장음표시 사용
91쪽
habebant in animo , sed fingebane
propter tyrannorum timorem.Deim
de dicit, quod Seneca ex sapientibus elegit illas deorum culturas, ut eas in animi religione habeat nullo modo sed in actibus fingat, De quibus culturis loquens Seneca ut seide recit tur.Dicit haec omnia sapies seruabit, tanquam legibus ita, non tanquam diis grata. Quarta veritas est,quod sapientes mundi aspectu domini sicut exempli ficat ibidem de Seneca,qui Iudeorum nequitiam exprimens dicebati Scel ratissima gentis consuetudo coualuit, ut per omnes terras iam recepta sit, victi victoribus leges dederunticap. xj.verbum Augustini ibi sequitur mirabatur. Seneca haec dicens, & quod diuinitus agentur , ignorans. Intelligendum tamen est quod secundum dicta Augustini in hoc libro , nisi Seneca in fine non fuerit aliter com
92쪽
uersus , ipse non potest esse saluus. Primo quia, ut is dicit, non habuit lubertatem recte vivendit quamuis habuit libertate recte scribendi: Secundo quia docuit idolatriam seruandam propter legum imperia. Tertio quia sacramenta antiquae legis reprobauit sicut semper mala,ut ibidem patet,de sabbato. Quarto quia contra sacramenta nouae legis militauit , in se superbia, illa enim ratio, quia facit contra sabbatum Iudeorum:quod septimam partem sui temporis amittat concludit essentialiter contra diem dominicum Christianorum. Sed oriatur dubium,quia Paulus apostolus via detur ei scripsisse cum summa reuerentia, &laude.Dicitur autem quod eius cosuetudofuit etiam infidelibus
codescendere , ut omnes lucraretur,
aut forte quia post omnia dicta quae legat August. de eo fuisse perfecte couersum perPaesu intelligendu est.
93쪽
TAL SEPTIMO LIBRO . radii Are tam qua tu ira sunt colendi di selecti ides'in
ripui propter vitam eum, OcEPTIMI udri primaveritas est , quod c u eliguntur praepositi in regimine non ex hoc caeteri reprobantur capcij. Istud aute dictum duplici similitudine declarat
ibidem.Prima est,quod in exercitu licet tyrones eligantur, ex hoc dires non reprobantur. Secunda est quod licet in edificiis aliqui lapides angulares eligantur,ex hoc caeteri non abnegantur.Sed ex isto dicto potest a cipi argumentum vel documentum quod sufficit in ecclesiasticis promotionibus bonos eligere, quamuis non accipiantur meliores,sed magis est ad oppositum sequens similitudo et quia errat,qui non eligit optimos milites
94쪽
prodronib' & optimos lapides pro
angularibus,concordare ergo cogitas visita.
Secunda veritas est, quod nullus dubitare debet,multo melius esse,habere bonam mentem, qua bonam moriam.Istud autem dictu ipse probat: quia nemo malus est, ita habet bonam mecem, quidam vero pessimi immutabilem habet memoriam cap. iij. de hic accipit mentem pro voluntate.Sed hic accipitur tunc argumentu, quod volutas est nobilior intellectu, si bona est ratio Augustini, perquam probat,quod mens est meislior, qua memoria:quia nullus habens mentem bonam, potest esse malus, di habens bonam memoriam, potest esse pessimus:&sic nullus habens voluntatem bonam, potest esse malus: tamen habens intellectum optimum, pessimus potest esse,sicut primus angelus est.Et confirmatur,quia memo
95쪽
rativa est intellectiva,& ideo si volutas est melior memoratiua in videtur quod sit melior intellectiva. Tertia veritas est, quod antiqui pagani posuerut effectiis fortuitos nosolum circa homines, sed etiam circa deos.Vnde inducit Salustiu disertisi mum dicente siciProfecto fortuna in omni re dominatur ca.iiij.Intelligendum tame est, quod in tetio Augustini est,quod fortuna nulla alia res est,nisi ordinatio voluntatis diuinae,&quia ista dominatur in omnibus creaturis,
idcirco a fidelib' istud dictu potest accipi sane intelligedo fortuna pro diuina prouidelia,sicut fuit dictu de fato. Quarta veritas est, quod semper pluri penditur, id est plus appretiatur, propter quod aliud fit, quam ib.
lud quod aliud fit, & ideo ostendit
quod cum omnes homines comm niter suas artes habeant pecunia vq-nales , quod plus diligunt ipsam pecuniam
96쪽
cuniam cap.iiij.Ex qua veritate hab
tul illud dictum famosissimum, quod
melior est finis,quam ea, quae sunt in finem.Sed contra istud instatur quadrupliciter.Primo quia in scientiis lucrativis finis scientiae est lucrum, re tamen melior est talis, doctrina ipso lucro,cum ipsa sit bonum animae, reipsum lucru ponatur inter bona munima,ut sunt bona fortunae.Secundu quia res sunt propter suas operati
nes, alioquin dicentur ociosae, sicut visus si nunquavideret:& tamen op rationes non sunt meliores talidus potentiis.Tertiorquia actus voluntatis ordinatur in sui obiectum volendi, sicut in finem,cum obiectum vole-
di sit bonum,& bonum,& finis idem,& tamen obiectum quandoque non est ita perfectum scut actus,si cu quis appetit pulchritudinem corporalem: accidentia enim spiritualia corpor libus.Sunt meliora. Quarto quia finis homi
97쪽
hominis propter quem creatus est, dicitur esse visio diuinae essentiae fruitio in quibus consistit eius sedilicitas,& tamen perfectior est homo cusit de genere substantiae quam illa se licitas,quae est accidens quoddam. Ad primum dicitur, quod licet finis scietis, id est, quod sibi praesciuit non sit
melior tali scientia, tamen bene finis scien tiae in se propter qua talis sciemtia est ordinata,vi pote scientia sup rior, &c. notitia veritatis aeternae ad quam omnis scientia de natura sua ordinatur est melior. Adsecundu dicitur,quod res sunt propter suas op rationes sicut propter finem quo a tingunt & non propicr finem cuius. Nunc autem ista regula sumitur desine cuius propter quem fit ipsa res,&non de fine qui est propter ipsum,cuius est talis finis. Ad tertiu quod actus voluntatis est cuiuslibet obiecti tam
quam boni quod est fiuis , immo in
98쪽
multa aliam fertur sicut in ea quae sunt ad finem in aliquo ignobiliori suo actu adhuc finis talis voluntatis non esset illud. Ad quartum dicatur,
quod ille finis qui dicitur viso est tanis quo bene ipsa est propter homianis naturam, & non natura humana
propter ipsam , nisi ipsum propter ipsam immediate attingitur finis via
Quinta veritas est,qubd selo Deo illustrante anima fit beata cap. vj. Ex quo dicto accipiuntur duo theologi .ca documenta. Primum est contra illos,qui negat lumen gloriae in patria, quia illustratio sine lumine esie non potest:& tamen Deo illustrante aniama fit beata,vt hic habetur. Secundudocumentum est contra illos, quod ad causandum actum beatificum co- currit summum de potentia cum ipso Deo,cum tamen hic dicatur,quod solo Deo illustrante. . Sexti
99쪽
Sexta veritas est, quod maior est laetitia cuiuslibet rei cum perficitur, quam cum incipitur, quia dicit quod solitudinis plena sunt caepta, donec perducantur ad finem cap.v. Istius diacti ratio est , quod amor est motus quasi naturalis, cum nihil habeat de violento.Talis autem motus, quanto plus appropinquat termino tanto est fortiori & ideo amor quam vicinior fini tanto intensior. Septima veritas est,quod sollicitas humana secundum quod de ipsa locuti sunt homines consistit in cognitione causarum uniuersi. Unde commendat Augustinus illum vergilii
Helix qui potuit rotum cognostere
Clusas. Cap. X. Ex quo dicto inferuntur duae comesusiones.Prima est quod vera foeticistas cosistit in cognitione primae causae,quae est causa totius uniuersi: quia
100쪽
Augustinus qui loquitur de vera talicitate istud Vergili j dictum commedat:in quo tribuit talicitatem cognia tioni causarum. Secunda coclusio est, quod cognitio naturalis, de qua loquebantur philosophi consistit in naturali primae,causae cognitione et quia de tali notitia est intentio Vergili cualiam nesciret.Sed oritur dubiu,qu re Vergilius posuit causas numero pluralia um sit unica prima causa. Diacitur autem quod istud, dictum non refertur in sua pluralitate ad multitudinem substantiarum separatarum sicut posuit Aristoteles talicitatem in pluribus talibus. Sed ad pluralitatem
idearum in mente diuina relucentiu, cum esset Platonicus secundum Augustinum ibidem. Octava veritas est, quod sicut priama praecedunt, ita summa,id est vitima superant dignitate cap.x. Ex quo dicto accipitur illa vulgatissima r