장음표시 사용
51쪽
opΓSCULUM PHILOSOPHlCUM. Ile passiones ad consecutionem gloriae coelestis et divinae mere cessis. Si tanti vitrum, quanti margaritum l) , II. Bura ceria tempora quibus talia praedicari necesse suit: dura, lateor, sed ideo gloriosa, et pacis otiique discriminibus feliciora et Tunc enim Ecclesia in attonito est. Tunc et fides in expeditione sollicitior, et disciplinatior in jejuniis, et
e stationibus, et orationibus, et humilitate, in alterutra dilec- tione, in sanctitate et sobrietate non enim vacatur nisi ti- mori et spei 2). 3 Et exclamare cum B. Crpriano libeat: beatam Ecclesiam nostram, quam sic honor divinae dignae ionis illuminat, quam temporibus nostris gloriosus marty- rum sanguis illustrat Mai ant in operibus fratrum can- dida nunc facta est in marerum intoressui purea floribus ejus nec tilia nec rosae desunt 3 nec B. Hilarium o lasse miremur, ut sibi ministerium consessionis suae Decianisi Neronianis e temporibus explesse contigisset 4). Pejora scilicet Ecclesia secura pax, etiam incertae induciae, arbitrio principum interdum concessae, minabantur, quam bellicus ille persecutionum apparatus nempsi ne remotis virtutum incitamentis, pristinus servor in desidiam declinaret, neve infidelium admixti moribus, nil de patria severitate Christiani servarent integrum. Non enim, ut ipse docuerat Septimius, si Christus suos seculum, id est seculi concupiscentias respuere jussit, ide caetus hominum, civilisque vitae ossicia Christianis fugienda erunt: paucis in solitudinem vocatis, iisque debitam humano generi, patriae, suis, benevolentiam orando exsolventibus, totam christianae gentis molem, ipsamque Ecclesiam Deus in mundo degere voluit, ut essent qui hominibus inter
fluctus vitae per caecam errorum noctem jactatis, lumen a censum portumque apertum ostenderent. Proind Christianus omnia, quibus diominum inter se societas continetur, munia
si Ad martyras, Pass. I De sug. in persee. Di. 5 D. Cyp ad martyr et conseSSores. 4; uar in constant.
52쪽
impiger obibii, nisi quid ex illis divina militiae sacramento
repugnet cohabitabit hoc saeculum, cum infidelibus navigabit, militabit, rusticabitur, miscebit artes, opera suas omnium usui publicabit l). Jam quis non videa quam scopulosi fluctus Christianae classi navigandi proponantur, cum idololatria non templa tantum, quorum nos limen non adimus, sed forum, macellum, balnea, abrenas, officinas caeteraque commercia 2hrepleverit. Multos queis ad supplicia semel pro Christo toleranda non deesset animus, quotidiana inter epulas, studia, lusus, forensia castrensiaque officia consessionis pude-bii; multi imprudentes peccabunt, et latens ubique idololatriae venenum inconscii haurient hos docere, illos arguere
Tantis Noster motus periculis plura conscripsit, ut adversus circumfusi morbi coniugium, gregem Domini praemuniret. Cumque idololatria in domestica civiliaque in aries per quas victus conquiritur, in lusus quibus recreantur animi, irrepere soleat, singulas singulis libris materias pertractare aggressus est, suseque ab ethnicis artibus, spectaculis, vestibus, conjugiis, docuit abstinendum quae omnia breviter reserre conabimur, si quid ex communi Ecclesiae disciplina per nimiam veritatem Septimius exorbitaverit, obiter notantes. 1 'DE IDOLOLATRIA. -Αuctor, in libro De idololatria inscripto, hoc propositum habuit, ut errori quorumdam obviam iret qui, sibi indulgentes, multas artes, quamvis idololatriam redolentes, securi exercebani Postquam igitur in idololatriam, omnium peccatorum sontem, acriter invectus est, non eos solos in is tum crimen incidere desinit qui ipsi victimas immolent; omnis enim circa idola famulatus eamdem esse conditionem, nec minus idoli artificem quam cultorem esse damnandum. Siquidem nulla major apostasia, quam quae idolis praestat ut sint, ut colantur, plusque fabricator simulacri est quam sa- si Apollag., g 42.
53쪽
, PUMULUM PHILOSOPHlCUM. SI cerdos, nec fabricator solus, sed etiam templorum exornator.
Si quis necessitatem vicit is praetendat, is se ipso volens decipit quot enim et quanta laber suo artificio efficere potest, per quae sine exorbitatione disciplinae, id est sine idoli con- sietura viis necessitatibus consulat, eum non ars ipsa, sed usus merito culpetur quo magis praecavendum est ne quid, nobis consciis, a manibus nostris in rem idolorum postuletur. Praeterea sero venit tota haec de victu sollicitudo Sisι- ei non admisιi nectaritates ani sui deliberandum quam in clesiam intrares ipseque Deus egenos felice voeat, e ea fideli vitae promittit quibus neque aves neque lilia carere patitur. Sacrificiis, cum privatis, tum publicis interesse non
minus a Christiana disciplina alienum est. Sunt tamen qui a
talibus non abstineani, eo nempe, ut aiunt, animo, ut omnibus plaeeant, et nomen Domini inter genies non blasphem tur, quasi etiam peccando placendum si malis. At nunc, Lilinicis peiores, qui nullam sesiam, etsi nossent, nobiscum celebrareni sores nostras die quoque festo lucernis ei laureis, quasi quaedam templa imo lupanaria, ornamus. aecia tamen
privatarum solemnitatum, togae purae, sponsalium, nuptialium, per se munda credimus; sed cavendum, ne, si quai
repserit idololatria, approbatores posius quam spectatores videamur si si per salsos Beos juratione obligatus, quiescas, ne Christianus intelligaris; si pauper Die donatus eleemosyna propitios sibi Deo opiet, tu vero immundam benedictionem non rejicias: negat enim Deum quicumque dissimulat. Inter hos scopulos et sinus, inter haec vada ei laeta idololatriae velificata spiritu Dei fides navigat, ut si cauta, secura si
Nil haetenus est quod reprehendas, ut medium illud nimiae
severitatis laxiorisque indulgentiae excedens. Septimium πω das fidissimum ecclesiastica disciplina exsitisse interpretem, nisi eodem in opere multa reperiantur quae et haereucum a guunt, et aliis de Apologetico locis manifest repugnant. Me eari, docere litteras, rempublicam administrare, militare pr
54쪽
M DEAE S. F. TERTULLIANOhibet cinegotiatio servo Dei apta est'Caeterum, si eupiditas
abscedat, quae est causa acquirendi, cessante causa acquia rendi, non erit necessitas negotiandi .... l) Ludimagistros et caeteros litterarum professores non dubitandum est astic ne esse multimodae idololatriae ... σ). Si quaeris an fidelis ad militiam converti possit, et an militia ad fidem admitti, etiam caligata, vel inferior quoque, cui non sit necessitas
immolationum, ... non conveni sacramento divino eth
et mano, signo Christi et signo diaboli, castris lucis et castris tenebrarum non potest una anima duobus deberi, Deo et Caesari ... 3 . Tu, si diaboli pompam eierasti, quidquid ex
ea attigeris, scias esse idololatri m vel hoc te commonec faciat, omnes hujus saeculi potestates non solum alienas,
verum etiam inimicas Dei esse, quod per illas adversus Dei servos supplicia consuli sunt 43. x Actum era de chri tiana in civitatibus disciplina , si talia apud Ecclesiam obtinerent, nihilque Christianis, humani generis odium jam prostentibus, reliquum erat, nisi ut sese in sylvas, rupicum et gymnosophistarum ritu recipientes, omniaque exsecrati per quae aut alitur, aui administratur, aut floret, aut se adversus hostiles impeius patria tuetur, Gules iι serent. Causa tanti tamque exitiosi erroris, si quaeras, in promptu est quod Noster in artibus per se honestis, vitia tantum respexit quibus per eos insectae sunt qui illas male exercebant, et ea proseripsit quae in pristinam tantum integritatem revocanda fuerunt. Magistratus ergo Christiani capessent, mod nil Caesari tribuant, nisi quae Caesaris sunt militabunt, modo Thebanam legionem, si occasio inciderit, imitentur. Negotiabuntur, modo illa negotialis sit, non doli avi surta Litteras, etiam prosanas, docebunt, modo errorum enarratione ad insinuandam i Be idolol. 3 1. 2 D. 3 10.
1 De idolol. 3 19. adem in libro de Corona fusius tractantur.
55쪽
OPUSCULUM PHILOSOPHIC . 35 veritatem uiantur. Denique nil omittent, ut Dei regnum etiam in hoc saeculo constituatur. 2 BE PEcTAGULIS. - pusculum de Spectaculis, severis quoque, sed non ultra quam satis est, praeceptis repletum, ea mente conscripsit Septimius, ut Christianos, praesertimque catechumenos, ab adeundis gentium spectaculis averteret. Non enim deerant qui laxiora suadentes, nihil in his remissionibus jure reprehendi contenderent, quum nihil in eis inveniatur, quod non a Deo hominibus concessum atque attributum fuerit. Quibus occurrens, hanc docet esse communem peccandi rationem, ut bona corrumpantur nihil enim a Deo conditum esse quod non materia scelerum em-ciatur ipsum quoque hominem, imaginem Dei, non opus tantum, ab illo saepissime averti. aucis itaque profligata quam insideles defensionem praetendebant, ad solvendas fidelium dubitationes se totum convertit, qui spectacula nominatim in Scripturis prohibila non esse mirabantur. Respondet, cum ii commendantur qui in oncilia impiorum non abierunt, uno vocabulo etiam spectacula contineri, facili
transitu de genere ad speciem item pompas a nobis in baptismo reiectas, quid aliud esse quam idololatriam undδ, si totam spectaculorum materiam idololatria resertam inveneris, absolutum esse nequaquam Christiano talia participanda. Igitur pergit Septimitas de spectaculorum originibus quaerere, de nominibus, apparatibus locis, artibus, idololatriam, quoquo se converterit, deprehendens. 0riginem enim inquirenti eonstat ludos omnes inter religiosa haberi, Conso, Libero Marti, Iovi a Romulo et aliis dicatos. Quod singulorum, sive sacrorum, Sive feralium nomina confirmant. Si ad circenses potissimum spectes, quorum cupidine gens romana flagrat, totus rei gerendae apparatus idololatriam spirat, eaerimoniae, locus ipse a venefica filia Soli sacratus, singulachaei ornamenta si suo numine habentia nomen, omnia denique daemoniorum coetu oecupata, inter quae nullus Christiano 4
56쪽
36 DEAE S. F. TERTULLlANohonest locus esse potest Theatris idem in origine reatus, quae primus omnium Pompeius, populi lavorem captans, aedi Veneris, censorum severitate elusa adjunxit Theatrum Veneris, Liberi quoque domus est, omniaque ibi utriusque patrocinio digna geruntur. Jam ars ipsa scenim, cujus auctores in eorum quos exsecramur divum numero habentur, vel ea causa respuenda sit Christianis.
Postquam igitur spectacula, interposito idololatriae nomine, proscripsit, ad aliud argumentandi genus conversus, eadem ut irritamenta voluptatis damnat siquidem per illa immeritis odiis animi replentur, qui diligere jubentur etiam inimieos; libido carnis accenditur, dum ea palam admitti vidimus, quae
nec in penetralibus geri, nec sermone reserri honesth possunt. Denique, si vel nocentis supplicio gaudere furor est inhumanus, quani magis turbae in arenam nulla de noxa descendentis caedo delectari quanta dementia, quae alias exserantur, ea pro licitis intra circi limites habere, totoque pectore amplecti. mnia, penes Dei veritalem saxa sunt, nec mutatis locis, mutantur. Praeterea cum gentiles, in ludorum amorem effusi, lusores nihilominus notent, omnium ademptione honorum capitisque deminutione damnent, quanto magis divina justitia in ejus modi artifices animadvertit, qui omnia sibi a Deo data in deterius detorquent, nil integrum sincerumque
servantes, ausique contra quam Deus vetuit, sexum non suum
sngere. --Quin ipsi quid Christiano si officii Ethnicii scribunt, qui aliquem ex suis, nullo alio magis indicio Chri tianum agnoscunt, quam ex repudio spectaculorum. Igitur ab his locis spectaculisque abstinendum, in quibus non licet Dei laudibus, virtutumque exercitationibus dare operam; nec illis in vita voluptates quaerendae qui mori etiam cum voluptate debent. Aut si delectamentis hoc vitae spatium indiget, e quae major voluptas quam fastidium ipsius voluptatis quam e e rorum recognitio quam tantorum retro criminum venia' quam vera libertas' qutim conscientia integra quod deos
57쪽
calcas nationum quω daemonia expellis quod Deo rivis'
Haec spectacula Christianorum, sancta, perpetua gratuita: in his tibi circenses ludos interpretare. . . Si scientiae, doc- trinae delectant, satis nobis litterarum est, satis versuum, satis sententiarum, satis etiam canticorum, nec fabulae sedc veritates vis ei pugilatus et luctatus praest sunt non pauca simul Aspice impudicitiam deiectam a castitate, per sinam aesam a fide, saevitiam si misericordia contusam, petulantiam a moderatione adumbratam ei tales sunt apud nos agones, in quibus ipsi coronamur. Vis autem et in
et minis aliquid habes inrisit. Quale autem speetaculum in proximo est, adventus Domini jam indubitati jam superbi, jam triumphantis quae illa exultatio angelorum quae gloriae resurgentium sanctorum quale regnum exinde justorum l qualis civitas nova Ierusalem l) ,3 IgΤΠLT F EMINAnula. Haec ad christianae plebis universitatem muliebrem quoque sexum, cujus recti pravive mores, ipseque habitus, ianium exemplo et quadam a sitet omnipotentia in omnes valent, propria instruere disciplina voluit, duo que de uitu foeminarum conscripsit libros, illas a nimio vestimentorum ornatuumque luxu dehortaturus. Nolim tamen optimae causae patronus, et sabularum a libro Enoeli deprom larum auctoritate, et argumentis vix adolescentulo dignis usus esset. Cum enim aurum argentumque irridet, quasi nihil aliud sint quain terra stiliori alariosior, quoniam in maledietorum metallorum feralibus Q inis poenali opere deplorata nomen terrae in igne reliquit, usque erinde de tormentis in ornamenta dea πιieiis in delirius, de ignominiis in honores metalli refuga mutatur, cum eadem viliora ferro asserit, utpote in pauciores vertenda utilitates; iam lapillos tuos, qui avro superbiam junsunt, terrae in inutalia, et margarita, dura rotundasque permea nuncupat denique, cum impium ait albam asurio lanam sucare emeno, nec Deo placere quod ipse non produxerit, nec licere, quae non l) De Spectaculis, 3 29 50.
58쪽
38 D u. Si F. TERTULLIANO voluerit, purpurea nasci vellera, iis mentitum induere colorem, quem tandem his atque talibus in suam adducet sententiam si 'Venim in altero libro se digniorem invenimus Septimium, illudque, quod jam diximus, propositum servantem, ut christianam vitam Ethnicorum admixtione morum corrumpi non patiatur. Α gentilium matronis christiana mulier, ut in caeteris, incessu quoque divertere debet, quoniam persectae pudicitiae appetitio sui non tantum non expetenda, verum etiam exsecranda est. Ita ergo incedat, ut de conscientia sua eonfisa, tamen timeat timor undamentum salutis est, praesumptio vero impedimentum timoris. Quid autem alteri periculo est, quem ut nosmetipsos diligere jubemur Ideo non tantum sietae pulchritudinis studium respuendum, sed etiam naturalis speciositas obliteranda: nam, etsi accusandus decor non est, ut divinae plasticae accessio, ut animae aliqua vestis bona, timendus est tamen propter pericula ex illo redundantia. Praeterea, a Christi disciplina alienum est de ulla re gloriari, quanto magis de. carne occasionem peccatis praebente a conjugali disciplina, aliis studere quam marito placere. Servetur itaque honesiae munditiae modus quod si vestitiis et reliquiomaliis pompa propter dignitatem sortδ utendum fuerit, meminerit pia mulier Apostoli ita uti, ita possidere jubentis,
tanquam neque utamur, neque habeamuS. Ne plura, quae causa
Christianae instructius prodeundi, cum ab omnibus locis abstineat in quibus alis pompa requiritur, omnesque illi progrediendi oras occasiones, gravitatem, non luxum ex-4 Denique, duobus libris uxorem suam Noster allocutus est, quibus nihil gravius, aut purius, aut etiam jucundius, nil ad illustrandos christianae antiquitatis mores utilius, illis temporibus invenias. Quid de nuptiis, de virginitate, de viduitate sentiret, hoc opusculo, ad uxorem pari consensu a se separatam directo, declaravit Septimius lis nullo modo
59쪽
OPUSCULUM PHILOSOPHlCUM. 10suvagatur qui a nuptiis omnino abhorrendum ducunt, cum unius maris uniusque seminae conjunctio, a Deo in principio rerum instituta, dein, propter duritiam temporum, in polygam iam corrupta, ad pristina integritatis formam tandem a Christo revocata sit.dia tamen nuptias probat ut eas permissas potius propter majoris mali devitationem, quam propter se laudaias judicet, optimeque ostendit quantum virgines jam angelicae familiae in terris adscriptae, nuptis praestant, quas vel concupiscensi carnis, vel concupiscentia saeculi in matrimonium compulit, quamque expeditius illis ad coelum sestinare liceat, quae nulla rerum humanarum sollicitudine detineantur. Ιnd ad viduitatem laudandam pergit, virginitati proximam, uxoremque hortatur ut, si prior ipse saeculo excesserit, se nullis iterum carnis impediat vinculis Semel succubuisse satis est, et uno matrimonio omnem hujusmodi concupiscentiam expiasse. Caeterum viduitatis integritatem, quamvis arduam, ipsae gentilium matronae, aliae defuncti conjugis desiderio, aliae superstitiosa quadam religione, saepius servaverunt; quid ergo indignius quam Christi servam hoc pro Christo nolle amplecti, quod multae, inani desderio, aut daemoniorum imperio obsequentes, sustinuerunt Iam quantum Ecclesiae secundae nuptias displiceani ipsa praescriptio Apostoli declarat, cum digamos non sinit praesidere, cum viduam allegi in ordinem, nisi univiram, vetat. Quod si viduarum virginumque status inter se comparentur, diversos potius quam impares invenias, cum hic felicior sit, ille operosior in altero gratia, quae integrum ab omni terrena labe corpus cum anima servavit, in altero virtus, se a voluptate haud ignota vindicans, laudetur. Alier libro, Septimius, utpote qui repetitas nuptias nondum ut omninb vetitas prohiberet, humanas memor fragilitatis, ad secunda se consilia convertit, uxoremque, monet ut Saltem,
id quod potest, et debet, et Apostolus praescribit, in Domino nubat Apostolus enim, postquam uxorem, defuncto viro, liberam pronunciavit, terramque nubendi secit potestatem, in Domino nubendum siriciδ desinit quo quid aliud quam chris-
60쪽
tiani viri solaetio significatur Nec ullus Apostolum pugnantia loqui in hoc existimet, quod idem uxorem fidelem a viro infideli disredere vetat. S. enim matrimonio adstrictam, posteaque gratia illuminatam, cum viro infideli perseverare lisei, eum ea spe ut eum ad veritatem paulatim alliciat, tum propter divortii inhibitionem a Domino pronunciatam, non contin fidelem liberamque mulierem licet in matrimonium gentilis quasi in quamdam foveam sponiδ ruere, jam non virum mn tificaturam, sed ipsam potius a viro inquinandam. Quomodo enim infideli commercio fides non oblitiniatur, saecularibus
munditiis modestia non corrumpetur, sanctitas matrimonii
turpibus Ethnici blanditiis non violabitur Quomodo pietatis ossicia adimplebit, habens in latere diaboli servum aegros
statres in tuguriis, consessores in eareere visitabit noctumis solemnibus aderit Haec omnia inscio viro exerceri nequeunt, conscio, non sine crimine violati mrsteriorum secreti, me centur. Inter convivia, cantus, solemnia genitum, inier omnia
extranea, inimica, damnata, quis locus Christo, Scripturis, fidei, relinquitur Haec omnia, etsi mulieribus in gentili conjugio a Deo deprensis imminent, gratia tamen Domini pe-verare jubentis propelluntur, bonaque spes superest mariti ad meliora revocandi, ubi uxorem immutata religione meliorem ipse uerit expertus. Illa vera nil tale reperias, cum apud Ethnicos nulli, nisi pessimi, Christianam ducant, ideoque ducant ut exterminent, ut abripiani, ui si fide excludant. Servas suas domini vetant soris nubere Deus familiam suam alienas in domos transire non vetabit Conser cum tristi infidelium nuptiarum exitu caelicitatem hujus matrimonii quod Ecclesia conciliat, et confirmat oblatio, et obsignat benedictio, a Wgeli renunciant, Pater at habet. Nam nee in terris filii et sine consensu patrum recth et jure nubunt. Quale iugum fidelium duorum unius spes, unius voti, unius disciplinae, ejusdem servitutis Ambo fratres, ambo conservi, nulla spiritus camisve discretio. Simul orani, simul volutantur, et simul jejunia transigunt, alterutro docentes, alterutro