Introductio in dialecticam Aristotelis. Libri quinque. Francisci Toleti S.R.E. cardinalis. Ab auctore multis locis castigata & tabulis aucta

271쪽

ex his Ibciis a toto,& partibus a quo argumeta ducimus,partes per totum, aut totum per parte* probatia. Sex aute modis totu aliquod est.Totum uniuersale,rotum in quantitate, to lim integrale,totum in mod6, totum in loco, totum in tempore. Iratia viii uersale vocatur quodcunque superius praedicatum respectu

inferiorum,quae partes subiectivae dici solent , ut animal respectu hominis , leonis, & aliorui homo respectu indiuiduotu. Est aute a toto niuersali modus argum eiadi quadruplex. pri mus ex parte subiecti affirmativus, a toto ad . singulas partes disiunctive, ut elementum est Ieue, et aqua,vel terra,vel aer,vel ignis est Ictis,huius Maxima. Quod de toto uniuersali usfirmatur de ciliqua eius parte assirmabitur. Secutas ex pui te praedicati etia assirmativus pa toto ad partes disi fictive, vicibus est bonus ergo i lis ut honestus, aut delectabilis.Maxima,De quo totum uniuersale assirmatur,aliqua eius a firmabitur pars . Tertius ex parte subiccii negativus,a toto ad partes etia disiu-ctive,ut animal non est expers rationis, ergo vel honio eI brutu non est expers rationis. M axima. Quod negatur de toto, negatur de N aliqua parte. artus negativos ex parte prae dicati a toto,ad έingulas,aut oes parteS Copulatiue, ut negligetia no est bona,ergo nec utilis, nec honesta, nec dele stabilis. Maxima, . quo remouet totu uniuersale,remouetur singu 'ε α a lae

272쪽

a , t

res etiam maxime mutatis terminis. Tertius locus ab interpraetatione, est autem interpraetatio non rei,sed nominis explicatio, ut philosophus est amator scientiae, Theologus, qui Deo loquitur, & similes, quae cum suo inter- praelato recurrunt,& conuertuntur.sunt aute& in his ijdem argumentandi modi, & maximae terminis mutatis, quas omnes mavimas describere, lectori erit facillimum. Ad hos locos descriptos reducuntur alii quia modus.iadem argumentandi est . Sub loco a Definitio ne est locus a differentia,sub loco a descriptione locus a proprio, sub loco ab interprietatio- locus a senonimis,& locus a Conuistibili-hus: synonima dicuntur diuersae voces eand esλrsus rem significantes,ut ensis,& gladius. Conuertibilia vero, quorum unum de altero ad inuicem uniuersaliter praedicatur,ut flebi- . Ie,risibile,omne enim flebile est risibile,& om ne risibile est etiam flebile , sunt etiam in his eaedem. iximae quae sitnt in interpraetatione.

Delaeis a concomitantibussubstantiam.

t 'Deloco a toto.

L Ocus a Concomitantibuὲraestantia est,

a quo argumenta trahimus per in Q rem ipsam antecedunt;comitantur, aut secuntur,mas laute rei substantia. Est aute vi us

273쪽

ex his lhcus a toto,& partibus a quo argumeta ducimus, partes per totuni, aut totum per parte probatia.Sex aute modis totu aliquod est.Totum uniuersale,totum in quantitate, toptiis integrale,totum in modo, totum in loco, totum in tempore. I btia Vitiuersale vocatur quodcunque superitis praedicatum respectu linferiorum,suae partes subrectivae diei solent,

.ut animal respectu hominis: leonis, & aliorut homo respectu indiuiduotu. Est aute a toto niuersali modus argum eiadi quadruplex. Pri mus ex parte subiecti affirmativus, a toto ad siἡgulas partes di siunctive, ut elementum cst leue, em aqua, vel terra,vel aer,vel ignis est IEuis,huius Maxima. QuM de toto uniuersali inrmatiiride ciliqua eius parte assirmabitur. Secudus ex ste praedicati etia assirmativus la toto ad parte disiuctive, vicibus est bonus ergo Milis ut honestus,aut delectabilis.Maxima,De quo totum uniuersale assirmatur,aliqua eius a firmabitur pars . Tertius ex parte subiccii negativus,a toto ad partes etia disiu-etiue,ut animal non est expers rationis, ergo vel homo vel brutu non est expers rationis. Maxima . Quod negatur de toto, negatur de aliqua parte.Quartus negativos ex parte prin dicati a toto,adέingulas,aut OeS parteS COpulatiue, ut ilegligetia no est bona,ergo nec viti Iis, nec honesta, nec dele stabilis. Maxima,a quo remouit totu uniuersale,remouetur singua lae

274쪽

res etiam maxime mutatis terminis. Tertius locus ab interpraetatione, est autem interpraetatio non rei,sed nominis explicatio, ut philosophus est amator scientiae, Theologus, qui Deo loquitur, & similes, quae cum suo intem

praelato recurrunt,& conuertuntur.sunt aute& in his ijdem argumentandi modi, & maximae terminis mutatis, quas omnes mavi mas describere, lectori erit facillimum. Ad hos locos descriptos reducuntur alii quia modus.iadem argumentandi est . Sub loco a Definitio- me est locus a differentia,sub loco a descriptione locus a proprio, sub loco ab interprietatio ne locus a senon imis,& locus a Conue tibili-hus: synonima dicuntur diuersae voces eandeφrorsus rem significantes,ut ensis,& gladius. Conuertibilia vero, quorum unum de altero ad inuicem uniuersaliter praedicatur, ut flebile,risibile,omne enim flebile est risibile,& om ne risibile. est etiam flebile, sunt etiam in his eaedem lximae quae sitnt in interpraetatione. De Ioeis a concomitantibussubstantiam. nr.; ocus a Concomitantibu , tantia est, - . I a quo argumenta , trahimus per in quae atem ipsam antecedunt, comitantur, aut secuntur,non suntaure rei substantia. Est aute ustus De loco a toto

275쪽

ex his Ibcus a toto,& partibus a quo argumeta ducinjus, partes per totum, aut totum per parte probatia.Sex aute modis totu aliquod est.Totum uniuersale,totusta in quantitate, to tiis integrale,totum in modo, totum in loco, totum in tempore. I biffvili uersale vocatur qilodcunque se perius praedicatum respecturinferiorum,qua partes subrectivae dici solent ,

. ut animal respectu hominis, leonis, & aliorut homo respectu indiuiduotu. Est aute a toto niuersali modus argum eiadi quadruplex. Pri mus ex parte subieyi affirmativus, a toto ad siἡgulas partes disiunctive, ut elementum cst leue, em aqua, vel terra,vel aer,vel ignis est cleuis,huius Maxima. Qum de toto uniuersaliza Hrnmatiiride diliqua eius parte assirmabitur. Secudus ex mite praedicati etia assirmativus a toto ad partes disi sective, vicibus est bonus efgo i Iis,aut honestus, aut delectabilis.Maxima,De quo totum uniuersale assirmatur,aliqua eius assirmabitur pars . Tertius ex parte subiccii negativus,a toto ad partes etia disiu-etiue,ut animal non est expers rationis, ergo vel homo. ves briim non est expers rationis. Maxima. Quod negatur de toto, negatur de aliqua parte. artus negativus ex parte prae dicati a toto,adέIngulas,aut oes parteS COpu latiue, ut negligetia no est bona,ergo nec utia 'lis, nec honesta, nec dele stabilis. Maxima, . quo remouet totu uniuersale,remouetur singua lae

276쪽

iles etiam maxime mutatis terminis. Tertius locus ab interpraetatione, est autem interpraetatio non rei,sed nominis explicatio, ut philosephus est amator scientiae, Theologus, qui Deo loquitur, 3c similes, quae cum suo intem praelato recurrunt,& conuertuntur.sunt aute& in his ijdem argumentandi modi, maximae terminis mutatis, quas omnes mavimas

describere, lectori erit iacillimum. Ad hos locos descriptos reducuntur alii quia modus iadem argumentandi est . Sub loco a Definitio- me est locus a differentia,sub loco a descriptione locus a proprio, sub loco ab interpretatio- Be locus a senonimis,& locus a Conuertibilia bu' synonima dicuntur diuersae voces eande prorsus rem significantes,ut ensis,& gladius. Conuertibilia vero, quorum unum de altero ad inuicem vitiuersaliter praedicatur, ut flebi-Ie,risibile,omne enim sebile est risibile,& om ne risibile est etiam flebile, sunt etiam in his eaedem. iximae quae sitnt in interpraetatione.

ne loco a toto. l

L Ocus a ConcomitantibuὲDinantia est,

a quo argumenta trahimus per iniquae zem ipsam antecedunt, comitantur, aut secuntur,noas laute rei substantia. Est aute ustus

277쪽

ex his Ibciis a toto,& partibus a quo argum εta ducimus partes per totum, aut totum per parte probatia.Sex aute modis totu aliquod est.Totum uniuersale,totusta in quantitate, todiis integrale,totiam in modo, totum in loco, totum in tempore. Irat&Vniuersale vocatur quodcunque superius praedicariim respectu

Anferiorum,qua partes subrectivae dici solenti, ut animas respectu hominis: leonis, & aliorui homo respectu indiuiduotu.Est aute a toto niuersali modus argumetadi quadruplex. pri mus ex parte subiecti affirmativus, a toto ad siἡgulas partes disiunctive, ut elementum cst leue, rem aqua,vel terra,vel aer,vel Ignis est IEuis,huius Maxima. Qum de toto uniuersali a iurmallicde iliqua eius parte assirmabitur. Secudus ex puste praedicati etia assirmativus la toto ad partes disiuctive, vicibus est bonus ergo Iis,aut honestus,aut delectabilis.Maxima,De quo totum uniuersale assirmatur,aliqua eius assirmabitur pars . Tertius ex parte subiccii negativus,a toto ad partes etia disiu-ctive,ut animal non est expers rationis, ergo vel homo veI brursi non est expers rationis. Maxima. Quod negatur de toto, negatur de

aliqua parte.Quartus negativos ex parte prae dicati a toto,adέingulas,aut Oes partes copum latiue, ut negligetia noest bona,ergo nec viti Iis,nec honesta, nec delectabilis. Maxima, o quo remoues totvvmuersale,remouetur singu

278쪽

ex his Ibcus a toto,& partibus a quo argumeta ducimus, partes per totuist, aut totum per

pariet probatia.Sex aute modis totu aliquod est.Totum uniuersale,totusta in quantitate, to integrale,totum in modo, totum in loco, totum in tempore. Thria viii uersale vocatur quodcunque superius praedicatum respecturinferse rum,qua partes subiectiste dici solent, .ut animal respectu hominis , leonis, & aliorut homo respectu indiuiduoru. Est aute a toto

niuersali modus argum etiadi quadruplex. Pri mus ex parte stibiecti affirmativus, a toto ad . singulas partes disiunctive, ut elementum est' leue, em aqua,vel terra,vel aer,vel ignis est neuis,huius Maxima. Nod de toto uniuersali a iurni alliod eriliqua eius parte assirmabitur. Secsidus ex ste praedicati etia assirmativus za toto ad partes disi fictive, vicibus est bonus ergo i Elis,aut honestus, aut delectabilis.Maxima,De quo totum uniuersale assirmatur,aliqua eius assirmabitur pars . Tertius ex parte subiccii negativus,a toto ad partes etia disiu-ctive,ut animal non est expers rationis, ergo vel homo eI brum non est expers rationis. Maxima. Quod negatur de toto, negatur de Naliqua parte.Quartus negativos ex parte prae dicati a toto,ad ιIngulas,aut oes parteS Copulatiue, ut negligetia no est bona,ergo nec uti- Iis, nec honesta, nec dele stabilis. Maxima, o quo remouet totu uniuersale,remouetur singu

279쪽

Iae ipsius partes.Solet etiam argumentum sumi ab huiusmodi partibus ad totum, ac sunt totidem argumentandi modi. Primus ex p* te subiecti affirmativus a singulis partibus ad totum.Temperantia est amanda, ergo virtus est amanda. Maxima.Quod assirmatur de parte subiectiva,assirmatur de toto. Secundus si- milis ex pa rte praedicati assirmativus a parte ad totum,labor est utilis,ergo est bonus.M xima. De quo assirmatur pars subiecti negativus a singulis partibus ad totum,equuS. non intelligit,ergo animal no intelligit. Maxima. Quod negatur de parte subiectiva, etiam de Toto negabitur. QDrtus ex parte praedicati

negativus, a negatione omnium p rtium c putatiue ad negationem totius, ut,planta nec . est ignis, nec aer, nec aqua , nes terra, ergo non est elementum. Maxima. Α quo partes omnes subiectivae remouent i , totum re

mouebitur. . . De Toto in Quantate. ,

Totum in quantitate vocatur superius

liquod eu signo uniuersalitatis, aut pa tieularitatis, ut ii dicas,omne animai,nullum animal, vel aliquod animal, & abloc multi--plex linitur argumentum : ostend*mus ρομ mo in toto uniuersali. primus a parte su- biecti assirmatinus a toto ad singulas patres,

280쪽

vcoreme animal est sensibile, ergo concha est sensibilis, & spongia est sensibilis, & reliqua. Maxima. Quod de toto in quantitate uniuersali assirmatur,& de singulis partibus affirmabitur.Secundus ex parte praedicati assirmatiuus, a toto ad singulas partes, ut homo habet omnem sensum, ergo visum habet. Maxima . De quo assirmatur totum uniuersale in qua titate, assirmantur singulae partes.Tertius ne

patiuus ex parte subiecti a toto ad sinstas mtiam partes, ut nullum animal est insensibile. ergo leo non est insensibilis. Maxima. dnestatur de toto uniuersali in quantitate, negabitur de singulis partibus. Quartus ex par te praedicati negativus, a toto ad singulas partes,ut lapis nul lum habet sensum, ergo non habet visum, Maxima. A quo totum remouetur uniuersale in quantitate,& singulae partes

Α partibus etiam ad huiusmodi totum trahitur argumentum. Primus assirmativus ex parte subiecit, ab omnibus partibus copulatiue ad totum, ut aqua est corpus simplex, te ra est simplex, aer est simplex, ignis est simplex . ergo omne elementum est corpus si plex. Maxima. Quod de omnibus partibus praedicatur etiam de ipso uniuersali in quantitate assirmabitur. Secundus ex parte praedicati amrmativus, etiam ab omnibus partibus ad totum, ut homo habet visum, auditum,