장음표시 사용
211쪽
. Syllogismorum duplex est modus insere di,prior eorum,qui directe concludunt,posterior eorum,qui indirecte. Ille syllogisniu; directe concludit,qui conclusionem itiseri, in qua Maior extremitas de Minori praedic tur,qualis est iste,Omne animal est sensibile. Omnis homo est animal, ergo Omnis homo
est sensibilis, ille vero concludit indirecta
qui conclusionem infert in qua minor extre- .mitas de Maiori praedicatur, ut omnis homo est animal,Petrus est homo,ergo aliquoa animal est Petrus. Eorum autem qui directo concludunt, quidam est perfectus, quidam a imperfectus. Perfectus est, qui nullius indiaget,ut appareat necessario concludere, idest qui conclusionem ita clarὸ,&dilucide neces, . fario infert, ut lumine ipso rationis statim eius robur in concludendo perspiciatur,ut in isto,omne animal est substantia, omnis homo est animal, ergo omnis honis est substantia. Imperfectus est, qui alicuius mutationis circa propositionem indiget,ut appareat necessario concludere,idesthui vere necessario concludit, tamen non id apparet, quin prius fiat aliqua mutatio, scilicet aliqua conuersio vel transpositio oppositionis, perquam ad perfectum reducatur,de qua reductione postea dicere oportet .
212쪽
Yllos moriam figura triplex est, iuxta his triplicem Medij eum extremitatibus dispositionenias. Prima in qua Medium alteri, extremitati subiicitur, & altera priniicatur, ut omne animal est substantia, omnis homo est animal. Secunda in qua de veraqueis extremitate praedicatur , ut omnis homo es animal, Nullus lapis est animal. Tereia in qua utraq; extremitati subijcitur,vio nis homo est eorpus, Aliquis homo est aniar ibat Sub qualibet autem figura varij sunt in logismorum modicum secundum quamli illarum multipliciter possint in quantitate, di qualitate ordinari propositiones. Sunt i men quaedam regulae omni figurς communes quas generaliter obseruare oportet . Prima. Ex puris particularibus nihil necessario, sequitur, idesti quando utraque praemissa est propositio particularis. vel Miatuin vir que particulariter supponit, tales praemissae erunt inhabiles ad inferendum aliqua conclusionem. Unde iste Syllogismus nihil valet. Homo est animal, Equus est animal, ergo Equus est homo. semper enim Medium debet in una vel utraque praemissa uniuers liter
213쪽
liter supponere. quod si fuerit aliquod complexum diuisiue,sufficiet ut una pars in una, altera in altera distribuatur, ut Omnis homo,& Equus currir,Sortes, & Brunellus h
-i Secunda . Ex puris negatiuis nihil sequitur id est, quando xtraqtie praemissa fuerit propositio.uegativa, nihil ex tali dis sitio. ne sequetur sormaliter. Vnde iste hilogis esus est nullus. Nullum accidens currit, Nullus homo est accidens, ergo Nullus homo
ii Dixi, sis aliter, quia aliquando infertur conclusio,sed id non prouenit. est: vx. ilogin
mi di propositiorum dispositione, sid pro
pter naturam quorundam Terininorum, qui adinvicem unus de altero negariti v ullus homo est lapis. Nullus E qu est homo, em in Nullus mirus est lapis - 0Tertia. Si aliqua:praemissarum suerit pa ticularis , concitisio debet esse particularis, ut in hoc Syllogismo, Omnis inusicus cantat. Aliquis, o est musicus; orgo aliquis homo cantat . tui inc autem Regulae id etiaobseruandum est,. ne aliquis terminus particulariter supponens in praemissis, uniuersi liter supponat an concitisione . Vnde iste Sylialogismus non valet .Aliqua substantia M est animal. oliasticiano animal, nrgo
214쪽
quis libmo non est substantia, nam Malar egiremitas supponebat in pr missis determinate, in conclusione vere distributive:Non austem valet a non distributo ad distributum . t QuartavSi aliqua praemitarum fuerit nogativa, Conclusio negativa erit propter has autem duas regulas dici solet, Conclusio se- quitur debiliorem partem , idest, particula ris,ueviiegatiua suerit aliqua praemissarum , talis erit conclusio. Qiiinta Medium non de betassiimi in conclusione 3 aliter: enim esset conclusio eadem cum una ex praemissis.Non enim valet. Omne animal est substantia, Om nis homo est animas, ergo Omne animal est substantia. Aliquando licet Medium in con clusione ponere ad seruandam proprietatem Iermini, ut Cognosco Petrum, & Petrus in Veniens, ergo Cognosco Petrum, qui venit et 'Non enim aliter valeret . scilicet , Cognos Venientem,tunc enim variaretur appellatio,& daretur antecedens verum, & consequens
De incipiis qui ins nituntur Dilogiseni persem i
de modis perfeciis prima figurae. .
D sunt principia naturali lumine perspecta,quibus humanum ingenium dis. sentire nequit, in his natuntur quatilar ma
215쪽
ei Syll6gismorum. concludentium directe primae Figurat,qui modi persecti ob id sunt ,
S ad eos caeteri reducuntur. Alterum principium est, Quicquid assirmatur uniuersaliter de aliquo lubiecto, amrmabitur de illo , de quo tale subiectum amrmatum quod principium vocant Dici de omni, in quo sundantur duae consequentiae persectissima,& syli uismorum duplex modus. Prior,quando praealcatum uniuersaliter assirmatur de subiecto uniuersaliter assirmabitur de eo de quo tale subiectum etiam uniuersaliter assirmatur , ut omne animal est substantia, & Omnis homo est animal, ergo omnis homo est
substantia,& iste dicitur primus modus figurae primae, scilicet Ex uniuersalibus assirma
, Posterior est. Quando praedicatum de ali quo uniuersaliter affirmatur, si tale subiectu
de alio particulariter affirmatur, etiam Npraedicatum de eodem particulariter assirmabitur, ut omne animal est vivens, Ali quod corpus est animal ergo Aliquod cor pus est vivens, Alterum principium est . ando uniuersaliter negatur aliquod prae
dicatuim ab aliqud subiecto, negabitur de eo etiam, cui tali subiectum competit,& hoc vocetur Dici de nullo, in quo fundantur duo modi syllogismorum' perfectorum. Prior est. inando praedicatum uniuersaliter negatur
216쪽
ab aliquo subiecto, uniuersaliter etiam negatur de omni eo, de quo subiectum uniuersaliter amrmatur, ut Nullum animal est lapis , omnis homo est animal, ergo Nullus homo est lapis. Posterior est. Quando praedicatum uniuersaliter negatur de subiecto, & subi ctum tale particulariter de aliquo praedicatur ab illo particulari illud praedicatum remouebitur,vi Nullum album est mζgrum, Α- liquis homo est albus,ergo Aliquis homo noest niger: Haec igitur duo principia per se nota quatuor modos perfectos constituunt in prima figura, ut primus sit uniuersalis assi ma tiuus , Secundo hoc collocetur uniuer salis negativus,Tertio particularis affirmativus, Quarto particularis negativus. Sic autem vocantur,quia per primum insertur uniuersalis affirmativa conclusio, Per Secundum Vniuersalis negatiua,Per Tertium Particularis affirmativa, per Quartum vero particu
laris negativa. Antiqui memoriae causa ca mina coposuerunt,quibus omnes utiles modi omnium syllogismorum cuiusque figurae
continerentur. Sunt autem ista:
Barbara, Celarent, Darii, Ferio, Baralipton. Celantes, Dabitis, Fapetao,Farisesemorum
217쪽
In quibus obseruandum est esse quatuor vocales, A, E, Lo, Per A, intelligitiir Vniuem salis affirmativa r per E, Unitierialis negati-ua,Per I, particularis affirmativa: Per Ο, particularis negativa. Similiter obseruandum est in singulis dictionibus esse tres Syllabas:si enim in aliquibus sunt plures, ultimae sunt metricaiisa. Per primam syllabam intelligenda est Maior, per Secunaam Minor, per Tertiam Conclusio. Duo prima carmina sunt pro prima Figura, in quibus, si respicias quatuor dictiones primas, iliuentes quatuor modos Syllogismorum perfectorum praedictos . Barbara, continet uniuersalem affirmativum , Celarent unitiersalem negatiuum,Daris,particularem assirmativum, Ferio, particularem negativum. Nec oportuit
distinxisse alios duos Modos, in quibus ex duabus uniuersalibus affirmativis inferretur particularis affirmativa,& ex duabus uniuersalibus, altera negativa, & ait a assirmati-ua,inferretur particularis negativa. Nam hi. modi sub Barbara,& Celarent, continentur ἔSyllogismus enim qui infert uniuersalem, potest etiam particularem stibalternatam iu-
218쪽
De modis indirecte e cludentibus in primara,c I de inutilibus modis eiusdem.
P Raeter quatuor praedictos modos pers ctos,sunt adhucin pri a figura alij quinque indirecte concludentes,sequetibus quinque dictionibus indicari. Primus est Baraliapion,Ex duplici iuersali astirmativa, co cluditur particularis affirmativa, omne ammal est substantia, omnis homo est animal, ergo aliqua substantia est homo . i' Secundus Celantes.Ex duplici Vniuersali, alteraauirmativa, & altera negatiua , co cluditur indirecte uniuersalis negativa.Nurulum animal est insensibile; omnis homo est animal . ergo nullum insensibile est homo. ,- Tertius est Dabitis. Ex maiori uniuarsali affirmativa, & Minori particulari assirmatis ira concluditur particularis affirmativa,omne album est curres, Aliquis homo est albus, ergo Aliquod currens est homo. i. Quartus ex Fapesmo .Ex maiori uniuersali affirmativa,&Minori uniuersali negatiua: concluditur negatiua coclusio particularis . Omne album est coloratum, Nullus coruus est albus, ergo Aliquod coloratum non est
219쪽
τ Vltimus est Frises amorum.Ex maiori particulari affirmativa, & Minori uniuersali negativa, concluditur particularis negativa, Aliquod nigrum est homo, Nullum album est nigrum , ergo Aliquis homo non est
--Sunt autem duae, regulae Modis omnibus persectis primat figurae conuenientes, quae in modis indirecte concludentibus non habent' uniuersialiter locum,quaru prior est. In Modis perfectis primae Figurae, Minori existenti negliua,nihil sequitur, Unde non valet,Omne album est coloratu, Nullus coruus est alubus,ergo Nullus coruus est coloratus. Huius regulae ratio est, Quia argumentamur 1 non
distributo ad distributum ex parte Maioris extremitatis , cuius signum est, si enim talis extremitas in Maiori distribueretur;estet Ologismus bonus, , sed talis propositio esset lcommuni modo loquendi aliena. Vnde ista
valet,Omne album est omne coloratu, Nullus coruus est albus, ergo Nullus Corvus est. Coloratus. Haec tamen regula non habet i
cum in modis indirecte concludentibus, in F apesmo enim&Friseismorum valet Min ri existenti negatiua , ut diximuS. . Posterior regula est. In primae figurae modis persectis, Maiori existenti particulari, ni chil sequitur .Vnde non valet, Aliquod colo ratum est albumi*mne nigrum est coloratu
220쪽
ΤςΣ B ER. ergo Omne nigrum est album. Huius regillae ratio est, quia Maiori existinati particulari, Medium in neutra praemissarum uniuersaliter sumitur, cuius si una est, si in una distribuatur, valebiti sed talis propositio erit inusitata. ut Aliquod coloratum est album,o in ne nigrum est omne coloratum ergo Omne nigrum est album. Haec etiam regula non
valet in Modis indirecte concludentibus, nain Frisesom. valet Maiori existenti partic lari . Ex his regulis simul cum prioribus Comemunibus colligitur, non posse esse in prima Fietura nisi quatuor modos perfectOS, nam duae propolationes quadrupliciter possunt secundum- quantitatem ordinari: aut enim utraque uniuersalis, aut utraque particularis, aut Maior uniuersalis, & Minor particularis, aut aior particularis,&Minor uniuersalis. Qiraeque autem harum secundum qualitatem possunt adhuc quadrupliciter disponi: quando enim utraque est uniuersalis, tuc aut utraque est assirmativa, & sic est primus modus utilis ad inferendum in Barbara, aut
utraque negatiua , & hic est modus inutilis equia ex negatiuis nihil seuuitur, aut prima est negativa, & secunda afirmativa: & iste, inodus est utilis in Celarent,aut maior est asi firmativa & minor negatiuat & iste est inutialis modus per priorem Regulam positam .