Introductio in dialecticam Aristotelis. Libri quinque. Francisci Toleti S.R.E. cardinalis. Ab auctore multis locis castigata & tabulis aucta

331쪽

siunctum facere, & sic est vera. est enim pr Posito cate rica, cuius sensus est, de quoli-het animali per se ef. min 'λὶrinciare hoc, scflicet esse rationale, vel irrationale, & sic

. breme ammai est ratii, tale u Hi omne est irrationale, Rue ex ea ratis con Ilisio et ian falsa sequitiir. fallacia conmitin eo, quod tribuimus eompositae vetat, quod non sequi ' tur, nisi ex ea diuisa se ise. Et opposito modo fallacia compositionis cimn sensiis compositus est falsus, diuisus verus. Tertia species, ε est

332쪽

'Allacia haec accidit 2 cum ex similitudinet uduarun, dictionum inter se acci latitali, icolligimus similitudinem significatoris, quod primo euenix cum dicito unius generis grai nanaaticalis Iexistimaturi esse Riteritis. Π0ςr εpromer similem desinentiam, ut qui poet V soncederet esse doctam siciat musam:qui3 nausa est foensiainiam nomen,&qui Eustochiti concςderet esse sanctMm, quia snitur in ym s. di sicut

333쪽

Gen uius prς dicamentitui inimus p dicamento ut quicqisiil hodiου eu -nuo ado conaiaisti, Carnes credas hodiae emitu; e carnes crudas modo comedisti, est sitira' dictionis; pala,quicquid: signa ficat substatuta crudum vero qualitatem. Euenit etiam, cum ' Simplicem suppositionem in personalem , vel ontra mutamus,ut homo est species, Iulius eth honao ergo tutius est species,cum praesertim hoc fit in Ddiuiduo,& uniuersali,nam hic videtur mutari modus cum vniuersiale quale

quidundiuiduum hoc aliquid significat

vi facilius haec sellacia intelligatur 'li' enim: admoduint commimss) notan γ' dum est aliquae quadruplie rquid esse posse. Primo dicuntur ea , num, qui unum prorsus si gnificant, quamuis sub diuinsis nominibus aut modis diuersis, qtib pacto' duo synonyma unum dicuntur, nitum Sirpsius dςfinitio,illa tamen in voce diq-n haec vem in Mnificandi modo euntis definitum , eoniust, definitio eandem expliuiate dicat. Altero modo quaedam dicuntui xI unu In

334쪽

Vnum, splae cum n eandem naturim fignifiacentivmm tamen inde essentia alteriusqcut genua ditis Entiaiidem sunt cum spe. cie,& species cum indiuiduo puta homoα nimal,homo & rationale Mino laetus. Temtio quaresam alia dicuntur unum minori uni late,quorum unum est alterius proprium Pu ta homo,& risibile, non tamen risibila cst de essentia hominis. Tandem quaedam alia.dicuntur unuM,quorum unum alterum claudit tamquam accidens,ut homo, di album. 0r non ita unum sunt, quin aliquaintur ea differentia inueniatur:.nec italianzdauetia Pquin etiam aliquo modo unum sint,ex quo fit quod aliqua, quae uni tribuimus, etiam alteri damus: aliqua vero uni applicamus,quae ait ri non concedimus laicinius enim album coloratum,& currere de sedete, quae etiam de ho- mine albo praedicamus:at album esse accides,

i colorem, qualitatem dici,nus, quς de ho sine non enunciamus, di in uniuersum est Redita onMaia ea quae viai conirenesunt secundurn id, in quo ab altero differt, remouenda sutit ab alli

lsro,Caetera vero concedenda simul, aut nega

da, Verbi gratia, album dicitur currere ratiori ne ipsius subiecti, corpus enim albedinem habens dicitur cu rere. praeterea album dicitur ' ccifler' ratione seriae,in qua cum subiecto non est idem,non praedicabitur ergo accidens

de corpore.

335쪽

ties tribuimus uni ola,quae tribuimus alteri quae tame no illi, qua parte Cu altero Vnu/ Conueniunt,existimantes propter identitate,& unitatem id licere,quo desectu peccant omnes hi syllogismi,& consequentiae homo est risibilis risibile est propriu ergo homo est proprium. Ensis est gladius, ladius est secui aedeclinationis,ergo Ensis est secundae declinati nis.Petrus est homo,homo est speclas,erg emis est species, & in uniuersum quoties suppositio variatur,sicut quando procedimus expuris particularibus ex maiori particulari in prima finira,ex puris inmatiuis in secunda

figulacti similia. Similiter quoties appellationem mutamus, vel ere diuisis ad coniuncta, vel e eontra procedimus,ut video Corrustu, di corruscus est veniens , ergst video venietitem. Hic canis est pater,Et hic canis est tu Gergo est pater tuus. Puer hie est magnus logii Cus, ergo est magnus,& est logicus. Similiter quoties a genere , seu a superiori ad inserius absque unitiersalitate,' vel ab inseriori ad superius uniuersaliter procedimus, ut animale st album ergo homo est albus,vel omnis homo est risibitis,ergo omne animal est risibile, de quibus in locis a toto diximus. Nec mire ris,si fallacia suppositionis hic collocetur, &in figura dictionis cum diuersis rationibus vitium unum ad duas species sallaciarum reis

ratur

336쪽

xatur; illic enim Figura dist nis

. 7 a, De sadacti secundum quid ,

ne diximus , iacile est videre. Aega dicuntur, diminuere cipii praedicatum, vel sqbiectum cum. lisu' copulatur, ut eiS se naotis o 'situm e s latur, verbi gratia 1.

337쪽

talibus diAi; secundu quid, ad ipsas abiblutea

sumpta,vel e contra,tam assirmatiu8, qua n patiuὸ argumentari, ut in ipsis huius fallaciae modiscomperietur. Est primus modus a diacto diminuenteseeundum locum,non n.valet non licet prandere in templo, ergo non licet prandere licet in mari non audire facium,e go licet non audire sacrum non valet. Secuna sui istis adicto diminuente secundum lea Pus,nonin.sequitur,non est licitum d bus usneris vesci carnibus, ergo non est licitum v

sci cornibus:expddit tempore naeas agis proij

Cere merces, ergo expedit proijce e merces.

Tertius a distinguiuiiuente ad aliquid , ivthricitanti non est illisnum vinutri , non valet ergo non est bonurn vinum. Amenti non ex . sediunt Minairemmon expediut . arma. Martus a dicto distim me ecundum partem, vileth almus see dbin dentes,ergobst albas,non sequitusnon est se eundum dentes,ergo non est albus hoc in elligi debet. quando illa, pars nois est propriam subiectum illius accudentis,tunc enim valet,ut est cris capite.eirgo est crispus,beni sequi tur: est caesiis:oculis. ergo est caesius, est curuo naso, ergoaest aquia liniis, in his enim bene sequitur , quia talia praedicata illis partibus propriE& adaequaqte insunt . Quantus a dicto distrahente , ud duo leones marmorei sunt in foro, ergo duo leones sunt in foro , hic est homo pictus, erga

338쪽

homo,non sequitur.Eadem est senacia fripe argumentari ab ipsis totis,non enim valet non eu albus: ergo non est albus secui ieiunias dentes: non est leo, ergo non est lapi deus; ibcet comedere caraes, ergo licet in die veneris,& alijs similiter non valet,sicut nes ab ipsis partibus,nisi taIe praedicatum omniex parte,& integre subiecto insititunc enim valeret, ut non est bonum mentiri, ergo non in bonu' mentiri in bello, nec domi, & similia. :

SVl'rius quid esset Elenchus diximus, est .

enim syllogisinus contradictionis, idest inserens, dii probans contradictorium eiu quod concessum est,uel smul duo inferensco tradictoriar si verὶ autem probat verus ele elius:sicum deceptione, Sophisticus dicitur. Vnde duplici ex parte elencho deceptio accidit, uno modo,quando id non fit syllogismo hono sed filiaci, altero modo, quando syllo:

gismus bonus est non tamen preciat or/nui contradictoriam propositionis concessae, sed apparentem, cum non obseruet leges verae contradictionis, de tales fillaciae quae hac parte fiunt,dicuntur secundum ignorantiam Ele-chi, quas Arist. I. Elench. c. . quatuor numerat . Prima quando contradictoria nolia simmuntur ad idem , ut numerus ternarius excedit

339쪽

meedit binarium , & non excedit quateria rium, erra1 tetnarius excedit numerum, non excedit. Secunda quando non sumuntur

secundum idem,ut corpus hoe est duplum ad aliud secundum latitudinem,& non secunda longitudinem, ergo est durim , non duplum. Tertia similiter, idest quando non se .uaturidem modus, ut currit velociter, non currit tarde, ergo currit & non currit. Qua ta quando non seruatur idem lcmpus, ut dor

mio noctu,non dormio m nebergo dormio,dcnon dormio sed de his late. diximus libro S

FKllacia ista procedit ex Militudine iu

lius loci, quo a positione antecedentit ad positionem consequentis , & ab opposito

consequentis ad oppositum antecedentis procedebamus. Secundum vero filiaciam hanc 'fit transmutatio, nempe ad opposito antec dentis ad oppositum cousequentis, ve si igni est, calor est, ergo si ignis non est calor non , est, qui dicit te esse equum, dicit te esse ani- mal, sed qui dici,te esse equum dicit falsu ergo qui dicit te esse animai, dicit falsum. In his est fallacia, quia ex opposito aotecede iis inferimus oppositussi consequentis, quod non licet, nisi in terminiis conuertibilibus. SuΤ a mi-

340쪽

militer quando expositione consequentis an tecedens ponimus,similis est Allacia,cum no Iiceat,nisi in terminis conuertibilibus,ut si homo est, animaI est, ergo si animal est, homo est. si ignis est,calor est, sed calor est, ergo Lgnis est.Vnde patet in his fallacijs priore co-'

sequentiam bonam esse, posteriorem vero, qua a negatione antecedentis,uel apositione consequentis procedimus, fallacem. 'Deollacia permisispriscipi'. si Allacia haec contra syllogismi probatione

procedit.Syllorisinus enim & illativus est conclufionis, & instrumentum probatiuum ipsius illatio in recta forma consistit, probatio vero praeter hoc antecedens notius cosequente petit: ob id tallacia est, aeque ignota, vel Lmotiora ad probationem ignotorum sumere Praesertim quando idem,per idem licet occultE, probare intendimus, ut qui probaturus in particulari homines esse iustos, petere ad pro Dationem omnes homines esse iustos: & probaturus Medicinam esse scientiam sani, & aegri peteret separatim Medicinam esse scientiam aegri, vel denique verbis parum muta

tis idem per idem probaret, in talem incide-

ret fallacian . '