장음표시 사용
31쪽
in onsilium adbibita sit opus Effatum tamen idem contra Atheos ans deles ex Naturae lumine posse ac debere demonstrari judicamus.Non quidem a Theologo, ubest Theologus cetverbo θιου,ευς ad salutem instruens fideles quippe cum Theologia λόονιυςοι absque omni demonstratione prεsupponat, esse unum eundemque silum esse Creatorem Pac Scripturam, quae id docet ab eodem esse in piratam, sed vela Philosopho, vel Theologo, qua est Philosophio S. S.Theologi gancillantis, non ignarus. 3. Hic nostrum ergo quoque, qui vere sebriam it phiam profit
muri quae Theologia minime repugnet, sed ancillantes illi manus porrigat, nostrum,inquam, utique omnino est, docere atque demonstrare ex Natura ipsa , Deum esse unicum eundemque rerum 4 omnium esse Londitorem. Revera namque antequam ad eam Deῖ notitiam, quae Dei verbo habetur luculentius, accingimur sit scienter, ad intima Scripturae S ad via pertingimus, omnino utile est , aliquando necessarium , quantisper in atrio Naturae consistere, cujus non mediocris est splendor, cui Deus impressit non obscura suae Potentiae, Sapientiae, ac Bonitatis vestigia ut s. pronunciat Molinaeus de Cognit Dei g. 6. Insitum quippe cile omni homini sensum aliquem divinitatis, non obscuro omnium gentium testiaraonio constat.Inter quas nulla est tam fera aut tam
barbara apud quam non sit recepta quaedam Religionis forma, eaq; gravissimis poenis sancita. Haec enim non est scripta,sed nata lex , ad quam non docti sed facti, non praeceptis instituti, sed a
natura imbuti sumus: ut pluribus ibidem. .7. Molinaeus exponit,
&cxemplis declarat quod idem factum a Calvin Instit. lib. i. cap. 3. Huc item revocari possunt ea omnia, quae pro animae humanae immortalitate, a quorumvis populorum atque hominii in conscientia adduximus Differt. .de Anim. Hum. 6o. aliquotc. seq. Dum verbinsitam cognitionem nostris animabus dicimus, haudquaquam illud volumus cum nostro Professore Theologico, ex Dis p.r Loci de Deo,th. .protinus ex natura sola talem in
nobis Dei notitiam inesse , quae vel confuse saltem atque indistincte comparatione sc facta cum distincta illais e licita eri Dei notitia, cundum omnia Diqua des in erboso reselasti Deitatem esse dictet:Ita nempe, Ut, quam primum se exserat, noli su , ut m tur,oc illa Devi,d dicerit, rmationi
32쪽
illi, Deum esse , sine prolixior hastatione assensum rabeat, propter lumen quoddam congenitum , in natura in situm, quod paria communem quendam Deitatis sensium. Nec interim dum Phoc negamus , ullo modo pro Socino , quem pessimum anathemate dignissimum Haereticum profitemur, quid pronunciamus, quo nomineTheologus estu oc.alios, a sedissentientes, suspectos reddere conatur; sed pro ipsa veritate ad dicta nun verae rationis, nec minus interim autoritate maximorum Theologorum4 extra omne dubium orthodoxorum, in sententiam contrariam adducti. Quippe, ita Molinaeus de cognit Dei g. i. . quamvis sit verissimum, quod variis adminiculis humana ratio subnixa illum divinitatis sensum, primitus animis nostiis insitum, adjuvet,in ad Dei qualemcunque cognitionem perveniat, Isaia
tamen perhac,inop et, puto e ci hancEnunciationem, D Eus Es esse de earumgenere, quaesunt notae natura rist. a. s. t. s. ait, eat unciationes esse notas natura, quae intellectis terminis nece ssario creduntur: ut si quis scit, quidsis totum quid sit pari,)non potes non scire, totum esse majum inspartibin; Nec quicquam quam se impetrabit,ut aliter credat. At hac ratio, Dgus EsΤ, non est ejusmodi Nampost intellictas voces, inventisint qui nega rent,esse Deum.Nimirum, perperam ex eo, quod cognitio alicujus 9, rei nobis a natura esse indita dicatur,infertur protinus, rem illam, modo rationis usus sese exerat, qualicunque modo esse cognitam. Perinde sane , ac si aliquis ex eo, quod rerum Mathematicarum cognitio seu veritates geometricae dicuntur naturales homini, ac adeo congenitae, mox inferat, humani generis universi individua, simul atque rationis usum habent, Euclidis Elementa intelligere. Similiter haud magis sana ratione ex eo quod congenitarib sit nobis Dei notitia, inferri potest, ergo omnes homines, in quibus modo rationis usus incipit exurgere , habere Deum cogni tum Qua in vis equidem vix dubitari posse sentiam, quempiam mortalium, qui jam recta ratione utitur, ac ita semina cognitio-m3 Dei,animo cognata,suscitat ac fovet, haberi posse atheum, seu Deum plane ignorare. Dum ergo duo quidem vice sunt per Dei I. Verbum, quibus pleniorem Dei notitiam assequimur , alia quae Lege Dei traditur , alia quae continetur Evangeli, una per Naturam superest, qua praestructim, per gradus ad Eccles do- a ctrinam
33쪽
gnitionem Dei, I R. quod seminamentibus nostris insta erexer- tum rationis usum intus vom in se & ex se ipsis pullulani ut iatione forsan, absq; illo etiam sensuum aperuento ad examen quodammodo cognoscere queamus velut sui etiam insus ex se apso cognitionem haurit intellectus uuam equidem notitia ces
tionis Dei animabus nostris insita facilius excitamus, ut ex ipse Dei opere arreptis ouas alis minori, cum molestia in quantamcunq; Dei notitiam humana ratio se extollat. Haec ipsa De posteriora sunt quae homini videre fas est: ipse nemptaeustra siens, at interim ubivis praesens, per sua os eiu& u tergo se nobis contemplandum atq: eopti denuo respexit Molinaeus, quandococo gnit Dei 5 diuiti epilogum nonnulla contrahens, ια ergo, inquili, simper Euangelium Hanc viam cognoscendi De hsa,
opera visibilia incit at Apostolus ad Rom. I. Quam eandem no
34쪽
tem actum plicissimum, sta si te necessarium rerum omnium Creatorem a Conservatorem;immobilem, impatibilem,actum purie mum immutabilem ac piternum sapientissimum 2 optimum liberrime agentem virtutis infinitae, de rue omnipotentem; perfecitissimum;unum infatigabilem, in corporeum, carentem partibus 2 omni penitu divisione;immensim: Verum D EuM, Natura Dira .Hunc ergo rerum Creatorem, talem qualis in Piaeco I 6.gnito Loci de Creatione a Theologo supponitur,ex lumine Naturae demonstravimus, 'Unum, a Creationis causam filitariam elo latentem quae quidem Creatoris unitas, Mnon nisi unici ac solius solitaria ex nihilo effciendi virtus , vel ex sola Creatoris infinita potestate demonstrata, per se satisinnotescit. Infinita enim virtus obus simul nequit tribui Numinibus: Quippe iis forte inter sese in contendentibus, vel alterum ab altero everti posset, vel non posset. Quod si posset alterii everti virtutis infinitae utique non foret, quod tueri semetipsum non valeret: si non posset,alterum virtute non haberet infinitam , quippe quod in Adversarium potentiam non obtineret. Sic ergo facile corruit impietas, qua Creatori socius quoad creandi actum assignatur. Quantopere autem solum I 8, unicumque Deum Creatorem, seu essicientem causam solitariam Creationis urgeamus, sat docent, praeter ea quae Apologia nostri ad Art. s. exhibentur, plurima quae passim tradidi in Theatr.Nar. univ.ac Discurs. de Mund Opis quaeque plenius exposui in Dic quis habitis cum CLD. Santeno, Resp. I. 9. Resp 2. y I8.49.2o. Resp. 3. 3. . . 6 Resp. q. I9.2O. item 23. 2 . 23. 26. item 36 3 7.4 alibi Hic ergo obiter notanda est Theologi nostri illa dubitatio, non dicam impia, sed interim reconditi aculei malignitate nimis venenata, denuo iniquam Hypothesin respiciens, quam Apol. nostr.ad Art. a. sustulimus P per amnem ac domesticam Simiam iterum orbi publico Thesium loco exposita: 10. An Creatios Conservatio universalis rerum naturalium sit Opim immediatum divinapotentia 6 providentia : An vero
facta sit orsa mediante aliquo Spiritu e Mundi &c.
Σο. An secundum doctrinam pietatusntia Tauresim, Non indigere Deo conservatore res naturales, v.f. Caelum terram, Ore illa quagenerantur incorrumpuntur; sed Deum dici conservire illa ,vel quandono corrumpit, vel quando non impedit, q- A , in i
35쪽
quaea periculose, Corollaria haec nostra mox reposuimus.1'. An Creatio conservatio universiisrerum naturalium e opus immediatum divinaepotentiae ct providentia in dubium vocare impium cst. Negativam vero sententiam invito, contra
apertissima expressa totidem verba, identidem assingere, haud satis Christianum est.2'.An eadem universiis Creatis. Conservati acta sit far mediante aliquo Spiritu Mundi, sua se tollit contradictione: Nisi quis Spiritum illum increatum statuat, adeoque alterum Deum. Quod in Theologia impium;in ipsa etiam Philosophia
absurdissimum. 3'. Ut omnis Creatio a solo Deo est,seu immediate a Deo st, ita quoque, ut a Deo est, ipsa Conservatio, utpote qua continua est creatio:ut cr,in creaturas conservatio terminatur,ita series secundarum causarum a Deo constituta est, quarum ministerio ipse Deus, immediate concurrenso agens,in particulari conservatione utatur. 4'. Ab impietate ergo excusari non potest Taurelius, ubi sit iit non indigere Deo conservatore res naturales.
Ex hocpraeregnis habemus Elenchum aereticorum Io Cerdonianorum, ar cionitarum, in Manishaeorum, quisemmarum duo Principia. 20. Simonia-Norum . nosticorum quorundam, qui Mudum asseruerunt ab an relis conditum, ut opus Deo indiguum.
Ratum ergo ac indubitatum in Theologia praesti ponatur Praecognitum illud r Causam Creationis ossicientem soliariam esse unum verum Deum : qui idem per Philosophiam talis demonstratur, accolligitur esse Natura Deus. hocprecognito autem, praeterquam olybd habemus Elenchum Haereticorum, ei do nianorum, Marcionitarum, anichaeorum, qui mar edus
36쪽
duo Frinelia itemque Simonianorum es nosticorum quorundam, qui Mundum asseruerunt ab , elu conditum, ut opus Deo indignum corruit sua sponte impietas illa Taurelii, qua negat res creatas universas Ingulas indigereConservatoreDeo:qua mimpietatem jure meritoque Theologus perstringit , non modo superius per Assinem Homesticum, sed etiam propria industria ac conatu disp. I. Loci de Deo, th. Is o. atquam inique admodum aspergere conatur melior aliorum conscientiae, ex nefanda illa hypothesi e proprio ejus cerebro ossi prognata ac conficta, qua supponebat atque obtrudebat publico orbi , Immediatam Te Providmtiam a nobis negari quam hypothesin ejus, secundum propria illius verba recreatam videre licet in Apol nostr. Art. I. nondum a Theologo demonstratam, nec ingenio illius clamonstrabilem in perpetuum. Equidem, quod penitus enervat et Taurelli, ac simul omnium Epicureorum impiam opinionem: Conservatio ipsa rerum creatarum efficax, quirebus piis propria essentiam & existentiam tuetur ac continuat,est ipsam et continua creatio, utpote cum nihil aliud sit, quam actualis divinae virtutis, quae in Deo est, praesentia: ut demonstravimus in Disquisit familiar cum Clar. D. Santeno, Resp. q. y 29. usque ad L. 33. Inus ergo idemque ille Deus, qui est solitarias unica omnis creaturae causa esliciens, si quidem immutabilis existat, si sit tibique praesens. quod alibi est a nobis ex naturae lumine demonstratum,2 idem ille, inquam, res creatas etiam sustinetri conservat. Hinc . item haeresis &αθεοτει eorum refutatur, qui vel particularem velim mediatam Dei negant Providentiam Ut enim est solius Dei, ac per consequens immediate Dei, creare omnia vel minutissima ita utique solius Dei immediate ejusdem est, omnia sustinere, fovere, curare, conservare,atque gubernare quippe cum in Conservatione ac regimine rerum Deus unum eundemque continuatum Creationis actum exerceat. At quatenus in consti q. tuto rerum ordine cum unius ac solitari Dei creantis opere continuato, naturalis quaedam actio causarum aliarum, a Deo item dc pendentium, concurrit, quae sepe longa serie in creatis rebus aliae aliis sub ordinatae sunt ita sane non est immediata semper
rerum conservatio. Nempe, Deus creans, qua creans,&qUa conti
me creando universa ac singula conservans, ac sustinens, quaea-
37쪽
DE CREATIONI sdem Quens ac gubernans,immediate operatura tum in rebus risu quas conservare,sustinere, fovere, gubernare dicitur, tum in aper quas dicitur suam operationem ercere Dat qua simul interim conservans per naturales causas, operando par easdem , i, raster, quae adeo conservatio non est creatio δ variis medii, Ttur; non secundas tantum,sed&tertias,quartas,&c.causas naturales subordinatas, longa serie pe adhibet. Sed pleniu, s hipsa a nobis sunt exposita citatis ante locis ex familia Di uis
praeter ea quae dudum in Apol.a a sunt ,hibiti ui bus hoc loco ad clariorem declarationem hujus rei non sit opi . MEDITATIO III.
De/tuu M', Spiritvi Ἀ--pa, , di COMMENTARIUS. r. Ex dictis vero, ac per rationis lumen demonstratis, praesenposito interim per solam fidem Christianam,serio S ST, nitatis unitate simplicissima divina essentiae, ecessarid inseῖtur ac colligitur:
plicissimus ac purissimus actus creans , qui esti simplicissi
essentia di vina, non potest esse nisi una eademque, hoe es sim cissima ac purissima, in tribus Deitatis personis ade6que ne instrumentum aliquod in eadem a causa principali, nec minister a Domino,nec socius a Comite vel Duce aut si o disiecti 3 gitari potest. I sane ignotum non fuit Ethnicis antiquis,quius ex Traditione Patriarchas non fuit incognita in Maade ThuUnde cismegisti Sermo Crater, vel ejusdem Monas, at Verbo. Itaquesic cogita de eo, ut depraesente, semper exsta, omnin
38쪽
mniafacienteo uno sito, quisua voluntate condiritantia.Floe consonum divinae Paginae , ubi Mundus per Verbum Dei factus dicitur, Job. I.Velut item Psilm. 3 3. Verbo Dhova dicuntur facti
Caeli, ripiritu in is usomnis eorum exercitus seu virtus Non quasi per sub ordinatas aut unitate differentes essentias vel naturas, multoque minus veluti per instrumenta; sed tanquam per co-essicientes in una eademque simplicissima essentia personas. At Dque ita trinunius Dei in sinita Torentia, Sapientia, tonitaου, in creationis opere patefiunt. Qui enim ex nihilo Entia producit, eum infinitae virtutis ac potentiae osse est necesse , ut demonstr. Theatr. at un. p. q. q. q. 36. Ac sapientissimi Dei sapientissimam esse verbum, ex ordinatissima, ac pulcherrima compage Universi constat, quam item sapientiam in imitate essentiae necessario participatam habet ipse Spiritus Infinitam vero bonitate rei
Divinitatis probat idem ille Spiritus , qui ab ore Patris Titii
procedens omnem virtutem perfectissimam ex nihilo productae Creaturae confert ipsamque ex non Entibus essentiam constituens communica seipsum Creaturis. Hanc vero trinunius Dei in s. Creatione operationem, personarum omnium in simplicissima Essentiae unitate cooperationem exposuimus Theatr. Nat un. p. et disp. 3. q. I DIO, 3 I. p. 2. disp. I. q. I. y 8 tque hinc ent elen - chm 1 grianorum iubanorum , qui seruerunt Icundum conditum a Christo, tanquam Patris instramento Ex eodem resu '.
latur impietas eorum, qui vel fingunt,vel cingunt melioribus animis Mundi aliquem Spiritum, tanquam socium, vel directorem vel ministrum Dei in creatione, per quem nimirum Deusformarit accrearit Mundum Vibilem vid. Apol nostr Art. s.
Creatorem,hoc nomine appentum ii. II. I. Pet. I9. Et ab illo se Creationem Heb. II. i. m. I. zo. c2. 7. 26. sis sit Creatio detineam hac descriptione: Creatio est cti voluuiaria extrorsum operans divinae omnia potentiae , qua in temporis principio, sex dieuumspatio fian ira Dem fecit a perfecit Mundum universum, elum, Terram Mare, emutaque in iis comprehensa impresso Creaturis uni resis vestigio Bouit speciatim vero Creήturis, tionalibus sui imagine.
39쪽
ae DE CREATIO Nis Acts COMMENTARIUS.
, post igitur, ea ipso etiam natura Iumine demonstrato,
Deum unum esse Creatorem te solo fidei Articulo pra supposito eundem Creatorem unum in simplicissima essentiae unitate, num esse ratione personarum quod nec ignotum fuisse Ethnicis, licet ranime ex lumine naturae haustum, Iam innuimus, ac pi nius exposuimus Theatr. NaGIntv pari. I. disp. o. q. 3.j .9. Ita. Annot ibid.adject.adj.7. Quin porro praesupposito, ac multis passim demonstrato , ab illa solo unicoque omnem Creationem esse, iec ullam aliquam Creandi facultatem posse Creaturae assignari videamus tandem, quid ex mente nostri Doctoris sit Creta f. atio. Uuidsi Creatio debNCamud, inquit, hac descriptione Creatio est actio voluntaria extrorsum operans divinae Omnipotentia, qua in temporuprincipis,sex dierum statio solu ipse Demfecit asperfecit Mundam universium, Crium, Terrae Mare,omnia iuiis comprehens impresso creaturis universis vestigio Bonitatu
Sapientiaesiae, peciatim vero Creaturis rationalibiti ut imamine.
Equidem fat rudi Minerva Creationis delineatio facta videia potuisset, nisi ad rem pusillam fortasse mamri Ny Noster non
cxistimasiet opus. Sed eam per partes singulas examinabimus, in singulis subjectis thesibus in genere vero, antequam progredia mur, ouaedam bic notanda sunt. Ac imprimis quidem illud ani ira adversionem non praetermittendam exigit, quod subjecti sic amateria creationis nulla in hac delincatione facta fuerit mentio. Haerebit eniin iacit intento animo ad solam hanc Doctoris no stri descriptionemn spicio, An non sortasse hic aeternum aliquod praesupponatur chaos, quod per Creationcm sit in ordinem di gestii in quippe tale chaos hac qualicunque definitione Crcationis minime evertitur aut removetur; sed confirmari potius videtur vocabulis is, deterseo , quae it simpliciter, absque pleniori limitatione perni um,posita, solent ex recepto significandi moreo usu subjectam aliquam materiam innuere ac praesupponere. Hic ergo tacite reconditum videtur Manichaeorum aliquod sermentam: Quippe duo ingenita dicebat Manes, cum & materia2a, quarum illum luc G banc t Uzbras appellavit. De qua re
40쪽
plura refert in Hist. Eccles Nicephorus lib. 6. cap. I. Vel potius, omis hic particula ex nihilo, vidctur colligendum necessario xTitulo Disputationis, qui est delficientia ex Deo, Deum ex
sese velut ex subjecta materia quadam, Mundum fecisse ac perfecisse quod omnino.quoque est haercticum. Nec verbdefuerunt olim pessimae hujus atque absurdissimae opinionis assertores, in quorum gregem forte noster Autor tacite transire avet Albertain 1. physstract. 3. cap. s. hujus sententiae Alexandrum quendam Epicureum refert, hic verbis Alexander Epicureus dixit Deum esse materiam, vel non esse extra ipsam , ct omnia essentialiter esse Deum c formas esse accideratia imaginata, ct non habere veramentitatem, ct ideo dixit omnia idem esse sibi Zantialiter ,h eleum appellavit aliquando iovem aliquando e pollinem 2 aliquando Palladem , formam esse peplum Pandis , ve-sem Iovis neminem Sapientum jebat ad plenum revelara
posse ea , quae latebant sit peplo Pandi 2 sub veste Ovm
Thomas autem pari. I. quaest. . art. 8. lib. I. contra c. gent cap. 7. stultam hanc&insanam opinionem tribuit cuidam Davidi de Dinarito, qui Haereticus fuit, ac cujus libri damnativi exusti sunt floruit autem hic David de Dinanto, imperante Philippo Barbarossae filio , Pontifice Innocent. III anno Domini 12o . ut ex Alcmarici historia colligere licet. Videntur autem in turpissimum errorem illum incidisse ex immobilitate materite, &hinc vitiose facta argumentatione, quam nos plenius refutavimus Theatr. Nat. uni v pari. I. disp. q. q. 2, 37 38 39-Certe ita durus videri potest ille loquendi modus ficientia ex Deo Latinis auribus, ut aliquando Disp. r. Discurs. de Mund. Opi f. q. I. sq. itemque Apol meae Act. a. metuens Theologi nostri argutas cavillationes, locum illum Autoris lib de Munci cap. 6. . θεουτα παντα ἐδιοι θε. c. non ausus fuerim aliter vertere, quam a Deo omnia , propter eum nobis con tituta esse. Quamvis cnim minime ignorarem, illum loquendi modum adi su na pagina non esse alienum, ut Rom. II. v. 36.4 alibi : cum tamen viderem similes nostras cum Autore illo, non minus S. Paginae conformes loquendi rationes, ut, quod Deo, licet infini to, locus in Caelo supremus tribuatur, c. in haereses Anab apti
starum MVorstii, a Theologo nostro, ob minus exquisitam, ut Σ videbatura