Caroli Rabbii Bononiensis ... De mathematicarum disciplinarum ad theologiam utilitate isparumque in ea usu dissertatio ad reverendissimum patrem d. Guidonem Grandium ordinis Camaldulensis ..

141쪽

Aegyptus ad austrum sita, ut propte ea aegre acquiescam illis quibus placet intelligendum magnificum regnum

Sinarum: hoc enim non ad austrum respectu Ierusalem, sed ad orientem Vengjt . Haec eX mappis geographicis satis constant. Ita vero eXpressis tribus mundi plagis, superest oriens, quem OL tendunt illa verba de longe , seu e longe, ut bene advertit D. Hieronymus. Sed quaestio occurrit, cur hisce verbis plaga haec describatur. Gaspar Sanctius ait: Hierondimus orientalem plagam designiri putat in particula de longe, fortasse

quia a Drusalem Asia ad orientalem pligam late porrigitvr . Atque haec mea omnino est sententia. Ρuto enim Proephetam ita loqui , quia tractus Temrae cognitae suo tempore longius pro tendebatur versus Orientem. Nam Jerusalem est ad gradus latitudinis 3I. s. longitudinis vero 66. 33. Septemtrionem Versus ultimus terrae tractus cognitus

erat

142쪽

AD THEOLOGIAM UTILITATE. CAp. X.

erat Magog, ad latitudinem 63.; versus Meridiem Aethiopia, ad latitudinem gra.dus Io. merid. Ad occidentem Tarsis& fretum Gaditanum ad grad. Io. longit. & ad Orientem Ophir Indica ad grad. 13s. longit. Distat igitur ab Jorusalem ultima regio ad Septem trionem grad. 3I. I s. ultima ad Meridiem r. s. extrema ad Occidentem 36. 33. denique extrema ad orientem 68. s. quae maxima omnium distantia. Ita Geo graphiae beneficio intelligimus optime dictum, venientes ab oriente Venire elonginquo.

Agnoscimus etiam & est alterum exemplum ) sacrorum Scriptorum summam doctrinam in aliquibus, in quibus Matheseon imperiti nihil scientiae contineri censerent. S. Lucas narrans admirationem & stuporem multitudinis audientis Apostolos loquentes Variis limguis , Mirabantur, inquit, dicentes: dilonis ecce omnes isi, qui loquuntur, Galitii sunt R

143쪽

Et quomodo nos audivimus unusquisque limguam nostram , in qua nati Parthi,

Medi, U Elanistae , V qui habitant Mesopotamiam, Pudaeam , D Cappadociam , Pomtum, V Asiam, Pbogiam, D Pamphilam , g tum , D partes sebiae , quae es circa renen. Ignarus Geographiae nihil hic

scientiae suspicabitur e, at gnaruS animadvertet omnes regiones Optimo ordi. ne recensitas: nam Evangelista exorsus

a remotissima , quae est Parthia, inde versus Occasum recta progreditur ad Mediam primo, tum ad Elam, seu Elamitas proximos; ubi Vero Pontum antigit, flectitur Austrum versus ad A. siam, sitam ad eamdem sere longitudinem, sed in minori latitudine; eXinde

pergit ad Phrygiam, Pamphiliam, & Aegyptum , quarum quaelibet, juXta re. censionem , est lineae proximior. Itorum in occasum recta tendit, recensem partes Lybiae circa Cyrenen , ad logitudinem circiter s. Hunc Ordinem, dicebam, solus Geographiae peritus cognoscet.

144쪽

Ao THEOLOGIAM UTILITATE. CAP. X.

gnoscet. . Eumdem divinae Sapientiae ordinem animadvertere licet aliis in locis Scripturae, ut Ezechielis 3 o. post quam Propheta Vastationem Aegyptimi natus est, subjungit; Aethiopia , D' -bia, D sedi, Π omne reliquum pulus, DChub , V Alii terrae foederis cum eis gladio

cadent; quo in loco Provinciae recensentur secundum ordinem, quem habent in hoc orbe terrestri. Mitto alia plurima ad fluvios, montes , urbes, provincias M. Pertinentia, quae si ignores, ignorare te etiam necesse- est naturalia regionum, mores incolarum, & propterea numquam assequi poteris verum sensum Scripturarum. Mitto etiam multa , quae afferri possent Chronologica , necessaria omnino ad intelligentiam Scripturae . Distingue tempora , ajebat Augustinus, & habebis veritatem. Fateor, Profiteorque, a Theologo in Scripturis Perquirendas fidei veritates, & regulas morum: sed fatendum est etiam, praecepta vivendi & divina mysteria lucere T a nobis

145쪽

nobis ut ajebat ille circumvelata

varietate sacrorum Velaminum , Deumque docere nos supernaturalium essemitas similitudinibus essentiarum naturalium, & modos habitudinesque illarum

expressione numerorum, mensurarum , aliorumque ad Mathesim pertinentium. iccirco, ut Theologus suum finem assequatur & munus impleat, haec cognoscat oportet. VI. Quapropter non sine causa summi Interpretes egregiam operam naVarunt in explicandis rebus Mathematicis biblicis; hanc agnoscentes Mathematicarum utilitatem, seu potius necessitatem. Inter ceteros laudari merentur

Prado & Villalpandus, qui nobili Commentario Hierosolymitanum Templum illustrarunt: Joannes Buteo, qui scripsit opusculum de Arca Noe . Geographica collegere olim D. Hieronymus: saeculo elapso Iacobus Bonsterius , Ludovicus Maracci, quibus adde Christianum Adri.

146쪽

AD THEOLOGIAM UTILITATE. CAP. X.

Adrichomium, & alios permultos, quos omitto. Huc quoque diligentiam &studium contulere Auctores magni nOminis inter heterodoXos Samuel Reyorus, qui typis mandavit Mosaicam Mathesim : Leo Christophorus Sturmius Matheseon professor, in specimen amtis, ut ipse ait, applicandi Mathemati. cam divinis Scripturis, edidit Mare aeneum: Samuel Bochartus in opere, cui

titulus Phaleg & Chanaan, sacram Geographiam tradiavit; hujusque generis permulta habet in alio libro de situ Paradisi terrestris: cui par opusculum, Vel forte praestantius eruditione & elegantia , scripsit inter Catholicos clarissimus Daniel Iluetius. Sed cum tam multa scripta sint, supersunt tamen plura. Ego cogitaveram olim colligere cuncta, quae Mathematice scripta sunt in sacris Bibliis, ad instar operis a Blancano editi de locis Mathematicis Aristo. telis: sed varia & plura volenti obstant. Quod mihi non licet, rogatos Volo

147쪽

DE MATHEMAT DISCIPLINAR.

volo Mathematicarum peritos, ut ipsi perficiant, de Theologia expositiva praeclare dc optime merituri. Fuere qui de morbis biblicis, de plantis, de animalibus erudite egerint, alii de rebus physicis, qaarum meminit Scriptura, docte tractarunt; cur non & aliquis colligere & explicare aggreditur loca Mathematica biblica 8 Sed erit, certissime auguror, si studiosi sacrarum Scripturarum, agnoscentes quantum fructus ex Mathematicis disciplinis sint relaturi, intelligant, sua plurimum interesse, ut in ceteris Scientiis, ita in Mathesi non segnem operam Ponere. CA

148쪽

Theologo dogmatico utilis Geometria, qua dofenditur veritas Scripturae L demovctrina capacitate Areae Noeticae II. ex Chronologia ue Geographia asseritur Ecclesiae po- tectas judicanae de haeresibus privative quam tum ad L icos IIL ostenditur extensio J risdictionis Romam Pontificis IV. a do,r,na anahgismi deridetur objectum Averrciis contra Mundi incoeptionem , Di Mathemat, earum usus ad alia innuitur H I. IUnc siquid commodi afferant Theologo Dogmatico Mathematicae, Videndum est. Apelles quidam primo Marcionis discipulus, deinde a rigidissimo Magistro ob lapsum relectus, novae haereseos auctor, inter alios scripsit librum, cui titulus Syllogismorum: in eo Moysen aliosque Prophetas ridet . Audi Origenem hom. a. super A cae fabrica . Is dum assignare contendit, scripta Mosis nihiI in se divinae Sapiemtiae

149쪽

tiae, nihilque operis sancti Spiritus tam tinere , exaggerat bubusmodi dicta, V dAcit , nullo modo feri potuisse , ut tam breves alium c Arcae dicoeticae 2 tot animalium

genera, eorumque ciboS, qui per totum amnum sincerent, capere potuisset e stimodo, inquit, fieri potuit ictud spatium, quod scriptum es, ut quatuor saltem solos elephamios capere potuerit Z Et posea addit s com

sat ergo, Miam esse fabulam: quod si es ,

consat a Deo non esse hanc scripturam. Impudentissimum & dicacii simum haereticum possemus quidem jure nostro ac merito suo risu & contemtu rejicere . Ut enim optime Augustinus in re simili, hujusmodi generis homines sacrorum librorum contemnit auctoritas. Sed contemtum ille adscriberet impossibilitati solvendi nodum intextum . Quare respondendum est allatae oppositioni. Ipse Origenes acute & Vere respondet, sed subobscure, ut ejus sensus satis percipi a multis non potuerit. Augustinus

quae

150쪽

quaest. super Gen. putat laudatum Ρatrem, Velle, cubitum geometricum sex cubitis communibus, quorum quilibet aequatur sesquipedi Parisiensi, esse aciqualem. Secundum haec concludit. Si tam magna cubita intelligamus , nulla quamnio es tantae capacitatis Arcam fuisse , ut posset illa omnia continere. Sed immodica videtur longitudo eruditis recentioribus, qui talem cubitum non agnoscunt, aut certe in Arcae fabrica non censent adhibitum. Imo neque ipse Augustinus eumdem admittit, sed ibi loquutus est foecundum quorumdam opinionem: alibi enim eamdem quaestionem tractans,

in Geometria, ait, unum cubitum, quantum sex no ira, valere asseverant. Propius Veritati accedit alia responsio allata a S. Patre ibidem, nempe tria esse tabulata &c. adeoque multiplicari spatia, quod mox explicabitur . Ubi advertendum , Calmet non accurate pensitasse Verba es sensum Augustini: neque enim sancto v Docto- .