장음표시 사용
151쪽
xas DE RE NETALLI ea strates ipsis in capsam trahae, quam equus trahit,impositam,toiicientes hyeme de montibus, qui non admodum alti sunt, deuehunt. Cami ured iisdem temporibus hybernis eas in saccos, ἡ corio factos, ingerunt: quorum duos uel tres imponunt paruae trah ae,quae priore parte altior est posteriore humilior: quibus saccis animosius ue stor non sine uitae periculo insidens iraham de monte in uallem decurrente bacillo quod gerit in manu regit. Eam enim uel nimis celeriter decurrentem opposito sistit uel alio, quam caci debet desse stentem eodem in uiam reducit. At Norici quidam hyeris eastem in iaciscos, e setosis pellibus suillis confectos, colligunt Wde altissimis montibus, quos equi muli asini nequeunt scandere, detrahunt. Eorum uero saccos uascuos robusti canes clitellarim his rebus assuefaeti, serunt in montes:uenarum plenos Sc loris constrictos aio ad funem alligatos, homo cum in brachium uel peetias inuolueris, per nives detrahit usque ad eum locum,in quem equi, muli asini clitellaret ascendere possunt: ubi uenae, e saccis suillis eredita, inrj sciuntur in alios iaccos, e lineo panno bilice uel trilice saetos : qui iumentos rum clitellis impositi deferuntur in ossicinas, in quibus uenae uel lauatur uel
cillum c. Canes clitellar D. Saecis, illi ad funem alligati E.
152쪽
LIBER SETTus iar Si uero equi, muli, afini clitellam montes scandere possunt, eorum clitetilis primo sacci linei uenis repleti imponuntur: quos angustis montium uiis, quae nec plaustra nec trahas recipiunt, in valles, rupibus altis & dissicilibu, aditu subiectas deserunt. At in rupibus, in quas iumenta scandere non posisvnhdecliues collocantur longae capsae patentes ex asseribus factae, & tabel,
lis transuersis,ne concidant,distinctae. In has uenae cisins,quibus unica est roista aduectis conssciunt: eas. in planiciem deuolutas, & uel in saccos lineos collectas iumenta clitellis deserunt, uel in trahas aut plaustra coni essitas deuehunt.Cum autem aurigae uenas de arduis montium clivis deuehunt, birotis utuntur cisins, quae a tergo trahunt duos arborum truncos in terram demiGsos: hi sua grauitate renitentes pronum grauium cisiorum,quae in capsis uesnas continent decursum impediunt: qui ni essent aurigae saepius catenas rostis implicare cogerentur. Sed cum iidem aurigae uenas de montibus,qui caorent istiusmodi cliuis,deuehunt plaustris, quorum capta duplo sunt longiores quam cisiorum,utuntu utra asseres ita coagmentati sunt,ut clim uesnae rursus ab aurigis de plaustris excutiendae sunt, leuari& dissolui possint.
Nam eos tantummodo repagula coercent. Aurigae uero uenarum plaustra
triginta uel sexaginta de dominis conducunt deuehenda: quorum singulo,rum numerum praeses ossicinae in bacillo signat. Sed quaedam uenae, potissimuni autem plumbi candidi, e fodinis extractae in octo partes uel nouem, si domini fodinae dominis cuniculi dant nonas distribui solet: id rarius fit modulis saepius capsis: quae ex tignis contiguis,& qua ad cauum conuertun tur planis,sunt confectae. Dominus uero quisque eam partem,qus ei sortito obtigi hauehendam,lauandam, excoquens dam curat. Tetriclitellaris A. Capsa longa in rupe hebris locata B. Eius tabel. c. tum cui unica est rota D. Cisiam birotum E, Trunci arborum F. Plaustram G. Vena de plaustro excutitur H. Repagula I. Praeses ossicinae plaustrorum numerum in bacillosiancns K. Capsae in εκas uenae distri
153쪽
in uata, quae quin Phae maching trahunt pueri uel uiri terras & laxorustagmenta batillis inij ciunt uel mani b. eadem iisde ingerunt: unde ingestoresunt nominati: eaedem uero machinae non sicca modo,ut dixi,leuant oner
154쪽
sed etiam humida siue aquas. Vetam priusqua exponam uaria & diuersa genera machin rum, quibus metallici aquas solum exaltare solent, dicam quomodo res graues,quod genus sunt axe catenae serres, fistulae ligna grandia in puteos rectos & profundos demittendae sunt. Machina erigitur, cuius suiscula utrin quatuor uecties rectos habens,in tignis statutis includitur,&circa eam ductarius inuoluitur furiis, et Q caput alterum ad eandem assigitur, alterum alligatur ad res illas graues: quae recta sensim operarηs renitentibus demittuntur: atin si in aliqua putei parie substiterint,paululum retrahuntur. Cum uero eaede sunt grauissimae, tunc secundu hanc machina altera ei prorssus assimilis erigitur, ut & oneri robore pares sint, & idipsum sensim demitti possit: quinetia interdum risdem de causis trochlea funiculis ad trabem relis garuTper cuius orbiculos ductarius funis traductus descendit & ascendit.
sucida A. vectri recti B. Tigna ea a c. Troch ha E. Ligra demitenti P. Funis D. Aquae autem ex puteis aut extrahuntur, authariuntur. Extrahuntur uero
in uasa uel utres aquarios infusae: hos potissimum trahit machina, cuius ros in duplices habet pinnas: illa quin machinae iam explicatar: quan in quarota in quibusdam locis etiam utres mediocres trahit: at hauriuntur situlis uel orbiculis,quibus foramina sun uel pilis. Cum aut paucae sunt,aut extrahunturio
155쪽
tur in uasis: aut hauriuntur situlis uel orbiculis: tam multae,uel extrahuntur in utribus uel hauriuntur pilis. Sed primo machinas situlis aquas exantlanates in medium proseram, quarum tres sunt species: prima sic habet Loeul mentum quadrangulu totum constat ex cancellis ferreis, altum pedes duos
8c dimidiu: longum item pedes duos Sc dimidium, ae insuper sextantem iaquartam digiti partem:latum quadrante Sc semunciam: in quo sunt tres mi Oli serrei strati, qui in catillis uel latis circulis serreis acie temperatis uersanaturiat quatuor ferrea tympana: quom duo ex fusis constant totidem sunt dentata. Circum axiculuinfimu extra locularnen tu est rotula lignea, ut pro pensior ad motum fiat: intra loculamentu minus prioris generis tympanii, quod ex octo fusis sextante & semunciam longis, constaticircum alteru ariaculum e loculamento non eminentem,ac iccirco tantumodo longum pedis
duos & dimidi unciam at tertiam digiti parte,est altera parte minns tympanum dentatu, quod habet octo S quadraginta dentes: altera maius prios ris generis tympanu,quod ex duodecim fusi quadrante longis,c5stat. Cira
cum autem tertium axiculu, crassium unciam & tertia eius partem, es maius
tympanum dentatu ex eo undi pedem assurgens: quod habet duos & se ptuaginta dentes: utrius uero tympani dentib sunt cochleae:quaru striges in tympanoru strias aguntur, Sc contra earum striae in eorunde striges, ut infractora locum ali j reponi possint.Tam autem dentes infusi sunt acie temperati:ac supremus axiculus ex loculameto extans ita artificiose est inclusus informa alterius axiculi,ut unus esse uideaturiis per receptaculu, ex tignis compositu quod est circum puteu penetrans,in unci serret, in crasso trunco querno inclusi,orbiculo, ex mera serri acie facto,uersaturicircum cum axiculu est tale tympanu, quale habent machinae pilis aquas haurietes: cui similiter sunt fibulae ter curuatae: quibus quia ferreae catenae ductariae annuli inhaeret, tam magnum onus eam retrahere non potest:qui annuli non sicuti caeteraru catenam annuli sunt integri, sed quis superiore parte utrin curuatus sequens tem recipit: quocirca duplicis catenae specie geritiqua uero alter altera recis pit, situlae,ex laminis ferreis uel aereis saetae, semicogiales ad eos Ioris alligantur: quare si annuli fuerint centu totidem erunt situlae aquas efferetes: earum autem ora extant, & operculis tecta sunt, ne aquas effundant cum putei furarint decliues.Na cum recti fuerint situlae operculis necesse non habentatacpuectiarius infimi axiculi caput in uectis forma includes eum simul cum tymo Pano uersati cuius fusi conuertunt alterius axiculi tympanu dentatum. Quoniam uero una cum ipso circumagunt id, quod ex fusis constat, hi rursus su Premi axiculi tympanu dentatum uersant ato alterum, cui fibulae sunt tota πῖe: quomodo catena simul cum vacuis situlis demittitur iuxta uenae fundas mentum per annulu pauluIum compressum in lacunam us* ad imum libra mentu: cuius tympani axiculus serreus utrinq; in crassi serii catillo uersatur: in quo tympano catena inuoluta situlis aquas naurinquas plenas iuxta uens tectu extracta pervehit super axiculi supremi tympanu,ae semper tres simul inuersas aqua effundere cogit in labrum ex quo effluit in cuniculi canalem. Veruntamen talis machina minus est utilis, quod, cum sine magno impe dio coustrui non possit,paucas aquas efferat:& quidem sardius, ut etiam ς terae machinae quibus plura sunt tympana.
157쪽
Tertia, quae longe prstat duabus iam expositis, fabricatur cum Huus ad fodinam deduci potest: cuius impetus pinnas percutiens circumagit rotam, quam habet loco rotae a calcantibus uersatae: quod ad axem attinet, similis est secundar: quod ad tympanum, quod est circum axem,catenam, libramentum primae. Situlas uero habet multo capaciores quam etiam secunda. Sed quia situlae cito frangi solent, metallici raro his machinis utuntur: malunt I paucas aquas quinque primis machinis extrahere uel siphonibus exantiare, multas uel pilis pcr fistulas haurire,uci in utribus item extrahere.
mtera istius generis machina,paucis uerbis a Vitruvio descripta congia les situlas citius efferti Atm propterea ad aquas eX puteiS,in quos mulis continenter influunt hauriendas utilior est Prima: ea ferreo loculameto tyrrispanisin earens habet circum axem ligneum rotam, quae a calcantibus uersa, turi Axis autem diu, quod careat tympano,durare non potest caeteris prims similis est nisi quod duplicem habeat catena ab illa diuersiam. Fibulas autem in huius machinar axem, ut in aliarum tympanu infigere debet quos atri sitnplices,alrj ter curuatas essiciun*sed utos quatuor cuspides
Rota quae a Glcantibus aersatur A. Axis B. Catena duplex c.
Annulus duplicis catenae D. Sita E. Risu simplex F.
158쪽
kota evius pinn4s impetus rivi perennit A. Mis B. Eius
Verum de primo machinarum genere satis: nunc alterum, hoc est siphosnes aquam spiritu tractam orbiculis haurientes exponam: quorum septem sunt formae: quae licet structura inter se disterat, tamen eundem utilitatis fructum metallicis praebent: quanquam alia alia maiorem. Primus sypho sic fit. Super lacunam statuitur contignatio: ad quam fistula una uel duae quarum altera in altera inclusa est, in lacunar fundum immissiae fibulis serreis cuspidastis 8c utrinq; directo deorsum uersus actis assiguntur, ut immotae mancant: inserioris autem fistulae inferior pars inclusa ei in trunco, alto ad duos Pe des: is fistulae instar perforatus stat in fundo lacunar : sed inserius eius forasmen ligno tereti occluditur: idem truncus circumcirca habet soramina per quae aqua in ipsum manat. In superiore uero eius parte excavata, si una fistu, la fuerit,pyxis serrea uel aerea, uel orichalcea, palmum alia,sed lando carens includitur: quam soricula rotunda tam arcte claudit, ut aqua sursum spiritu
ducta relabi non possit: sin duae fistulae fuerint qua coniunguntur pyxis in inferiore includitur, superioris apertura uel siphunculus ad cuniculi canales pertingit. Itaque operarius impiger ad labores, in contignationis tabulatom stans,
159쪽
4 DE RE METALLIc Astans. pilum in fistulam demissum intrudit ac retrahit: ad eius pilissummum
est ueres imum est calceo indutum: sic vocarur corium turbinis fere figura: nam isto modo sutum est, ut inferiore parte, qua ad Pilum,in ipso inclusum affiditur angustum sit: superiore,qua haurit aquam, pateat. Vel orbiculus ferreus, digi um crassiis, aut ligneus sex digitos crassus, uter longe calceo oraestans ad imum pili quod peream penetrat, clauo ferreo traiecto affixus est aut in eadem, in cochleae figuram formata, inclusius: qui orbiculus supOrius circumcirca corio tectus quino aut sex foramina habet uel rotunda uel longiuscula, quae uniuersia stellae speciem exprimere uidentur. Habet etiam eandem quam fistulae foramen,latitudinem, ut tantummodo in eam demit, ti&rursus attolli possit. Cum autem operarius pilum sursum uersus trahit. aQuam orbiculi soraminibus, cuius corium tunc deprimi haustam ducit adaperturam uel siphunculii Per quem effluit: soricula uero pyxidis aperitur. ut aqua quae in truncum influxit, spiritu ducta denuo ascendat in fistulam: cum idem operarius pilum intrudit, soricula clauditur, ut orbiculus iterum
Deo. A. Fictui e B. Contignatio c. Truncas D. ro ramina tranci E. Foricula F. Siphunculus G. Pιlum Η. . Eius uectis I. Calceus Κ. orbiculus habens foramilia
rotunὀa L. Orbiculus habens foramina longin=κla M. Corium N. Hic terebrat stipites a ex eis U.lis facit o. Terebra, i cochlea est P. Terebra latior
160쪽
Diuitigod by GOOulei Alterius siphonis pilum facilius comotum directo, deorsum sertur,& sursum resertur: qui sic fit.Τigna duo super lacuna collocantur: alterum Propem a dextruin