장음표시 사용
251쪽
stenti de necessario siue maiori,siue minori,&altera de inesse sequitur de necessario. In Te tia vero figura si fuerit uniuersalis negativa de necessario sequitur Cones usio necessaria, ut in Felapion,& Ferison,quando utraq; affirmativa sit uniuersalis, ut in Darapti, siue sit maior, siue minor,sequitur necessaria: si alte ra particularis, ut in Visam is,& Datisi, si uniuersialis fuerit necessaria, sequitur conclusio alijs modis non contingit in his figuris. Tertia Conclusio. In prima figura, utraque' contingenti in quatuor modis sequitur conclusio contingens,&in eisdem modis etiam sequitur, quando utraq. est negativa vel minor sola, sed impersecte. Dico imperfecte, quia opus est prius coniter tere Minorem negativa in affirmativam,vel utram q. negatiuam in affirmativam, quod licet in Contingenti, ut superius diximus. Vnde sequitur, Contingit nullum album currere, contingit nullum homine. esse album, ergo Contingit omnem hominem currere, sed imperfecte sequitur, quia
debemus mutare utramque negatiuam in a
firmativam, ut clare, manifeste sequatur. Similiter in alijs modis, Minori,vel utraque cxistenti negativa. Quarta Concitisio. In prima figuram ei
dem modis quatuor seruata eadem qualita- te,& quantitate, propositionum, maiori existenti de Contingenti, di Minori de inesse, se
252쪽
αa LIBER quitur conchisio Contingent is speciat iter dicit: at contra. Maiori existente de Inesse, It Minori de Contingenti, tam assarmatiua , quam negativa, sequitur concluso Contingetis non specialiter dicti, sed communiter, scilicet pro possibili, & inesse sumpti, ut facile erit exemplis ostendere. Quinta Conclusio. In eadem prima Figura idem iudicium est de inesse necessario, &de Inesse solo, ut si Maior Contingens, & Mi- .nor necessaria, sequatur conchisio Contingentis specialiter dicti, scilicet pro eo quod potest esse, & potest non esse, at si Maior de necessario.& Minor contingens, siue affirmativa siue negatiua,Conclusio erit contingentis generalis. Quod si necessaria fiterit maior,& negativa, potest inferri conclusio de Inesse,ut ne cessario,nullum intelligens est equus,Contin. genter omnis homo est intelligens, ergo nullus homo est equus . Sexta Conclusio pro secunda figura. Ex viaque contingenti in secunda figura utcunque disponantur nihil sequitur, nec quando negativa est contingens, & affirmativa necessaria, ves de inesse. At quando affirmativa est contingens,& negativa necessaria, vel de Inest , . sequitur conclusio contingentis generaliterdicti, ut necessario nullus equus est homo,C6 tingenter o me currens,est homo, ergo Co tingenter nullum currens est equus.
253쪽
Septima Concliuio, pro tertia figura.Ιn tertia firra, ex utra pie de Contingenti sequbtur conclusio contingens,& ex una de Contingenti,& altera de Necessario, vel de inesse, si contingensiaerit illa, quae est Maior in reductionein figura prima erit conclusio Conti gentist specialiter dicti si vero Herit in redii- Gone Minor, erie Conclusio contingentis generaliter dicti. si .
Desse ΟΡpotheticb. cap. XVII. de Syllogismo simplici hucusq. x latius disseruimus siseres ut de Syllo imo h=m hetimi moductionis modo aliquid ultingamus . Est igitur*llo sinus hypotheticus,qui ex altera aut utraque praemina constat Mothetica. THuiuq tres inunt imaecipuae species secundum hypotri Eselis' νωρ tio nes,ex quibus conficitur. conditio mesis, Copulatiuus; istinue itius'Conditiona
lis est,qui ex praemissa constat conditionali ιvt fi isthico dies est, sed siil lucet , ergo dies est.Fiunt autem in histe duo modi vii iismorum,quidari procedunt Oh miori conditisfiali,& ipsis Anteeedenti solo pro Minori ad positionem iusdem consequentis in conclusio ne,ut si est hominest animal, sed est homo,ergo est animalint haec prima figura horu Syllogismonam esse potest, subquaquam
254쪽
fiant inodi,nam Conditionalis potest habem utranque partem assirmativam, di tm est pr. 'mus modus,ut si sol lueet dies est.sed ibi Iumtergo dies est. Aut utranq. negatiWas' dum est Secundus minius, ut ii non est nimal no est homo, sed non est aolmai. ergo non mo, aut priorem assirmativam,' ae posteriore negatiua,& timc est Tertius modus,ut stς , est stigus no est, sed aestas est,ergo stigiis siqnest:Aut priore negatiuam,posteriore affirmatiui se iis est Quartus modos,ut si non ψ,sanu,est a gru,sed no est fanum, ergo est aegrum.
Quidam alis syllogismi sum,in quibu*
ta conditionali Maisci,& opposito consequktis pro Minori, infertur mmm Antecridentis pro conclusione,id -p0sterior fig ra ho rum dici potest, sub qu lij sunt. quutuor modi similςs priaece lanx iis:aut e est
tota assi su j, v si est homo ,: est animal, sed non est nimal, ergo non est homo:μut i ta negatiua,ut si ini non luce dies non est,segdies est,ergo solducet: aut prior assirmativa, i & post tortis auu , vel contra, ut superius
Est alliis Fyllmismus Hypotheticus, qui
dicitur Copulativus, quia ex copulativa propositione procedit: Sunt autem tres lividi horum, praesertim in copul liuis negatiuis , id est in quibus negotio ipsam partium connexionem Dina . .Primus m*dus quando copu-
255쪽
Iatiuae partes non habent aliam negationem, quam eam,quae totam ipsam negat, tuc enim valet a tota copulativa pro maiori cum una parte affirmativa pro minori a alterius ne- ' gationem ut non homo currit simul, & sedet, sed currit,ergo non sedet,vel etiam, sedet e go non curriti a Negativa autem non valet ad affirmativam, non enim disictu Non currit ergo sedet. Secundus Modus est,quando utraque pars habet aliam negationem praeter negationem totius, tunc enim valet a tota copulativa, de una negetione ad alterius affirmationem, ut γήon homo non studet, simul & non legit,sed non studet ergo legit, vel etiam,Non legi errgo studet, contra non valet . Tertius Modus quando una pars habet negationem altera non,tunc enim valat a tota copulativa,& parte assicinatiua ad parten snegatam,ut non homo currit,& non mouetur
sed currit, ergo mouetur. Hi sunt modi in c putatiuis negativis,nam in affirmativis non νfiunt syllogismi sed consequentiae quaedam is, omnis enim affirmativa copulativa infert quamlibet sui partem, siue ambae partes sint affirmativae,siue negatiuae,siue una affirmatiua altera negativa, ut homo currit, & leo est sertis,ergo homo currit, & ita in alijs omniabus poteris singulas partes per se inferre.
256쪽
positione constat disiunctiva, in hoc autem a procedimus semper a tota disiunctiva cum una parte ad oppositam alterius, vel cum OP posito unius partis, adpositionem alterius partis, verbi gratia, aut est dies, aut est nox, est dies,ergo no est nox,vel aliter,aut est dies, aut est nox,non est dies,ergo est nox, hic auteargumentandi modus fit indisiunctivisam malivis, siue utraque pars sit astirmativa,siue utraque negata, siue prior aflirmativa posterior negata: Vel contra prior negata posterior affirmata: semper tamen debemus procedere vel ab una parte ad oppositam alterius, vel ab opposita unius partis ad alteram partem. Vnde valet quando utraque pars est ne gatiua,Aut non est sanum,aut non est aegrum,
ted est sanum, ergo non est aegrum, vel aliter non est sanum, ergo est aegrum. Idem fit quando utraque assirmativa.& quando altera etiaest assirmativa Possunt autem duae figurae harum distingui,sicut in Conditionalibus, altera in qua pro Minori ponimus priorem partem disiunctivae,aut oppositam eius, pro consequenti vero posteriorem, aut ipsius oppositam. Altera contra, in qua pro Minori posteriorem partem,aut eius oppositam ponimus, pro conclusione vero priorem,aut eius Oppositam,qui omnes Syllogismi in eo fundantur, quod superius diximus, disiunctivam esse veram,cuius una sela pars est vera, reliquas fal
257쪽
sas. Ex his, multi colliguntur disiunctivorum Syllogismorum modi, quos per hanc artem ,& regulam iacile erit diligenti lectori, & admodum utile inuenire,& singulos persedia stribuere. Qui plura de istis Syllogismis viderire cupit Boet. legat peculiariter de his tra.
De reliquis speciebus autumentationis.
c uperes ,ri breuiterquid aliae argument otionum species sint explicemus: Enthymema,ut Boeti assierit,est oratio,in qua non Ο-
rubus praemissis propositis, festinata insertia conclusiri,ut homo est animal, ergo homo est corpus dicitiar etiam truncatus Syllogismus, quia ei deest aliqua praemissa, uvide ad Syll gismum reduci potest per additionem illius praemissae,quae deest: Reducetur enim illud Enthymema sic ad syllogitanm, Omne animal est corpus,omnis homo est animal, ergo Omnis homo est corpus. Inductio,quam alij Enymerationem vocant.est ab inferior us ad si perius progressio, ut iste ignis calefacit, & ,ste ignis calefacit,& sic de singulis, ergo omnis ignis caleficit. Fit etiam aliquando induinctio non a singularibus, sed a rhinus comm nibus,ut homo sentit,leo sentit,& reliqua animalia, ergo omne animal sentit. Aliquando I P 3 pro
258쪽
procedimus negatiue, aliquando afrmati ne de quibus superius diximus in libro Te tio. Hic autem attendendum est,ut omnia in seriora quoad fieri possit enumerentur. Exemplum est ab uno singulari ad alterum propter aliquam similitudine illatio, ut Deus pepercit Niniuitis poenitentibus, ergo & no bis parcet, si poenitentiam agamus. Potest exemplum aliquando a duobus, vel tribus,singularibus sumi,semper tamen obseruanda est aliqua similitudo inter ea, in cuius virtute vinnum singulare ex altero colligatur. Exemplo & Enthymemate frequentius Rhetores, sicut syllogismo, & inductione dialectici utuntur . Haec sunt,quae de argumentationibus,praese tim de syllogismis, Dialecticae studiosos pra discere oportet ante Aristotelis doctrinam , postea fusius,copiosius,ac exactius ista perce
259쪽
De Loci de sella cijs syllogismonrni.
isma,& materia tan S quam duplici parte intrinseca per il ncitur: Fo dispositio, & orcsin i lio duarum Flopositionum inter se secundum dimitam quantitatem, & qualitarem trium terminorum diispositionem qua abundE in libro arto Ioduli semiis. 'proxima propositiones isti ea qui bus constructus autem in dupluidifistrentIHe haben ς qu edam enim sund Neacessariae, quae sine eas
260쪽
332 LIBER genus nempe; aut dif-nfra definito praedi
caturr ut homo est animal rationale , homo
est animal,homo est rational is. Similiter ille, in quibus aliqua inseparabit Noprietas de suo subiecto praedicatur, ut homo est risibilis equus est hinnitalis, album est dis regativum visus, ignis est calefactivus. similiter, & ille, in quibus acti'us,de suis proprijs causis praedicamus, ut animal rationala est risibile', sti-giditas congregat, calor separat. Has omnes propositiones Necessarias vocamus. Quae- dam aliae sunt,quae probabiles dicuntur ,quasi probatae, & receptae vel omnium consensu, vel plurimorum, vel sapientum,& horum,vel ', omnium, vel plurimorum, vel maxime prinbatorum. Sunt enim quaedam propositiones. quarum non est ea evidentia, quin possit intellectus eis dissentire, tamen receptae sunt iam ab omnibus tanquam verae, ut Figulus figulum odit: omnis mater diligit filius suum: Amicis est benefaciendum. Aliae plurimis,
ut Diuitiae sunt parandae. Honores simi ex petendi. Aliae ab omnibus sapientibus, ut ex
nihilo nihil naturaliter fit. Sol est maior ra. Aliae a plurimis sapientibus, ut non sunt infiniti mundi ; non est corpus indivisibile. Plura sunt .rerum principia. Vae enim olim receptae fuerunt a plurimis philosephis, qu suis non omnibus, Aliae a paucis, sed celebe , rimis, ut Ideae non iunx. qIun sybstantiat se praeter