장음표시 사용
351쪽
Ex quo dicto habetur, quod bonum virtutis,licet non sit ita notabile in se,
secundum naturam, tamen magis est
eligibile , quam aliquid quod pertianeat ad anima, vel ad corpus. Ex quo sequuntur duae conclusiones. Prima est, quod pro bono virtutis est vitae corporalis exponenda. Secunda est conclusio,quod bona animae , quantuad se, debent perpetuo esse in admiratione, & si nullum istorum sibi vi tus proponit. Octava veritas est, quod beatam vitam aliqui Philosophi perhibent esse socialem,ia est,quae amicoru bona propter se ipsa diligit,sicut sua,ei que propter seipsos hoc vult, quod sibi,siue in domo, siue in ciuitate, siue
in tota gente.cap.iij. Non a veritas est,quod virtus, quae omnium bonorum culmen sibi vendicat humanoru, nihil aliud luc agit, nisi perpetua bella cum vitiis, maximeque
352쪽
Deo,& caro animae,& caro cum anima Deo.cadiiij. Inrelligendum tamet, quod secundum dicta August. in isto capitulo,quatuor sum gradus iustitiae. Primus st iustitia monastica, quae est eiusdem ad se, & secundum istain regitur corpus per anima , & anima per nobilissimam sui potentiam. Secundus est iustitia oeconomica, secundum qua paterfamilias iuste regitissa, quae pertinent ad familiam suam. Tettius, est iustitia politica, secundum quam princepsgubernat rempublica. Quartus, est iustitia Hierarchica, quae fit in distributione cuiuslibet Hierarchim utpote in Ecclesiastica Hierarchia, &secundum istam anima hic dicitur
Vndecima veritas est, quod sortia ludo est testis humanorum malorum, quae compcllit tolerare mala pro ania mariu inquitistoici,nescio qua fro- te,non esse mala contendunt. Quibus
353쪽
satentur si tanta fuerint, ut ea sapiens tolerare non possit, vel non debear, licere sibi mortem inferre. cap.eod. Hos Philosophos ipse reprobat ibi deni,inducens ereptum Catonis, quia Caesare victus, impotens eius ferre victoria, seipsum interemit, plus ductus impatientia,qua patientia. Intelligendum tumen , quod ibi distinguit
inter errorem Stoicorum qui ista ina la negabat, dc errorem Platonicorti, re errorem Peripateticorum quia illa esse mala concedebant , sed dicebant propter nimietatem talium malorum debere sibi mortem inferre. Et adiungit quasi exprobrando istis Philosophis: Magna vis est in his malis, qui sortitudinem faciunt homicidam, si tamen dicenda est fortitudo, quae itandala dici tur, ut hominem, quem regendum tuendumque virtus suscepir, pcr patientiam custodire non possit, sed cogatur occidere. Ite ibide dicit,
354쪽
quod nihil melius & nobilius reperitur in homine, virtute, quae quanto maius adiutorium contra periculum est, tanto fidelius miseriarum testimonium, Duodecima veritas est, quod pax
est incerium bonum, quia corda e rum , cu quibus eam tenere volumus, ignoramus.cap. Istius autem ratio-
nem assignando adiungit,quod mille sunt occultiores insidi* quam hae quae latent in simulatione ossici j,aut in aliquo necessitudinis nomine.Nam cum qui palam est aduersarius , facile, inquit, vitare poto Tertiadecima veritas est, quod cualiquis torquetur ad veritatem inueniendam rci occultae, quandoque innocens luit pro incerto scelere certi simas poenas, non quia illud comisisse detegitur, sed quia non coarisisse ii scitur, ac per hoc, ignorantia iudicis, plerunque est calamitas innocentis.
355쪽
Quod in tolerabilius, inquit,est, cum
propterea iudex rorqueat accusatum, ne occidat innocentem nesciens: & si per ignorantiae miseriam innocetem occidit, quem innocentem torserat, eo occiso,nescit utrum nocentem,vel innocetem occiderit:& sequitur ve
hum Augustini , qubd ad istud ossiciu
constringit humana necessitas,vel societas,& huic adiungit miserias duas. a, quando perimitur in tormentis illo, a quo vericas exquiritur. Alia vero,dum desectu tostim j contra veritatem damnantur, utpote, quando obiiciunt vcra,quae probare non pocsum.cap. vi.Ex quibus die is cum aliis; quae tinentur in hoc cap.accipiuntur quatuor ciuilia documenta. Priarnum est,quod ad regendum rempublicas 'nt necessariae torsiones, quas iura ciuilia vocant quaestion es. Dicit enim quod ad illud compellit humana societas, cuius obseruationem intcndit
356쪽
tenditius ciuile. Secudum documentum est, quod qui proposuit iudicialiarer, quod non potest probare, debet poenam similem sustinere:& quamuis
sint vera, quia occulta manifestanda non sunt: ideo dicit, quod alia poena est,quado aliquis ex desectu testimonis contra veritatem damnatur. Te tium documentum,quod talia supplicia, qualia dicta sunt, excederet siue innocentes fecundum modum a iure praefixum,non est peccatum, quia ibi dicit Augustinus , quod iudex sapiens ista non facit nocendi auiditate, sed nesciendi necessitate , unde excusat ipsum ex intentio ne. Quartum doc mentum est, quod iudex iudicans secundum allegata ,& non secundum . conscientia,non peccat, quia ita compellit humana societas in iure ciuili, sicut ad torquendum innocentem. Et ideo eadem ratione iudex procedens secundum instituta iuris excusatur. In-
357쪽
telligendum tamen, quod ibidem dicit, quod quando iudex ista facit cum displicentia,odiens in hoc humanam
miseriam, &recognosces eam excusatur,& non a Deo,si talis non sit. rtadecima veritas m gna Dei misericordia est necessaria, ne qn squam cu bonos angelos amicos se habere putet,habeat malos din
mones fictos amicos,& tanto nocentiores, quanto astutiores, patiantur inimicos.
Quintadecima veritas est,quod tanis bonorum nostryrum est pax, retantum est pacis bonum , ut in rebus terrenas, atque mortalibus nihil gratius soleat audiri nihil desiderabilius concupisci, nihil postremo melius inueniri.cap.eod.In quo ponit duo notabilia dicta de pace. Primu est, quod optatus finis belli est pax. Secundum . notabile est, quod pacem cum suis,
omnes homines cupiui habere,quantumcun
358쪽
tuncunque sint aliis molesti. Sextadecima veritas est, quod superbia imitatur Deum peruerse, odit namque cum sociis aequalitatem, sub illo, sed imponere vult dominationem suam .capit.xis Intelligendum tamen, quod superbus imitatur Deum, non secundum perfectione, sicut vi tuosus,sed secudum ambitionem, cupiens honorem proprium Deo, sicut fuit dictum de primo angelo. Decimas optima veritas est, quod pax omnium rerum est tranquillitas ordinis.cap.xiij.Intelligendum tam quod ipse dissinit plures paces in particulari. Primo enim dicit, quod pax corporis est ordinata partium temperantia Secundo, quod pax animae est ordinata cogitationis, ac actionis sensio.Tertio,quod pax cordis & animae,est ordinata vita,& salus animantis.Quarto,quod pax hominis mortalis est sub iterna lege,ordinata in fine
359쪽
obedietia. Quinto, pax est hominum ordinata concordia. Sexto, pax domus , est ordinata imperandi & cohabitantium concordia. Septimo, pax ciuitatis , est ordinata , imperandi , Sc obediendi concordia ciuium. Octauo pax celestis ciuitatis est concordi sitina,& ordinatissima societas in Deo cum fruitione Dei Decimaoctaua veritas est , quod ordo est pari si,dispariumqta sua cuiqt, loca distribuens dispositio .ca eod.Sed oritur lubiti quia licet inter res dispares su ordo, tam eu inter pares, ut peres sunt, no videtur cffe ordo, cum ordinata inquantum talia sunt disparia, ut videtur. Dicitur autem, quod hic no accipitur par,dc impar, ut sunt
differentiae numeri:quia ordo videtur transcendere genus numeri,nec acciapitur pro aequali de inaequali, quia o do transcendit totum genus quantitatis Sed intelligo partu dispariumq;
360쪽
rerum, quia in omni ordine est inu nire inter extrema respectu aequiparantiae. Ideo dicitur parium Sc disparium,&c.Idco dicitur di spari ii, quando ei aliqua sunt ordinata. Oportet autem primo, ut sint numerata, quia plura, & omnia plura conueniunt in una ratione communi,ut plura entia in entitate.Et ita prius ens,& posterius ens: dc secundum hoe, est inter omnia ordinata conformitas aequiparantiar.Sed in quatum est ibi prius, vel posterius sequitur respectus , non aequiparanti*,si ut&in numero proprietates distinguuntur. Ideo sequun
tur rationem communem Secundum
dubium est, quare dicatur. sua cuique loca tribuens ,cu multa sint ordinate, sicut quae non sunt locata,& locatoruordo, propter locoru varietate noni mutatur.Dicitur autem, quod hic ac
cipitur locatum pro siluatione pers istionali in gradibus uniuersi, in qua