam & pCenam omnem sibi remitti,etiam si nullum intorioris poenitentiae symbolum edant, nullam ficiant sacerdoti exomologesia, fructus poes nitentiae dignos nullos proserant, nullumque

absolutionis beneficium in vera Ecclesia vel

563쪽

Petant unquam , vel impetrent. Contritionem verbnescio ad quos pavores & terrores intolerabiles conscientijs incutas reserunt, timorem vero seruilem intelligunt, eosque terrores tam piis optime sibi consciis, quam impijs immani peccatorum mole grauatis tribuunt, & aequalem propemodum pinnitentiae rationem ab utrisque postulant, nec Euangelicam poenitentiam ab ea, quae fuit olim in veteri Synagoga,distinguuiati Alicu-

hi retinent umbram Veteris quidem exomo- sectarios.

Jogesis, aut potius cuiusdam catechesis imaginem repraesentant, & simulant poenitenti- .am,cum noui ministri per quaestiunculas ali, quot explorant accedentes , eosque dunt xat simpliciores,quibus manus imponunt, Scnescio quibus verbis absolutionem, siue ut vocant, euangelii annunciationem imperti unt. Mirum verb, quantopere hoc absolutio

nis penus isti iactent, quantum lue pacis & uatores ex abs

. H. I . tutione sibi ro tranquillitatis ex actione tua promittant con lieentur.

scientiis, cum credunt scilicet homines, Vo- . .

cem Evangelii & gratiae promissionem ad

se pertinere, certoque statuunt se a peccatis omnibus coram Deo absolutos esse. At ii mana haec est cogitatio sine verbo Dei, ut recte iudicavit Bucexus : nec fieri potest, In;.rap.Matiati Vt

564쪽

Pomitentra baptismus laborio. sis.

a Orat in sancta

rumina.

LIR I. DE CORRUPT. VERBI DEI CAP. T.

sic assedii sunt eos nec admittere quidem dido

cimus, nec diurna sunt cis manu impartienda. Nolite,inquit, dare sanctum canibus, iacemargaritas porcis. Has habet Eccclesia leges de poenitentia.J Vt hinc recte quidam inter aquae & lachrymarum bapti smum distinguant,& quam nos pCenitentiam usitate dicimus laboriosum baptismum appellent, sicut post' Gregorium Theolmum doctrith Da

mascenus. Do minus admirari couenit,quod Cyprianus in Ecclesia poenitentes saepe multum commonefacit, ut operationibus iustis

Deo satisfaciat.& delicia redinis m,8c vulnera lachrymis abluant,& misericordiae in critis Peccata purgent,ido multis e verbo Dei reperitis sentent is confirmat & illustrat. Nec esse ter e scripturis docent ' Gregorius Nazianzinnus,h Ambrosius 8c ' Eusebius Emissemis. Urget rem eandem Augustinus,& recte fieri testatur, ut constituantur ab his, qui Ecclesiae praesum,tempora poenitentiae, ut fiat etkam satis Ecclesis,in qua remittuntur ipsa pecσeata. I Neque aliud voluit Paulus,cum istiu0 modi poenitentiae genus commendaret, quod cum sollicito timore cum ira & indignatione contra peccatum, ne I sollim cum spe veniae,

sed eum cum aemulauone de vindicta con-

565쪽

Ametirin est etiQuare si vim proposits sententiae, quae semper sonare debet in Ecesesia ,rite consideremus, huc nempe Baptista sperit,p '

Doc clocet,ut homines non modo 1e Peccato. etiam homo per

res,& ira Dei bene dignos agnoscetuat, vertam etia nihil intentatum relintiant, quod ad co-ciliandat sibi Deigratiam facerevideatur. A que huc pertinet, ut fidem in Deum cum primisexerceant, in , & summe bonum, nee minus iustum,ac sque fidelam intueamur.CK porro fit adeo benietnus,deillius miseri ordia . 'Hesperare non posmi cum iustus , maiestate tantam quae sontes merito pIed tit, reuerentur . ac timcnt: cum fidelis, qtiendam iustitiae --him concipiunt hoc ipso ad se puniendos animati, quod sicut ille promisit, peccata homi- . num sit propter poenitentiam dissimulatu, 'rus, ac serio poenitentibus malaomnia condonaturus,simul, bona maxima elargiturus. Nam vere dictum est illud, Altissimus Odio gQ.citi,, habet peccatores, & miseritis est poenitentibus.'Proinde Ioannes, ut apud suos auditores perfectum poenitentiae doctorem agat, Damia non est contentus, rimam agnumDei et vo iram pro peccatis hostiam illis Ginendare,sed iubet etiam quemque sua crimina secum ipso reputare, dc illorum pudore ius di, tri-

566쪽

Marcis .

Non qualiscunq; poenitentia postulatura Ioannes mion odo πανοια inscriptiaris accipiatuna. Cor.'Lib.a.de poeni-tentia. Poenitentia plus es quam resipiscentia &noua vita.

LIR. I. DE CORRUPT. VERBI DEL CAP.

dolore assici, nullam ut ex re alia moles stiam & solicitudinem tantam capiat, quantam ex hac tristissima recordatione, quod in. diuinae maiestatis iniuriam toties 8c tam multa cogitari dixerit,secerit,eius* sanctissimax Ieges tam nefarie violarit. Caeterum ut de his. omnibus moneat, vero dolores lapsis exprimat, & ferreos animos ad persectam conuersionem inflectat, quid quaese breuius Scaptius dicere poterat, quam illud, Poenitenti am agite: 8c quod adhuc est absolutius, tacite fluctus dignos menitentiari Vbi non qualem cunque animi mutationem, nec solam resipinscentiam intelligit, quae sine graui quidelm cruciatu,ac iudic 'tantum correctione peragh potest,ut qui errauit,saniorem smientiam amplectatur , & qui lapsus est , ad melioremifrugem sese coluerat. Quam vero scriptura appellat, ea non sesam: consilii me tisque mutationem, includit, sed etiam dolo. rem,sive,ut Paulus dixit,tristitiam quae secudum Deum est,uelut individuum comite postulativi homo seipsum abneget, totus mutetur, sicut Ambrosius docet. Quamobreuit consentaneu non est Patrum testimon' quae producemus,et scriptuis sacrg.quae p*nitetiseam comitarum criminu exigit,quod nouatores:

567쪽

res falso dictitant, respissicentia nouam , vita, optimam pCerulentiam esse. Certe cum Ioan

nes oc Hrophetae de pinnirentia concionam EaeiaiieLit. tur, integram hominis. conuertionem requirunt , ut is hypocrisi & securitate salsa deposita,se coram Deo reum statuat, nec sol im ab omni errore & via mala discedat,viam autem bonam ingrediatur, sed etiam videat, quam amarum sit,summum illud sternum di bonum Hieren1. M. xeliquisse: praeterea ut in amaritudinς animae Eaiis it. xecogitet dies'adius suos: ad haec vi seueri l. Conis. iudicis, adeo* tortoris persenam induasi ac poenas de seipti sumat. Cuiuscemodi pomi - nauid dignoν tentis mustus,oppido quam luculenter si quis qua alius, certe rex David ostendit, cum post itipeccatum admissuma diuinis iudiciis timet. cum gemens manctiacat Panem, &cum fletu Pal.io,. miscet poculum suum , clim lectum suum la chrymis rigaticum hunusiat in ieiunio &cio animam sua, cum iniustitiam suam aduer' Picii., ,.sus se Domino confitetur, cum pro peccato Psal. 3 33o sito selicite cogitat,etillud aduersus sesemperfiatuit, cu paratus est in flagella,& dolor eius ob oculos perpetuo versatur,cum deni imbres aquarum profundit ex illis oculis, qui te Psu. L. gem Dei non custodierunt.Vnde nihil miru,. quod Hires hoc Dauidis exemptu sspe com- Rrr 3: ment

568쪽

a Ad Theodotii moroch.epist. 6.-.tide prout dentia Dei. De Pacidis mison is Poenitem

tia.

mendent, & poenitentiae illius opera iubeant obseruari praesertim ' Ambrosius,' Hieron mus,ete Angelomus.Satis nuc erit,exa Chrysostomo & Salviano pauca quaedam repeti

uisse. Sic igitur ille: Dauid postquam duplex ..

vulnus accepit mox ad medicum conuolauit, eo& diuersa medicamenta festinus apposuit, R- .eiunia, lachrymas, luctus, preces & indefessam . Peccatorum confessionem: ac sic per ista pla- ..cato Deo veniam meruit, & ad priorem di- . .gnitatem redhid Salvianus autenr ita de Davide docet :. Agnoscit reus culpam, humiliatur , compungitur, confitetur,l tiget, poenitet, gemmas regias abdicat, crepantia auro textili indumenta deponit, purpura exuitur, diade- . . male exoneratur, cultu de corde mutatur, tO- . . tum regem cum ornatibus suis abiicit, proui' .edum poenitentem eum patrocinio ambitiosi . . squaloris assumit,ieiunio extenuatur,ariditate siccatur, fletu eflunditur, solitudine carcera'. Etur. Et tamen rex tanti nominis sanctitate ma- ..ior quam potestate, praerogatiuis meritorum . . antecedentium supereminens, clim tanto habitu supplicet, non evadit: & hic tantus, tam .egrandis fructus poenitentiae est, quod aeter . . nis quidem piaculis non addicitur,sed in prae . senti tamen veniam non meretur.J Nam ut ..

idem

569쪽

DE PRvCTIBUS DIGNIS POENITENTIAE.

, , idem subiungit Secuta est aerumnarum longas, series, at* a domo Dauidis iugis admodum si malorum continuatio non recessit. J Nec fi ri sane potest, quin ubi Ioannis concio dilinenter auditur,et Euangelica poenitentia vim suam in corde,sicut in Davide Propheta, exinplicat, illic homo post peccatum admissum onus illius grauissimum sentiat,& iratum lindicem Deum spectet anxius, & luctum quendam, sicut mater super mortem Unigeniti sui, Hieri a munimendum sibi putet, sibi , prorsus irascens cum filio prodigo & publicano semiruin modum demittat, velut indignus qui coeluaspiciat,&inter Dei filios recenseatur. Coim uertitur igitur ad quaerendum Dominum toto corde, & tota tribulatione animae suae, simulque in ieiunio, fletu & planctu, quemadmodum de poenitentia Moyses & Ioel coli.

cionantur.

Quae propterea visum est pluribus explicare, ut usum & esse stum verae pocnitentiae cognoscamus, qui hodie proh dojor, parum 'exigitur, minusque praestatur, utque Ioannis concio reditus accipiatur, qui tam multa breui oratione conclutit. Clim enim fruetus di

gnos poenitentis pollutat,monet ebrioloS, no sonerasti,Facite

istum a temulentia se continere, sed etiam ab l

570쪽

LIB. I. DE CORRUPT. VERBI DEI CAP. T.

sinentia & id nio superioris vitae delitias castigare: monet auaros, anteactam tenacitatem singillari quadam pauperes liberalitate com- Pensare: monet impudicos,domandae & m cerandae carni tanto plus operae studii iis buere, quo grauius ac diutius fisis libidinishus sese antea conspurcarunt: monet dem uim flagitiosos oes, eb studiosius exhibere mem- Rom. hra sua iustitiarac sanctificationi,qub flagitio sus eadem membra seruire immunditiae et insemula Romana quitati ad iniquitatem exhibuerunt.Redie igi

Ioannem et audiuit,& intellexit illa Paula nobilis vidua,sed in Romanis nutrita deliti js, quae ut dignos poenitentiae fructus a seipsa exigeret at praestaret, has sibi leges praescripsit: rpanda est facies, qua contra Dei pN-ceptum purpurisse, et cerussa stybio saepe do pinxi: longus risus perpeti compensandus est fletu: mollia linteamina & serica preciosissima asperitate cilicii commutanda. Nec aliter suomodo Am- de poenitentiae fructibus docet Ambrosius.

poenitentiae -- cuin rccminam haud latis honestam ad pociab

Adri his tau tentiam reuocat, eam , de vita corrigenda siees in cap. . commonefacit: Lugubris tibi accipienda est vestis,&mens ac membra singula digna castigatione punienda. Amputentur crines, qui Per vanam gloriam occasionem luxuriae pro niterunt,

ccce occcc