장음표시 사용
41쪽
sinquas suas nuptum in alias civitates collocasse. manere et seuper Helvetiis propter eam amnitatem, odisse etiam suo nomine Caesarem et Romanos, quod eorum adventu potentia eius deminuta, et Divitiaeus frater in antiquum locum gratiae αι-que honoris sit restitutus. Si quid accida Romanis, summam set spem per Helvetios regni obtinendi venire imperio populi Romani non modo de regno, sed etiam de ea, quam habeat, oratia desperare. Reperiebat etiam in quaerendo Caesar, quod 10 proelium equestre adversum paucis ante diebus esset factum, inuitim eius fugae factum a Dumnorige esque eius equitibus - nam equitatui, quem auxilio Caesari Aedui miserant, Dumnorix praeerat : eorum fuga reliquum esse equitatum perterritum.
19. Quibus rebus cognitis, cum ad has Suspiciones certis 1 simae res accederent quod per fines Sequanorum Helvetios traduxisset, quod obsides inter eos dandos curas8et, quod ea omnia non modo iniussu suo et civitatis sed etiam inscientibus ipsis secisset, quod a magistratu eduorum accusaretur, satis esse causae arbitrabatur, quare in eum aut ipse animadverteret aut civitatem animadvertere iuberet. His omnibus rebus unum repugnabat, quod Divitiae fratris summum in populum Romanum
s. si quid aeeidat Romanis, Hinweis aut in Niederlage derrasimer. imperio pop. Rom. temporale Bestim-m g bei de Oberherreschas desrom Volkesμ, horrespondieren mitdem Konditionalsata si quid accidat
Romanis . cf. II. 1. 4. 10. quod, cf. g. c. 13. 5. - proelium equestre adversum. Zu dem Gattvngs-begri proelium equestrearit advergum ala Attribu hingu daher sind die Al. nichi init et verbunden cf. c. 43. I. eius fustae, des uruc eichens, desse Folge die lederlage M. C. sagi eius fugae, ei in dem vorau
Sotaient animus os gur Umschreibung
42쪽
studium, summam in se voluntatem, egregiam fidem, iustitiam temperantiam cognoverat: nam, ne eius supplicio Divitiaci anismum offenderet, verebatur. Itaque prius, quam quicquam conaretur, Divitiacum ad se vocari iubet et cotidianis interpretibus remotis per C. Valerium Procillum, principem Galliae provinciae, familiarem Suum, cui Summam omnium rerum fidem habebat, cum eo colloquitur; simul commonefacit, quae ipso praesente in concilio Gallorum de Dumnorige sint dicta et ostendit, quae separatim quisque de eo apud se dixerit. Petit atque hortatur, ut sine eius offensione animi vel ipse de eo causa cognita statuat, vel civitatem Statuere iubeat.1 20. Divitiacus multis cum lacrimis Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret Seire
se illa esse vera, nec quemquam et eo plus quam e doloris
capere, propterea quod, cum ipse gratia plurimum dom atque in reliqua Gallia, ille minimum proster adulescentiam posset, 3 per se crevisset quibu opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, Sed paene ad perniciem suam uteretur. Sese tamen et amore fraterno et Gistimatione vulgi commoveri. Quod si quid ei a Caesare gravius accidisset, cum isse eum
loeum amicitiae apud eum teneret, neminem eaeistimaturu nnon sua voluntate factum qua ex re futurum, uti totius Gal
sine eius offensione animi. 3. quicquam, elliae einem Κomparati die litae mi quam inennegative Sin haben Schult 68.
Anm. 3. Seyffert 230 Anm. - interium Proculum s. c. 7. 4. principem, dem Range und dem An- Sehen nach. f. c. 53 6 hominem honestissimum provinciae Galliae. 4. imul . . et simul . . simul ,soWoh . . ais auch'. f. b. c. III. 36. 3. 5. Petit atque hortatur e bittet dringendμ. - ut . . statuat vel . . statuere iubeat das er rhennenode erhenne lasse duria'. o stetit sister nae de Verb. de Bittetis das inlache veri, finit. Wo is in Deutschenias Verb. dursen AetZen.
20. . nervi, in libertragener Bedeu-tuni, Machi'. - amore fraterno. Das
an a Laverterentur, o Divitiacus
43쪽
liae animi a se averterentur. Haec cum pluribus verbis flens 5 a Caesare peteret, Caesar eius dextram prendit consolatus rogat, finem orandi faciat; tanti eius apud se gratiam esse ostendit, uti et reipublicae iniuriam et suum dolorem eius voluntati ac precibus condonet. Dumnorigem ad se vocat, fratrem
adhibet; quae in eo reprehendat, ostendit quae ipse intellegat,
quae civitas queratur, proponit monet, ut in reliquum tempussimne suspiciones vitet; praeterita se Divitiam fratri con-d0nare dicit. Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, quibuscum loquatur, Scire po8Sit. 21. Eodem die ab exploratoribus certior factus hostes subcimonte consedisse milia passuum ab ipsius astris octo, qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensuS, qui cogn0ficerent, misit. Renuntiatum est facilem esse. De tertia vigilia 2
Titum Labienum, legatum pro praetore, cum duabus legionibus et iis ducibus, qui iter cognoverant, summum iugum montis ascendere iubet; quid sui consilii sit, ostendit. Ipse de quartara Rigilia eodem itinere, quo hostes ierant, ad eos contendit equitatumque omnem ante se mittit. . Considius, qui rei militaris 4
silii sit. ἀhren C die Feinde onvore angreisen olite, solito Labienus ihnen on de Η6he de Berges inde Rucken fallen. f. c. 22. 3.3. de quarta vigilia d. h. 2 hr
44쪽
peritissimus habebatur et in exercitu L. Sullae et postea in M. Crassi fuerat, cum exploratoribus praemittitur. 22. Prima luce, cum Summus mons a Labieno teneretur, ipse ab hostium castris non longius mille et quingentis passibus abesset, neque, ut postea ex captivis comperit, aut ipsius adventus aut Labieni cognitus esset, Considius equo admisso ad eum accurrit, dicit montem, quem a Labieno occupari voluerit, ab hostibus teneri: id se a Gallicis armis atque insignia bus cognovisse Caesar suas copias in proximum collem subducit, aciem instruit. Labienus, ut erat ei praeceptum a Caesare, ne proelium committeret, nisi ipsius copiae prope hostium castra visae essent, ut undique uno tempore in hostes impetus fieret, monte occupato nostros exspectabat proelioque abstinebat. Multo denique die per exploratores Caesar cognovit et montem a suis teneri et Helvetios castra movisse et Considium timore perterritum, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse. Eo die, quo consuerat intervallo hostes sequitur et milia passuum tria ab eorum castris castra ponit. 23. Postridie eius diei, quod omnino biduum supererat, cum exercitui frumentum metiri oporteret, et quod a Bibracte,
im vellen mithridatischen riege,spἀter gege Marius e star nach Niederlegis de Diriatur 78 . Chr. in M. Crassi scit exercitu M. Crassus a Feldher im riege egenSpartacus 3-TI . Chr. 22. 1 prima luee s. c. 21. 2 uSummum iugum. - non longius mille et quiv para. cf. c. 23 1 non amplius millibus passuum XVII aberat, da- gege II 16 1 non amplius milia passuum X abesse. - equo admisso accurrit sprengi in vollem alopp
3. ne proelium committere etc. Er-klarungssat g ut erat ei praeceptumcf., c. 5. 1. 4. multo die amaohen Tage'; ei dies undiso stehi multus um Rus-gudruchen, das schon in geraumer Teii avo verstrichen ist. - proviso Wie Gesehenes'. f. c. 26 3 pro vallo. 5. quo consuerat intervallo Nache. 5. 5 etru de geWdhnlicho ZWische aum 5-6000 passus. 23. I. postridie eius diei es gae. 6. I. - biduum Verreat, eum, brachylogise fur usque ad id tempus, cum . - metiri f., c. I 6 6 Diuilias by Cooste
45쪽
39 oppido eduorum longe maximo et copiosi8simo, non amplius cillibus passuum XVIII aberat, rei frumentariae prospiciendum existimavit iter ab Helvetiis avertit ac Bibracte ire contendit. 8a res per fugitivos L. Aemilii, decurionis equitum Gallorum 2 hostibus nuntiatur. Helvetii, seu quod timore perterritos Ro 3ssianos discedere a se existimarent, eo magis, quod pridie Superioribus locis occupatis proelium non commisissent, Sive eo, quod re umentaria intercludi posse confiderent, commutato
consilio atque itinere converso nostros a novissimo agmine insequi a lacessere coeperunt.
24. Postquam id animum advertit, copias suas Caesar in proximum collem subducit equitatumque, qui sustineret hostium tapetum, misit. Ipse interim in colle medio triplicem acie 2
M. Anm. - eo, quod propterea Nod es III. 13. 6. - intereludi posse rit Romanos. - a novissimo agmine
de Flanke v. a. s. E c. 1. 5. 24. I. Postquam etc. Da Vorder-
summum iugum. - triplicem aciem.
46쪽
instruxit legionum quattuor veteranarum atque supra Se in summo iugo duas legiones, quas in Gallia citeriore proximo c0nscripserat, et omnia auxilia collocavit ac totum montem 3 hominibus complevit interea sarcinas in unum locum conserriet eum ab his, qui in superiore acie constiterant, muniri iuSSit. Helvetii cum omnibus suis carris secuti impedimenta in unum locum contulerunt; ipsi consertissima acie reiecto nostro equitatu phalange facta sub primam nostram aciem SuccaeSerunt.1 25. Caesar primum suo, deinde omnium ex conspectu remoti equis, ut aequato omnium periculo spem fugae tolleret,
X. Legion. f., c. 10. 3. - Supra
senkrochi, gum ei liberetnander hieli, wsthren die andere Rethon si horizonta liber sic hielten so
die eschosse edech Waren. f. Livius XXXIV. 39 6 testudine facta.
25. I. omnium scit alter erittenen Osfigiere, der Legaten und der illistr-
47쪽
41 cohortatus suos proelium commisit. milites e loco superiore pilis missis facile hostium phalangem perfregerunt. Ea disiecta gladiis destrictis in eos impetum fecerunt Gallis magno ad spugnam erat impedimento, quod pluribus eorum scutis uno ictu
pilorum transfixis et colligatis, cum ferrum se inflexisset, neque evellere neque sinistra impedita satis commode pugnare poterant, multi ut diu iactato brachio praeoptarent scutum manu emit 4 tere et nudo corpore pugnare. Iandem vulneribus defessi et pedem referre et, quod mons suberat circiter mille passuum, e Se recipere coeperunt. Capto monte et succedentibus nostris Boii et ulingi, qui hominum milibus circiter XV agmen hostium elaudebant et novissimis praesidio erant, ex itinere nostros latere aperto aggressi circumvenire, et id conspicati Helvetii qui in montem es receperant, rursus instare et proelium redintegrare coeperunt Romani conversa signa bipartito intu-
de Gallier sagi Livius XXXVIII.
2I. 4: scuta longa, ceterum ad amplitudino corporum parum lata, et ea
BeWegun gehemmi. - evellere scit. pilum. 4. praeoptare, mi dem Ins ebenso Wie das Simplex s. VIII. . . nudo eorpore mit ungedechtem
6. Boii et Mingi s. g. c. 5. 4. eae itinere unmittetbar vom MarscheauSμ. - latere aperto, an der eder
circumvenire, abhlingitvon coeperunt. 7. conversa istna intulerunt. Da
48쪽
lerunt: prima et secunda acies, ut victis ac summotis resisteret, tertia, ut venientes sustineret. 26. Ita ancipiti proelio diu atque acriter pugnatum est. Diutius cum sustinere nostrorum impetus non possent, alteri Se ut coeperant, in montem receperunt, alteri ad impedimenta et carros uos e contulerunt. Nam hoc toto proelio, cum ab hora septima ad vesperum pugnatum sit, aversum hostem Vi-3 dere nemo potuit. Ad multam noctem etiam ad impedimenta pugnatum est, propterea quod pro vallo arros obiecerant et e loco superiore in nostros venientes tela coniciebant, et nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebantcnoStrosque vulnerabant. Diu cum esset pugnatum, impedimentis
castrisque nostri potiti sunt. Ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est. Ex eo proelio circiter hominum milia XXX
Superfuerunt eaque tota nocte continentur ierunt nullam partem noctis itinere intermisso in fines Lingonum die quarto pervenerunt, cum et propter vulnera militum et propter sepulturam
se receperunt undis contulerunt. averram fugientem. 3. Ad multam noctem cf. Z c. 22.4. - pro vau cf. Z c. 22 4. - carr
haben - nullam partem noctis, heinen
49쪽
430ecisorum nostri triduum morati eos sequi non potuissent Caesar 6 ad Lingonas litteras nuntiosque misit, ne eo frumento neve alia re iuvarent qui si iuvissent, se eodem loco, quo Helvetios, habiturum. Ipse triduo intermisso cum omnibus copiis eos sequi coepit. 27. Helvetii omnium rerum inopia adducti legatos de de iditione ad eum miserunt. Qui cum eum in itinere convenissent 2 seque ad pedes proiecissent suppliciterque locuti flentes pacem
petissent, atque eos in eo loco, quo tum essent suum adventum erapectare iussisset, paruerunt. Eo postquam Caesar pervenit, sobsides, arma, ervos, qui ad eos perfugissent, poposcit. Dum ea conquiruntur et conseruntur, nocte intermissa circiter homi
num milias eius agi, qui Verbigenus appellatur, sive timore
perterriti, ne armis traditis supplicio afficerentur, sive spe salutis inducti, quod in tanta multitudine dediticiorum suam lugam aut occultari aut omnino ignorari poSse existimarent, prima nocte e castris Helvetiorum egressi ad Rhenum finesque
28. Quod ubi Caesar resciit, quorum per fines ierant, HS Illi conquirerent et reducerent, si sibi purgati esse vellent, imperavit reductos in hostium numero habuit; reliquos omnes
Acc. f., c. 14 3. - eodem loco
hat. l. b. c. I. 7. 5 in perniciosis legibus etc. - eaeiatimarent f. uc. 23. 3. - Omnino ignorari gangunbemerkt teibenμ. - prima noete
re Eu Grunde, . . ad senatum referre. - quorum sbe die Steli gdes blativsaiges f. c. 12. 6. conquirerent et reducerent Das Obj. istraeichiis errangen. - Sibi purgati vor thm erechisertigi'; ei purgare stehi die Person, o derma sic rechisertigi, im Dativ. cf. . . . . 3 Caesari purga
50쪽
De bello Gallicos obsidibus, armis, perfugis traditis in deditionem accepit. elvetios, Tulingos, Latobrigos in fines suos, unde erant profecti. reverti iussit, et quod omnibus rugibus amissis domi nihil erat, quo famem tolerarent Allobrogibus imperavit, ut iis frumenti copiam facerent ipso oppida vicosque, quos incenderant, reSti-4 tuere iussit. Id ea maxime ratione secit quod noluit eum locum, unde Helvetii discesserant, vacare ne propter bonitatem agrorum Germani qui trans Rhenum ineolunt e suis finibus in Helvetiorum fines transirent et finitimi Galliae provincia Allo- brogibusque essent. Boios petentibus eduis, quod egregia virtute erant cogniti, ut in finibus suis collocarent, concessit: quibus illi agros dederunt quosque postea in parem iuris libertatisque condicionem, atque ipsi erant receperunt.1 29. In castris Helvetiorum tabulae sepertae sunt litteris Graecis confectae et ad Caesarem relatae, quibus in tabulis
nominatim ratio consecta erat, qui numerus domo exi8Set eorum, qui arma ferre possent, et item separatim pueri, senes muliere82 que. Quarum omnium rerum summa erat capitum Helvetiorum
4. Allobrogibusque Die artihel
ditionem f. II. 3. 5 eodem iure et isdem legibus uti. Beide Ausdruchobegeichnen de Inhegris alter burger- lichen und staallichen Rechte C. be-richtot ier ungenau, da nacti VII. 10. 1 disrarier stipendiarii Aeduorum genannt,erden. rs nacti dem Kriege gege Vercingetorix sindisonden 6mer die Bojer de fiduoruin lirgerlicher und staallicher Bo-ziehun gleichgestetit orden. --tque Schultet 170.2. Seyffert 343 Anm. 3. 29. 1 tatulae Vergeichnisse ingriechiseber Schrist cf. VI. 14 3 cum in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus, Graecis litteris utantur. Die griechische prachehabo die Gallier nichi versianden, den selbs Divitiacus versiand weder