장음표시 사용
111쪽
opuSGLual HlLOMPulsida si sequii neeessitatem; secundo, quia aemulum sit necesse est quod noluit admitti, et nolendo prohibuit Malo autem a et ere Deo indignius sit, quam animadvertere, et quidem Deo optimo, qui non alias plen bonus sit, nisi mali aemulus, uti boni amorem odio mali exerceat, et boni tutelam expugna tione mali impleat. . . Audite, peccatores, quique nondiunc hoc estis, ut esse possitis: Deus melior inventus est, qui nec offenditur, nec irascitur, nec ulciscitur; ... prohibet d eramquere, sed litteris solis. . . Age itaque, quid non in om- nem libidinem ebullis, summum, quod seiam fructum vitaec omnibus qui Deum non timent Quid non equentas so- lemnes voluptates circi furentis, et caveae saevientis, et scenae laseivientis quid non et in persecution bus, statim oblata et cerea, animam negatione lucraris l)' , Totus igitur homo, post mortem redivivus, materiam divinae justitiae exercenda praebebit, eui totus debetur anima per
immortalitatem, corpus per resurrectionem novum omnino
et inauditum dogma, ab Evangelio in philosophiam translatum. Quamquam si rem, omissis argutiis, omissa quam quisque sibi praejudicavit opinionem, diligenter examinemus, lacithconsentanea rationi videbitur; quo magis mireris nullum, anui id temporis fuisse qui hanc veritatem, vel dispicere valeret, vel profiteri auderet. Primi im, is est corporis animique
inter se nexus, ut ex utroque unum animal ediciatur, cui nomen hominis convenit, non animae soli, sine carnis societate
manea jam ei quasi dimidiatae Adeoque consortium illud non est praeter naturam, ut contra non sine gravissima naturae ος sensa ambae dissocientur. Si em summae sapientiae est, quidquid hominis naturae in terris inchoatae desuit, in aetemitate adimplere, si dignius De videtur totum hominem abolere, quam truncatum et parte sui jam orbum in immortalitatem
producere, sequitur ut intus homo reviviscat, nec partem suI, olim natura, tum diuturno contubernio familiarem, usque re- Adv. Mare. I, 33 26-27.
112쪽
M DEAE S. F. TERTULLI Oquirat. Dein singe fortuitam fuisse societatem per illam tamen actum est quidquid latui am promeretur aetatem nil enim anima sine carnis ministerio gessit eaque est justitia divina ui in honesia, vel turpiter lactorum instrumenta, praemii aliquit et supplicii redundet. Hanc quoque imitati sumus: quis enim famosi cujusdam latronis vel proditoris aedes solo aequari indignetur quisve clarissimas virginis, per quam Gallia
se salvam gloriatur, verba non probet, cum templum ingrediens in quo rex consecrandus erat ipsius beneficio restitutus, signumque suum gerens, ritannici triumphi instrumentum et testem Partieeps, inquit, hoe habui laborum aequum est et in eoru mrtem vocetur et ita enim est causa judicii, per tot substantias dispungenda, per quo iuncta est. Agec jam scindant amis animaeque contextum prius in vitaec administratione, ut audeant scindere illum etiam in vitae re-c muneratione. . . Sed adeo non sola anima transmi vitam, ut nec cogitatus, licet solos, litet non ad effetium per carnem et deductos, auferamus a collegio camis. . . Sive enim in corde, sive in cerebro, ... vel ubi ubi philosophis plaeet, principa-
Iitas sensuum consecrata est, caro erit omne animae cogita torium . . . Quaere adhuc an cogitatus quoque per carnem
administrentur, qui per carnem dignoscuntur intrinsecus. Iolutei aliquid anima, vultus operatur indicium facies in tentionum omnium speculum est. Negent factorum societa-ε tem, cui negare non possunt cogitatorum l). Nil horum, quamquam satis in promptu erant, antiqui philosophi animadverterunt contra, si illos excipias qui in voluptatis doctrinam se dedsire praecipites, caeteri, et ante omneSΡlato, corporis cum anima societatem , violentam, et poenalem, ei praeter naturam esse crediderunt, veramque hominis vitam tum demum inchoandam, cum his elapsa vinculis, substantiae suae solitudinem recuperaverit, quipp semper vi tuti, prudentiae, omnibus bonis, corpus impedimento esse. -
113쪽
OPUSCULUM AElLOSOPH UM. 1 causa hujusce erroris ignorata praesens hominis conditio. Si enim caro animae carcer, si eorpus sibi obsequentes in pessima rapit, si maxima laus sentibus obsistere ei βι- ωσι, που ει τῶ -sum agere, Si caro animo dominari aggreditur, animus verbs carni praebet obsequentissimum, non haec prisca uiriu que natura arbitranda est, sed naturae eversio, manifestumque
indietum totam hominum sobolem antiqua clade esse involutam et avita labe insectam. Non igitur ipsam carnem, quasi a malo quodam eo fabricatam, neque ipsum animae cum illa consortium vituperare decet, quod, divina sapientia sciematum, vitioque hominis deformatum, per gratiam potest reformari. Rhetoris est, non philosophi, in convicium carnis abire et im- munda a primordio ex specibus terras, immundioris dem ceps ex seminis sui limo, stivolas, infirmae, criminosas et molesiae, et post totum ignobilitatis elogium, eaduca in originem terram et cadaveris nomen, et de isto quoquem e mine periturae in nullum jam nomen in omnis jam vocabuli mortem l . a Facillim enim et optime coituperationem laudatione depellas. 3 Caro Dei res est, qui eam aut eaeci passus est secundum paucos haereticos, aut fecit, secundum
aereptam pluribus veritatem et Humanam vero carnem, non, sicut caetera quorum transiturus est habitus, sermone ianc tum Deus condidit adhibuit etiam manus Satis gloriosa caro Dei contactu appellatione gloriosior, quam, nondum 4 immissa anima, hominem nuncupat Christus nimirum jam uno cogitabatur homo futurus limusque ille jam tunc induens imaginem Christi suturi in carne, non iantum Dei opus erat, sed etiam pignus. Noli igitur materiae vilita tem perstringere cogita artificis manus, Phidia maioris, qui carnis aurum de limi sordibus eliquavit obliteratus est et devoratus limus in earnem, im laetus est homo in an
ii De Resure carn. 3 4. Haec verba eliserrimum Bossueti l cum nemini in mentem non revocabunt, qui sententiam TertullianLinterpretando aequare non valens, imitando ser superavit.
114쪽
9 DEAE S. F. TERTULLIANO mam vivam, de Dei statu, vapore scilicet idoneo torrere quodam modo limum in aliam qualitatem x Si gemmas electissimo inserias auro, persectisque gladiis vaginae adaequas qualitatem, dignum sui Deo animae suae umbram, spiritus sui auram vilissimo alicui committere capulo Tanta quoque utriusque substantiae concretio facta est, ut incertum sit utra nisi dominetur, nisi anima primas obtinere censenda sit, utpote Deo propior: und etiam ingens eam gloria redundat, quae proximam Deo contineat, illique omnia subjiciat, nece
sarium praestans ministerium siquidem nullum animae omcium non per carnem adimpletur, quae sensuum loquelae, artium, dominatrici suae praebet facultatem Lith caro consors et Ohaeres anima invenitur: si temporalium, cur non et aeternorum' it ad nostra transeamus, et cum anima Deo
adlegitur, ipsa caro est quae essicit ut anima adlegi possit. Mitieet caro abluitur, ut anima maculetur caro corpore et sanguine Christi vescitur, ut anima de De saginetur. Sacrificia Deo grata, eonflictationes animae jejunia, ei ad pendices hujus ossicii sordes, caro de proprio suo incum, et modo instaurat Virginitas quoque et viduitas, et modesta o in oeculio matrimonii dissimulatio, et una notitia ejus de camis bonis Deo adolentur Age jam quid de ea sentis, eum pro nominis fide ipsa in carceribus maceratur, teter rim lucis exilio, penuria mundi, qualore, paedore, nec somno quidem libera quum jam et in luce, omni tormen mentorum machinatione laniatur, quum denique suppliciis erogatur, enisa reddere Christo ieem, moriendo pro ipso, et quidem per eamdem crucem so δ' Igitur, quam Deus manibus suis ad imaginem Dei struxit, quam de suo adflatuc ad similitudinem sua vivacitatis animavit, quam incolatui, et ructui, dominatui totius suae operationis praeposuit, quam sacramentis suis disciplinisque vestivit, cujus munditias amat, cujus castigationes probat, cujus passiones sibi ad preciat, haeccine non resurget, totiἡs Dei Absit, absit, ut Deus manuum suarum operam, ingenii sui curam, adflatus
115쪽
OPUSCULUM PHILOSOPHICUM. I sui vaginam molitionis suas reginam, liberalitatis suae haec redem, religionis suae meerdotem, testimonii sui militem, Christi sui sororem, in aeternum destituat inieritum 1 lis Baetentas de hominis natura origine, sine exitu Verum, ut Septimius quas sibi sumpsera partes, enubilandae per adulierarum sententiarum consulationem veritatis, adimpleat, pedigit in minutiora quasdam inquirere, et de iis quae dicuntur animi partibus seu facultatibus, disputare, non novam allaturus partiendi rationem, sed, si quid erroris in aliquo philosophiae angulo latitet, oras protrusurus.1 omnes fer philosophi in mali quaestione haeserunt, quae, eaeteris in rebus dimellis, in humana anima plan inextrie bilis videtur. Illa latonem ut praemistentiam animariam somniaretur impulit illa vim materiae bono aemulam induxit. Illa nostris temporibus, multos Evangelii lucem respuenies in monstra quaedam doctrinarum adegit, dum malum nobis inesse negatur, iransferturque culpa a legum violatoribus ad ipsum quem violant reipublieae ordinem; quippἡ omnes naturae nostras impetus innocuos esse et ad optimum sinem tendere, modb illis minittantur habenas; nunc vero, praeter uisasque a legum latoribus compressos, in violenta erumpereri quod si
ingentiam effulgere illorum innocentiam velis, mutandam civitatum formam, et solvenda quibus exacerbantur laena. Nec habes quod ad haec respondeas, si non sis Christianus. Alterutrum enim eligas necesse est aut mala illa esse negans in qua naturali instinctu rapimur, istis rerum novarum auetoribus assentiri serius ocius cogeris aut comptum alia
quid et irrationale hominum animis ab ipsis natalibus inesse agnoscens, id praeter naturam accidisse lateberis, Mosique credes veterem hanc humani generis luem et rerum laetam enarranii. Nec quidquam prodest libertatem cujusque in causam oeare, cum non id ambigatur, und fiat ut homo delinquendi sit capax, interditimque delinquat, sed undἡ proce-
116쪽
da illa vis intima quae divinis humanisque legibus insonsa, libertati struit insidias, totamque animam, heu nimis eme citer, in prava sollicitat. Und tanta cura in informandis adolescentuli moribus suscipienda, dein ab ipso, ubi sui juris
effectus est, exercenda, nec ulli umquis sin gravissimo periculo neglecta und ipsi virtuti nomen indictum est durissimum homini praenuntians certamen undi illa jam trita sermone proverbia: ealeatis tuitavitis ad oelum perveniri, di iuignam esse sui ipsius letoriam und haec et alia, quae referre longum, si natura humana sua sponis, leni facilique cursu, ad finem exoptatum, ut fluvius ad mare, pervenit Inlubrico nascimur, naturaleque nos pondus praeeipit eliso in perniciem rapit nec animam navi comparaverim omnibus velis laventes auras excipiens, placidaque veloci cursu aequora radenti, dum rem jacent, dii nautae dormiunt, vigilatque solus gubernator, ne eui sorse scopulo incauta offendat, sed illi quam nostra aetate, humana novis viribus muniit industria, ut surente procella, venus renitentibus, moles aquarum secare, et portum onungere valeat quamquam in hoc comparatio claudicat, et nostra condiu peior est quim navis fluctibus jactatae, quod nostras hiemes, nostrosque aquilones
Est igitur quasi duplex in nobis homo, nec Plato erravit, eum irrationale a rationali in anima seiunxit, e modo non nae tura deputetur utrumque Natura enim rationale credendum est quod anima a primordio sit ingentium hiationali vid e lieet auctore. Quid enim non rationale, quod Deus jussu quoque ediderit, nedum id quod propriδ adflatu suo emis c ii Irrationale autem posterius intelligendum est, quod aeciderit ex instinctu serpentis, ipsum illud transgressionis admissum, atque exind inoleverit et coadoleverit in anima ad instar jam naturalitatis; quia statim in naturae primordio
accidit 2). , Ne tamen ide credas nil jam in homine nisi
1 Vide consis au P. Laeor ire vol. III, p. 575. 2 De An. 3 16.
117쪽
OPUSCULUM PHlLOSOPHICUM. Ipemrsum eaecumque superesse: c Quod enim a Deo est, non tam extinguitur quam obumbratur Potest enim obumbrari, quia non est Deus: extingui non potest, quia a Deo est. Itaque, sicut lumen, aliquo obstaculo impeditum, manet, ita et bonum in anima a mala oppressum, pro qualitate ejus, aut in totum vacat, occultata luce, aut qua datur ra-
diat, invenia libertate l). 2 Altera oritur de animi natura quaestio, quem Aristoteles ab anima separat, ut impassibilem a passibili immobilem lmobili, duplici errore laborans primo, quod humanum animum divino aequat dein, quod hanc optimam nostri partem ad otium ei quemdam stuporem damnat. Pugnantia inter se philosopho objicere videmur, quod humano animo simul divinitatem tribuerit, ei vim agendi ademerit. Verum, ut breviter summam ejus doctrina recolligam, revocentur in mentem argumenta per quae Aristoteles existere aliquem immotum mundi motorem conssrmat, qui tamen hunc mundi nesciat ordinem, nec aliter universalem motum operetur, quam magnes
serrum, appetibile appetitum attrahit. Porro eadem via ad 9sis humanum idem Aristoteles pervenit, ita ut quidquid in metaphysica de altero praedicavit, idem in rem Mosse libro do altero dicere videatur. Hunc igitur animum, qui impassibilis et anima incommiscibilis in homine degens, nil nobis affert ad vivendum subsidii, merito carpit Septimius e clamania
mam passibilem constet eorum quae sortita est pati aut per animum et cum animo pauetur: si concreta est animo, non potest animus impassibilis induci: - aut si non per et animum, nec cum animo patietur anima, non erit conereta
illi eum quo nihil et qui nihil patitur, nec jam senilei, nec
Sapiet, nec movebitur per illum ... Videmus autem nil ho- rum animam experiri, ut non et animo deputetur, quia per illum et cum illo transigatur. Caeterum, si discretio admitti iur, ut substantiae duae res sint, animus atque anima, alie- 1 De An. 3 41.
118쪽
s D u. S. v. TERTULLlAN0c his erit passis ei sensus, et sapor omnis, et actus et motus: alterius autem otium, et quies, et stupor et nulla iam causa; et aut animus vacabii aut anima. . Nos autem animum the dicimus animae concretum, non ut substantia alium, sed ut
substantis officium. Nec illum aliud intelligimus quam sug- gestum animae ingenitum, et insitum, et nativitus proprium, quo agit, quo Sapit, quem secum habens ex semetipsa, se commoveat in semetipsa, atque ita moveri videatur ab illoc tanquam substantia alia l). Nil his in verbis etiam hodiernae scrupulositati non probandum. I u in illis quae sequuntur medium tenet iter inter eos qui sensum ab intellectu, ut substantiam a substantia, s parant, et eos qui sublato utriusque discrimine, totam h mani animi notitiam corporibus tarminant et Ad differentiam sensualium et intellectualium, non aliud admittimus, quam rerum diversitates corporalium et spiritalium, visibilium et invisibilium, publicatarum et areanarum, quod illae sensui, ista intellectui adtribuantur; apud animam tamen ei istis et illis obsequio deputatis, quae pertia per corpus corporalia sentiat, quemadmodum per animum incorporalia intelligat, salvo eo ut etiam sentia dum intelligit 2). , Nec illud etiam
ultimum siprehenderim, si secundum veritatis normam verborum interpretari significationem liceat; ea est enim mentis humanae conditio, ut in veritatum vel maximsi incorporalium contemplatione aliqua semper adsit sensibilis species. M mathematico, circuli aut trianguli proprietates ratione non sensibus exquironti, necesse est aut oculis obversetur, aut in ροπτα τια repraesentetur quaedam figura imperfeci delineata cim tamen acies contemplationis non in eam dirigatur quae et indis,dua est, et rudis, et corporea, sed in perfectam, et seiemam, et incorpoream, et omnibus ejusdem vocabuli figuris congruentem δισω M, quamquam illud sort παρα μου videatur, nee
119쪽
Deleonismplatio si existieas excipiantur visiones), sine quadam seu rerum imagine, seu vinorum saltem tacita pronuntia no quas adsensus reserri perspicuum est), his in terris proeedit. Verum hanc esse Septimii sententiam affirmare non ausim; quam vald incertam ei quasi nutantem invenio. Quippε manifestissimum notissimumque intellectos sensosque discrimen, quo uno essicitur ut tantopero caeteris animalibus praestemus, quodque ipse modo agnoscebat ei lucidabat, nune prorsus tollere videtur e Nonne, ait, et sentire intelligere est, et intelligere sentire est Aut quid erit sensus, nisi ejus rei quae sensitur intellectus' quid intellectus, nisi ejus rei quae intelligitur sensus Und ista tormenta cruciandas simpli citatis, ei suspendendae veritatis Quis mihi exhibebit sen- sum non intelligentem quod sensit , aut intellectum non sentientem quod intelligit, ui probet alterum sine alteroe posse l) Verum adeo inter se diversi sunt, ut omnium, etiam Septimii, in mente quaestio oriatur, uter utri
praeserendus sit; si tamen ea quaestio vocanda est. Cum enim inter singula animae munera, et praepositas euique exsequendo vires, proporuonem quamdam existere necesse sit, satis absurdum videtur intellectualia sensilibus potiora agnoscere, intellectum vero eodem quo sensus gradu collocare; nam qui
sensilia ut metalla, ut planias intellectualibus ut homini, ut Deo aut exaequant aut anteponunt, ne resel ndi quidem. Allier tamen Septimius opinatur, qui, aut neutrum altero inferiorem esse, aut sensus primas obtinere hoc argumento defendit: cais potiora sunt quae intellectu iunguntur, ut spiritalia, quam quae sensu, ut corporalia rerum erit prae latio seilicet sublimiorum adversus infirmiores, non intel- lectus adversus sensum. Quomodo enim praeseratur sensui intellectus, a quo insormatur ad cognitionem veritatum Si enim veritates per imagines adprehenduntur, id est, invisi bilia per visibilia noscuntur, videtur intellectus duce uti
120쪽
sensu, et auctore, ei principali landamento, nec sine illa veritates posse contingi quomod eri potior erit eo per quem est, quo egei, cui debet totum quod attingit Ita con- cluditur, non praeserendum sensui intellectum per quem enim quid constat, inserius ipso est l). 3 Verum utilitas hic, non nobilitas sensuum ostenditur; quae duo non semper inier se conveniunt. Multiplicibus enim in rebus, omnia sere
omnibus sunt necessaria, neque tamen omnium una eademque dignitas Nil imperator sine milite, nil miles sine imperatore valent neque tamen imperator militi non praeserendus. Adseribatur ergo duplex Septimi error, quod neque sensum ab intellectu satis discreverit, neque hujus principatum satis agnoverit. Prioris peccati causam supra notavimus, in quod incidit dum ab Aristotelis animo separato abhorret. Quod ad posterius spectat, non arbitror Septimium sensus in id fastigium evecturum fuisse, ni causam illorum sibi adversias totam Academiam, suscipiendam esse vidimet, quae a contemptu sensilium ad incredulitatem Iacit delapsa. fides nostrae fundamenta labefaciat. Hanc ergo de tot adversariis seligit, cui potissimum congrediatur: Quid agis, Academia procacissima totum vitae statum evertis, ipsius Dei provi dentiam excaecas, qui cunctis operibus suis intelligendis; incolendis, dispensandis, fruendisque lallaces et mendaces dominos pugsecerit sensus. . . Non licet, non licet nobis eos et in dubium demeare, ne et in Christo de fide illorum delibe- s retur. . . Fidelis sui et visus et auditus in monte fidelis et gustus vini illius, licet aquae anth, in nuptiis Galilaeae fide- lis et tactus, exind creduli Thomae 23 3 Denique clim
apostoli ea se praedicare profitentur e quae Oculis suis vide runt, et manibus suis contrectaverunt de verbo vitae, vecti fidis, non mendacibus illos uti testibus credendin est. Ea sui Septimio causa ut in errores vult sensibus referri