장음표시 사용
101쪽
. philosophi l). x Dabit etiam vigiem, et humano ne ε eorpori similem, eum flatus ille divinus, per universa cor- poris spatia di sus, omni inius linea exsu'essus sit, quam et densatus impleverat, et velut in forma gelaverit 2, 3 Bait eolorem, aerium e luelaum a), a muliereula quadam qua suerit incertum, Pristane vel Maximilla, an delirantium prophetissarum haud indigna discipula, cui sua pro Spiritus sancti
vocibus somnia laeebant, haec opinionum monstra edoctus. Si tamen urgeas nihil eorporeum animae congruere, elu que dotes, non sensibus, ut caeterorum corporum, sed into lectu renuntiari, audi quid respondeat et Si constat ineo e poralia per orporales renuntiari sensus, sonum per auditum, colorem per conspectum, dorem per odoratum, cur non et anima, qJua corporalis est, ab incorporabitus e
Si instes, ut eo ore rami alimenta, ita sph italem cibum animo adhiberi, ineorporalia sciliret studia sapientiae, inanissimh respondebit ruentem animam tibi plerumque 'leiri 5 , quasi ipsam animam alimenia res illent, non corpus et ejus eum anima consortium Addit iocando et animas philosophia I unantes vivere niuilominus, neminemque umquam nia mae aquam mulsam de eloquio Platonis insudisse, aut micas
da multiloquio Aristotelis insertisse 6). 3 aud illepidδ
dem scientiam veterum, ad sitim arimae sedandam saepius inutilem, earpit poterat tamen meminisse Christi dicentis: Non in solo pana risi homo, sed in omni perbo quod prooediι
Uceat nunc a Septimi ad Septimum provoeare, non quod
102쪽
M DEAE S. F. TERTULLIANO juvet praestantissimi ingenii virum secum inducere pugnantem, sed quo plenius vis veritatis eluceat, suos etiam adversarios in suam cogentis defensionem. Miraberis, qui modbarifuriam illud distanιimm animae, quasi cuidam geometriae figurae,
duebat, nunc simplieem asserere, et rinsularem, et de suo totam, nec magis insιrveιilem aliunde quom dipistibilem eae se,
quia indissoIubilis lx imo summa cura caventem, ne m-plicitas animorum negata in emiciem nostrae de immortalitate fidei redundet. Multa, ne quis in his rebus error irrepat, a Septimis asseruntur animam et carnem simul et crescere, sed divisa ratione pro generum conditione, cam nem modulo animam ingenio : caeterum animam nullo modo substantia crescere, ne etiam decrescere substantia i credatur, atque ita et desectura dicatur sed vim eius, in qua naturalia peculia consita retinentur, salvo substantiae modulo, quod primordio innata est, paulatim cum carnec produci ita ei animae crementa non substantiva reputanda et esse, sed provocativa et). A dem de causa et auferen- dam esse s censet, argumentatoris occasionem, qui, quod et anima videatur desiderare alimenta, hinc quoque mortalem eam intelligi cupit, quae cibis sustineatur, denique, derogae iis eis, evigescat, postremb, subtraciis, intercidat δ) s Ad haec Septimius et Non solum proponendum est quisnam eae desideret, sed cui; et, si propter se, sed et cur ei quando et quonam usque, tum, quod aliud natura desiderat, aliud x necessitate, aliud secundum proprietatem, aliud in cau- e sam. Desiderabit igitur cibos anima, sibi quidem ex causae necessitatis, carni vero ex causa proprietatis. Cert enim domus anima caro est, et inquilinus carnis anima Deside- abit itaque inquilinus, ex causa et necessitate hujus nomi- nis, profutura domui, toto inquilinati is sui tempore, non i)De M. Dra. 4 Id. 3 17. 5 Id. 3 58.
103쪽
0pUS LUM PHILOSOPHlCUM. M ut ipse substruendua, nec ut ipse loricandus, ne ut ipse
tibicinandus, sed tantummodo continendus, quia non aliter eontineri possit quam domo ulta alioquin licebit animas, dilapsa domo ex destitutione propriorum subsidiorum, in columi abire, habenti sua firmamenta, et propriae condictionis alimenia, immortalitatem, rationalitatem, sensual . tatem, intellectualitatem, athitrii libinatem; - omnia nativitias animae conlata, idem tu in primordio invidit nunc quoque obumbrat atque depravat 1 Sed nil tantopere Septimio videtur cavendum qu m ne anima in partes dividi posse credatur, nec illas iam partes animas haberi vult quam vires, et efficacias, et operas et Non ista membra sunt substantis animalis, sed ingenia ut motorium, ut actorium, ut cogitatorium, et si qua in hunc modum di e tinguunt. Quibus omnibus eis certa singulis domicilia in eo cire determinaverunt, non idcirco haec quoque distri butio animae ad animae sectiones pertinebit 2 .
. Denique, ne quis poenas nocentium, honorumque mere des, post animarum Deorporibus discessum dicirendas arbitretur donec utriusque redintegretur consortitam, optivi Noster ostendit et saeInus animam, non expectat corpore, d
Olere aut gaudere, sibique de suo sufficere ad utriusque ut e lum pastionis. Quotiti, illaeso corpore, anima sola torque tur bile, ira, laedio plerumque nec sibi noto quotiδs Rem corpore adflicto, furtivum sibi gaudium anima se quirit, et a corporis importuna tum societate secedit' Men- tior, si non de ipsis cruciatibus corporis et gloriari et gau- dere sola consuevit. Respice ad uti animam, cum dexteram suam ignibus solvit. Respice laenonis, cum illam Dionysii tormenta praetereunt. Morsus serarum orna menta sunt juventutis, ut in Cyro rei cicatrices 33 3
104쪽
Quis neget his verbis totam serδ quam nos profitemur reiatatem contineri Quis non eodem in libro animam audiens et aperi praedieari eorpoream, et optim defendi sim ieem, tantam miretur eaecitatem perspicacissimis immitti mentibus. ubi inter illos ei veritatis radium praejudicata quaedam pravaque incessit opinio Quod si otiosam humanae eonditionis deplorationem omittentes, inquiramus quae tandem causa Septimii oeulis insolitam odiderii caliginem, nulla alia in promptuerit quam mira quaedam de verborum non de obscurorum significatione confusio convinceturque Noster, quid corporeum ab incorporeo disserat, plan non vidisse. Qui enim eo rem e sonum ineorporea esse 1 somniatus est, qui Deo compus infinitum, homini autem simplex largitus est, illesanhquid esset eorpus potius quam quid Deus et homo nescivit. Cum igitur Noster unum spectaret, nemphis fidei immortalitatis, ne praemiorum expectationi, timori*in poenarum, vel minima dubitationis umbra injiceretur, incredibile aliquid
haec, quam notavimus, confusio verborum attulit. Timuit utpote qui corpus cujusque rei substantiam esse crederet, ne
ivlii esset, nihilque haberet per quod pateretur incorporalis
anima, deuque corpoream asseruit. Dein alio terrore vexatus et in contrarium raptus, ne corporea animaeorporum ritu iniuriiura esset, animam, quam corpus esse dixerat, ut pati
posset, eadem de causa corporis essentia exuit, dum simplicem praedicat, dum sua illi esse alimenta, suaque gaudia, suasque passiones absque eonsortio Orporis agnosciti probat ut sententia ejus non verius exprimi possit quam si
anima orpua ineorporeum nuncupetur.
Post varios exitus disputationis de animarum natura habitae, restabat majus eum Platone de illarum origine certamen, cui Noster, ut digniori adversario, libentius quim teris congreditur, interdum vehementius aequo errores venia dignos reprehendens, nec tanti viri in philosophiam merita,
105쪽
omMULUM PHILOSOPHICUM. meo quo velim animi eandore agnoscens. Nemo enim propitis Platone ad christianam luem Megari, multaque sunt ejus quibus severissimus quisque theologus libentissimh assenti tur. Nulla etiam nunc expeditior ad eum via ratisii palatquam π Platonis dialectieam Quum undum hunc sup rioris e usdam esse docet imaginem, divinum artificem ad aeternas ideas, quasi ad persectissimum exemplar, antequisioperaretur, respexisse, animas naturam habere deis quam materiae magis adfinem, nil horum eum Christiana disciplina non congruit. Cum animae ab hisco tenebris ad superae veritatis radios ascensum repraesentaturus, nobilem illam de spreu fingit allegoriam, ut egregius pom, ita profundissimus rerum seruiator apparet Denique, quam sabulam de minoribus d liciis sub torra optantis, insanabilibusque sceleribus aeterea poena luendis, in Gorgia dialogo narrat, atholieam do animarum post mortem eonditione doctrinam maximi ponderis testimonio confirmat. Insignes illae, quibus tam feliciter A gustinus usurus erat, Platonismi cum Christianismo eo e sones Septimium omninb latuerunt, qui paucissima docideis, eaque otiter, et reprehensionis magis quam laudationis similia Sed, si alteram Platonicae doctrina frontem intuearis, d lebis, ut ad Nostri verba redeam, Platonem eondimenlarium omnium haeraesteorum faeium l), et quidquid apud illum si ceraedoetrinae invenitur duorum errorum admixtione foedari, quinam vel altera totius philosophiae turbaret ordinem; mat rimastimitatam, quam ab Hermogene novis fultam argume tis Septimius jam prostravit, et animorum divinitatem, quam secuta est tota de reminiseentiis sabula, animas, post penn rem amissionem et lapsum in eorpus, ad idem paulatim a materia remeantibus. Poetieuin illud mendacium Sspumius nunc aggreditur, validissimum auferre studens hineticis argumentum, undi animae innatae et in eoelis conversatae crederentur. Primum, cui 1 De An. Dra.
106쪽
sano persuadeatur platonicam illam animam, divinitatera natam, ab omni passione alienam, tempus, cui teri ena subjiciuntur, non habentem, oblivionis esse capacem' Haec omnia, ut nostrae animae congruunt initium habenti, ita a platonicis animabus arcenda, ut quae suam illis divinitatem adimant. Dein, si animae natura compotes sunt idearum naturalis harescientia numquam excidet, quae ne in bestiis quidem deficit. Plan obliviseetur seruatis leo, mansuetudinis eruditione praeventus; et, cum isto suggestu jubarum, delicium fiet Berenices alicujus reginae, lingua genas eius emaculans: mores bestiam relinqueni, scientia naturalium permanebit: non obliviseetur idem naturalium pabulorum, naturalium a remediorum, naturalium terrorum. Perindi ei homini, omnium issa obliviosissimo, in literata perseverabite sola scientia naturalium, ut sola scilicet naturalis, memore semper manducandi in esurie, et bibendi in siti, et oculis videndum, et auribus audiendum. . . . Igitur, si naturalis scientia sensualium permanet, quomodo intellectualium,
quae blior habetur, intercidit i)'o Jam quod aiunt,
oblivionem ex multitudine intervenientis tempM is oriri, totum est alienum temporis enim multitudo nihil ad animam pertinet, quas innata et extra tempus posita fingitur. Nec credibilius huic oblivioni corporis materiam in causa esse qui enim corpus reminiscentiis ossiceret, clim neque naturali, cujus tot extant documenta, divinationi obsit, neque multorum firmissimam impediat recordationem Postremo, pueri potissimum, utpote recentiores animae, vitae prioris recordari deberent, quod long aliter evenire cernimus 2 . Idem robur argumentationis, verborum copiam et orationis
lumina interdum adlabere non dedignantis, Pythagorieae, Platonieas, Stoica hypothesi de animis post certa temporum spatia redivivis, Septimius opponii Nec immerito periclitabitur enim
107쪽
OPUSCULUM PHILOSOPHI M. Tordo rerum, tota vis abibit praemiorum atque enarum, mundusque sabulas numquam enodandae speciem praebebit, si vi tui vitioque non satis sit per unam vitam sui documenta dedisse, et necesse habeatur utrumque in novum usque di crimen vocari si commentitiae illi animorum circulationi fidem saceret, Plato contraria a contrariis, mortuos ex vivis, vivos ex mortuis oriri dictitaverat, optasticis ad hoc in Phaedonemus argumentis, quibus se dari patronum Socrates miraretur. Totam hanc argumentationis sylvam Septimius praecidit: Mortuos ex vivis effici constat, non tamen ex mortuis vivos.
Ab initio enim vivi priores: und ab initio mortui post
εἴ iores, non aliundδ quam ex vivis. . . Non usquequaque con- uaria ex eontrariis reformari altereant. Et nos enim oppo nemus contrarietates nati et innati, visualitatis et caecitatis, juventa et senectae, sapientiae et insipentiae nec tamen ideo innatum de nato provenire, quia contrarium ex come rario fiat, .... nec juventam rursus de senecta reviviscere quia ex juventa senecta marcescat, nec insipientiam ex sa-
pientia denub obtundi, quia ex insipientia sapientia acu
et tur. . . Deindδ si ex mortuis vivi, sicut mortui ex vivis, unus omnin et idem semper haesisset numerus omnium, illec scilicet qui primus vitam introisset. . . Invenimus autem apud commentarios etiam humanarum antiquitatum paulatim hu- manum genus exuberasse. . . fert quidem ipse orbis in promptu est, ei cultior de die et instructior pristino omnia jam pervia, omnia nota, omnia negotiosa solitudines sa- mosas retro riundi amaenissimi obliterant sylvas arva domuerunt seras pecora fugaverunt arenae seruntur, saxa panguntur, paludes eliquantur tanta urbes jam quantae non casae quondam. Jam nec insulae horrent, nec scopuli terrent; ubique domus, ubique populus, ubique respubliea, ubique vita. Summum testimonium frequentiae humanae, onerosi sumus mundo, vix nobis elementa sussiciunt, et nec cessitates arctiores, et querelae apud omnes, dum jam nos natura non sustinet. Revera lues, et times, et bella, et vo-
108쪽
M DEAE S. F. TERTULLIANO ragines civitatum pro remedio deputanda, tanquam tonsura inolescentis generis humani ij. Altera μετεισωριατωσεως forma tanto facilius fugabitur quanto irrationabilius animae in bruta quam in humana corpora transmigrare dicuntur Quid enim magis absurdum quam, cum sint sua cuique animali natura, victus, sensus, adlaetus, pera,
gaudia, taedia, vitia, cupidines, voluptates, sui postremo et vitae modi et exitus mortis, haec omnia confundere, nullais que morum, neque formae vivendi singulis debitae, ratione habita calvo anima, quae terris inhaerebat, nullius sublimi tatis, nullius profunditatis intrepida, ascensu etiam scalarum saligabilis, submersu etiam piscinarum strangulabilis, aeri
postea insultabit in aquila, aut mari postea desultabit in anguilla 2)' , Hujusmodi fabulas Platoni placuisse nil
equidem mirum, ut qui animae cum humano corpore conso
sum aut violentum aut ceria fortuitum judicaret linquens enim anima quam unius aetatis enavigandae causa, Imbam conscenderat, quid prohibet ne alterum iter suscipiat, alteri diversae formae navigio imposita Nos vero, qui humanum eorpus humanae animae, ut proprium propria mulier exsequendi instrumentum obtigisse novimus, et ex utriusque junctione totum aliquid atque integrum extitisse, quod non sine violentia, nec praeter spem resumendae samiliaritatis, morte dissociatur, porsentosum irridebimus prmumptionem besιὰ eae hominio , et homines eae bestii resolsentem 3). - Quod sitam enormis translationis causa requiratur, nullam iide dignam invenias. Quum enim judicii nomine vindicatur hoc dogma, quod animae humanae pro vitae meritis genera anim lium sortiantur, nil agit Pythagoras. Si enim mutantur c animae, non ipsa dispungentur quae merebuntur evacuabia tur ratio judicii, si meritorum deerit sensus deerit autem
109쪽
OPUSCULUM PHlLOSOPHicin me sensus meritorum, si non eadem perseveraverint. . . Volo
judicii utique divini iustitiam, gravitatem majestatem, diga nitatem recensere, si non sublimiore fastigio praesidet hue mana censura, plenior utriusque sententia honore, poena rum et grauarum, severior in ulciscendo, et liberalior ine largiendo. Quid putas suturum animam homieidis aliquod credo pecus lanienas et macellae destinatum, ut perindo ju- guletur quia et ipse jugulaverit, perindsi in pabulum propo- natur quia et ipse bestiis objecerit eos quos in ulvis et aviis trucidaverit. Si ita judicabitur, nonne illa anima plus solatii quam supplicii relatura est quod lanus inier coquos pre- tiosissimos invenit, quod condimentis Apicianis humatur, c quod mensis Ciceronianis insertur, quod exsequias convivium patitur, quod a coaequalibus devoratur potius quam a milvis,
ut in bominis corpore tumulata, et in suum genus regressa, resurrexisse videatur, exultans adversus humana iudicia, si
ea experia est Namque illa sicarium variis et exquisitis supjiciis, et jam praeter naturam eruditis seris dissipant, et quidem viventem, imo nec facit morientem, curata morae finis ad plenitudinem poenae. Sed etsi anima praesum ii ul- timo gladis, ne corpus quoque evaserit serrum, indi in ignem datur, ut et sepultura puniatur aliter denique non licet. Nec tanta tamen est rogi cura, ut reliquias aliae bestiae et inveniant ceria nec ossibus parcitur, nec cineribus indul- getur, nuditate plectendis Tanta est apud homines homicidii vindicta quanta ipsa quae vindieatur natura .... Nam et qui, laboribus et servitiis puniendi, in asinos utique et mulos recorporabuniur, quantum siti de pistrinis et aquilegis rotis
gratulabuntur, si metallorum et ergastulorum et operum publicorum, ipsorumque carcerum licet otiosorum recom
dentur. Perita qui integri morai conmendaverint judici vitam, quaero praemia, sed potius invenio supplicia Nimi-
rum magna merces bonis in animalia quaecumque restitui. . . Damnatus est igitur Homerus in pavum, non honoratus :
plus de saeculi remuneratione gaudebit, pater habitus libe-
110쪽
M DEAE S. F. TERTULLI οε alium disciplinarum ... omnia animalia-samula sunt homi- nis: si vir bonus quid horum suturiis est, diminoratur. . .ci judicia divina post mortem humanis mendaciora, eone temptibilia de poenis, fastidibilia de Natiis, quae nec pessimie metuant, nec pumi cupiant; ad quae magis scelesti quam sancti quique properabunt; . . . eum si quod judicium animas manet, gravius dineat credi in dispunesione vitae quam in administratione quia nihil plenius Flim quod extremius... Deus itaque judicabit plenius per sententiam aeternam tam supplicii quism refrigerii, nec in bestias, sed in sua corpora revertentibus animabus et hoc semel, et in eum diem quem solus Pater novit, ut pendula expectatione sollicitudo fidei probetur, semper diem observans, dum semper ignorat,
quotidi timens quod quotidi sperat 13.
Ex his, aliisque supra memoratis, satis apparet quae conditio hominem post mortem maneat, clim Deus animam ideo secerit simplicem, ne, soluto corpore, ipsa sineretur; ideo rationabilem ut se noscendo, auctorem suum nosset, noscendo amaret, amando rueretur, ei verum finem bonorum, diu
laustraque tot saeculis quaeritatum, assequeretur; ideb liberam ut honest turpiterve facta ipsi imputarentur Ind cernitur quantus error quosdam decipiat, quibus suppliei malorum,nt divinae bonitati aliena displicent, non cogitantibus scilicet
Deum de suo bonum, de nostro j tum esse et Quale est enim ut praecepta constituat, on exsecuturus ut delicta prohi- beat, non vindicaturus eum multo rectius non prohibuisset quod defensurus non esset. . . Nam et tunc laesia permissum
est quod sine ultione prohibetur. . . Si non offenditur laeto quod non amat fieri, erg nec laeditur voluntas ejus, cumcisi quod fieri noluit et sit jam delictum secundatim volunta tam ejus. Nihil Deo iam indignum quam non exsequi quod noluit et prohibuit admitti primo, quod qualicumque sen tentia sua et legi debeat vindictam in auctoritatem et ob- 1 De An. 3 51.