장음표시 사용
301쪽
ut quod non praesens est Videatur, atque audiatur . Diximus antea unicu esse Sensum re ipsa, huc itemvarias appellationes sumere, sensus nepe exterioris, hSensus comunis, Phantasiae, Memoriae. Iam vero sic constituendu est, sensus exteriores esse veluti famulos in ostio sentientis animae manentes, resque extrinsecus obiectas quasi permanus intus tradentes sensui communi, qui eas cognoscat: eas deinceps Phalasa sumit,subque more versat: mox in Titea ro Memoriae reconduntur,ut laenti tandem perpugandae reseruentur Ex his patet, neque Mentem intelligere, neque memoriam meminisse,neq; Phat
stam imaginari, nisi ea quae vel a visu vel ab auditu, vel ab aliquo alio ex ext riorib'sensib 'intus delata, ac prςsentia sint Cum ergo memoria recordatur, nil aliud agit quam recordatione seu reuocatione interna, videre, aut audire, quae externis oculis auribiisque alias vidit aut audiuit. Hoc item de mente videbatur Arist.affirmare primo post. analy.ca .i . Ad huc igitur sensum verba philosephi sunt intelligenda siquidem memoria neque videt neque au- Bdit. Quae ergo nonnulli alii ad huius loci explicationem asserunt, praeter rem allata es te iudicentur. Et idem unum ambo,esse tame non idem amborum). Ita lactis de candoris quae subiecto sunt idem, non ratione,seu essentia; alia Malia speculatio est. Seeundum se aliquid contemplabile esse .Colligatur hic discrimen inter Phantasia&Memoriam: Phantasma ite&μνο οπι μα: quod nOS non semel repetiimus. Sed obiiciet aliquis,Si vera haec sint quae Arist. docet, fore ut gradus illi quinq; facultatu sentientium ab Auerroe enumerati explicatique,tabefactentur:cu si Phantasia de imagine simpliciter cogitet, memoria vero de imagine, non simplicitet, sed cum tali tepore, ac re tali unde sumpta est imago,Phantasia certe spiritualior facultas iudicada sit: quod Averroirepugnat,in hoc praesertim libello ca. s. qui in summo gradu Facultatum sen- Ctientium Memoriam collocat.Respondeo,id veristimum esse quod Auermes docet, nempe memoriam quasi medullam illam accipere, qua aliae inferiores facultates a cortice purgarunt. Qujd enim cum superior sit, nonne idipsum conseruabit, ac purius reddet,quod a Phantasia recepit Recepit autom quod sordibus materiei minus erat infectum, quam cum Phantasiae a sensu comuni traderetur.Neque obstat memoriam simul rem ipsam tenere: hoc enim sit no quia descendat, sed ascedat potius,'quassi ad vim mentis accedes ratiocinetur. Qui enim imaginem sputa leonis in tabella aliqua pictam cernit, cogitatque huiusmodi imaginem esse simulachrum illius Leonis rugientis quem Romae alias vidit, tuc huiusmodi operatio memoria est, & quasi ratiocinium quoddam, simulachru cum reipsa connectens. Memoria crgo propriὰ rem Msimulachru spectare non dicitur, sed rem per accidens, & ut clarissimorum
Praeceptorum meorum verbis utar rem in simulachro.
. Itaque cum ipsius operatur motio, si quidem ut per se est, ab anima sentitur qtias intelligibile quippiam, aut Phantasma adesse videtur. Si vero
ut alterius tanqtia in pictura, Veluti imaginem conlepiatur, S: qui no Vi dit Coriscu,ut Coriscu,tunc huius cotemplationis alia passio est. Et clim
ut rictum animal speculatur, hoc quide in anima veluti intelligibile se t
302쪽
lum fit,hoc autem Vtibi, quoniam imago fit in ιμα. Haec proponuntur ad ea planius explicanda quae in postrema contextus superioris parte tradita sunt,& ad λυ quaestionis magis aperiendam.Cum inquit phantasma quod in nobis est, ea ratione agit in animam sentietem, qua quid perie seorsim huiusmodi est, atque adeὁ ut sensus dum ipsum versat,secundsi eandem rati one de ipso cogitet: tuc visum quodda est,& intelligibile quod phantasiae subiicitur. Cum vero ea ratione agit,qua sensum non ut ipsuin se pellat afficiatque, sed qua alteri ' simulachrum, & quasi pictura est, putavi Coriscum videndum praebeat,cum tam en Coriscus absit: tunc alterius facultatis haec passio est,aliaque item speculatio: pertinet enim ad Memoriam, atque huiusmodi operatio quae reipicit,Memoria nuncupatur. β Quasi intelligibile quippiam aut phantasma). Persaepe monuimus intelis ligentem non absque phantasmatis speculari: in ipsis enim species intelligibiles resident: Phantasiam vero ipsam de imaginibus receptis simpliciter cogitare.Idcirc6que Arist. ait si ν η πη Illud non praetem mittam, Phantasiam aliquando appellationem Mentis capacis esse sortitam: liqt id fortasse excolat.28. tertii de .per spicue autem ex. o. ubi Arist. m huc modum loquitur, νίλωπα.Eade fere in lib. te Com. mot.an. habet. Alia passio est). ab ea scilicet,
qua spectrsi illud ut quid per se speculabile pharasmaco te plamur. u hic
nonnulli de ordine Facultatu interioru animae s entientis,proponui, itae sunt aliena ut neque expendi, neque commemorari debeat: Nobis illud constet, Phantasiam & Memoriam unam eandecmque reipsa facultatem esse, varias C fame appellationes,iuxta Varios illius ast 'aut nobiliores aut ignobiliores obtinuisse, superiorem esse Memoriam,Phantasiam vero inferiorem: non posse igitur Memoriam in actum exire, nisi phantasiae pus praecedat:ab ea nanqueaeeipit quod sibi conseruandum est.Nil hic opus anima cogitante, nil tot extrahentibus,totque copulantibus facultatibus quot commenti sunt Mona elii ut posta actam Christi Theologiam, Philosophiam quoque turbarent,&quantuin seipsis esset pessundarent. ως ἐμ).in anima nempe: ac si dicat,ita ut species sensilis seorsim considerata, in anima, Veluti quid contemplabile manet, ita ineadem anima ,eadem specios Vt imago sumpta, ιν ημί αα euadit.' ιν ωτ' --χν Γιουτωνσου αι Θέα γοτερον Γ-το m/μβαί ,-ει ες ι-ὴ si , συμβαίνει ὀρνοψα - αναροπει να βτι- σότερον si εἰ
, Et hanc ob causa interdu, cum istiusmodi motiones, nepe eius quoὰ prius sensimus, in anima nostra excitantur,nescimus: & si id secundum usione accidat,vel Memoria sit necne aliquado dubitamus. t aute ali quando, ut intelligamus,&reminiscamur aliquid nos prius audiuisse, aut vidisse.Hoc vero accidit, cu specu las ut ipsu per si,mutatur,deque eo cogitat,ut alterius. Ecos quoque pleruque accidit,ut Antipheroti O reiice aliisque ecstasin patietibus coligit. Phalasmata enim dicebat ut e fect i, & ut qui meminissent. Hoc autem accidit,cum aliquis de non ima
303쪽
196 DE MEMORIA, gine tanquam de imagine cogit t- Α
Haec postrema pars huiusce tractationis est, in qua ex dissolutione Quae stionis propositae problemata haec aperit.Cur est quod aliquando speculanti
bus nobis obii iam fiunt aliqua,quae neque quando,neque quo in loco, neque a quo,neque qua facultate acceperirnus in mentem venire potest: sed haesi temus atque dubii simus,an ipsi ea inuenerimus 3c commenti fuerimus, an ab alio habuerimus:& in summa an sensio quaedam noua fit, an Memoria rei alias sensu perceptae.Cur itein fit,ut aliquando intelligamus simul dc reminibscamur.Etenim si qiiis,putati odie aPrςceptore propositionem aliqua audiat quam sex annos ante audiuerat quidem, sed obliuioni prorsus tradiderat,putabit certe se intelligere,cum nouum quid recipiat, statim tamen hanc eandem propositionem alias quoque se audiuisse recordabitur. Cuc tandem ii e contra quilis pati solent, eorum quae concipiunt aut phantasia fingunt, Arecordari se putant omnium horum Aristoteles causam affert eamque satis perspicuam. Ancipites enim sumus; quia latet an illud quod occurrit, vel ut imago, vel ut quid speculabile fit intelligimus, simul& reminiscimur, quia a consideratione rei ut quiddam per se seorsim est, ad eiusdem consid
rationem quatenus imago est,trasimus: Putant qui in excessu mentis sunt, ea quae comminiscutur, effecta esse, atque ut effecta & sensu alias acquisita nam irant,quia id quod non est imago,ut imaginem versant. ι - συμ bei ican id tunc primum sentiam'. nil aliud esse quam phantasiae ex cessum quendam in admiratione, per quam ab omni alia re distracti immot1que,& q uasi sensu destituti reddimur,sat constat. H CMelancholicis accidit, atque iis qui phantasia vigent, omitto sanctoru Dei raptus,quorum alia dc diuinior ratio nobisque ignota est)quar ut mendax ple- crumque est,ita indigna cui semper fides adhibeatur, quemadmodum Arist. ad finem tertii de phy.aust .monuit.Isti ergo quae nunquam viderunt, imagi
tum perceptas propria quadam ςgura imaginatione informare,itavi eorum quae deinceps videant, se meminisse putent. Caeteram nascitur ε -ο uex rei ignotae, M nimium excellentia dignitateque praestantis speculatione. Quo fit ut recte quidem nonnulli monuerint, μεως, nomen ab Aristo t.in praesentia usurpari:in eo tamen peccarunt quod existiment,hic de iis hominibus sermonem esse quos in libello de Somno M Euig. appellauit. Etenim λυαψυχα seu λ πιθυμία idem naque re ipsa haec duo vocabula apud Gal.& Hip. significatin genus morbi est,quo qui laborant viribus exolusitur,de quibus certe hic non loquitur Arist Illos ergo spectat qui phantasia vivunt,quique cum o multa,sua phantasia assidue agitentia comminiscantur, vix aliquid deinceps
percipere aut sensu aut mete queat,quod no sub ratione imaginis consideret, proptereaque omnium sememinisse putent.Particula αναμνηρηγμ)improprie surpatur,vin5 semel alibi in hoc libello devocabuloso ρωνεουν notabimus. Hoc
ex eo liquet,quod interius restitutio 35 renouatio prioris iam collapsae memoriae uniuer ,Disciplinς nomine, no Reminiscetiae nisi forte per accidens nucupabituri nihil enim differt a principio quippiam discere, aut cum oblitus est quispiam rei alicuius uniuersim,eam rursus inuentione aut disciplina assequi. Phantasmata ,quae sibi obuia tunc siebat. γοημνα . Afirmabat ea ὶ se alias visa,aut sensu aliquo fuisse percepta, ac si non tunc ea primum perci'
perent, sed veluti iam antea perceptorum meminissent. Θεωρεῖν λ λάκις, εἰκίαἀμὸως καδ αὐτο.
304쪽
0 Caeterum meditationes Memoriam conseruant, in reminiscendo.Id
A aute nil aliud est quam sepe coni lari ut imaginem,& non ut per se est.
Hoc,'el ut nouum problema seorsim enucleandum, vel ut ad ea quae a dixerat pertinens,inducatur nil interest.Sat est moneri nos Membriam meditatione,idest,crebra repetitione imaginum ut imagines sunt,iuua ri confirmarique: qua sola ratione senes memoria vigere anica diximus. Hic nonnulli de Memoria. χ', id est,quae arte potest comparari quam vocant artificialem pluribus disputant: Nobis haec pauca satis sunto: Nullam aliam facultatem in homine aeque fragilem esse, quis fit ut ars huius rei facta icinuenta sit: Simonidem Melicum,& Metrodorum Scepsium Autores commemorat Plinius lib. . cap. vigesimo quarto Meminit huius artis Aristot. in Rhetoricis libris,dc in contex. 113, secundi de anima. Cicero & Quintilianus non modo ipsius meminerunt, verum etiam modum& rationem explica V runt.Multi deinceps recetiores idem a*ere conati sunt. Novi ego item multitos ebsque clarissimos viros, qui ea sola se multum vigere posse fassi sunt: ut omittam Cardanum priῖceptore meum,qui nisi haec una ars fuisset,se non plus memoriae quam Corvoru pullos habituru fore,persaepe sciscitanti mihi respodit hac tame vir ille media, in exteporaneis actionibus,in disputationibus a q; explicationibuspublicis mitu inmodu valebat. Artifi ciosam hanc mem
ria duplicem costituerunt:vna imaginibus constante:alteram verbis, ad has enim omnes alias referunt: Vtraque harum specierum memoriar Artificiois, tam res quam verba quorum alterius memoria necessario est) commode r praesentantur.Τam vero in imaginibus,quam in verbis sumendis Sc colloc dis ordinem, numerum&dispositionem, multasque alias conditiones respi-- ciunt.Enumeremus nos praecipuos quosdam fontes, qui ex Aristotele elici V possunt,non ut artem tradamus, sed ut artifices ipsos iuvemus,non autem iorideamus,eorum more qui id Vnum student,Vt omnia oppugnent,de veritate ver6,dc humani ingenii essicacia parum laborant. Memoriam ad phant sam pertinere docuit Aristot.quare hoc primum ponatur, Ea quς bene dc f
cile phantasia concipi queunt,ad memoria nos posse iuuare, sunt hae res co poreς,δc non multum spirituales. Vnde imaginum ars a Cic.tanquam c5mo modior laudata est.Non parum etia momenti ad hanc remhabet,deIectatio, id est ea quorum inspectione dc speculatione delectamur, ad qu paucitas asesumptoru reuocatur,Vt Arist. 18.part.probi. 9.cognosci potest.Cum multi, pliciasunt quae sumutur,ignorat animus quo se Vertat. Notu est illud, multi ludo confundit. Ordinem item fere eode resero, quandoquidem quae ordiane c5stant,tam facile continentu Vt Vnum repraesentent, Praeceptorum ma D thematicoru, hac sola ratione nos facile recordari posse, assirmat Arist. quod scilicet quasi cathenae anuli,mutuo atque ordinato nexu conexa sint. Similitudo Ze conuenientia seu assinitas postremum locum obtinet. vi Simpl. 3c Aialexander fatentur. Voco assumpta similia,ea qu non multum extranea sunt, sed nobis familiaria Sc consueta. Monui alias non magis hanc artem memo riae nomine digna esse,MamReminiscentiae:cum in ea, specieru seu phantasmatum reuocatione,per imagines,aut Verba, ratiocinandi vis perspicue animaduertatur, imb hoc ipsum infra ex Aristotele audiemus. Neque illud o mittam aliquos insignes in philosophia viros, dicere solitos. Nullum artem
hanc,ad memoriae vim acuendam momentum babere, nisi cateniis, quatenus in ea discenda Vim memoriae peris pelc continenter exercemus, quae-xercitatione excitata memoria,nulla deinceps arte adiuta, meminisse com-
305쪽
i mode valeat. Haec credi potuissent, nisi experientia repugnaret, qua cogno- icimus multos arte quidem illa sua disponendarum aut collocandarum re rum anim6que reuocandarum imaginum vigere,si tamen ab arte illadesinlit, omni memoria se destitui, fateri. inrere item solent alii, quibusnam me moria conseruetur quo item in loco facultas haec ressideat.Priori qu sito non modo physice sed medice etiam satisfacere possemus. verum haec alii:Nos dieamus,micum esse pharmacum physico familiare, quod ad memoriae com seruationem, atque etiam restitutionem aegrotantibus adhiberi solet, ipsam nempe Exercitationem, seu frequentem Commentationem. Ex saepius repetitis actibus; habitum effici alias docuit Aristotel es. De sede memoriae perbpatetici non multum laborant: & Gal.ipse in libro de dogm Hipp.& Plat.1it hanc disquisi tionem ad medicum attinere, cui pars male affecta cognoscem Bda est, ut comode atque opportune auxilia pro sanitate restituetida possit ac commodare. Quare illis totum onus libere rellhquehdum est.Iam tandem L
ii Quid igitur est memoria& quid meminisse, expositum est:quoniam
phantasmati tanquam imaginis eius cuius est phantasma,habitus est, cuius insuper partis earum quae in nobis: quoniam Primi sentientis,&quo tempus apprehendimiis.
Meminisse nil aliud est, ut supra monui,quam energria ipsa memoriς,quam ita discribit Aristoteles, Esse nimirum apprehensionem phantasmatum, tam cquam simulachrorum eius; e quo antea phantasma profectum est. Them,stius absolutam Memoriae definitionem his verbis colligit.Memoria est habitus sensus primarii, quo imagines rerum post impressionem custodiuntur, Aretinentur. Nunc ad reliqua pergamus.
eliquum est aute ut de Reminiscentis dicam'. Primum igitur quae
inEpicherematicis disputationib' vere tractata sui, ponere oportet. disputationes quae sint Themistius declarat,nempe Quaestionae populariter scriptae,id est, non exquisita demonstratione, sed argumentis multitudini accommodatis. Has Diogenes Laertius, tribus commentariis absolutas filisse narrat. Non est ergo quod Leonicum audiamus,qui proble- Πmata hoc vocabulo intelligi putat,cu nil huiusmodi in probi.reperiatur: neq; alios qui epicberematis vocabulo Logicas etiam rationes significari volunt. Logicae enim rationes esse quidem potuersit illet quibus quaestiones eiusmodi Arist. agitauit,non tamen hinc sequitur vocabulo Epicherematis logicas rationes significari. Quid sit Logica ratio alias declaraui. Ad haec, Thomashac tractationem in tres praecipuas partes s hcat nos in quatuor.In priori explicatur Quid sit Reminiscetia: in secsida illi' energoa exquisitius traditur: in tertia quomodo a memoria verὸ differat: in quarta qualis passio sit demostratur.
306쪽
i , Neque enim Memoriae repetitio, Reminiscentia est, neque apprehenΑ soe cum enim primum ad discit,aut patitur,nullam repetit memoriam, siquidem nulla praefuit neque a principio accipit. Cum nanque factus fuerit habitus,aut passio,tunc est memoria. Quare una cum pamonequae si non gignitur.
alias tractata,& nuc ut vera & confessa vult supponi,ista sunt,Remmiscentiam neque Memoriae repetitione esse, neque scientiae acquisitione.Hoc
ad quaestionem, avid sit: intelligendam,aditum parare sat constat:idnen pe primum ponere, quod Reminiscentiam esse possit existimari atque id non este dem5strare,cum praesertimReminiscetia&ad Repetitionem memoriae,&adNouam sesentiae acquisitionem similitudine accedere videatur.Haec sim, ludo Platoni imposuit,quemfortasse hic arguit Aristoteles.Extat Hippocratis sententia,Similitudine bonos quoque decipi: atque altera Platonis in So-- phista, Illum maxime tutam vitam ducturu,qui a similitudine caueat.HuhCordinem seruare solet Aristoteles, cum sibi de dissiciliori aliqua disputationestatuendum est.Neque enim statim quomodo res se habeat definit, sed primum quomodo non habeat, exponit.Disputatio de loco in .de phy. aus .agitata, id nos docere poterit.Vt ergo Arist. comodius ostendat Reminiscentiano esse,autMemoriς repetitionem, aut Scietiqac quisitione,declarat primum quid sit scientiae acquisitio disciplina voces aut inuentione nil interest vnde etiam quid repetitio memorii sit,& quid inter hanc& illam discrimen adst, nobis colligendum relinquit.Mira certe breuitate haec docet: quo etiam fit ut obscura sint,atque intellectu dissicilia.Est inquit Acquisitio, illa qua per disciplinam aut inuentionem , aliquid primum acquirimus: neque enim ista Memoriae repetitio dici potest,quadoquidem si isic primum acquirim',nulla in praefuit Memoria.Quidiquod neque etiam tunc aliquis memoriam sumere, V nedum repetere dici potest .Etenim tuc meminisse dicimur, cum iam didicerimus, factusque iam extiterit habitus imaginis acceptae nullo negocio rediadendae,non quando primum discimus .Ex quo item intelligitur , quid sit me moriam repetere:Nimirum cogitare bis aut ter quotiesque x cum libuerit
de simulachro,quod alias sensu atque animo comprehensum, purum,nulla que ex parte interlitum,atque integrum conseruatum est. uo, a tru
que tenus acquisitionis scientiae designat, sciplinam scilicet atque inuen tionem .Haec dissicilior, illa facilior est, ex secundo Elench. capite ultimo. Vtraque tamen per Doctrinam comparatur, si quidem ex praecedente.c enitione ducuntur. Et de Disciplina quidem hoc satis constat. De Inuentio ne vero probatur,quia secus,Mennonis ambiguitas enodari non posset: et eam nim nil prorsus inquirendo acquirerem Vel quod antea nouimus. In summa V vero dicamuς δ δώωM ab ρi non differre,nisi quaten' illa ab ore docentis exterioris emanat,haec ab interiori.Harum acquisitionum natura quin pau cis his aperiretur,praetermittendum non iuit,qubd ad institutam Aristoteli, disputationem percipienda,hoc nos non mediocriter iuuet. τε ε ad verbum,neque a principio sumit . Miris se modis torquent hic Interpre tes,ut horum verborum scopum assequatur. Ex Themistio vix habes quid in medium afferas. Thomas Memoriam ab acquisitione scientiae his paucis verbis explodi censet,ac si dicat Arist.Qui meminit non sumit a principio:quod ut facilius persuadeat,verba haec a superioribus seiungit, coniungit aute cum inferioribus. Leonicus non Memoriam sedReminiscentiam putat ab Acquisitione noua distingui.Cum vero hoc pacto vix se verba sequentia interpreta-
307쪽
ri posse perspiceret,addit nonnulla de suo: quod certe suae interpretationi, ubiuiditatem indicat.De Thoma nil addo,cum Contextum inepte discerpat. ΑΕgὀVehis ex sti triarem Aristotelem ostendere Acquisitionem disciplinae libmodo non esse memoriae repetitionem,sed neque etiam ipsum Memoriae su mendae initium,si quidem tunc primum Memoria esse aut sumi dicatur, cum sim habit' aut passio facta nit.Illa igitur Verba --ἐγγι nil aliud quam hoc ipsum sed clarius explicant: praeterea nulli dubiu est
particulam illam ρυο, superiorem respicere, cum ait, τεαναλαμβανειμώμL,ουδὶ uia
Sic veritati omnia omni ex parte resp5dent Quid si dicam'a principio sume re,nil aliud esse quam reminisci, infra nanq; de reminiscetia loques ita docet, mi Mως.Cognoscetur autem paulo pbst reminiscentes principium aliquod momentumque maius intus possidere, quam qui discunt aut inueniunt.Ηoe pacto, Aristoteles Acquisitionem scientiae in praesenti contextu describeret, ut diximus, ipsamque a reminiscentia,& memoriae repetitione seiungeret. B
1. Praeterea cu primum facta est in indiuiduo, & vltimo, inest quidem
in patiente passio scientiaque si scientiam nomine habitus aut passionis appellare conuenit: nil verb prohibet ex accidenti nos nonnullorum cmeminisse quae scimus, ) Meminisse autem secundum se non est ante quam tempus aliquod elapsum sit. Meminit enim nunc eius quoa vi
dit,aut antea passus est, non quod nunc patitur,eius nunc meminit.
Haec ni fallor ad idem confirmandum apponuntur, quod nos superius ab Ahistotele illis in verbis is ἐξ significari docuimus . Perspicua est autem philosophi sententia . Nam ipso illo momento atque indi uiduo tempore quo passio vel in sensu,vel in mente facta est,subitis in patiem te passio atque scientia tantum existit', quamuis per accidens eodem minmeto memoria quoque existere dici pos fit,quatenus scilicet ut superius eum loqueretur de memoria Proprie tamen & secundum se tunc erit memoria, cum postquam aliquod tempus a passione facta elapsum fuerit;eam se aut sensu aliquo aut intelligen Dtia pereepissse exploratum quis habuerit. Quae de scientia interponuntur ex Arist.in sextoEthico,atq; Lustratio commode hauriri possunt . Vocatur Ha bilustion modo ob habilitatem & promptitudinem facultatis animae ad id percipiendum quod offertur, verum etiam ob scientiae stabilitatem constantiamque, permanet enim & diuturna est: quamuis vel mediocris etiam sit, hi si aut diuturni morbi occupatione aut aliqua alia insigni mutatione, amittatur: Passio, quandoquidem quemadmodum sensus cum recipit ob tecta extrinsecus delata patitur , ita Mens a phantasia seu memoria accupiens , scientiam per modum passionis , alicuius nancisci dicitur: in morem inquam passionis quandoquidem Mens cum ex ignaris scientes euadi mus, proprie non mutatur, imo quiescit, atque in statu & quiete ponitur.
308쪽
1 Quadere septimus physicus,secundus poste. analy. M primus Metaphy. libet cosulaturiquibus ex locis quomodo Artes Scienti quq acquirantur, optime cognosci poterit. Pbtest autem scientiatam habitus quam Affectio dici, cum omnis habitus affectio quoque sit. Liquet id ex categ.Qualitatis. K - ο φανερον τι-ν--α-αὶ Θο υον ὴ inia
ἐκγλη λ ire ως,ε δ' ως ω .gθομ-M δεχεται ἡ ευρειν τὸν αὐτcν,τὸ αὐτό. lεῖουν Muph- το- όνου 1ς πλυονος ἀM J εξης μα- ά- 11 Censtat etia, Quisd meminisseest,non nuc reminisce te ex principio quod senserit aut passus sit: sed cum repetit quam prius habuit scientia aut sensum, B vel cuius habitum memoriam dicebamus, hoc est & tunc reminisci alicuius eoru quae dicta tutud vero quod est,meminisse& memoria sequi accidit. Ne ct hqc sane simpliciter si antea extiterit,rursus si ut, sed est ut hoc fiat,& est vin5:eada etenire,bis eude discere dc inuenire coxingit Reminisci ergo ab his differre oportet,& pluri e istete pr1cipio, qua ex quo sis pia discit, reminisci. Contextus aliqq'in perspicui scopum . vix ac ne vix quidem ullus ex Iliterpretibus, quem qdidem hactchus viderim absit verbo indiuidia recte est
assequutus .Eorum au tem interproauoties in ni ediu afferre superuacaneum iudico,quod multae variaeque sint,& quod ex ebru com talentariis peti com de queant. Dicamus ergo nos inter tot praeclarissimos viros minimi, Aristor. postqua Disciplinam seu inuentionem, quam ipse Vocabulo ληψεω designabat, c a memoriae repetitione,imόque ab ipsoMeminisse seiunxit: Nunc eande memoriae repetitionem,seu meminisse,ipsamque inuentionem seu disciplinaria Reminisceritia segregare, simulqite quid Reminiscetia sit, quantum in prae
sentia potesttapetite.Meminisse inquit noti est remitis Llex principio aliquόhui' aut illi quod ante vel sensim':vel aliquo alion od pastos imus, Imbhoeipsu Reminisci dicimur,cu ea recuperam' ex principio aliquo quae antea me-te,aut sensu cbgnouimus,quoruque habitu Memori id perius appellauim' i quq memoria copretiosa babebamus. uare memoria seu meminisse, sequi tui quideReminiscetiam aut rethinisci, non tamen memoria aut mem inisse
estRemiscentia,vel reminisci: Membria si quidem latius patet,atque sit Reminiscentia sit, illa quoque necessatio est. Sed obiicere quis poterat . Nam di scend6qubque de inueniendo ea quae antea praeerant,ex aliquo principio nω& qui inueniunt x qui discunt, Vt antea monuimus,'aliquod initiu&semina P fili intra se habent quo discat& inueniant)recuperatur, cum nepe illa quς inueneramusic didiceramus,& totasiimul animo elapsa erant,iterum ut usu venit nanciscimur,& quasi de nouo nobis vendicamus. Quare respondet A rist. id quod a se antea dictu est,non esse siripliciter accipiendu,idest, Reminisceatia effecis ex principio aliquo ea repetitia usquae aptea sensu, inpelligentia Memoriaq; coprehensa suerunt:Na hoc feri quidem potest,& essede no esse
Reminiscentia. Atq; tunc quidem erit,cum principium ex quo repetitio fit, magnu& momentum multu habens erit, id est, pars altera quam illi annexa esse memoria teneamus,quq intern tortua est.Excmptu est huiusmodi Si quis aliquado vellectione,vel auscultatione versus quosdam icnuerit,quorumox prorsuς oblitus sitateru aute elapso aliquo teporis interuallo, aut audiedo aut commentando illa addiscat, hoc non erit reminisci, quavis memoria ipsum
309쪽
sequatur,na nil prorsus illoru versuu tenebatur,cum ipsa dicendo & inuenie do recuperabatur, sed praegressὶ tantum cognitio quaeda,unde inuetio,disti 'plinaque essicitur. Erit ergo iteruaddiscere. Quisdsi non penitus animo car mitia illa sint elapsa,sed puta dimidia tantu eorsi parte, reliqua vero maserit.
ex qua aliam quae euanuit inuicem conferendo, recolendoque renouemus,
tum reminisci proprie dicimur.Ex quibus iam colligere liquet, quid inter Reminiscentiam,Repetitionem memoriae,&Repetitionem Disciplinet differat Haec cum conss ent,constare etiam potest: Reminiscentiam nequeRepetitio nem memoriae, neque Disciplinam aut inuentione esse, quod sibi dari petierat Arist.Nos pau cis omnia in hunc modii proponamus: Memoria est ut tediminus motus & conclus1o: nam sequitur Reminiscentia.Remihiscetia est ve luti motus M Demonstratio, etenim ad Memoriam tendit.Repetitio memoriae non est ex principio,sed tota simul efficitur. Reminiscetia ex principio o- is ritur,& paulatim non affatim progreditur. Disciplina& inuentio nullu prin- , icip1um stipponunt, nisi aut extrinsecum viDoctorem,aut intrinsecum,sed noquod prius sensisse se,meminerit,& pars rei inueniendae sit.E contra Reminis centia. Haec Aristinon ita exquisitae prosequutus est, sed potiora proposuit, breuitati studens: reliqua ex aliis quae alibi de inuentione disciplina,&memoria tradidit,&mox de reminiscetia declaraturus est,nobis subintelligendar linques. Placet hic obiter annotare,causam discriminis interArist.& Plat. de Generatione scientiae,hinc fortasse colligi optime posse. Plato Scientiam nostram,non primam scientiae acceptionem,sed record*tionem vocabat: Scientiam nanque animabus ὁμοῦ ω αον esse in Timaeo docet; cum Deum creatis amnimabus leges monstrasse tradit: hanc deinceps ob fluxum corporum in quae anim detrudutur obliterari.Quo fluxu& motu cessante, iterum restauretur,
Aristot. vero Mentem in sin gulis hominibus initio nudam, omnisque scientiae si expertem statuit,ineptamque etiam ob motum& agitationem corporum ad illam perdiscendam: qui motus cum cessat tum primum anima scientiam nanciscitur.Hinc,inquam,discriminis huius ratio elici potest Delectatus est Plato metaphoris: Arist propria vocabulorum & sermonis significatione pe amauit.Reminisci proprie dicitur,ctim illem et qui primum rem tenebat, et iisque partem oblitus est,mox ex principio aliquo denuo ipsam addiscit. AN qui Mens non Reminiscitur hoc modo,nil enim noui recipit, sed homo, cupraesertim Mens memoria careat. Reminiscitur autem Mens, improprie lo quedo,nam scientiae sunt Menti coeternae,atque in illa praeexistut.quare non Mens sed Socrates aut Plato discet.haec Auer.in 3 .dean.com. s. Quibus Simplicius addit in com.1o.Mentem formas quasdam proprias& consubstantiate; omniaque & seipsam per propriam estentiam intelligere: qua certe ratio- ne scientia similitudinem aliquam Reminiscentiae retinere videtur. Et sanὸ Duel ista fateri oportet,vel quae de Metis unitate Arist.& celebriores Peripatetiei docuerunt, omnino ruere necesse est. Expendatur item pro re hac coni 16. .phy.ubi ostenditur Mentem nulla pati alteratione, ac proinde nil denuo
310쪽
Fiunt autem Reminiscentiae,qu iam haec motio, post illa nata est fierDEt siquide necessario,perspicuu est, quod cumilla motus fuerit ; hae mouebitur. Si vero non ex necessitate,sed consuetudine,ut plurimum mouebitur: Acobdit autem quosdam semet,consueuisse magis, quam alios saepe motos . unde quaedam semel si conspexerimus,eorummagis meminimus, quam aliorumisi tape.Quando itaque reminiscimur,per prςcedentes quasda motiones motuemur, quoad per eam moueamur postquam illa fieri consueuit inamob rem quod sequitur venamur,meditates ab ipso Nunc, aut aliquo ali n&n5 a simili, aut a contrario, aut fini timo; idcii coque fit reminiscentia. Horunanique motiones partini sunt eaedem, partim vero simul, nonnullorum veris patiem habent.Quamobrem reliquum paruum san est,quod post illud motum
est. Hoc igitur quaerunt modo. Declarata reminiscentiae natura in genere,nunc ut illa planius exquisiti sisque percipiatur,ad energesam ipsius exprimenda pergit, id est, ad modii eriplicandu,quo ex memoria illlius principii conseruati, de quo superius loquuti sumus,aὸ alterius partis obliteratae Memoria reminiscendo perueniamus. Hoc ergo primu ponatur,Reminiscentiam initiu aliquod intus tenere, a quo motus inuestigare,&de aliis admonitus quasi venari incipiat: sec' enim incertata,errans,& vana esset illius disquisitio:egrediatur aute permotiones quq itam sint ordinatet, ut una habita reliquς quasi nexu quodam 3c vinculis inuicem ,
strictae vitro ad seriem confluant: atque hoc Vel ξ αγκης, nempe sinatura itac paratae sint motiones Vt Vna excitata, altera quoque statim excitetur, aut υι , --, id est cum consuetudine tantum hoc accidit, ut unius motio seu v-nius rei memoria,absque alicue naturalis nexus Vi , alterius rei memoria siue motionem maiori ex parte subiiciat.Qua in re ingeniorum varietas agnoscenda est: sunt enim aliqui qui non multo assuetudinis adhibito studio, i ed ac tie tantum iudicii sui adiuti,si vel semel moueatur,facillime deinceps ab una motione ad aliam expedite perueniant.Sunt qui econtra: id est, qui licet mestoties eadem motionum serie excitentur,non tamen liberam adhuc progressionem ex uno in alterum assequantur. Sunt itaque in energria reminiscentiae duo confideranda.Motio praecedens,dc consequens: a prisecedenti initiu mo tus sumitur,qui ad consequentem rminatur: tandiu enim animo priorem versamus agitamusque,quoad tandem posterior nobis offeratur,quae vel na
P tuta, vel assuetudine solet offerri. Ab ea deinceps nouum inuestigandi initiusumimus,ut alterius consequentis reminiscamur, atque hac successione eousque procedim', quousque eius quod cupimus & quod posterius est, memoria recuperem'. Caeter ini ut de principio illo loquamur,quod nobis ansam mite-tius memoriae porrigit: constat, id vel este ipium Nunc,aut aliud quippiam, vel Simile,vel Cottarium,aut Proximum.Similium enim motiones sunt fere eaedem: ut imagoSocratis, ic Socrates homo: Contrarioru simul, ut albedinis de nigredinis: Proximorum quasi partes: nam quae finitima δί vicina sunt, veluti unum simul referunt:Qui proxima ergo tenet, quas partem totius habet, ita vulon multum supersit eius quod recordari oporteat.Hoc modo dicimus phimum illud carmen Dauidis Psalmo I. His iste animi, prem non de tramite Cit: