장음표시 사용
221쪽
aut ali ream foetidorum tanquam ab odore quodam excedete: hoe siquidem 1 modo eorporaliter in corpus ageret formalis qualitaS& spiritualis: praeterea abeYcelleti olfactili non modo ratio ipsa&sui Estheterii sensusque propotatio destrueretur: verum & totum ipsium animat: quod fieri posse negat Arist. in tertio de ahim. coni. .hpc namque tactilium excedetium solumodo pro prium est e affirmat.Intelligendum ergo est,odores hos animalia corrumpere per accidens, quia nempe cum illis qualitas aliqua tactilis deferatur, qua non mόdb oliactus, sed & cereb*um necnon organa vitae litantur: atque ob pas. sionem) c is primum male se affici ab eiusmpili odoramentis bruta sentiunt, fusiunt, 'tea declinent quin sibi n6citura videantur. De ipsa vero perse) postretha pars, ubi repetitur dod dictum est,nouaque confirmatio innuitur. Multi invit Aristoteles foetidi herbarum odores per se sunt,a quibus tamen non sibi bruta ca uent, imis eas depascuntiir, atque inter ipsas assidue manεt: hquod heste , fgumento est, odores illos aut herbas male olentes brutis nulta curae unquam' esse, nisi quatenus aliquid ad sua esculenta , id est, quatere foetidus illarum odor aliquid gustui illorum inimicum,alimentumq; pertum inplecu adseri :tucsquidem ab ipsis sibi cauet, veluti & antea ipse .s ἀοάθ, , ita Roxia fugere declaratum est Utcunque Leonicus dicat, Alea xandri interpres transferat, mihi ista explicatio valde arridet. Dubitat Ale
Yahaei q-δὀdb haec quq proxime fuerunt explicata non repugnent iis quὰ superius de imbecillitate sensus olfactus in homine loquuti sumus. ini fieri
nanque potest,ut olfactum illum imbecilliorem dicamus,qui utrumque odorum genetis lilium' acuti Hrem qui unum tantlim capit: adde odores per se, abh min. sentiri, a brutis qui per accidens vocantur. Respondet Alexader, nonidei osequi,hominem acutius olfacere 'uia plura olfaciax: mparationem cs,An in iis ifi q.ibus utraque pars conuenit logum haberαaddamus nos,utra-quebdotis speciem,aeque vel uni odore dici um eodem prorsus modo utraq; oriatur, licet haec per se, illa ped accidens delectabilis appetetur , quod certei jr furioituram nihil additi Haec Alexandri I nonnullis repreheduntur: seae satie i iuria:pro quare tota.ea quae superius diximus recolantur.
οῖον βαφή τις ἔ3 6. Videtur autem olfactus, clim impares numero sensus existant, numerusque impar medium habeat, medius esse cum tactilium nempe t ctus & gustus, tum eorum qui per alia sentiui, ut visus & auditus. Qua
propter 'lfactile alentium passio aliqua est, haec vero in eodem genere sunt. Et audibilium & Viulium quoque, quocirca tam in aere quam in aqua o4orantur. Quanti etiam o b causim olfactite : est utrique generi uoddam commune, utpote quod tactili, audi hili, inscatque hinc intelligitur, merito odorem,veluti tincturam; & ablutionem quandam siccitati in huitudo, dclassi, assimilatum fuisse. t e
222쪽
L Hactenus Aristoteles de natura atque ortu odorum ἰ nunc obiter ordinem& locum quem olfactus respectu aliorum sensuum obtinuerit,vult declarare. Occasio,ni fallor,inde sumpta est,quodAntiqui in eo valde laborare visi sint:
quapropter cum quinque senses ad clementa reuocare cuperent, Unicuique cx aliis quatuor suum elementum tribuebant, de elemeto vero sensus, huiusce nempe olfactus,mirum in modusatagebat.Huncveris locum seu ordinem
ab ollactilium naturasumit, quae fortasse causa sola est, ut tractationem hanc ad hunc locum distulerit, quae alioquin superius cum de aestheteriis sermo esset, absoluenda videbatur. Adde, non magis hic olfactum, quam olfactulia ipsa disponi. Sed animaduertenda est Philosophi ratio a numeris sumpta,
qua in primis verbis contextus posita, in hunc modum comode proferri potest. Ubicunque numerus impar datur, ibidem numeru inter exilemosm B dium reperiri necesse est: In sensibus Animalis est&numerus impar, ergo in sensitas quendam medium inter extremos est reperire.Maior propositio no-l ta est ex definitione nutrieri imparis: a Boetio in priori vol.suae arithm. cap. 3, dc 1 . in hunc inodum proposita: Numerus impar est,quemnullus in aequalia diuidit,quin unum medium non intercidat. Eodem recidit Pythagorica defi- vitio', ut ibidem cap. . constat.&ea quae ab Euclide initioncini suorum e lem .libri proponitur. Minor ex enumeratione sensuum in seeundo de anim. acpnt. Vsque ad 128. exposita ac declarata: quo etiam in loco sensus quinque Gila, neque plures vel pauciores dari demonstratur. Numerum 'eris qui- p rium imparem esse atque ex illorum imparium ordine qui primi atque in inpositi ab Arithmeticis appell*ntur,sat notum est. Ηpcita constituto, rq; ad olfactum restringenda est hoc modo: Olfactilia sunt media inter cael in siptilia, ergo olfactus intes reliquos sensus medius statuendus est. Con-C mutio valet quandoquidem eaderii proportio'est unius relati ad sua .mis, quae alterius correlati ad ea item quae sui generis sunt. Olsaetitia aute mediaeta eo declaratur, quod de natura caeterorum omnium sensilium participet.
- qta est vis consequutionis ex iis quae Auer.quarto caeli. com. 26.&tertio NUideia tract.67 de essentia elementorum annotauit. Participant autem olf,
ctilia de tactili, audibili, de pellucido. Quandoquidem odonsit saporis condi mentum:imὁ γ litas ex mistione sicci sapidi cum humido nascens. saporem ero quo)dam esse tactile nemo est quilisficietur: quae certe de eo potissimuodόre sunt accipienda, qui nutrimentum respicit,& per accidens delectabilis appellatur. Quinimis odorabile passio ἴθρεμῶν dicitur: nutrientia vetaxo nempe alimenta ipsa, in eodem genere cum tactilibus reponuntur. Gustatile siquidem, quod ob nutritionem seu alimenta datum est ut paulo an
te exposuimus adtactile reuocatur, conuenit etiam cum audibili Muisiti, in D medio:siquidem extrinseco medio, nempe aere& aqua,veluti colores M soni moueatur atque percipiatur. Sed quid pluribus ortus odorum antea expositus &declaratus hanc nobis demonstrare potest. Dictum est si quiadem odorem assimilari ablutioni sicci sapidi in humido : ratione ergo sicei lapidi cum gustatili tactilique conuenit: ratione autem humidi abluentix de quasi abstergentis quod humidum aeris de aquae qualitas est in cum sono Mcolore, qui per aerem & aquarii deferuntur. Q de olfactili dicuntur ad
olfactum erunt acc5modanda.Vt tandem dicamus cum Aristotele olfactum mediu m esse inter tactum de gustum, qui intrinseco medio utuntur, itemque inter Auditum de Visum, qui , id est, per extrinsecum medium sentiuir
-Γ-θω id αυτ γενει).Verba ista sunt cum praecedentibus connectenda,n5 cum
subsequentibus ut omnia exemplaria habent. Alioquin obscuriorem atque
223쪽
vix explicabile interpretationem adhibere necesse erit. Quae etiam sequun
do plana sunt omnia&optime cohaerent. Odor, inquit, est passio alimento rum, quae in eodem genere conueniunt, adtactum liquidem & Gustum re uocantur: qua etiam r/tione ut Thomas recte monet odor per medium in ternu fieri dici potest. Est qu0q; passio visitis δc Munit,quatenus odor in aere Maqu quae media extriseca sunt,eficitur. Ad tactile reducitur gustatile: nulli igitur mirum, si tactilis solumodo memi nerit, loco autem Visitis τὸ θ, ανὲ nominauit,Vt monet Alexander, quia colorem non nisi simul cum actu pellucid0.cernere queamus. Adde ipsum in definitione odoris,quanuis improprie, non sine tamen aliqua vi aut signifi catione fuisse positu. 3. Recte Thomas admonet Aristotelem per humidum, aquam: perfusile,aerem, quorum virorumque ablutio in sicco fatacta odor est, innuere voluisse. Non enim proprie odor ablutio est, sed quasi per ablutionem aeris &aquae essicitur. 1 BnMεδνό- ὰδη-ψ πως ου τοῦ οσφρα ου, Γ μον εἰρέου.
8o Qua igitur ratione species odorabilis statuere oporteat,qua item non, hactenus expositum sit.
Species duas odorum esse ostensum est, unam per se: alteram per accideri: Ex quo illud patet quod supra Aristoteles declarare instituit, nempe quom bi do odorum species propriae, atque peculiares seorsim existerent, quom bdo item non. Odos siquidem priori modo simplus, habet quidem species. selita ut non habere videatur, cum ratione nutrimenti tantum illas obtinuerit. Qua in re male sentiunt ii qui sequentres Alexandri postetiorem interpretationem geminam enim affert putant, odores hos a speciebus saporis iuxta quas distribuuntur,specie non esse distinct6s.Hoc siquide falsum est,quando quidem qualiscunque sit odor,semper sapore seiungitur. H6c vel eo maxi- in me patet,qubd a diuerso sensu per se iudicetur. Alterum vero odoris genus, quodper se suauitatem atq; delectationem cotinet, quan uis quantu ad renicitas mas differentias & proprietates a re sapida oriri dicatu per se tamen speciexhibet, pore ni nullum, nullsimque nutrimentum respicientes.Hoc nullibi Aristoteleue negauit , aut negare potuit, licet peculiares istas odorum per se differentias non expresserit,propriaque illis indita nomina non assignati rit. Curalitem haec omitere voluerit vix dicere possumus, nisi, quia hominent inter perfecta maxime animantia pessime odorare, nec nisi iucundum&grauem odorem cognoscere,existimarit.Rationem hanc alioquin a veteribus praetermissam atque intentatam prorsus recentiores& nostrae tempestatis homines nonnulli,tractare voluerunt.Quibus sane gratiae quidem agendae sunt i interea tamen, quae tradiderut ut alicui fortasse admirabilia videri pose Dsunt, ita non omnia tanquam verissima probanda esse censeo.Sed de his alias. Verum ex iis quae diximus perspicuum est, priorem Alexandri interpretatio nem esse reiiciendam.
224쪽
Militem Pytagorari quidalia affirmat: Animalia nempe quaedam,od i5 is asci, ratione caret. Ρrimum quia scimus cibum compositum esseppos tere,quandoquidem quae aluntur simplicia minime sint, idcir- .
coqueali inenti excrementa gignantur, vel intus in ipsis nutritis: vel e tra ut inmotis. Mox aqua ipsa sola & nulli commixta alere non solet, quod enim aliquid constitutum est, corpulentum quiddam esse opo tet. Atqui gerem feri corpulentum multo magis a ratione alienum est. Adhaec cunctis animantibus, i us alimenti capax tributus est, ex quo h pertrahens sumit corpus. AEstheteri Um autem olfiet' in capite est:odo
qtie cu spirabili halitu ingreditur,ut ad spirationis locu peruenire queat.
Alexati terseriem huic contextui assignare cohiempsit. Leonicus dicere quid. ni hac de re voluit; hil tamen potuit: Ex Thoma aliquid elicitur, quod ad rqm liὰnc explicariciam nonnihil valeat. Docuerat antea Philosophus, olfareum esse's ehsum inter alios mediu m: obiicere quis poterat,ex veterum P tha oricqrum sentetiyia, odorem rem esse nutrientem, quocirca olfactum ad senilis hutrimeti, nempe Gustum M Tactum omnino reuocari oportere. Sed ordinem hunc ni fallor;hosita rectius expediemus, si dixerimus, Aristotelem quoniam paulo superius monuisset, odorem γε -- esse, ne quis hinc
arrepta occasione,odo ameta ad nutricati one conferre absolute putaret, an
tequam finem tractationi imponeret, id planius reddere viavisse, veterum C hac de se sententias refutando. Quae certe docendi ratio ita est Aristoteli familiaris, ut nulli in eius scriptis exercitato, impraesentia admirationem asse rat. Ex hoc nexu scopus patet. Qui tribus assoluitur partibus : In prior sententia Pythagorςorum proponitur: In aliis duabus, duplici ratione refutatur. Quod autem Pythagorici quidam affirmant . Prima pars, opinionem continens, quam Alexander hon modo Pythagoricis, sed quibusdam etiam Me 'dicis, eorum sectatoribus tribuit. Leonicus ut rem hanc extolleret, Plinii hi sto iam affert, ex sepcimo eius libro cap.2. Ad extremos' ait Plinius Indiae fines ab Oriente, circa fontem Gangis, Astomorum Getis est , sine ore, cor pore toto hirta, quae frondium lanugine Vestitur, halituque solo vivens, rquem naribus trahit. Nullus ipsis cibus nullus potus est , tantum radi-D cum, florumque, M sylvestrium malorum quae secum longiori itinere portat, ne scilicet olfactus desit odoribus frititur& vivit.Hqc certe si vera essent,py thagoricis cedendum esset, & nidio modo rationes Aristotelis audiendae: Sed tam ridicula sunt,ut ea proponere ridenda voluisse videatur ipsemet Plinius, qui ea se narraturum esse alicubi praefatur, quibus tamen omnibus ipse suam fidcm obstringere nolit. Quae itaq; de animalibus solo odore viventibus tra-idit, simillima iis habenda sunt quae capite quarto, de titutatione seXuum, nempe maris in foeminam, profert, & eatenus recipienda, quatenus ipse m net. Ptimum quia scimus . Secunda pars, hoc argumentum aduersus Veteres continens, Nullum corpus simplex nutrit: odor est corpus simplexi ergo odor no nutrit. Propositio ita probatur. Quod nutritur compositum est
225쪽
si quidem corpus animatum quatenus animatum, Ut ex secundo de ani. col. 13. I .3 . 6,& .pater,id proprie est quod alitur:animatum autem ex triplici illa compositione conflatur , quae in secundo de partib. animi cap. i,. proposita est). Ergo M quod nutritur. Conseq tio valet quia ex iisdem alimur ex quibus constamus, viperispe diximus. Assumptio vero argumenti liis infe rius probari vidctur, quandoquidem odor qualitas quaedam sit, quae per aere medium,ut plurimum: vel per aquam recipiatur. quae aqua aut qui aer odor di ossicio attractus minime alere potest. Patet itaque cbticlusio. Idboque a
limEti excrementa gignantur).Non est noua argumentatio, aulae praecedemuti disiuncta, sed illius confirmatio. Nutrim entum, inquit, compliatum esse debet: argumento est id, quod in omni animato dum cibus assumptus pro
nutricatione caloris opera exagitatur,partes utiles secernutur, digeruntur&conuertuntur: reliqua quae animato mihiis conuenientia sunt,3 adnuti lem dum ineptiora, in excrementa abeunt, quae mox a natura tanquatit inutilia
per certas quasda partes expelluntur. Hinc illa quae Medici de triplici conco- Bctionum specie in animali tradunt.prima,quq in ventriculo fit,& in intestinis
absoluitur, v ori appellata, cum nempe multiplex& varium alimentum, in quippiam unius substantiae candidum, & ptisanae cremori persimile urtitur. Huius coctionis excremetum est quod Grscio μ μι vocant: pars nepς crassior atque impurior,taci sq, aemula,quae a ventriculo ad superiora, id est, graciliora intestina transit,moxq; in aluum irruit. Secunda coctio dignior quidem priore,sed tempore posterior in iecinore quidem celebratur, in venis autem absoluitur. αἱμά-- Graeci vocant) cum nempe chylus e ventriculo seu exintestinis superiorib' per venas mesenterii haustus,in veram sanguinis speciem vertitu quae a chylo tum colore, tum substantia differt. Huius concoctionis superuacaneum est,utina, quae a iecore dc venis in renes, lademq; in vesicam profundi tur. Item,melancholicus quidam humor ex crassa terrenaque chyli portione, cococtionem subterfugiente genitus, quem lien ad se rapit.Postr mboaua bilis, ex calidissima tenuissimaque chyli parte facta, quae in vessicu- Clais fellis reconditur. Tertia vero coctio quae finis aliarum est,in partibus sim gulis fit non incommunem , sed proPrium usum peculiaremque commoditatem :chm scilicet sanguis mediis venis, per totum animal distributu , ab unaquaque parte assumptus, appositus deinde atque adiectus a sua priore natura deficiens, in idoneam alendae parti substantiam conuertitur. Huius e
crementum est sudor, qui est veluti pars serosi humoris ille euecta, tenuique bile perfusa,vique per cutis spiracula exhalatur. Hoc commune est .sunt d inceps alia unicuiq; parti peculiaria superuacanea: pili & ungues partium s lidarum, pulmonas sputa: cerebri, quod per nares& palatum defluit& Gmungitur, aliarumque partium alia. Quomodo autem in animalibus excrementa intus,in plantis autem extra ex assumpto alimento procreentur, infoxius paulo cognoscemus. Patet ex his quomodo ex excrementoru istiusmodi Vsecretione, alimentorsi mixtionem & compositionem concludere valeamus
Qui fieri nanque posset, ut si alim&um acceptum simplex sit, atque eiusdem
prorsus rationis, partim digeratur,retineatur, partim vero segregetur atque
reiiciaturὶ Mox aqua ipsa sola)ὰ His in verbis minor propositio probatur Qvqd Alexander quoque facetur ii quis recte animaduertere velit. Probatis aute hanc vimini fallor aabetra Odor qualitas quaedam est spiritualis,quae t
men, cum aere & aqua hauritur per ista nanque duo elementa simplicia mdor ad nates traiicitur, si quidem illorum ablutio est. Tunc igitur petendum erit, An animalia odore nutriatur quatenus odor est, an quaten' cum aqua si-
226쪽
mul, vel cum aere deferente recipitur. Primum seci nequit, quandoquidem odor sit qualitas senili enim percipitur)proptereaque substantiam nutriendia calore insito absumpta resarcire non valeat. Alterum quoque assirmare ab-slardum esti siquidem aqua est clcmentum simplex non corpulentum, non
constans & solidum squale alimentnm esse debet) multόque minus aer, qui tenuiorde fusilior differentiasque sensiles minus obtinens est. Hic moneo, nomine alimenti id designata, quod iam alit seu alere corpus debet, hoc est apponi, adiicique, tunc siquidem constantiam quandam, crassitiemque per digestionem acquisitam, ipsum si parti alendae similis osse debeat, habere mportet: Ad quq sane nuquam aqua vel aer quicquid Olympiodqrus excipiat; perduci poterit. Haec ex iis quae superius de ortu saporu diximus, & ex quarto meteorologico, perspicua sunt: quare frustra aliquis vinum aut quid hu-B iusmodi aduersus haec Aristotelis verba obiecerit, vinum nanque mixtum est,ia humidum,operaque caloris crassescere potest. sed oritur statim ambiguitas, siquidem Aristoteles: coctionem, passionem humidi esse ubique dincet. Addo itaque humiduni duplex es.,unum clementi, ut aeris M aquae, albicrum mixti: illud coqui nequit,hoc vero commode crassescit decoquiturq;. Ad haec cunctis animantibus . Postrema contextus particula quae altςrum argumetum in Veteres conueniens cotinet.Id est huiusm9di. Qigcquid ani-Imal alere potest aut debet,id ingredi debet in locum alimenti capacem an tura institutu in cunctis animalibus, ut ex eo laquam ex penariacellasiones
corporis animati partes,cibum loco&tempore ibisti mpre possent: Atqui q-dor locum huiusmodi non ingreditur, ergo neque alere potest neque debet. Propositio nota:etenim nihil natura frustra essicit, quod xamen seqv.cri:*us,si ventriculum aut hepar digerendi distribuendique nutrimenti gratia in ani imalibus procreasset, aliquid tamen absque illorum opera, digeri, mutarj, diri
C stribuique posset. Assumptio probatur in contextu . nanquet yentri cyllus authepar in ventre inferiori est,odoris autem uraheterium iii capite , inviuqd0dor, per modum exhalationis genitus, medio aere deferente, qui naturam spiritualem ob sui tenuitatem redolet, per spirationem hausto, ingreditur: tad cerebrum, aut ad pulmonesquὁ spiritus extrinsecus adducti conu 'lant, peruenire queat: qua etiam ratione Galenus asserebat vinu inrex casu e cq pora nostra nutriunt esse facillimae concoctionis, oportere tamen Et Rex Xςn-, triculum, hepar aliaque deinceps membra transeat, si nutrirc debeat,Sedori itur hic duplex quaestio, una,an vera absolute sit enunciatio illa, Nullum simplexnh trire: Altera an quemadmodum in animilhus ita in plant's, Natus allocum statuerit ad alimentum recipiendum, concciquendum, stribu cndu-:que pretierea vero ad excrementa expellendadesaenatu. Prioris qWaesiti occ aQD sio sumitur ex his quae Aristoteles in sexto de hist .anim. ςap. 3o, itemque octauo ejusdem tract. cap. 17, de Vrsis, δἰ Hystricibus tandiu i tria Libius tradit. Etenim cur animalia istiusmodi tandiu latentia vivant, saxi X reddi. posse videtur, nisi ea simplici aere ali affrmemus. Galenus quuqης non sin mel assirmat, spiritum animalem per respirationem, id est, peri flerem pςr tractum nutriri. Quibus authoritatibus Olympiodorus in qu vi in et r. Contextu vigesimo primo , hoc argumento seuere volui p. Simplex mi fito aduersatur, ergo simplex & mixtum inuicem agere quibunt i typrsph, cua esse videtur assumptio , caro siquidem puta calida est, aqu hagida. Consequutio patet ex priori de ortu & interitu, conreX u SQ , N SI, licci in duodecimo metaphysicorum quinquagesimo tςrtIO , huic repugnans isententia proferri videatur .LEx his deinceps sequitur, clementa simpliciμ
227쪽
in ea quae complasitam naturam habent,commode posse conuerit, & ecbtra, vi aqua in vinum, vinumque ipsum in aquam cedit. Repugnatem tame huie osententiam,Galenus in libris de elementis, & aliment, sec. persaepe protulit, Alimentum nempe mixtum omnino esse oportere.Qua in re quam sibi cum Arist. eonueniat ex iis,quq multoties pro re hac citauimus &explicauimus,li quel: Satiffaciendum est autem iis quae obiiciuntur, hoc modo, ursi, Hystri ces aliaq, animalia latentia non aere, sed intrinsecis humoribus crudis, mul to collectos tempore nutriri .lndicio est, ea praesertim ursos eo tempore adeo pinguescere,ut mouere sese non facile queant,ut ob eam vel maxime causam latere eos dicas, quo calor insitus unitus fortiorque sibi redditus, internam illa pituitam digerere valeat. Galeni Verbis respondemus. Spiritum vere corpus mixtum esset exsanguine nanque gignitur, non tamen proprie aere nutriri, sed ut Me4lci loquutur: μζω Οὐ-,id est,refoueri & corroborari, quo nomine persaepe Galen' nutritionis voce abusus est. Olympiodori vero tela ita pria Binum retundimus: Si mixtum superans simplici nutrirs potest,eadem ratione simplex vinces, mixto ali poterit: quod repugnat Arist.in a.de anim .coni. i,& o. Mox dicamus, diligenter animaduerte idum esse, ne nutritionem proprie sumptam cum generatione simpliciter & corruptione colandamus: Ista si quide duo, ope sibi inuicem aduersantium qualitatu essiciutur: Nutritio v ro animae,quare caro corrumpet quidem aquam,& aqua carne,veluti & ignis lignum, nunquam tamen haec illa aut illa hac tanquam in sui substantia contauersa,nutrietur.De Vino& aqua quid dicamus in promptu est si nanq; copiosa cum vino aqua permiscetur, mixta quidem per eius minutissimas partes cum vino remanet,in vini tamen substantiam minime transit si aute modica, a calore viniin va porem couertitur, qui deinceps resolui atq; evanescere potest, Decipiuntur ergo Reueredi Sacrifici Papisiae,qui ita aquam oderunt, ut insubillo omnium abominationum capite&impurissimo sacrilegio, nempe cMissa vocata sibi ipsis inuiti persuadeat, atq; imponant aquam,quam gustare simul cum vino coguntur, in substantiam vini conuerti. Alia quoq; miracula qui pro re hac proponi s*lent,pura de mulieribus, quae triennium absq; cibo potuque vixerunt, de homine item qui aere M sole nutriretur, aut veluti medacia,si naturae rationem sequi Velimus, audiendi sunt, au t idem de iis quod deursibusstatuendum erit. Egregia siquidem,volumina illa Plinii physica sunt, in quibuς ista aliaq; innumerabilia huiusmodi scripta reperiutur, tantum ta- mequὁd adis is,non quod ad ton: Nec maiori fortasse laude, nWnulla digna sunt, quae Arist. in suis illis de hist.de ortu, partibusq; animaliu libris,uisa aut
auilita interserere voluit. Sed ad aliam enodandam quaestionem accedamus. Sic ergo eonstituimus,in plantiS coctiones quide illas reperiri, no tamen om- Dnes. Prima enim in ventre terrae a calore ibi colento efficitur, quemadmoduArist in 1.de partibus,anim .ca. .docet. Ideόq; excrementis illis crassioribus primae eoncoctionis carent.Cibum nanq; iam digestum M praeparatum a te ira,suis semunt radicibus,qui mox pertractus in radicibus iterum cocoquitur, tandemq; ad medullam,stipitem,ramos transfertur; ubi alteram' nempe te tiam patitur concoctionem. Hinc patet quam facile sit illos cociliare,qui morose nimis inuicem altercantur, Ut statuant, quaenam sit pars vetriculi & oris
vicem in plantis gerens. Radices siquidem & oris & venarum munetefungi dici queunt roris quidem quatenus id primum est in plantis quod alimetum
intus primo concoquedum extrinsecus sumit:venarum autem,quatenus iam semel extra concoctum, secundo intus concoquendum arripiunt. Quibus
quoque diuersis rationibus, medullam plantarum cum Ventriculi tum Ibeia
228쪽
nbris munus praestare dici potest. Superuacua istarum concoctionum, eruntio Gummi a plantis defluentes, corpuscula item quaedam cineritia quae prope illarum radices inueniuntur,nodi tophorum instar obtinetes, cortex, aerugo, foliorum fiuctuumque lanugo: nam si folia dc fructus semenque excrementa appellare volumus, eo magis superuacua triplicis coctionis apparebunt: Sed non sunt ista exacte in plantis exquirenda, cum neque etiam quanam sui pa te radix , alimentu m a terra capescet, alicui costet: hoc non semel Theophra, stus monuit. Imb plantas esurire, sitire, nutriri, pasci, digerere, metaphorice tantum dici asseruit aliquando Albertus. Hinc planum reddi potest,quodAristoteles in contextu docebat, nempe in plantis excrementa extra essici, in animalibus intus: primae nanque coctionis superuacanea, non in plantis sed
Odorabile igitur qua odorabile, nil alimento conferre, perspicuum est: valetudini autem & ex sensu, & ex iis quae antea tradita liant,prodes
se, constat. Vt hinc intelligatur,olfactile idem praestare ad valetudinem, C quod sapor in alimeto ad ea quae aluntur,praestat.Et de singulis quidem aestheteriis in hunc modum statutum sit.
Tam Alexander quam Thomas existimant Aristoti cuidam tacitae obi
ctioni in praesentia occurrere.Sed non eodem modo uterque obiectionem inducit: Poterat quis ait Thomas) ex iis quae proxime a Philosopho declarata
sunt colligere, odores nullius usus animalibus esse: hic ostenditur, eos non quidem alimento, sed sanitati conferre. Alexander autem censet , aliquem ita aduersus proxime declarata argumentari potuisse:odor ires& sanitatem aliquando animali restituere videtur, ergo nutrit: idcirc6que in praesentia docemur, odorem usum quidem aliquem sanitati asierre, non tamen ideo se
qui, odorem nutritioni prodesse. Ego verὁ quemadmodum neutram satum D sententiarum omnino reiicio, ita neq; hanc neq; illam probari prorsus oportere puto. Dicedum est igitur absolute ,hisce ex verbis quasi in summa quadaeolligi quod hactenus de odorum vi, atque usu disputatum est, nempe odorem nutritioni nihil,sanitati aliquid aut multum prodesse.Hoc verba ipsa c&textus diserte indicant: non est igitur ut absque necessitate, quas diuinantes philosophi mentem ad alium sensum acutiorem restringere velimus. Hinc etiam intelligitur,omnia, aut plaeraque ab Alexandro hic allata ad suae explicationis vim aperiendam vera quidem esse, sed a proposito aliena. odorabile igitur).Haec pars colligit, quod proximὸ disputabatur,idcirc6que pallicula δῆλοὶ apposita fuit. Qua odorabile . Nam ratione alimenti seu humidi sapiadi cui accidit,'dore nutrire,dici nil prohibet. Valetudini autem . Alia pars, in qua Arist. coplectitur, quod paulo superius fuit rationib'dem 5stratum, o dote scilicet sanitati conferre: Quod vero de sensu ait,optime omni u edici
229쪽
norunt,qui odoramentis aut calidioribus aut frigidioribus pro ratione diuera iserum aegritudinum,perispe UtunturiMerito itaque potuit Aristoteles eYhi, omnibus inferre, Hem praestare in odorabili odorem ad sanitatem tuendam vel recuperandam, quod sapor in esculentis&poculetis ad animal alendum praestat. Quae in postrema parte contextus adduntur, pro huius Tractationi, epilogo, perspicua sunt: tantum monere oportet, AEstheteria solummodo i psa enumerati, quod in ipsorum quodamodo gratiam tractatio de Sensilibu, suscepta sit. Omitto quae alibi de epilogi ratione adduxi. Nunc anteaquam fi nem huic sermoni imponamus, nonnulla e medio tollamus, quae molestiam aliqu1m eYhils re audienti posse videntur. Primum nanque,aὸuersus Pythagoricos nullum mometum haberet Arist. ratio, qua odorem non nutrire dom6strat,si ipsi fortasse,odorem no quid simplex,sed exhalatione vel vaporem esse exciperet.PrqtereaGale.ina.Aphor.I I.&alibi ut in6.Epid.affirmat,M dicti citissime per odoramenta vires restaurare, atq; deficientibus opem seis Bre posse. Facile ista removebuntur si dicamus,utcunq; argumentum Philoso phi in veteres Pythagoreos conuenire: namq; nutritio vera n5 fit nisi ex vere mixto, cuiusmodi quoque est quod nutritur.Exhalatio autem & vapor, mixtata imperfecta esse in priori meteorologiae volumine declaratur. Haec confir mari iis possunt quae in quinto de hist. anim. de piscium e a tradit Aristot. Alterum quod obiicitur, ita diluedum est: odorem eatenus vires restaurare, atque deficientibus opem ferre,no quatenus nutrit, sed quatenus aut alimeto annexus est,aut suavitate sua cor& cerebrum peculiari quada vi resciens, calorem insitum exuscitat, spiritusque ipsos corroborat, quibus deinceps dia' gestio nutritioque commodius essicitur remiisq; absoluitur.Quare Concit. qui in diff. 11s, litem hanc aliter dirimere voluit non erit ulla ratione audiendus: 'neque enim unquam sua illa sentetia, rationem verae nutritionis, toties a no bis ex quarto meteor. repetitam, integram seruare poterit: multoque etiam
minus verba Aristotelis, in secundo de anim .cont.18. atque in hoc libello bis repetita, quae diserte docent, odorem nunquam nisi ex accidenti, aliquid ad alimentum conferre. Caeterhm in eo vel maxime reprehendendus est etiam Concili qui putet,spiritus animales, naturae odoris magis quam aeris esse pro pinquos,cum tamen odor accidens, aer Vero substantia spirituum substantiae accommoda&simillima sit. ,
ι, Caeterum dubitabit aliquis,Si omne corpus infinite diuiduum est, nuta
quid etiam passiones sensiles puta, color, sapo odor, sonus,grauitas,fri gus,calor,laeu aspersi,&molle,vel potius hoc fieri nequeat Singula enim horum sensonem escere apta sunt, ut quae omnia hanc appellationem habuerint, quod sensus mouendi facultatem habeat. Itaq; si facultas ipsa infinite diuiditur, sensum quoq; infinite diuiduu esse necesse est, omneque magnitudine sensile esse. tueri aute nequit, albu cerni no vi quantu.
Hinc Tertia & postrema totius huiusce tractationis pars,exordium se mit,
in qua Philosophus dubitationes quasdam ad ea quae de sensib', sensilibus que
230쪽
hactenus declarata sunt pertinentes, expedit. Qua in re mos Aristotelicus imprimis animaduerte dus est. Solet is si quae inter docendum disputationes inuolutae&ad explicandum minus faciles intercidant, ne minus multa in te ponat, in peculiarem aliquem locum eas omnes expediendas atque dis lue-das reiicere.Id ipsum vel in primis etiam Philosophiae rudimentis, seruatum ab Aristotele,licet annotare. Etenim cum in secundo de Interpretatione Volumine,de speciebus simplicium enunciationum, earundemque mutua oppositione,necnon ad veritatem falsitatemque habitudine nullis insertis alienis verbis egisset,integrum deinceps caput, in nexibus quibusdam qui rest, bant expediendis statim consumit. Si quis vero per alia eiusdemvolumina tu Dialectica tu Physica, aut Diuina decurrat,iacillime hoc illi usitatissimu esse Conspiciet. Res certe non modo quae annotetur digna, verum etiam quae ad B perspicuitatem doctrinae in usum transferatur. Quae igitur in postrema hac parte traduntur,ad totam illam doctrinam pertinent, quae mox ab Aristotele tanquam praecipue instituta, absoluta est: ea si quidem aguntur quar&2Estheriis sensuum,& sensilibus accidentia annexaque sunt. Sunt vero quae tractantur quaestiones numero Tres, prior sensilia ipsa potissimum respicit: Secunda mutationem, qua sensus a sensibili assiciuntur,actsimque senti edi:Tertia sensum ipsum, sentiendique vires. Primum itaque quaeritur, an sensilia infinite diuidua sint, id est ad infinitas partes sectione deduci queant, ita tamen ut adhuc sensilia maneant, sensimque ipsum possint assicere. Occasio disputandi, ut omittam quae superius de magnitudinibus inuisilibus in capite de coloribus aduersus Veteres, obiter& cursim docere coactus est inde potissimum sumitur: qubdsensilia, sint accidentia, idcirc6q; in altero semper hqreat:Hoc docebat Aristoteles in priori de phy.ausc. coni. I .cum diceret, res Q τM - . id est nil praeter substantia per se stare potest: omnia siquire de accidetia in ea subsistut: sensibilia igitur omnia cum corporalia sint mouet nanque sensumὶ in aliquo subiecto corpore suum esse habebunt. Atqui corpus omne cum magnitudo continua sit, infinite diuiduum, hoc constitit in sexto phy. conteditu 3. priori de caelo 2.δc in priori de ortu Sc int. 8,& 9) merito
ergo quaerituran.&sensilia ipsa, puta color, odor sapor, δί reliqua in contextu enumerata,infinitae sectioni obnoxia sint . Est vitaque autem parte Ati stoteles dubitationes affert, ut ipsis deide explicatis, verum eluceat. Primum ergo aduersus partem assirmantem ita argumentatur: S1- - η ista sensilia infinite diuidua sunt,necesse est,uim quoque ipsam seu facultatem & eficacia assiciendorum sensuum infinite partiri posse: consequens est absurdum, ergo ruit id ex quo hoc sequitur. Consequutio probatur, quandoquidem sensilia sensus suos afficere,ipasque ad actii sentiediducere apta sunt: quare unaque-r, que particula ex infinitis illis in quas sensile distributum erit, actui sensionis producendo eficaciam habebit hoc modo aqua diuisa, illius quoque frigi ditatem: diuidi dicimus): consequutionis absurditas declaratur, Sandoquidem sivis de potestas assiciendi sensum,sit infinite secabilis, sensus quoque
seu ipsa sensio infinite diuidua erit: ex quo sequetur omnem magnitudinem quantumuis minimam sensu perceptam iri posse, quod absurdum est: cum in sectione corporum naturalium ad partes adeo exiguas deuenire liceat,quq sensum fugianti si igitur non omnis magnitudo corporis naturalis sensilis sit,' ergo nequeu infio,neque vis afficiendi sensum infinite secabilis erit. Fieri autem nequit,album cerni non ut quatum . V erba ista adduntur, It tanquam a primo ad ultimum concludatur, quod propositum est.Nam h non omnis magnitudo sensilis sit, ergo neque omne sensile,sensui affici edo est efficax: quod