장음표시 사용
261쪽
praeter elementa: Visus fit per intus susceptionem.Ηae enim a Pe ripateticis probantur.Omnes hae propositiones probabiles sunt, non quia verae,aut falla sint: sed quia pro veris re . Lipiebantur, & nulla videtur ratio euidens in contrarium. Sunt etiam ct aliae probabiles , quae ex istis aliqua via deducuntur , quas ali qui probabiles mediatas vocant. Ex. his igitur utrisque propositionibu) fiunt syllogismis quemadmodum enim eadem forma circuli , aliquando in aere, aliquando in auro,vel in a- ilia materia fit ita,& eadem serma, & ligura syllogismi,aliquando propositionibus nςcesi rijs applicatur,aliquando vero probabilibus, ut si sumas propositiones has necessarias, Omne animal rationale est risibile, Omnis homo 'est animal rationale,ergo omnis homo est risibilis. Syllogismus conficitur in Barbara . At si sumas has probabiles, Omne quod est bonuexpetendum est,Omnes diuitiae bonς sunt,erso, Omnes diuitiae sunt expetendae eadem fit in Barbara, sorma. Si igitur materiam ipsam syllogismi consideramus, duas syllogismoruspecies constituemus: tu illorum,qui ex necessarijs conflantur,& hi Demonstratiui:& eoru
qui ex probabilibus,& hi Dialectici, seu Topici dici solent.
262쪽
DEmostratio Syllogismus est,eat neecesmrijs propositionibus propri1 Conclusionis causam exprimentibus compsitus. Di
enim necessaria sunt ad hunc Syllogissilium hqui Demostratio dicitur: alterum,ut ex necessarijs confleturr ille enim, qui ex probabilibus, a ut illis propofitionibus quae non ne si sariae sunt, componitur: demostratio nonaest. Al terum, ut praemisis causa propria c mesu sonis sint: ideae,in praemissis contineatur causa vera, propter quam cohelusionis praedica- tum subiecto inest. Propter haec igitur quos ista demostratio est, omne eompo in ei contra ijs corruptibile est, omne mixtiit corpus est ex hontra ras compositum. ergo omne mixtum corpus correuhibile est. - es enim hae propositiones necessariae sunt, causa, quare corpus mixtum cor ptibila in in praemissis exprimatur, nempe q'ia ex contrarijs copmositum est. Quo fit ut in D minratione hi termini tres concinunt,Maa extremitas ι & haec est aliqua propriet iis de subiecto insistranda: ipsum suf*- weXtremitas,& causa proprietatis in se biecto, ipsum Medium. Fit aliquando demonstratio cum medium est aliquis esse rivi haec non
263쪽
simplicitet' demonstratio dicitur. Hic Syllo gismus qui demonstratio simpliciter dicitur;
est adeo emcax,& validus, non quamcumque cognitionem Conclusionis demonstratae efficiat: sed claram, certam de infallibilem, quae dicitur Scientia: ac propterea Demon- . stratio est Syllogismus faciens scire, & Scire proprie, est rem necessariam per propria causam cognoscere. Syllogismus Dialecticus, est Syllogi sinus ex probabilibus consectus, Non oportet autem 't semper ex utraque praemissa probabili procedat: aliquando enim ex v-traque probabili fit, ut omne bonum est amplectendum,Labor est hontis,ergo est amplectendus, Alyuando fit ex una probabili, ex altera necessaria, ut omnis virtus est anteponenda diuitijs,Iustitia est virtus,ergo Iustitia est anteponenda diuit ijs: Maior probabilis quidem, Minor tamen necestaria, sicut homo est animal. Hic Syllogismus non est adeo efficax, sicut prior, non enim scientiam conclusionis facit, sed opinionem, idest, cognitione quandam non admodum claram, certam, &inetallibilem: secundum quam aliquando de cipi possimus. Quod enim opinione tenetur, errori expositum est. Tali Syllogismo utimur circa quamlibet questionem dubiam, seu problema,probabiliter partem utraque proban do. Est enim Problema, quaestio, seu interrogatio contradictionis alicuius utrunque par
264쪽
rem ample ctens Ni an diuitiae sint breve, nee, ne, an scientia praestet sanitati necne, an honor sit anteponendus famae necne. Horuntiis tranque partem probabiliter Dialectico syllogismo disputamus. Quaedam enim logicae pars,quae Topica dicitur,ab alijs autem Di Iectica, methodum, & viam docet probabit, ter circa quamlibet problematis partem disputandi,in qua quaedam communes regulae, di Notae continentur , ex quibus argument rum copia seppeditatur, quae in praesenti breviter & clari tradenda suscipimus. Quid Loeus er Gotu ex ingerinasi .
Locus est argumenti sedes. Analogia, seu, similitudine sumpta a loco corporum,ut
enim locias continet corpus, ita id a quo gumenta extrahuntur tanquam in eo contenta,locus dicitur. Ideo aliter etiam definiri s leti nempe, Locus est id,a quo ad propositam quaestionem conueniens trahitisse argumentiu Praeterea,quemadmodum res occultae, & a sconditae maxime loci in quo sunt ostensione inueniuntur:ita argumenta,his quos locos vocant,cognitis apparent, ac propterea loci dicuntur. Vnde definiri etiam solet, Locus esti nota commanis euius ad Miltu, quid in unaquaque reprobiale sit, inueniri potest: ac si
265쪽
riarius diceretur. Est signum quoddam commune argumenta ostendens, quibus probabiliter circa res disputare possimus. Tandem quemadmodu in locis varijs, varia procreantur,& pro locorum diuersitate ditieris producuntur,ita non omnia argumenta,quae circa
res fiunt,ab eodem sonte procedunt,sed a diuersis: ac ideo haec, Loca vocantuP. Locus duplex est,alter, qui dicitur Maxima, alter , . Disserentia Maximae. Locus maxima propositio uniuersalis per se probabilis,cuius veritati multae argumentationes Dialecticae innituntur, verbi gratia fiant istae argumentationes Planta est vivens, ergo Planta est corpus animatum . Iustitia est virtus, ergo Iustitia est habitus bonus. Concha est animal, ergo Est vivens sensibile, omnes hae, & similes, bonae sunt. QAod si petas, cui innituntur omnes hae, respodere oportet,lias omnes huic inniti principio. De quocumque praedicatur definitio, de eodem & definitum potest praedicari.Talis . propositio Ma xima dicitur. Aduerte igitur partes definitionis: Dicitur propositio uniuersalis: quia maxima non solum est pro una, aut 'altera argumentatione sed pro multis circa quamcumque materiam, ut secundum praedictam maximam poterit argumentari in omnibus definitionibus quarumcumque rerum.
Additur: per se probabilis: quia tales Maximae Dialecticae non probantur, cum nullam
266쪽
sitionem,ad earum probationem , sed per se sunt probabilissimae, & multae ex eis stini nocessariae. Additur vltimo, cuius veritati mul tae argumentationes dialecticae innituntur: ut intelligas, has Max as non este sumendas ut
partes argumentationum, tanquam maiore,
aut minorem:sunt enim extrinseca principia, quae argumentationem non de necessitate coponunt,sed ipsam corroborant,& probare fa metunt: quibus sublatis tales argumentationes
nullius prorsus ponderis essent, ac propterea Maximae dicuntur, quasi supra Minores Maiores,quae sunt Syllogismorum partes Locus disserentiae maximς est, in quo inter se plures maximae distinguuntur & separantur,non enim omnes sunt eiusdem rationis,quaedam enim argumenta unius rationis,quaedam alterius procreant, unde varie nominantur, ac tales denominationes dicuntur Loci ditarentiqmaxima', ut a Contrarijs dicitur locus, a quo ducuntur argumenta probantia rem per sua contraria. A de finitione,a quo ducuntur argumenta probantia definitione, similiter aca sis,abe sinibus,&c. Sicut autem sub una maxima multae argumentationes concludunturrita& sub una differentia maximae plures maximae continentur,ut sub hoc loco a definitione continentur vlures maximae, nempe, Det quocumque piratalicatur definitum,de eodem. a &d
267쪽
& definitio . Quod praedic tiar de definitime, etiam de definito:& aliae,de quibris dicemii ,
Ut autem quomodo tam distoreiariis liceat sumere Coghoscamus, tres termini in his argument itionibus sunt aduxxtendi, Medius, MMnor extresiast/s, Maior. Hi autem coῆnxi stuntur, si talis argumentatio, quando Mis gismus non si erit, ad eum reducatur,Cum en thyinem ta,&, inductiones ad syllogismi mrmam reduci queant,ut Aristot. docet. Verbi gratia, Animal rationale est risibile, erg' homo est risibilis. Risibile est .Maior extrem LM: anialgi rationale te rininus est medius s
cum, a quρ argumentum procedis: cognoscgrimis,inspis leo usqst ter ininus Medius ,& a leo denominandus est i v : ve si inferens est 'definitio. ocus dicetur a definitione: si de si nitum, a definito, si caus a Causis, si esiectus, abessedibus Sisic de rςliquis, i i 'Locus disserentiae maximae triplex est ing*nerali.Inter riri, Externus,Medius. Internus
des nitionem per definitum,vel pςr ea,quae comitantur substantiam rei. Externus es ,a quo g menta petuntur, quae probant rem p extrinseca,& repugnantia. Medius,a quo adgumenta sumuntur, quae rem per ea, quae nefmnesuo intrinseca, nec omniso extainst fund
268쪽
, probant, ει quibus sigillatini vires
I Ocns intrinsio, exest, Altera Suia
stantia rei Alter oeconmmitantibus substantiam. Locus a substatia-a'uo argum,ta ducuntur,quae rem per ea, quae sunt substitin Noe ipsius, veleam significiint,probant. Estautem locus triplax. a Definitione, & definito a Descriptione,& descripto, ab interpraetati ne& interpraelato Locus a Definitione bitudo definitionis ad definitum , secundula
quam definitio ipsum definietis fert sempersicum. camus autem hic definitioneni omnem inexpilaamem naturm ei quae sunt de substantia ipsius: qualis est definario quae datur peri & disserentiam, et, per eas partes,quae sunt rei substantia. Ab hoe autem loco simuntur quatuormmi argumε Indi, quatiar Maximis innixi duo ex parte ubie sti quastionis,duo ex parte praHicati,nsequa. Ho,aMinlata sit virtus: potest inno probari ais rei se est parte subteisti, ponem eo ipsius desiliri mem, scilicet, habitus tr iniens cuique quod suum est, est virtus, ergo Iustitia est virnisi Alter modus est negatiu ad probandam oppositam partem adhuc ex parte subiecti: Habitus tribuens cuique quod ρ est, intrestrittiun, ergo iustitia nonis.
269쪽
Q VI TV s. I a prior fundatur in hac maxima. icquid prae
.dicatur affirmative de definitione,afficinabi turde desinito'. Posterior in hac Quicquid negatur de definitione, negatur de definito. Ali; duo uiudi stim ex parte definitionis pra dicati, alter affirmativus,sic,Iustitia est habitus bonus, ergo Iustitia est virtus: Alteria gativus idem negando. Est autem Maxima prioris. Pe quo a ffirmatur desinitio affirmatur definitum,posterioris vero . A quo negatur definitio', etiam defitutum negatur. Alia quando conuerso modo per definitum definia -tionem probamus, & locus dicitur a definia to, & iunt tot modi argumentandi fundati eis
siem maximis mutando terminOS, nempe.. od affirmatur de definito,etiam de dennNitione: Quod negatur simili ratione. Idem ex parte praedicati. Locus a Descriptione est Gmilis texe loco a definitione, hoc uno dempto quod loco definitionis sumimus descriptio- , nem, S locus a definito similis est loco a d, 'scripto. Vocamus autem. Descriptionem, orationem explicantem rem non per differentias iubstantiales sed per accidentia propria, quae passim Ununtur loco differentiarum,
cum differentiae ipsis plurimum occultae sint quo definiendi genere fere semper Oratores utuntur,definiunt enim, seu describunt hominem esse animal bipes,magni cerebri, erecta iacie. Sunt similes modi argumentandi,sim, Ies
270쪽
res etiam maxime mutatis terminis. Tertius Iocus ab interpraetatione, est autem interpretetatio non rei, sed nominis explicatio, ut philosophus est amator scientiae, Theologus , qui Deo loquitur , εe similes, quae cum suo intem praelato recurrunt,& conuertuntur.sunt aute& in his ijdem argumentandi modi, & maximae terminis mutatis, quas omnes mavi mas describere, lectori erit facili imum. Ad hos locos descriptos reducuntur alii quia modus.iadem argumentandi est. Sub loco a Definitio- me est locus a differentia,sub loco a descriptione locus a proprio, sub loco ab interprietatio ane locus a senon imis,& locus a Conuistibili-hus: synonima dicuntur diuersae voces eande prorsus rem significantes,ut ensis,& gladius. Conuertibilia vero, quorum unum de altero ad inuicem vitiuersaliter praedicatur, ut flebile,risibile,omne enim flebile est risibile,& om ne risibile est etiam flebile, sunt etiam in his eaedem Maximae quae sitnt in interpraetatione. . . . De Iocis a concomitantitassubstantiam. ια
ata a quo argumenta trahimus per in quae zem ipsam antecedunt, comitantur, aut secuntur,non sunt aute rei substantia. Est aute ustus