장음표시 사용
231쪽
Et quide properat, malui quam, Properans. Etsi enim, pro perans, in secundo de natura deorum extet,vbi hic quoq; vervis recitatur, tamen facile intelligitur, hac quidem locutione fluxui orationis obsecundatum ibi esse . sensus est. Centauri signum, anteriotem quidem sui virilem partem sub Scorpione dςfert, posteriorem vero equinam sub Chelis. Quod quidem totum Graecus ita aperte extulit, ut apertius vix queat.
Posteriorem versum ita legunt quidam Cedit, equi & partes. Quam quidem lectionem si recipimus, AT , magis proprie ouM ET, reponemus: sive Graecam quis veritatem sequatur, flue omulum linguarum dicendi rationem. In eodem hoc isto versu liber secundus de natura deorum legit pro, C O Ni V NGERE, alias S VBM ERGERE, aliis SVBIVNGGR E. quod quidem posterius prη ceteris, quae proposui, magis placeret. Nam quod quidam olim libri, C E TIS . pti, CHELIS, legerent, id iamprident a P.Victorio,imo a libris
correctioribus,&a ratione ipsa repudiatum est. Illorem trunci lentus Dedit ad Aram J ILLUSTREM,ad ram magis referre libet quam ad Aram. Nam & superiui,si modo nostra coniectura vera est, Aram paruam appellauit. & r uera Ara, quattuor tantum stellarum est: haec autem Fera stetitarum decem. Legitur autem dc hic &superior versus lib. I r.
Hic sese infernis e partibus 3 Hic versus etiam cum superiore in eodem illo secundo libro legitur: ex quo sane, INFERNI DE PARTIBVS, emendaui,ut legeretur, I NFERNIS E PARTIBVS. Cuius etiam lectionis liber Aldinus v stigium continebat. INFERNI SE PARTIBVS. Alii legunt, INFERNIS DE PARTIBVS. Haec caput atque oculos torquens J Olim, T O R QV ERI. Sed quod ait, A D TE R G A N E P ΑΙ, sunt qui inserant, aut
Nepam, praeter Scorpium, etiam Cancrum significare, aut v ro Ciceronem lapsum esse, qui tergora Cancri, dicere debuerit , cum in Graeco sit, μεσου καρών;ν. Ego vero neque id
quod de Ciceronis lapsu inserunt,neque id quod emendan recipio. Nec dicana, quod dici tamen cum aliqua ratione ad excusa
232쪽
eusandum Ciceronem posset, si opus esset, Hydram ad Cacrum
di Leonem capite sitam,oculos tamen , caput ipsum torquere, ut hic ait,ad terga respectatem Scorpionis: ad eum prope modum, quo superius de Dracone dixit, O btutum in cauda maioris figere dicas. Cum tamen caput ipsum Draconis a cauda Helices eminus collocatum esse videatur i Non dicam hoc inquam. Illud dicam potius, quod ex Sex. Pompeio Festo desiumptum recitat abbreuiator eius Paullus. Nepa, inquit, Afrorum lingua sidus est, quod Cancer appellatur, vel, ut quidam volunt, Scorpios. Plautus in Cassina. Recessim cedam ad parietcm,imitabor Nepa.
Atque haec quidem de lapse Ciceronis,qui & nullus est, et si esset, excusari posset. Nam quod pro, TERGA, emendant. TER G O R A, id ego quide etiamsi lapsum esse & hallucinatum Ciceronem hoc loco concederem, non prius tamen reciperem,quam quis ostenderet non minus apud probatos auctores
Tergus reperiri pro Tergo,quam reperitur Tergum pro Tergore apud Vergilium in primo Aeneid.
Taurino quantum possent circundare tergo. In meis: sinu J attuor versus sese consequentes etiam reperiuntur in eodem illo secundo de natura deorum libro, nihilo immutato: nisi quod in proximo versu, pro, Extrema, quod olim legebatur, Extremam,reperimus,repertumq; ita reposuimus: ut fit sensus, Extremam Hydram tundi Coruino rostro. Sut qui legi posse putent,Extrentum: ut reseratur ad sinum Hydrae. quidem lectio,etsi alio quoque sensu ferri possit, si, Extremum, sit,stantiue positum dicas pro,extremam partem: tamen cum verbum, Extremam, optimum sensium habeat, & in libris quidem de deorum natura reperiatur, illud consertiare maluimus. Extrema, quidem certe pessime legebatur, siue sensum quis spectet, siue ver ini. Ac post hos quidem quattuor versus, plures deinceps ex Arat is in illo secundo de deorum natura libro non reperi uiuit r. c. o quidem in loco non alit ut propositum Balbus habuit, quani nomina stellarum inerrantium carminibus Latinis Ciceronis recensere. Cum autem Aratus, post procyonem, nullum amplius sidus,ntillamq; itellam fixam ac inerrantem describat, sed se totum, obiter ad Planetarum id autem est stellarum vagarum , fusilis autem ad circulorum primium, deinde ad ortuum occasu uinq; descriptionem, ad extre-
233쪽
mum autem ad prognosticorum ex his tractationem conseratἀnon necesse fuit ulterius Lucilio praetes propositum gredi. Deest aulcm quoque ea pars tota in Arato Germanici,iam inde prorsus ab eo loco usque ad extremum prognosticorum. Seanos tamen, qui Ciceronis Aratum explicare incepimus, oetera quoque persequamur. Ac extremo ego quidem quattuor in . rum versuum, pro, Ante canem, legerem uno verbo, Anteca nis: vi infra quoque alii pro, Ante pedum, legendum cententvno ite verbo,Antcpedum.Et certe dum Antecanis, I a tine dici sciolo cuipiam non videretur, ansam praebuit,ut,ante Canem, scriberetur. Quidam pro, Antecanis, scribunt, Anticanis. Retermons νυlens Hic versus decst in reliquis exemplaribus. Ego primum, retinui, deinde Vero etiam, unde luxatus, mea quidem sententia, exciderat, restitui. 1ego igitur. Hec sunt quae visens nocturno tempore signa, Aetemaumq; volens mundi pernoscere motum, Legitimo cernes coelum lustrantia cursit. cum olim ex his tribus,qui medius nunc est,is hierit postremus.
Perbis sex signori labier orbem J Urbem, pro Orbes reposui. Neque cnim quinqire hae stellae per bis sex orbes labuntur, sed
per unum, bis sex signorum orbem Zodiacum. Aldinus liber legit,Orbe, detrito videlicet, m, pro quo alius reposuit. S. Q utique solent tellae J Saturnus, Iupiter, Mars, Ascrcurius,& Venus. Nam Solem & Lunam in his non numerat,sic idem I. Titscul. Lv. Tum in eodem orbe, inquit, in xi t. partes dii tributo, quinque stellas ferri, eosdem cursus conii antissime scruantes disparibtis inter se motibus. Cum videlicet antea iam Solem& Lunam nominasset. Hae faciunt J Hae, malui, ut ad stellas referatur, quam ut olim fuit, Hec. Inferius l: etiam. Quarum ego, potius quam,ut quidam, irorum ego: multo autcm quoque potius quam. Quare ego: sicut possim legitur. In quo tamen postremo velligium germanae lectionis residebat. Nam cum esset librarius qui compendio studens, Quarum, scripsisset, Am, extitit alius, qui id non, Qta arum, sed, Qua re, legeret. Graecum sic habet.
234쪽
Verum hic quae semper Oe. J Huius totius loci eorumque versuum tam incerta se inconstans est apud diuersos lectio, ut nescias quid sequare, & ubi omnes conni lucris, incertiorem te esse multo quam dudum fateare. Nos ex omnibus,quod optim si, nostro quidem iudicio, fuerit,decerpemus, quomodoq; locum totum non ineptissime legi posse arbitremur, ostendere conabimur. Sic igitur λrtassis legendum est. Verum haec, quae semper certo volvuntur in orbe Fixa simul magnos edemus versibus orbes. uattuo terno lustrantes lumine mundum, Orbes stelligeri, portantes signa, feruntur, Amplexi terram, coeli sub tegmine fulti. In quorum quidem versuum priore parte, est altera propositionis pars. Cum enim versu superiore negasset se posse hoc tempore quinque vagarum stellarum cursiis oratione persequi, proponit nunc de ijs velle loqui, quae certo infixae orbi volvuntur. Hoc primum: deinde autem de orbibus atque circulis maioribus se velle loqui profitetur. Quod tamen prepostero, ut videtur, orco ne exequitur. Nam de orbibus quidem tertio statim hoc versi disserere incipit, eumque sermonem ad centum amplius versus extendit, deinde autem ad exircinum usque, fixa rum stella rum ortus pariter&occasus describit. Age igitur, cum ea ad hunc modum exposuerimus, ostendamus quoq; in iis quinque versibus discrimen nostri e lectionis a lectione aliorii, obitum; nolira tiam confirmemus, tum, quoad opus fuerit, declaremus. Ac primum quidem in primo versu assentimur corrum lectioni, qui pro E U O L N T V R. quod olim in meo legebatur,legunt. VOLVUNTVR. Na, E VO I V V N TV R.
videtur huc ex priore versu irrepsis.,ubi dixerat poeta, se totos errantium stellarum cursus euoluere non posse. In secundo autem verse,ut hoc melius tota discriminis ratio animaduerti possitivarietatem ipsam lectionum proponemus.Principio istitur hic versus in meo legebatur, prorsus ad Aldinum exemplar, sic. Fixa simul magno sedem gentibus orbes.
In aliis autem nunc quoque sic.
Fixa, simul magnos edam gentibus orbes Denique in aliis sic. Fixa, simul magnos similes vertentibus orbes.
235쪽
Nos vero hoc tempore sic. Fixa, simul magnos edemus versibus orbes. Ac cetera quidem perquirere hoc tempore omittamus, sentenim perpusilla,de tribus modo his vocibus coiideremus, MAGNOS, EDEMUS, VERSIBUS: Quid est igitur,quod,
MAGNOS EDEMUS, reponi posse arbitremur. Hoc quidem sane partim translatilium, partim ratione sumina inuestigatum est. Nam, MAGNOS , quidem retinent, ut vid tur, cetera, praeter meum, exemplaria, & verisimile est in eo, quod olim corrupte, Magno sedem, legebatur, extremam pri ris dictionis litteram, primam sequenti dictioni adhaesisse. Ex quo etiam procliue mihi fuit sequentem dictionem,Edem, corrigere, eamque adiecta ad extremum syllaba, Vs,extendere: ac pro, Edem, Edemus, facere: quod sensus, quod carminis ratio non modo flagitare, sed etiam ipsa plane praebere videbantur. Nam quod,Versibus, quidem, pro, Gentibus, scribendum existimemus, etsi verbum,Gentibus, optinia quaque ratione tolerari posse videatur, tamen quod verbo , Versibus, luculentior mihi sententia exprimi,eiusq; verbi vestigia in voce Vertenti bus, quae erat in quibusdam libris, contineri viderentur, ad ea rationem induci me stan passus. Interim si quis, Ietibus, quam, Versibus, maluerit, cum hoc ego quidem magnopere non depugnabo. Nam vocem quoque Vertentibus, non tam vestigium alterius cuiuscunque ductionis, quam ipsam,illam de industria de Greco expressam esse video, quod Aratus sic extulit, . De eo igitur ut libuerit: cetera non puto esse pro sus contemnenda . Illud videndum esse puto, qua nam ratione orbes Tropici Cancri & Capricorni,quos inferius describit,orbes magni vocari possint, cum sph ram non partiantur in duas squales portiones. Nisi sorte id nomen ratione eorum orbium,
quos poli Zodiaci circum pcllos mundi versati describere finguntur, sortiti fuerint: ijs enim profecto solis illi sunt maiores. biod mihi Proclus quoque ipse significasse videtur, ijs verbis
statim sub libri hiitium. τῖνδε προειρη λενων ἐπιτὶν ο Dημερινοι. ἐξηι δἐ οἰ τροπικοι δἰ οἰ . Sicut ne orbium quidem ipsorii in appellatio ceteris hoc loco descriptis,
praeter Zodiacum, & si ita vis Lacteum, vere competit. Vnus nim Zodiacus vere orbis est, cccc x. gradus in longsi & xir.
in latum contincias. Lactei autem orbis veritas sensu ipso deprehendi
236쪽
IN FRAG. PHAE N. a Iprehendi potest. Reliqui a sole figurari dicuntur,cu is in principia signoriam Arietis & I ibrae,& itena 4ncri atque apricorni ingressius, circum axem mundi, ab oriente in occidens Sinde riimus in orietem motu externo rapitur: plane ad cum modum, quasi quis carbonem incensum,in gyrum citissime circumuoluat . Aut nisi etiam magni dicantur, propter eam n bilitatem, quod intra eos dumtaxat, set cursum suum conficiat, nec usquam praeterea evagetur. inanquam in Graeco quidem nullum hoc loco magnorum orbium vestigium video. ita quia etiam de re tota amplius praeterea deliberandum censeo . Hscbrem ter de vertibus duobus, quibus altera pars propositionis continetur. Sequitur orbium discriptio. Hattuor aeterno lustrantes lumine mundum
Orbes stelligeri portantes signa feruntur. Hibus quidem in versibus, nihil est quod meum praecipue es.se videatur. Nam Orbes, pro antiquo, Orbis, alij et iam ante me reposuerunt. c d autem aeterno eos lumine lustrare mundum ait, significat, solem perpetuo intra hos versari, nec unqua extra eorum metas egredi. Quod autem stelligeros eos N portantes signa appellat, id quidem ex ijs, quae paullo post ipse dicturus eli. facile explicari potest,cum luculenter describet,quae signa c estia in his orbibus ex ordine ferantur. Interim ut cuiuisodi sint, uberius etiam exponat,addit inquiens. Amplexi terram, coeli sub tegmine fulti. Ei quidem versus cum superiore, etsi a libro Henr. Stephani prorsiis absint, tamen mihi quidem utrique retinendi videntur. Ad eundem enim mihi plane modii infra locutus elle idem videtur Cicero, cum inquit, de ijsdem orbibus.
Terram cingentes,ornantes lumine mundum,
Culmine transuerse retinentes sidera fulta. inibus ex versibus agnoui quoq; hoc in loco, rram, pro, r-ra, legendum esse. Sic enim olim ubique legebatur. Amplexi terra, ccesi sub tegmine fulti. Annorum uolitantia lumina nosces J Qv id est volitantia lumina'Nunquid non ea se sidera persequuturum proseisiis est, quae certo volvuntur in orbe fixa ut quasi sui oblitus, stellas cadentes describere incipiat λ Et quid est, lumina annoriim λNuquid Annum sidus esse aliquod imaginabimur,quod lume qualecunque in haec inferiora, cum volatu iaciat Zinid igiturὶ si lega-
237쪽
mus, limina. Vt quattuor anni partes,ver, aestatem, autumnum hyemem, limina appellet, quae videlicet sol csficiat, Aeqirinoctialis & Tropicorum limina ingrediens: quae quidcm limina sic dicuntur, quod in iis sol constitutus, aut regredi necese habeat ad extremum perueniens, aut ita consistat,ut omnes coeli ac terrarum regiones aequaliter respiciat, naedium obtinens. Aratus luaec in Grsco μετρα videtur appellasse. Possiint etiam limina dici, quasi fores & ostia incipientium annorum,quod alij ingressit solis in Arietem, alij in Cancrum, alij etiam in Capri cornum defin ierunt. Ad quem modum illud etiam in serius diaetum videtur. Annua conficiens vertentia tempora cursus.
Ea igitur limina volitantia appellat, vel quod simul cum coelo circum axem mundi ferantur: ut volutantia quoque dici possint, vel quod exiss sol per vices delabatur, ut dici possint variantia . Ccrte uidius etiam sores coeli dixit I. Fastorum. Pret sidio foribus coeli sed de hoc toto ceteri iudicent. Tum manos orbes 4 Alias. Multos orbes. Ego virum esset rectius nondum potui statuere.
Atqbe pari Datio J Legendum existimarem. Atque pares
spatio. i Nam si nocturno J olim. Nec sic nocturno. Γ etersit sidera nubes J Olim, Deteruit . infra autem quoque, Superaret,olim legebatur, pro Superauit. Sed spatio multum superevis A idus legit, Superes. Alibi post, Superest, notatur colon. Alibi ero,Superest, i gitur, Superis . sic. Sed spatio multum superis praeitare duobus Dicitur. Ego nec, Superest,valde acconrodatum esse puto: nec, Superis, quid sit, valde intelligo. Cur enim Tropicos ratione orbis i actei, si peros appellet, non video. quin & eum versum qui prscessit, suspectum habeo, si cum Graeco Arati ipsius &Iatino Avieni confero. in Grico sic eth
Quod Avienus sic expressit. Non isti forma similis, sinit lisve colore Circulus est alius: modus & naensura duobustat compεr solis: alios duo partior arctat. Linea
238쪽
Linea, nec multa tralait4stos ambitus aethra. Aut igitur aliud praeter Aratum loquitur, aut inter hunc & superiorem versum,deest aliquid: aut vero locus totus inenda
altera Tropicus Cancri. & hic est primus ex quattuor propositis orbibus. In sese retinens Aurigae J Lego cum aliis, Aurigae, & propter
sensu in de propter numerum: cum antea, Auriga, legeretur. Hiinc sura laeua Perseus J Olim. Hunc supera. Heiar. Sic phanus legendum putat. Hinc sura laeua, alij, Hunc sura, tuos nos videlicet imitati sumus. In Graeco est, λαιη ra ημη Huric autem intelligo: circulum Tropicum. At vero a Versum hunc reiectum este a quibusdam, notant quidam: sequentem a. etiam ita ab i)sdem inchoari. Inde Leo. Rc ne ego quidem magnopere video, cur omitti non possit, cum nec in Grsco sit quidquam eiusmodi,nec ipse sentenciam magnopere aut nece ariam,aut accommodatissime prolatam
Circo disiungitur ipso J olim. Ipse. Haec autem in Graeco manifeste dicuntur de Leone, iuein quidem Tropicus Cancri medium ita diuidit ut per pectus & ventrem ipsius labatur. Hic de eodem Cancro dici videntur,de quo & illud stupet ius, medio distinguens corpore cursus. Hoc quidem fortassis setisti. Cancer medio suo corp0re solis cursus ita distinguit,ut inde deinceps ad Austrum reuertatur, ipse autem medius orbe ipsis Tropico diuiditur. anquam ego quidem etiam hic de mella magia
Possidet orbem J Hic in quodam exemplari notatur post hunc versum, asteriscus, desectionis nota. Si Graecum respicio, vix qii id quam desidero. Hunc octo in partes J Adnotat Ceporinus Aratum sphaeram suam, sicut & Proclum, quinino climati accommodasse, in quo
maximus dies x v. nox t x. horarum exiliat.
Quas vis inferna frequentet 2 Sic lego cum Aldo. non ut olim, Quasvis, eadem dictione. Alter ab infernis Austri conuertitur auris J Alter. Tropicus C pricorni, & hic est orbis alter, propositorum quattuor orbium. Retineo autem veterem lactionem. Est enim qui sic legat. Αlter ab insemis Cancro conuertitur Austriis, nulla discrepante
239쪽
sententia. Mi autem versus olim hunc sequebatur, ArcItenens
humeris connititur, illa recedens, prorsus abolendus est. Est enim minime necessario repetitus ex superiore, Anguitenens humeris connititur illa recedens. Etsi autem verum sit, Sagittarij humeros a Tropico Capricorni contingi, tamen hic quidem ea commemorari necesse non fuit, quae statim loco suo inferius sane describuntur illo versu. Inde Sagittarij defixum possidet arcum. Distribuens medium I Hunc versummenr. Stephanus legit sic. Ast alter medium. QSod sane non modo, quia: a veteri scriptura discedit longissime, sed etiam alia ex causa, non placet. Crebro cum lumine nauem J Aldus,Crabro, legit. Brumali tempore flexu J Sic omnes. Ego putarem, Flexa, pro, Flexu, reponendmn: intelligendumq: de solis rota. Huic orbi quisque tributae J Olim. Hinc orbi, sed ego cum alijs,
Hosce inter J Olim. Hasce inter. Sed & supra seniper masculino genere efferebatur. Alter tangit Aquilonis auras. Alter ab Austri auris vertitur. Et infra. Hosce squo spatio deuinctos sustinet Axis. Describit autem orbem tertium, quem Astronomi appellant Aequatorem. Mediam artem retinere videtur tantus omnes libri,& olim
meus, M ediam in partem. in od quid sit, non intelligo. lego
igitur, Mediam partem retinere videtur. Sensus. Inter duos Tropicos in medio est Aequator constitutus, orbis quidem tantus, qitantiis cit,qui hunc secat per medium,orbi, lacteus. Corpore fertur J Alias. Pectore fertur. rtus cum lumine circus J Hic est Zodiacus,vltimus ex propositis orbibus quattuor. Vt nemo cui sanctaJ Hic de sequens versus non videtur bene habere. In hoc, si legerom, Manu &doctissima, satisfacerem carminis legibus, ceteris rebus non opinor item, tame sic quoq; csset, quod in proximo desideraretur. sensus planissimus est. Ita, inquit, summa cum arte orbes hi filiat fabrefacti,ut nemo, quantumuis a Minerua eruditus, adamussim posse imitari videatur. Mo pertinet illud Verg. ii. Aeneid. Instar montis equum diuina Palladis arte Aedificant. Contortos possidet orbes J Aldus. Contortus possidet orbis. od cum nulla sententia lcgeretur, in libris quibusdam detersuim
240쪽
tersum fuit. Sed correxit Henr. Stephantis & alii. Contortos possiet orbes. Quos nos minus libenter imitati. Diuino lumine flexi J Sic ubique. Ego rectilis putarem,Numine. Nisi si mrte doctis non probetur. i Q iattuor bi motu J Olim. quattuor in motus. Id exus tribus orbibuimus J Tres extremae dict nes desimi apud Henr. Stephanum. Ego retinerem sed pro, Inflexus,lege rem, Implexus. quanto est diuirus c. I per spatium videlicet sex signorum. Qitis lunae convexum coeli contingimus orbem J Abundans versus. Proinde Henr. Stephanus legit. Queis Lunae connexum . contingimus orbem.Alij. Queis Luns convexum coeli tangimus orsbem. Quid λ si, Queis hunc connexum coeli contingimus or
Vertentia tempora cursus I Quid fs, Cursu, pro,Cursus,quanquam &, Cursus, legi potest.
Hic quantum term convexus J sic posteriora exemplaria. Olim in meo. Hic quantus terris consectus. φMortalibus extat J Olim in meo, Edit,pro Extat. quemadm
qum Aldus quoque habet: qui quidem totum trunc versum,corrupte licet, legit sic.
Tantundem patens supra mortalibus edit. 'Sex omni J Olim. Sex omnes. Sex omni, visum est ponere. 2-queivi recentiores libros., Tot caelum iussus J Henri Stephanus nihil mutat, aliud exemplar legit, Iiissu. Quid λ si, Rursius, pro, Iustus.
Hoc spatium tranans corcis nox conficit νmbris J Olim. Huc spatium tranans, coecis nos conficit umbris.
Signifero ex orbis ignorum ordine fultumJ Est exemplar quod
legit. Signifer ex orbi & signorum ordine sultum.1d quam quidem rationem si legimus,versus claudicat.Ex quoiartassis factum est, ut alij versum hunc totum prorsus deleti Vnt. Laudarem,Signifero ex orbi. Reliqua alii considerent. Ovines cognoscere possis J Legendum Drtassis. Omnes quo no: scere posiis. Iam μὴlut supera I Lego, Nam, pro, Iam, ut illud quoque superius. Nam prope praecipitante licebit visere nocte. Lego sicim Supera, pro, Supero, Prima non quarta vocali: positumi a Pr ,