Pauli Voet, Gisb. ... De duellis ex omni jure decisis casubus, liber singularis

241쪽

z3or P. N o C Tjoris alicujus mali , speciem prae se ierat bonitatis, si nomhonestae, saltem utilis. Venena hominum corporibus deleteria, atque ipsorum naturae a verse, in tantum utilia censen tur,in quantum impedita se inde gravi morbo organa ex pediunt, priorique restituunt exercitio. Idem etiam duellis

applicari poterit , quae olim

ideo apud multas permissa nationes, ut veritas, quae aliter 'uti opinabantur e latebris erui non poterat, esset in propatulo. Praeter alia commoda, quae duella comitari docuit expe rientia. Praecipua sorte utilitas duellorum censeri poterit, quod reges & imperantes reddat se curiores,dum nobiles privatis injuriis, vindicandis intenti, publicas linquunt, nec alunt Cogitationes de Rege e medio

tollondo, aut reipublicae statu

242쪽

i De Duellis. F 2yx innovando. Idque seeundum illud monitum doctoris eκ Hetruria ; simultates 3c inimicitias subinde alendas esse in populo, quo iis occupatus, atque detentus, facilius ab eo, qui summa rei potitur, in o itacio contineatur. Nec etiam minor utilitas ad imperantea redundae, si in regno spiritus nonnulli generosiores, per talia media, e medio auferantur, ne quo facile inclinant eorum animi, factiones foveant etiam imperanti metuendas. Et Iibet suspicari, si licet ideo in

exordio sui Principatus Hen . 'ricum quartum Galliarum regem , aliquandiu duella tolerasse, quo regnum a turbuin lentis hominibus, quibusque novitas cordi est, liberaretur, patriaeque atque regis ulus, de incolumitas salva seret. Quinimo nulla commodiori aut

magis compendiosa vi , reges

243쪽

et 3s P. V o E TInjurias sibi a potentioribus in

regno illatas, Vindicare poterunt ; quas sine status publici

concussione, ad animum re Uo care non potuissent. Ita refert Buchananus , Scottae regem,

nobiles ulcisci cupientem, ut inter sese com mitterentur, jussesisse.Neque etiam minima uti Iitas est duellorum, in quantum iis ardor militum quorundam nobiliumque immo deratus, qui ni si habeant, quo sese exerceant, tandem ad cuviles dissensus prolaberentur, intra ossicii metas continetur. Dissicile quippe gentis bel- - licosae animis effervescentibus , fraenum injicere, nisi aliquω exercitio bellico non vi, sed facilitate, in ordinem revocentur. Ut enim aquarum moles,

cui sensim resistimus, etiam sine tumultu dilabitur: ita si violenta ingenia, non per vim,

sed laxando laena, sistas, reb

244쪽

.De Duellis. 233 publieae contextui nihil inde

periculi metuendum. Haec Vero, quae protuli, non ideo protuli , quod censeam eorum nomine tuto duella adhiberi posese, adeoque ut licita approbari. Verum ut saltem appareat etiam occasione minoris mali permissi in republica, non tamen citra conscientiae laesio innem, majus nonnunquam evitari. Aliter , quis ignorat, OLfensiones offensionibus reprimere, non nisi inter esseratos

admitti, nec in usu esse, nisi pud gentes Barbaras.i Neque enim admittit Christiantiamus, ex sensu Paulino,minora fieri mala, ut pejora evitentur. C A P. XXXI.

Duessantes utrum audaces, an me .

licuisse λFortassis nonnullis in varinum haec agitata videbitur

245쪽

23φ P. V Ο ΕΠ quaestio , quod prima fronte

duellantes existument, si non inter fortes saltem temerarios& audaces se referendos,adeoque ab omni prorsus metu se- 'inctos esse. Verum tamen siquis rem recta lance mecum vellit trutinare,non inficias iverit, permultos duellatores, si non plerosque, magis esse meticulosos, quam audaces. At que hoc ipsum inter alia arguia menta, suadent arma, quibus utplurimum duellatores inter sese congrediuntur.Raro enim

eosdem 1clopis, aut aliquo instrumento laethali cujus ictus illatio est inevitabilis, in cam

pum prodire cernes. Verum

gladiis, & quidem oblongis,

quibus facile ictum avertimus,& minima manubrii motit tione periculum evitamusasque ex illo vulgato : prolixus

gladius animi exilisindiciunia Mortem scilicet quotquos sunt

246쪽

. De Duellis. i 23s extimescunt; dc tamen eandem intrepide, uti videtur, contemnunt. Suadet etiam, quod dico, armorum exercitium. Huc enim multum facit artis scrimiae peritia, quae hominem vel dama timidiorem , supra seipsum elevat. Quod artis exercitium adeo

ejus animum aliter meticulosum concitat, ut temere, Vel

quemvis sibi in adversarium eligati inae ratio est, quod pie, rumque illi, qui quam optime artis scrimiae gnari sunt, ea eonfisi singulos ad singulara

certamen provocent. Non

quidem improbandum ideo

illud armorum exercitium, quod non me lateat, quam nor subinde prosit; verum tamen hoc probandum non est, ut invidia ab exercitio aut artis peritia trahat originem, & non

potius ab animoin fortitudiane. Utrumque malum esse

247쪽

fateor,sive invidia ab arte,sive ab animo profisciscatur di sed tamen si invidendum alteri, iusta erit aemulatio, saltem non, adeo iniqua, quae ideo , quod alium advertamus fortiorem, non quod peritiorem. Quicquid sit, id equidem negari non poterit, quin illi, qui in

armorum exercitio sunt artifices , - statim ad arma proclament, n6n aliter atque ad deos

tutelares ; nec tam fortunae aleam, &martis eventum ancipitem respiciant, quam quidem securitatrem, & regula-llum artis, cui confidunt,rectitudinem. Ut non tam vidi viam poscant ab animo, quam ab arte, non a fortitudine, qua a corporis agilitate. Quod dico, in tantum verum est, ut quondam in Gallia non caruerit aliqua nota turpitudinis, aliquem optimum esse gladi

atorem , id est artis scrimiae

248쪽

De Duellis. peritum. Autumabant nobiliores , artis regulas multum derogare nativae, generosi pectoris fortitudini. Quae non dolo sed virtute superare annititur,adeoque virtutem non dolum in hoste requirit. Suadent ulterius metum permultis ines e duellatoribus, praeludia singulare certamen antecedentia. Quanto enim cum molimine , quanta cum pompa & ostentatione nonnunquam hostem provocant i Per tertium aliquem chartulae missitandae, per amiacos id denunciandum; necessariis forte in consilium adhibitis, quo in tempore huic malo obviam eatur. Et tamen

quandoque in negotio duellico quorundam explorant judicium , scilicet sub fide silentii. Et tamen dum vultu,gestu,& minis sese iratos ostendunt,

etiam forte familiaribus ulti

249쪽

mum vale denunciant, nihil magis exoptant, quam ut nOlentes volentes, & quasi inviti,

revocentur, afferventur, aut

dbmi suae concludantur. Ne dicam , quod etiam pro com perto habeo, quandoque illos thrasones, quibus est res angusta domi, data opera,& de compacto duelli occasiones arrepsisse , non ut in singulare certamen descendant, quam ut ferociae praetextu, ab aliquo ibrone divite, atque stolido, pecuniam extorqueant. Unde accidere solet, ut dum tanto cum strepitu provocant, Vix decimus ad locum congressui designatum stato tempore deinveniat.

Suadet amplius metum adesse duellatoribus, solitus certaminis ineundi modus. De more enim adducitur secundus, etiam tertius,quandoque quaτ-

im. Quod non aliunde intro-

250쪽

De Duellis. et 3

ductum esse censerem, quam quia sorte non satis esset virium aut audaciae in uno. Et cum quisque in se minimum haberet fiduciae, juncto comi te, augeretur cujusque animus, omniique metus pelleretur. Consortium quippe aliquod consert adjumentum atque solatium in periculo. Et levamen est in morte habere sodalem. Tumque secti atque comites inclamant,incitant,hortantur , ut cui inter pugnandum labitur animus , nOVO uasi celeusmate , erigatur.

Quid quod ideo , secundum

aut tertium comitem eligant, ne si forte vulnerati, aut in terram dilapsi, ab adversario trucidentur. Ne forte ultra sanguinis emissionem aut vulnera, licet non lethalia procedatur,Quae, quid aliud indicant, quam multos duellatores esse meticulosos, iis animum Ple