장음표시 사용
201쪽
sceo diffieile quid attollitur seu exhalat: a multo Vero odores extinuntur. necesse est igitur,t humidum in ortu odorum a calido superetur. ideoque , Aristot ibi docebat; partos orbis terrarum quae ad Orientem Vergunt,odoran tia valde producere :iquae Vero ad Septentrionem, M quae ad Meridiem mini mum , climan illis nimium multa humiditas aquea, calorem opprimens, in his vero pauca dc ex qua nullus queat attolli vapor, adsit. Sed non multum ditatu it haec ab iis quae Alexander De camphora & aliis Concil. responde ret, ista eterogenea esso, quocirca partes quoque calidas & siccas habere, ex quibus odor emanet. Sed certius dici potest, cuiuscunque temperaturae ista unt, odorem quem emittunt semper sicci rationem habere, Ut superius quoaque diximus cuis de organo olfactus ageremus. Ad secundam quaestionem ficoos conuertamus: & uicquid Alexander dicat) concedamus verum esse quHlhroponitur, quantum ad cogitationem seu rationem, non autem
quisluoiadrem ipsam attinet. Sapor enim illo modo praeexistit, hoc vero pnequaquam Jed cum ipso odore simul est: positis siquidem qualitatibus illis
saporem constituentibus, eodem tempore odor cum sapore consistere potesti seputidum cogitationem tamen praeerit sapor, cum praesertim non eodem prorsus modo Vterque generetur: namque ex commixtione sicci cum numido,calido adiuuante, in mixto sapor oritur: ex illo aute iam sapido, qua- litates odoriferae sapidi corporis ex quo efferuntur retinentes, per aerem aut aquam calo inedio pertrahuntur: Qujnimo fieri potest, in corpore aliquos brem quidem adesse, non tamen tantam vim ut odor gigni queat. θουτως ειρηκυ,ως εἰ-ονὴ
, Quidam ranien censent, odorem esse exhalationem fumidam, terrae& aeri communem, omnesque in hanc sententiam de odore quodam modo descendunt. Quapropter Heraclitus ait, Si omnes res fumus fierent, fore ut nares cunctas dignoscerent. In hanc autem sententiam de odore, ita veniunt omnes, ut hi quidem vaporem, al1i exhalationem
fumidam, nonnulli utrunque, ipsum esse dicant. Est autem vapor humor quidam. Fumosa vero evaporatio, communis ut diximus aeri &terrae. Atque ex illa quidem aqua gignitur, ex huiusmodi vero halitu
species quaedam terrae. Caeterum neutrum ex his odor esse videtur.Namvreor aὸ aquam refertur, fumidus vero halitus in aqua fieri nequit. At
202쪽
ET SENSILIBUS. I911 rem tradita sunt, ergo & haec non recte.
Ad placita aliorum refellenda se conuertit, ut quae ipse de ortu&natura odorum quantiim certe potuit impraesentia perobscure tamen in docuit, veriora&firmiora appareant: qui ergo hic redi odorum quaeri asserunt, essentiam extra definitionem rei,haberi posse credere se ostendunt.Tres ergo Veterum de re hac opiniones profert, quae tamen ad duas reduci possunt. Quidam asserebant odoris substantiam halitum fumidum quendam esse,aeri te raeque communem: eodemque alii omnes recidere fere videbantur, ex quo
Heraclitus ex his unus aliquando dixit, si omnia mundi entia fumus seu halutus ille fierent, fore ut Nares de omnibus iudicare possent: quasi diceret, fumum illum seu tenuissimum spiritum nil aliud fore quam odorem, qui ad se sum olfactus pertinet. Erat tam en inter hos aliqua discrepantia ,-hi qui-B dem hunc halitum, vaporem esse putabant, hi veris exhalationem proprie nuncupatam , alii Vtrunque. Quid autem inter haec duo intersit, in priori meteorologico pluribus explicatum, nunc paucis repetit, vaporem. esse ii,
litum humidum, & aquae naturam retinens, cum aliqua tamen aeris calidulate, a qua attollitur atque attenuatur. Exhalatio verb quae nunc appellatur, terrea magis est aereaque, ab illa autem siccitatem, b hac
ealiditatem maiorem sortitur: quo fit ut leuior fiat, & sursum magis attoli tur. Hinc horum Ἱuorum halixuum tot diuersi essectus, de quibus Aristoteles in meteor. Nunc illorum meminit qui communiores sunt, nempe Aquae, quae ex vapore frigido condensante gignitur, & speciei cuiusdam Terrae, quae ex exhalatione eodem frigido constringente aut calido incendente procre tur. Has sententias paucis refellit Aristoteles, M prim5 illam quae odorem vaporem esse censet, eo quod Vapor ex aqua fat, imo ipsum nil aliud sit quam aqua attenuata.Indicio est,quod si constringatur,iterum fit aqua. Ac si C inde velit inferre, Aquam insipidam esse, & quae sapore carent odorem nutulum obtinere. Quae omnia, luperius declarata, sic consultὁ ὀmi tit. At hetam ita urget, si odor esset exhalatio, in aqua nullus esset : fiere enim ne quit ut huiuscemodi halitus fumidus in aqua efficiatur, quinimo ibi cum caliadus es siccus ipse sit, a suis contrariis extingueretur. Atqui patet absurdi ias c5sequentis, clim pisc es in aqua odorare paulo antea sit ostensum. Tertia opinio ex ambabus iam confutatis constati, quare ivit ex seipsa: refutatur ta men ab Aristotele, argumentatione utrisque communi. si sinquit odor est eYhalatio vel fumida illa sit vel vaporosa , sequetur odores per defluuia es.fici, quod est absurdum: consequutio nota est, quia exhalatibnes istae non aliud sunt quam defluuia corpusculorum sursum elatorum seu conscende tium. Absurditas consequentis ex iisdem pax re potest,quq superius aduersus Democritum de visu fuerunt allata: Nam preterquam quod corpora odora. D ta assidue diminuerentur,tandemque evanesceret, atque divit parentur, olfactus a sensu Tactus non distingueretur. Exhala lonis nomen alti quando quidem commune est apud Aristbtellam . ita ut pirati ὀhum virumque genus complectatur, tam scilicet a ueum seu humidum, quam terreum
seu siccum: qua ratione hoc nomsne susest Afistoteles in post emis verbis contextus, cum tertiam 'pinionem infringi )ἱ prbpria tamen quaedam s
paratim vocabula accepit: ut quod a terra redditur 6-δ,e, hoc
est fumida exhalatio aliquatidoetiam spiritu olavet flatuosa, interdum generis nomine, ανὰθυυί- simpliciter dicatur:quω alite ab aqua attollitur ψ6i. vapor seu Vaporosa exhalatio:quanqua & hoc nome Vapor ita late
203쪽
aliquando sumatur, ut utramque spirationem, quemadmodum & halitus seu hexhalatio,significet. Sed mirum est,si significationes istae propositet horum no minum seruandae sint,quomodo AristoteleS in primis verbis contextus gene ratim de qualibet illarum trium opinionum Verba faciens dixerit, in hoc om
nes conuenire, Odorem esse ἀμ ααν-,aeri terraeque comunem, cum
praesertim inferius paulo hanc ipsam a vapore distinguat. Certe ex aliorum explicationibus vix habeas quid pro re hac respondeas, nisi ex nostra dicas Aristotelei celebriorem ex illis tribus proposuisse sententiam, ad quam alias referri dicat, quatenus, vaporis natura, non multum ab exhalatione fumida differat,cum conficientem caulam eandem, materiam quoq; non multo dissimilem habeat: Vtriusque enim essiciens, solis calor est, materia,aqua& terra stinui, licet in exhalatione longe plus Terrae & sicci, in Vapore aqua:& humidi contineatur: imo tam sunt mutuo nexulii duo halitus iuncti,ut alia Blerum alterius aliquid semper comitetur, nec unquam vicissim iriter se pro sus liberentur. Quocirca Aristoteles rem hanc aperire Volens, nempe quomodo alii ad hac sententiam referrentur, speciatim deinceps de uno quoque agit SpeciEs quaedam terrae.) Cadmiam hic nonnulli significari aiunt, de qua Dioscor. lib. cap. 3, M Galenus nono de sim pl. med. fac. item Plinius
libro 16. capi i . scribunt in sornacibus aerariis ex tenuioribus aeris, aut argenti partibus, vi ignis elatis,atque testudini fornacium adhaerentibus, essici. Sed non video cur nos ad unam tantiim cadmiam verba Aristotelis restringere debeamus,cum praesertim 1llius ortus non sit naturalis,sed quodamodo ab. arte Quare non ite video cur non de omnibus illis speciebus sint intellige da, quarum ipse sub finem tertiimeteόr. meminit, nepe quae ex exhalatione ca-
lida & sicca in ipsis terrae visceribus gignutur, sunt haec . j, hoc est fossilium genus biisne. quod ibi a genere disi inguitur: Cum genus qui)em Cipsum, nempe quicquid ex terrae sediendo exuitur, Vel terra sit, vel lapis vel imetallum, complectatur: proprie tamen ad lapides & terrae, seu pulvoris genus acco niliodatur. Constant Fossilia istiusmodi ex sicca exhalatione Mdureii densa 'intra nubes etiam, ex huiusmodi halitu sicco lapides gigni posse, quim eorti materiam odor ipse sulphuris&rei adustae declarat j dc una cum
fulmine in terram iaci, tradunt' meteorqlogici: nec .Aristoteles, quanquam
nulli bi huius ybi meminerit, lapidis sui ulmodi ortum in loco intra nubes ne fatet. Sed restans nqnnulli scrupuli: qpia aliquis pro Veteribus ita fortasse diceret, vapor est c*rpus mixtum vanuis impersectum, quocirca licet Aristoteles aquan insipddam eise obiiciat, nyn tamen hinc habere potest vapo. rem, saporis de odoris expersem esse:cύm xapor, aqua dici nequeat nisi i cultate,quatenus nempe facillimὰ in aquam vexti pqtest. Huc accedit, Aristo. telem ita argumentari, Aquae est sine odore, Vapor est aquae, ergo vapor est D
sne odore. quo ai Sument ndi genere ita certe quas reflectere impetum ad-
uersus ipsum p pssset. Terra est sine odore, simus estierra, ergo fumus est sine odore. De exhalatione uem fumida, nonne Arist't. ipse in secundo na teor. tradit, ipsam,qudd salsedine I uti de omnia alia excrementitia affecta sit, mare in quod cum pimis magna ex parte decidit, salsum essicere3 Prari rea qui odorem exhallaxiopὀm tileputabant, rationem sertasse sumebant ab 11squii Areolfaciun :i didistur in his obiectio de piscibus sub aquam ob facientibus vaget/ prseum ita e me dio tollendum est: Aristotelem merit4Antiquos represeFidere. Quamuis enim vapor sit corpus mixtum, tamen ob multum aquae praedominium saporem vel odorem nequit habere, Odor enim passio sicci est :&quanuis vapor a sicco, de odor a vapore sumi VL
204쪽
deatur: tamen vapor sub ratione vaporis nunquam dicetur odor vel σάθ. odoris,cum vapor ex aqua, non quatenus odora, sed quatenus aquagignatur, neque omnis vapor sit odorus, sed multi inodori existant. Et ad argumem tum reflexum dico: Similitudinem argumentandi ratione materiae nullam Esse: fumus siquidem,corporeum quid,Terreumque magis est,ia siccitati as haerens quocirca magis quoque potest odorem referre: e contra vapor. ALdo,Terram hanc nostram non tam proxime accedere, ad simplicem puramque term naturam, quam aqua ad puritatem aquae accedit. Magis sane Terra ipsa commixta est ut in libris de ortu & interitu copiosius declaraui mus impuriorque, & qualitatibus sensilibus magis assecta: idcirc6que de Terra& de aqua non aeque concludere ii cet. De Exhalatione, respondeo exhalationem saporis & odoris causam esse in mari: atqui ibi ut in mixto x B peritur, non Ut seorsim posita, qualem Veteres absolute odorem esse assi mabant. Multa pro Antiquis hic afferri posse non me latet, quibus eorum pinio ad bonum trahi sensum posset. Sed hodie, ut ait Averroes in priori via.
de ani. com. 26, & siecundo de caelo, 7I, opiniones antiquom cognoscere non
post mus. Quare,quicquid vere in his &in aliis censuerint,notam atquς per i picuam omnibus negligentiam illorum ,verbaque impropri cum Arist.n stro potius arguere debemus, quam diuinantes ineptae eoru Philosophandi rationi indulgere velle. Q propter quod ultimo loco obiici atur, facile Gliam diluitur, si dicamus: rationem Aristotelis eatenus saltem aduersus Vet res concludere, quatenus ipsi de odoris natura absolute verba facientes, ea proferre debuerunt quae perse& de omni, odori conuenirent, non autem ab e uno particulari, Uniuersalem eorum doctrinam, colligere ac tradere voluisse.
QM6ditaque humidum aeri & aquae insitum, aliquid a si eo sapia
do sumat alc patiatur , perspicuum est. Est enim aer suapte naturali
Ad conclusionis huius perspicuitatem,& certitudinem ma s patefaciem
dam, V eterum.sententiae Interpost δc refutatae sunt.Sententia psi' i est.Deratione vero actionis sicci in humidum, in volum de ortu & interitq alias dispuς uim o Neque enim qualitates primae agentes,aeque agetes, ut Matietates aeque patienteasun ,cum acti Q perfectionem rei sequatur:ideissi e lidum D ut perfectius, magis agat,& siccum minus ab humido patiatur, m is de humido resistat,' om j siquidem agens naturale, non minus pro 'imet conseruq iqne resistendo, qu*m p r0 sibi similis generatione,agendo i borat, qui equid inrid.Patav. 4 Albertus de saxon.dixerint.ὶ Argumento est, Humidumi cilius in siccum syx Simplicius admonet quam siccus Ahumidiam permutari: hoc declara iii quid aliud) Flecticarum febrium incorpoHLimatio dissiciis,ma cur tu, si praesertim ex tertio illo genere itarint, 'uod a Galen. in cundo dedisseretiis febr. cap. 8. M.'. Marasmodes nuncup xvr. i De aere, qua nempe .raxione bumidus esse dicatur: loca sup rius: inguli consul ptyr, Consideranda est particula, , quam nunc Aristὀctiles pru Aere vltirp t. Alias ostendi pyopriam Spiritus significatione 'n'itas in linguis esse Xentum , t an tris tamen hoc n0-n hi quando ad remsinnem quae sub aspectu seu sensumtibn cadit, siue coipoxeaeasis, illic incorporea.
205쪽
Hinc laint,lle praepotentis Dei,hinc naturae, hinc animae, atq; hinc humani icorsistis Oritus quem Hippocrates impetum facientem vocatin esse dicitur. βΑtquii er, ad naturam hanc spiritualem in comparatione terrae, & aquae, proxime accedit: qua assinitate&: similitudine non semel apud Aristotele Spiri tus nomen sertitur. t Declarauit id Aristoteles cum in coni. .prioris' l. de D .atisci Veteres illos laudat,quod de principiis reru naturalium t 'quentes, atque subiectum aliquod unum contrariis principiis statuentes, non ignem, aut aquam ponerent, sed aerem: quippe cuius contrarietates minus sensu apprehenderentur,quam ignis,&aquae.Humidus enim quidem est aer,imo humorerepse pόtissimum constituitur, aqua tamen humida magis esse sentitur: calor etiam actis, minus quam ignis sensum mouet. Sed nodus quidam is quς non obfhurus siniendus est.Etenim Aristoteles cum de olfactus organo superies loqueretur,odorem, fumidam quadam evaporatione ab igne profectam resioasseruit . quinimo hoc ipso probabat,aestheterium olfactus igneum esse,i. Bquὁd ab huiusmodi exhalationesicca, realiter assiceretur, cuius tamen con-tlacium diserte hic adiuersus Veteres asseritur.Quid,quod ab Aristotele in s cundo de anim. Odor. ξhens vocatur, quae sane appellatio,n5 speciei seu formae,sed corpori conuenit. Quaestio isthaec obscura est,& ad explicandum difficilis, quam ob causam interpraetes non unanimes habuit. Avicenna Platonem sequutus in sexto li. sitorum Nat. parta 2. Ca. s. putat omnino odoro cum defluxionibus seu evaporationibus fumidis quibusdam ad nos manare. Id confirmat ex pomis, quae fluentibus ex ipsis odoribus longo temporis spatio corrugantur,ac si substantia ipsoru in qua odor inerat,perhalitum digeratur:
Item quia corpora compacta nimis, non emittunt odorem, nisi aut manibus primum calefiant, aut i*ne ipso, quo resoluantur. Praeterea odor impeditur flante vento, quod Certe non fieret, nisi vetus in aliquid reale, & corporeum, non autemsHrituale ageret. Imo Ammonius hoc addebat ,'nos per graueOlentem locum aliquando transeuntes, sudario nares obturate, & a e ein qui- cdum re itare, tetrum tamen nullum odorem pexcipere: indicat hoς, sub-
quam Aliquam aere ipso a deo crassiorem, a re olente defluere, ut aditum ad ingrediendum per sudarii meatus habere nequeat. Maximo tandem inde dicio essepotest, una cum aliquasubstantiae particula odores emanare, quod δ elape atibnem cerebri mutant, sid siquidem a qualitate tantum corporei efficitur: & manib' ipsis aliquando odores ad nares extrinseclis accedem tei, aetem dimouentes pellere Valeamus. omnia praeterquam quod se periosibus addiictis locis, ex Aristotele comprobari queunt, eo etiam cono firmatituρ,' quὁd in conlpxtusiquenti Frigus, odores hebetare &quasi siue secate docebit 'Hoc sane nullo modo fieret nisi odores cum fumida quadam euapo Midne difflueretit Averroes autem, in secundo de anim .eont.' . 6, 3 161 utrartem Aristotelis Veriorem, a qua 'on multum plotini sententia Ddilaedit)tue fetur,aduersus Auleefinam proba ivdotis multiplicationem spufitualem iaESin esse, nempe quia aer obsequens, quemadmodum sonis,e6lotibusque est pervius, ita odoribus: quos cani ipse percepit, ad hos tran mitti ossamque impertitur. Quinimis probat Auermes media eritinseca,
seu si euthedrhqribus in quibus existut , nu)lb mὀdo posse recipereo vertim
xiitietatis 'fiuulentiam scargumentatur: Multa animalia, a longinquis regiqni is, affetam mouentur, ergo odores pei sumidam exhalationem non mult1ρlhcamur. Assumptio probatur ex vulturibus ipsis & tigribus, quae ut fertur)eadaucta inhumata in aliis urbibus hὸrsentiscunt, imὁ a quingendit init Uus Usquando ad ea deuoranda presecta sunt . Consequutio
206쪽
nota est, tenim a quonam ad illum finem mouetenturὶ ea sensinat quo A sensu non sane tactu , non gustu, non visu , non auditu, cum obiccta ipsa distantia sint,& auersa, son6que&voce careant:ergo olfactu. Ex quo sequitur noeessario odore cadauerum ad bu iusmodi animalia peruerime .ino to, quis locus exhalationi fumidis relinquetur, cum illa ad latam: distrerii multiplicari nequeat Profectὁ verum huc esse fatendum est, cum pr*sexti N.ubiectum omne sensile,quod per medium percipitur,aequaliter hisi quid impediat undequaque coprehendi debeat, ita ut senssile sit veluti ipsum in circulo centrum.Nisi velimus corpus ade6 paruum,quale fumida exhalatio est, nulla seruata proportione, ruatorem adhuc extensionem , extensone ignit quae maxima est i uscipere posse. Addit Averroes , si admittatur sententia sta, fore ut exhalatio illa defluens, aut aerem a loco suo esse pellat , aut penetret, - quorum unum absurdum est,alterum nulla ratio stadere potest: squidem fumida exhalatio, aeque atque aer tenuis est,illiusque naturae persimilis . Addit Ammonius rationem non leuem,adplatonis&Αuicefinae sententiam refut da Effluxio inquit omnis,corpus est, & huius quilibet motus naturalis: nam vel leue est,& conscenditi vel graue, M ad imum tedit. Atqui suavem pomi odorem omnes aeque sentiunt, supra inquam )α inita, ante retro, a dextri,& a sinistris, manentes. Concludit ergo Auerro , ut colores. in Diaphanus ut ita od res in medio esse id es matura illa comuni aeris & aquae, odoris suscep tiva, spiritualiter recipi. Et quoniam aliquis statim ventos abducentes Mreducentes odores obiicere putuisset,addit,odore similitudinem quidem existentiae in medio cum coloribus habere,odore it men,Esse minus spiritua-le,coloribus ipsis obisnuisse siquidem a causis materialibus magis pendent idcircoqης veptos aerem aut aquam agitantes,atque ad hanc vel illam parte C pellentes;odores impedire . Imb hoc ipsum sonis accidit, quos tamen nullus corpora esse affirmabit,olim a passione tantum in aere essiciantur. Avicenna haec ex parte perscntiens,priorem Averrois argumentationem soluit: Finmidam dicensὶexhalationem illam ad tantum interiectu spadium multiplicat nonsula extendatur, sed quia a ventis eo propellatur. Nec leuis est soluatio ut quidam putant licet neque semper ventos flare cum odores ab istiusmodi 4nimalibus percipiuntur, probare posὰ videatur Avicenna, neque rati nem reddere, cur non abhominibus quoque iidem sentiantur odores, uta pote ad quos n5 minas quam ad tigres Vel Vultures, exhalatio pulsa perueni re debeat. Caeterum ut aliquid addamus, quod non minus momenti aduet
sus Avicens m habeat, iis quae supra sunt allata,quid de piscibus iii aqua olfaeientibus afferretὶ Quid tandem dς rebus quibusdam mihi itis odoriferis, 1, quet odorem quidem assidue emittunt, non tamen evanesciit aut dissipa ntur, cum alioquin id essici oporteret,si defluxusisti assiduὸ cum odoribus emana.
rent,quemadmodum Agist.ipse in duodec.part pt 'bl.8.obiicitὶPostrem dolia fastus hic ratione Tactus ester, quod est absurdissimum,cum non modo ratatione obie votum etiam medii a Tactu distinguatur.. Ammonius vilia ilia te compqneret,statuit .liquando, nullam istarum: opinionum seorsm sumaptam estς tetam,simul tamen sumptas, omne i mittendas. Ait enim; quibus olfaciendi sensus est hebes, ut suibus, defluxionibus esse opus itis vero in quibushic sensus mediocriter viget,ut hominibus,mutationem aeris suffcete:ςos tandem qui acriter ω exquessitὸ olfaciunt,id sat superque habere, ut aer sit odoribus pervius. Verum praeterqu*m quoὲ Ammonius csuo more moti
se expliς quid velit,in eo certe reprehendendrus est, quoda diuersitate nauturae olfacientis,de substantia seu essentia odorum statuere velle videatur ta
207쪽
vinon una cena determinataq; odoru natura sit,sedunius respectu exhalatio, alteriusverὁ nequaquam.QVapropter, Vt inuice has repugnantes sentetias Aesiciliemus dieondu nobis esse puto,duo in odoribus esse spectanda, essentia nempe ipsoru eorumdemque subiectum& quasi vehiculu.Essentia est,sapidum humidum in sicco,seu sicci sapidi passio:vehiculum vero est natura communis aeri M aqvia, quae sua quasi ablutione odores elicit, quos deinceps ad
nos ipsos rrans miti t.Haec ex ore Aristotelis sumpta sunt, ut patet .sed adden dum; ill 1 lutione calidum veluti agens concurrere,quod per modu quas exhalationi sodores omnes I qualitatibus illis materialibus educit. Gignitur ergobdora calido,educiturque,abluitur deinceps ab humido aeris&aquae, ta quibus-tandem infectis ad nos per partem post partem, ut ad pistestin mittitur. Et hoc ipsem est cuius nos meminisse vult Auerroes, odo- hem nempe multiplicari quidem spiritualiter: non tamen ita ut color& so- inus,hum ille a causis magis materialibus proficiscatur. Excipit autem cor- κpora illa odota ouae non nisi per rarefactionem odorem emittere queant, ut thus,myrrha, si'. phur,aliaque huiusmodi,quod per accidens& raro ad multiplicatione odorum usque ad olfactum necessarium esse affirmat. Nulli ita que mirum si Aristoteles aliquando odorem fumidam exhalationem absolute vocet, non quod odor sit ipsa fumida exhalatio, aut necessarib cum foemida exhalatione, sed quia odor delatus ab aere& aqua abluente spiritu liter quidem,ut Averrois argumenta probant, sensum olfactum afficit, non ita tamen quin &.materialiter quoque seu realiter aliquantulum inficiat. Imo Aristoteles idem, infra dicet odorem cum spirituali evaporatione recipi, id est cum aere spiritualem naturam habente. Omitto quae per accidens fiunt: nΚm tune planior adhuc Aristotelis sententia esset. Αuerroes item in tertio colligi capite trigesimo sexto, & in his commentariis ad haec tantum respiciens ; odorem per substantiam aeream & vaporosam a re odorata defluentem effici , vaporemque istum tam in aqua quam in aere recipi, absolutia profert.Huic veritati,omnia omni ex parte respondent. Nam& Α- uicennas reae loquitur , quatenus nempe odor non omnino spiritualis est,& per modum exhalationis educitur, atque ab olfaciente attrahitur . Et Moermes non decipitur si quidem odor proprie non est exhalatio,vt Antiqui affiemabant,neque cum exhalatione necessarid defertur, ut si1mpliciter doceo Avicenna;.Hoc patet,quandoquidem ab uno grano musci multus odorassidue mana nihilo tamen minoris quantitatis quantumuis temporis in te uallo,conspicitur:Satisfacere autem eorum mutuis obiectionibus , ex positis unicuique facile admodum est.Sed tollendus est scrupulus, qui restat, atque ex nostra praesertim determinxtione oriri videtur.Sequitur enim hac rationes dicendi posita,olfactum quendamΤactum dici oportere,si prisertim conspicua illa&acc1dentalis e potatio adsit. Respondent aliqui, Tactum fungi munere suo,medio intrinseco &congenito, qualitatesque primas perciperet: olfactum vero extrinseco medio uti, & in qualitatibus secundis versara, quocirca hunc illum dici non posse. Atqui si hoc sat esset, obiectio e dem Aristotelis, & Alexandri aduersiis Democritum, qui visum per defiu- uia effici statuebat, in capite de aestheterio visus superius adducta, nullum prorsus momentum haberet . Addendum est ergo, olfactum non esse Tactum, quia non realiter,sed spiritualiter tantum ab odore aniciatur, dum ab
eo ad actum sentiendi deducitur, siquidem non propriὸ exhalatio sit quae sentiatur.Sed hac & alia pluribus in secundo de anima disputauimus.
208쪽
Caeterum seodem modo in aliis humidis & in aere, siccu veluti ab lutum efficit,perspicuum est oportere, ut saporibus odores proportione respondeant.quod utique in quibusdam contingit.Existunt enim odo-B res acres,dulces,& austeri,acuti item dc crassi. Ad amaros vero putres re- sene licet. Etenim quemadmodum illi aegre potantur,sic pdores putres ingrate odorantpr.Ex quibus patet hoc esse odore in aere &aqua, quod est sapor in aqua. Quam ob causam frigus & congelatio, sapores reddit hebetiores,& odores evanescere facit calidum siquidem mouens & artifex, frigore & congelatione interimitur.
Ex natura odorum per υπ- M saporum inuenta atque exposit , species eorundem ab eodem fonte haurire atque proponere,itemque nonnulla alia de iis declarare more suo nunc aggreditur. Ait ergo, ex hoc quὀd tam principium efficiens,quam materiale,itemque essiciendi modus in saporibus atq; odoribus persimilis est: primam illud generatim colligi iure oportere,species c nempe odorum,speciebus saporu amnes atque proportionatas esse. Vtrunque declarat, licet assumptionem subobscure. Dicquid vero Ale&ander in sua explicatione afferat,dicendum est: siccum utiqbique yeluti essiciens esse; ibi quidem insipidum,luc veris iam sapidum Humidum quoque veluti materiam & subiectum,in saporibus,aquae,in odoribus, tam aeris quam aquae.Modu item tam saporum quam odoru educendocum ablutionem esse Postremo calidum utrobique, licet non in aequali mensura concurres. Haec omnia Ari stoteles quam paucissimis in priorinus cotextus verbis designausi. sequiitionem planius declarat,no inibus singularum specierum ozgrum propostis. In eo aliquantulum laborat,Vt Putrem odorem ad amarum reῖerri osten dat.Quam ob rem ab utriusque usu id probat: quemadmodum enim' amari sapores, gustum laedunt& dissicile hauriuntur, ita odores putres ingrati sunt,
D & ad olfaciendum dissiciles.Quaeipyostrema contextus parte, b hac similitudine specierum odoris&saporia deducuntur, eis spectanti ut amitat odo tum clim seporib'quae a nobis superius exposita est, magis, magisqUe aperia-itur. Adhibetur tandem confirmatio Ab effectu comuni sumpta, nempe qyia frigus & gelu,tam sapores,quam odores obtundit,hoc ipso,quod caiqrςm n-terimit, qui causa Agens, imὁ Artifex ipse virorumque sabe ur. modo secum sapidum Agens causa,quomodo item Calor, in odoribqs& sapstribus
appelletur,antea a nobis fuit expositum: cum nempe dicebamus, siccum agere secundum actionem illam quae est inter contraria, vel se inuicem tmerimetia,vel mixtum producentia, concurrente tamen necessariis causa xere conficiente,& quae principium unde motus est,nempe calido In quibusdam qntingit recte Alexandermam sapores,eps tantum cqinitant 'r odores; qui non sui sed nutricationis gratia in corporibus insunt, ut is sequenti contextu Ari-
209쪽
stoteles ipse innuit. - . Respirantes absque inspiratione no olfaciunt odor itaque qui sua molestia dissicilem sensione essicit, dissicilem respifatio nem merito reddere dicitur, siquide animal huiusmodi respiratione laedatur. Efδὴδὲ-οσφριώτου δύο ei. νιγι γαρ απηρ φ-lωτ ει δη-ο-- οῦ,
7φ Sunt autem .ecies rei c dorabilis duae.nequi enim verum est,ut qui dam asserunt, nullas esse. Sed quon odo sint, & quomodo non,determinandum. Est siquidem una odorum species eorum, qui secundum s pores ὀ dinem habent,ut diximus,& qui dulcem amarumque odorem cx accidenti obtinent. Quoniam enim facultatis alentis passiones hunc, appetentibus quidem dulces sunt ciboru odores: saturisautem & repletis, neque etia odores sunt suaves,imὁ nec cibus ipse odoratus,suavis est. c uocirca sui iam monuimus odores ex accidenti dulce & amarum haben ex quo etiam communes sunt cunctis animalibus. Est porro altera odorum species,eorum nempe qui per se suaves sunt, cuiusmodi odores florum,qui nihilo magis aut minus ad cibum alliciunt, aut ad appete tiam quicquarn conferunt,sed contrarium potius efficiunt. Verum est enim, quod Euripidem vituperans Stratis ait. Quando lens decoquitur,vnguetues ne infundito. Qui nanque nostra tempestate, huiusmodi vi res odorum scilicet in poculis miscen voluptatem assuetudine coguis donec utique ex duobus sensibus suauitas proueniat, veluti una, ex uno.
Speciatim magis descedit ad tractatione specierum odoris .primumq; eos ηvituperat,qui ,ut Plato in Timaeo cum de gustu & olfactu agit, species odorunullas seorsim statuere videbantur, rem autem alioquin subdubiam,hoc modo explicadam esse ait.Duae sunt odoru species,una per accides, altera per se nuncupata.In specie odorum per accidehs,illi odorescotinenturqui superius non respectu sui sed sec.anat .specierum saporis fuerut enumerati,nidores β' prio magis nomine appellantur.Planius res ista declaranda est. Dicuntur hi sapores per accides,quia in ipsis dulce & amaru est nonmeritis sui sed saporuseu ciborsi in quibus, prie dulcedo & amaritudo aliique sapores medii reperi utur, ut superi' det e minauim'. Tale ergo appellatione sorti utur hi odores ratioherei saporois,seu alimenti, a quo emanant,cuiusqssimile effectum p riui:est enim odor sibc modo consideratus nil aliud quam nutrimenti passio
210쪽
quemadmodum M por,neque ob aliud quam ob ipsum alimentumab ani A malibus quaeritur. Argumeto est,qubdesurientibus& cibu appetenti bus dulces sunt & suaves ciboru odores: saturis autem nausea potius amaritudinemque partui, queadmodu& sapores.Ex quibusrecte insertu ad omnici anima. tium genera odores hosce pertinere:cuncta siquide nutriuntur,&gustad sensumque alimenti obtinent: imo his ipsis odoribus bruta omnia,cibu a remotis persentientes sibi coparant.Quod quide intelligendu est non per se sed ex accidenti: multa siquidem animalia sunt,quq solu tactum sustumque habet, quo hosce odores iudicare valeant:odores aute propriὁ adol actu pertitiam .
Hoc modo visu ex colore flauo alboq;,de dulcedine mellis&l acchari,iudiciu ferre dicitur. Altera odoru species& hominum propria,no in ordinead esculenta, ut propicinutrimentum sed per se. ratione sui Considera*ur, quales certe sunt odoressiorum,aliorumque huiusmodj. Hi enim nil magis aut mi' i lius animal ad vescendum inuitant, nec ob eam causam suaves vel insuaues
dicuntur , quod famelicum animal allietant,sed quian*si per se expetutur vel fugiuntur δί iucundi sunt,uel iniucunθi odorantibus, Quinimb e conita potius appetitum ab his odoribus prosterni aliquandos posse,certu est. Hoc, obiurgatio Stratidis in Euripidem, superuacaneam in Undienciis vel tenuitam
etiam carminibus diligentiam acti bentem conueniens,indicat,cum ait, Du Ilens c uitqr,quae non multum saporis aiat delectatiohis in gustu habet,ne permisceas bene olentia: molestiam siquidem patiunt, potius sua ii quali ita tem,cum haec illis non conueniant. Quamuis sua tempestate , multossulisse narrat Aristoteles, qui esculentorum & pochlent uni saporea odoribuI adulterantesiluxui voluptatique corpori 9 nimis indulgeret, . sustus .sqaui Mieni studiose nimis captarent, unicὀque sensu ii empe glistu, I luptat e dites
C rum sensti um,nimi sum gustus Molfactus unanuivςjlerit, E filia unitis tantum sensus esset. Q d hic Aristoteles deHominibus sustina pesis tradit n tu m est. Siquidummit hac nostra aetate a veteribus acceptum, ω quasi permanus traditu, seruatu magis auctumque in dies M ad prodigipsum extremum-quq luxum ab hominibus deductum,in corpinis petaiciem, animiquς , imo Dei optimi maximi es cani omnem & potum largientis, contemptum, hoc upib cernimus. Animaduertenda est Particulal Θρ qbae hon pro mixtuta
illa tenax qua chirurgi ad sananda Vulnera aliaque morborum genera vlum tur,sed pro condimento omni bene olente accipi eda est. vox antiquiositata proprieque commistionem diuersorum odorum,addito oleo,advnge da cor pora,deliciarum atque luxus causa, apud ipsos signiscans. Non dubium est ergo Stratidem de lente loquetem,moreComico,nomitte unguenti abusum D fuisse. τοι--σδοαμεις saporis facultas est nutriendi, t superius docuit odoris
vero per se delectandi & aliquo etia modo iuuadi, ut infra costabit. Illud insuper in onere o portet,aliud esse a re sapida nasci, aliud ad saporem ob escas Mnutrimentum conferre:hoc si quidem modo, priori si tantum speciei odores, illo vero ,omnes habent. Praeterea odores per se, nullum si ipsit spectentur, ad esculenta & poculenta momentum habent, contingit tamen si cum aliis si pidis nutrientibus coniungatur, quod, praecipuum Artis coquinariae munus est)vt cum illis uniti aliquid ad exuscitandam appetentiam vi nutrienduanimai,faciant. Nulla ergo in verbisphilosophi repugnantia adest, quanuis hoc aliqui euincere velle videantur Q d ite de melle adducitur, in quo idem via detur esse odor per se delectabilis, atque per accidens, cum uterque in eo insit, nullum momentum aduersus Aristotelicam distributionem habet: siqui dem in melle, menta, aliisque huiusmodi herbis aut floribus , ratione tantum