장음표시 사용
221쪽
Item,quando utraq. est particularis tunc aut utraq.est assirmativa,ves utraq. negatiua,vel prior assirmativa, & posterior negativa, vel prior negativa, & posterior affirmativa, & in his omnibus nullus reperitur modus utilis, quia ex puris particularibus nihil sequitur. Si vero Maior sit uniuersalis,& minor particularis, aut utraque assirmativa, & iste est modus utilis in Darij,aut utraq. negativa,& tunc est inutilis, aut prior negatiua,posterior amrm
tiua , & est utilis in ferior vel Maior est assii mativa & minor negativa, & iste est inutilis , quia in prima figura Minori existenti negatuua,nihil sequitur. Postremo potest esse Minor
uniuersalis,&maior particularis,aut utraque negatiua,aut utraq. assirmativa,vel prior as. firmativa,posterior negativa, vel prior negativa,& posterior affirmativa, & nullus es istis modis est utilis, quia maiori existenti particulari nihil sequitur in prima Figura. Unde solusupersunt quatuor modi, duo collecti ex prima combinatione,duo ali; ex tertia:qui modi
sunt illi praedicti, inclusi quatuor dictionibus primiS. De regulis secunda figura,er eius modis.
222쪽
tres Regulae speciales sunt. Prima. Quando Maior est particularis non valet Syllogisti us. Non enim sequitur, Aliquod coloratum est album,Nullum nigrum est album,ergoNullum nigrum est coloratum.Ratio huius est, quia ex parte Maioris extremitatis argumentamur a non distributo ad distributum. Unde si aliqua via fuerit per quam talis extremitas in conclusione non distribuatur,valebit Syll gismus,ut Aliquod coloratum est album, Nullum nigrum est album, ergo Nullum nigrum
Secunda. Ex puris affirmativis non valet Syllogismus,omnis homo est animal, omnis leo est animal, ergo omnis leo est homo, Huius ratio est, quia in neutra praemissarum Medium uniuersaliter sumitur,cuius signum est, si in altera distribuatur, valebit Syllogismus, Omnis homo omne animal est. Omnis leo est animal,ergo Omnis leo est homo. Tertia. In secunda figura semper conclusio negativa debet esse. Haec pendet ex illa Re- gula communi: Vna praemissa negatiua existenti,conclusio negativa erit. In secunda Figura quatuor modi utiles inueniuntur, selecti ex sexdecim modis,sicut in prima Figura. Designantur autem quatuor dictionibus primis ter iij carminis, scilicet, Cesare, Camestres, Festino, Barocco. Primus. Ex Maiori negatiaua uniuersali ,& minori affirmativa uniuer
223쪽
sali infert conclusionem negatiuan niue lalem directe, Nullus lapis est animal, Om 'nis homo est animal ,ergo Nullus homo est Iapis. Pqtiest hic indirecte conci udere,si Conueritens conclusionis inferatur,scilicet:Nullus I pis est homo. Secundus est Camestres.Ex Maiori uniuehiali amrmativa,& Minori negatiua uniuersa li in*rtur conclusio negatiua uniuersalis diarecte. Et quia negatiua conuertitur simpliciater, etiam hic modus potest indirecte conci
dere, omnis homo eit animal, Nullus lapi est animal ergo Nullus lapis est homo, vel imdirecte, Nullus homo est lapis . Tertius est Festino . Ex maiori negatiua . uniuersali, & Minori assirmativa parti utari sequitur Coclusio negativa particularis. Nullum iniustu in est bonum, Aliquis homo est
bonus, ergo Aliquis homo non est iniustus. Iste modu3 non concludit in directe, quia particularis negatiua,nec simpliciter,nec per a cidens conuerti potest. : Quartus modus est, Barocco. Ex Maiori 6
niuersali assirmati ita , N: Minori particulari
negativa. Conclusio inseretur particularis negatiua, Omne currens mouetur, Aliquis homo non mouetur, ergo Aliquis homo non est currens, Eadem ratione nec iste potest indirecte concludere. Posset praeter hos alius es Emodus concludens iudirecte, scilicet: Ex mar: tori
224쪽
iori affirmativa particulari,& minori negatuua uniuersali, quem modum diximus ineptu ad concludendum directe : Vnde valet, Alv. quod coloratum est album, Nullum nigrum
is album,ergo Aliquod coloratum non est ni grum,qiii modus correspondet Friseλm: qui erat in prima Figura, concludens indire, De unia Figura, RauER. o Modis eius. cap. VIII.
TErtia figura est in qua Medium utrique
extremitati subijcitur,duo autem et i sunt. Alterum est, Minori existenti negatiua nihil sequitur, unde non valet, omne animal est corpus, Aliquod animal non est lapis ergo Lapis non est corpus, Ex parte enim Maioris extremitatis arguitur a non distributo ad dustributum,cuius signum est si in conclusion non distribuatur maior extremitas, valebit, ut omne animal est corpus, Aliquod animal non est lapis,ergo lapis non omne corpus est. Alterum est, in Tertia figura semper conclusio est particularis.Unde non valet Omnis homo est rationalis, omnis homo est animal,ergo omne animal est rationale, Arguitur enima non distributo ad distributum ex parte Minoris extremitatis cuius signum est, si illa minor extremitas distribuatur, valebit syllogismus,sed tales propositiones essiciuntur de im
225쪽
eonintomodo loquendi. Vnde valet, Om nis hi m est rationalis, omnis homo omne
animi est,ergo omne animal est, rationale. s.
In tertia Figura sex modi utile: inuenium tur, significati ultima dictione tertij carmianis, scilicet Darapti & sequentibus. erimus igitur est in Darapti Ex v aq. praemissis uniuersali affirmativa sequitiir conclusio particularis affirmativa. Omne animal est shbsta
tia, omne animal est sensibile, ergo liquod sensibile est substantia. Secudus est. in Felapta Ex praemissis uniuersalibus Maiori negatividi minori affirmativa insertur Corclusio particularis negatiua,Nullum anima ' insensibile, omne animal est corpus,ein ' quod corpus non est insensibile. Τert s est in Disamis, Ex maiori partic lari affirmativa,& minori affirmativa uniuersali insertur conclusi assirmativa particul ris. Aliquod animal currit, omne animal est substantia,ergo aliqua substantia currit. Qirartus est in Datis. Ex maiori uniuersalia firmativa: & minori particulari affirmatiua infertur conclusio particularis affirmati-ua. Omne currens mouetur, Aliquod currens
est homo,eris Aliquis homo mouetur. Quintus est in Boccardo. Ex minori assi maliua uniuersali,& minori negativa particulari insertur conclusio negativa particularis. Equus non est homo, omnis equus est ani-N 3 . mal
226쪽
matergo Aliquod animal non Sextus est in Ferison. Ex maiori uniuers Ii negativa'& minori particulari affirmativa sequitur conclusio parti laris negativa, ulla arbor est animal, Aliqua arbor est corpus: ergo Aliquod corpus non est animal. Ettiam in hac figuris' logismi indirecte cocludunt,quorum conchasiones simpliciter c nerti possunt, quales sunt tres existentes in Darapti,Dianais, Datisi Ix his omnibus patet, undeviginti modos esse' utiles, nouem ex . prima figura, quatuor ex secunda, sex ex tertia . Patet etiam in prima figura concladi omnia genera propositionum scilicet, uniuersale affirmativam,Vniuersalem negatiuam,&particulares affirmativam &negatiuam. Ins eunda vero figura solum uniuersalem,& pa ticularem negativas, in tertia particulares affirmativam,&negativam. Patet etiam inter omnes propositiones particularem negatiua pluribus posse modis syllogirari. Concluditui enim directe in uno primae & duobus modis secundae,& tribus tertiae figurae. Post hanc paUticularem assirmativam, concluditur enim in uno primae & tribus tertiae. Post hanc, uniuersalem negatiuam, quae solum in uno primae duobus secundae concluditur. Vltimum locuhabet uniuersalis assirmativa, quae solum strulogizatur in Barbara .
227쪽
De modis reducendi otii mos imperfectos ad ,
SVperius syllogismos imperfectos ad per
sectos quisbium sunt quatuor primae mgurat reducendos esse diximus, ut eorum Vis re, in eoncludendo rebur magis innotescat, . prius tamen modum,qu6 id fiat,tradere oportet: Fit autem dupliciter ista reductio aut per ostensionem,aut ad impossibile.Reductio per ostensii 'em, est cum 'aliquis syllogismus ' ex illis inipersectis per conuinionem alicuius propositionis per eosdem terminos fit in alia quo ex quatuor perfectis, ut si fiat svllogis mus in Cesare, Nullus lapis est animal, omnis homo est animal, ergo Nullus homo est lapis r reducitur ad celarent ostensiue,nemset per simplicem conuersionem maioris, fic, Nullum animal est lapis, omnis homo est animal,ergo nullus homo est lapis.Vtimur avia te hac bstensione,ut manifestemus conclusi ries syllogisinorum optime sequi ex suis praemissis. Vis autem probationis in hac regula consistit: χ:cquid sequitur ex consequenti
bonae consequentiat, sequitur etiam ex antecedenti. Cum igitur sit bona consequentia a Conuersa ad conuertentem, quicquH sequitur exc iuertente,etiam sequetur ex conuer sa. Talis autem conclusio sequitur ex co 'N uer-
228쪽
Dertente,ut manifeste patet in syllogismo perfecto, ergo eadem conclusio bene inferebatur etiam ex conuersa, quae erat praemissa syllogismi impersecti. Reductio ad impossibile est, cum ex contradictorio Conclusionis cum aliqua praemissa insertur Contradictorium alterius Praemissae, & hoc in syllogismo persecto. Fiat enim sillogismus in Barocco, Omne sensibile est animal, Arbor non est animal, ergo Arbor non est sensibilis. Si sumatur Contradictorium Conclusionis huius pro Minori cum eadem Maiori, inseretur in Barbara cotradictorium Minoris praecedentis,ut Omne sensibile est animal,omnis arbor est sensibilis,ergo omnis arbor est animal. Vsus huius reductionis est,cum quis negat conclusionem praedicti s logisini concessa Maiori,& Minori, existimans consequentiam non esse bonam,ob id i.praemissas posse veras
esse, conclusione existente falsa. Tunc aduersus huiusmodi hominem sumendum est contradictorium conclusionis,quam negat,quod
tenetur admittere tanquam verum, cum duo
contradictoria simul vera non sint,& illud ide . Contradictorium simul cu una ex praemissis concessis inseretur Cotradictorium alterius praemissae etiam concessae in modo perfecto, quem non possit ipse negare, ut teneatur admittere duo contradictoria, quod est maxime
229쪽
abserdum, vel consequentiam priorem assi mare & probare V bonam,cum non possit cosequens illius esse falsum, ante cedente existente vero: Verbi gratia, in syllogismo praedicto concedit quis, Omne sensibile est animal, ambor non est animal, negat autem conclusione arbor non est sensibilis,lunc argumentor,CΟ- tradictorium igitur erit verum, nempe, Omnis arbor est sensibilis, cum eadem igitur maiori, quae data est vera, in sero in syllogismo persecto contradictorium minoris, sic, omne sensibile est animal, omnis, arbor est sensibulis, ergo omnis arbor est animal ; svllogismus hic in Barbara evidenter colligit ex pr missis veris c clusionem veram, quae est contra. dictoria minoris concessae ut verae, non igitur dandum fuit contradictorium illius csiclusionis verum esse. Ecce quo pacto conuincitur, Conclusionem inBarocco non potuisse esse falsam,praemissis existentibus veris, ex quo constant talem syllogismum esse argumentati nem bonam, cum non possint praemissae verae
esse conclusione falsa. Hi igitur sunt duo modi syllogismos reducendi ad quatuor illos persectos primae Figurae: Demodo, quo sit uti Imperfecti ad Perfectos re
ini autem syllogismi, & quat ter . ' ad
quos persectos reducantur, manifesta
230쪽
dum est. Omnes igitur syllogissimi cuiusque ,
figurae, reducuntur ad illos quatuor primos perfectos primae, sed non eodem modo, nec omnes ad unum, quod ut facilius intelligatur, notandae sunt quatuor consonanteS, quae
in dictionibus praesicriptis reperiuntur, pruma , quae' est in principio cuiusque dictionis,& haec denotat talem syllogismum reducendum esse ad modum perfectum, qui tali litte ra incipit,vi qui incipit in C, ad Celarent,qui
rij.Vnde Cesare, Camestres,Celanres,ad C ἰlarent reducuntur: Barocco, & Boccardo,ad
Barbara, Festino.Ferisson, Fapesmo,Felapion, ad Ferio, reliqui ad Darij. Est etiam,s, & haec
denotat talem praemissam . vel conclusionem significatam per vocalem praecedentem, uertendam esse simpliciter, ut Cesare, rati ne primae , nempe C, indicat reducendum ad Celarent,ratione, S, notatur, Maiorem, quae significatur per Et ante S, conuertendam sim-'pliciter. Est etiam, P, & hqc notat conuersi rnem per accidens praemisia notatae in vocali , praecedenti, ut Darypti denotatur,ut conue tatur ad Darij per solam conuersionem ML noris, ubi est,'per accidens. Est praeterer , M, & haec denotat transpositionem praemis serum, ut ex Maiori fiat Minor.Denique est, C, Si notat talem modum reducendum per