장음표시 사용
61쪽
emporalis. Nimirum statuit omnem Dei operationem, quae est ad extra initium habere, ac certum temporis intervallum , quo elapso iterum cesse , ut adeo nec ab aeterno sit, nec in teternum duret. Hunc sensum suum ut declaret evidentius, Disserentiae loco adjicimim, inquit, hoc quod Creationis proprium est, quodcumprimo tempori principio coeperit, ct cum ne ex dierum perfecta δε- Ami. Bone Deus Quot hic offendicia hi quot errores Tot penelapsus sunt, quot verba Primum enim, si omnis Dei operatio sit poralis, quid de Creatione Angelorum dices , praestantissime Theologe ξ qui vel te ipso judice ante Mundum conditum, adeoque ante motum, ante tempus omne, sunt creatio Quinimo, Unde temptu competit creationi, qua st proprie Creatio vel cur non potius creatio dicenda est operatio instantanea certen sit mora ob defectum aliquem virtutis creatricis , a niminfinita est , nec sit ea ratione subjecti, utpote quod in primaria creatione, quae maxime admiranda est,omnino nullum est: Quinimo nisi operatio sit momentanea, quae dicitur Creatio, quatenusca extra Deum in creatura terminatur Mad primum esse creaturae tendit, non erit sine motu; at motus praesupponit mobile,
quippe cujus actus est. An ergo sorte chaos aliquod aeternuin fuisse credis, quod operatione temporali sit in ordinem digcstum Id forte praesupponitur quando in Creationis definitione τὸ ex nihil omittitur. Sed porro , nisi in aeternum duret Dei operatio
circa creaturam, qua, quaeso, ratione credis D. Doctor, tuam animam servatum iri in aeternum lan forte sentis cum Taurelio,
non indigere eam conservatore Deo; et an cum Epicuro brutorum eam animabus similem constituis 3 ut moriuntur atque evanescunt illae, ita quoque tuam evanesceres Vel an fortasse potius cum novis e Socini Schola lineiopsychitis decerptam a Deo illam credis, ut tandem in substantiam divinam revertaturpQuippe, cum Taurelium quidem visus sis jam antea damnasse, in secundam sane vel in tertiam haeresia te necessario devolvis, vel dubius hic nutas in utramque partem Ab Epicuro quidem non videris alienior, cum propriam negas animae rationali convenire subsistentiam, vid. Apol nostr ad Art. I. itemque. Diss. l. de Amm. hum y O. I. io collat cum Spongia ad th ar ac tuis propriis ibidem verbis. Nec minus interim cum Socino-Thnetops7-
62쪽
topsychitis in unam haeresin videris condescendere ut apparet
dis . .de Anim. Hum. fisso. Sed cur ro tum esse
ais quod caeperit - temporisprincipio Ne enim iam ad Angelos respiciam in antecessum An ipsa rationalis animae creatio, quae sit quotidie , non est creati, Vel an creari forte negas rationales animas cum corporibus junguntur; sed vel ex traduce oriri, vel ab origine Mundi conditas cistris impostas existimas Vela fortassis magis hic opinionem tuam, paulo ante proditam, probare pergis ac confirmare, scilicet humanam animam decerptam esse a divina mente, cum corpore quidem sunctam aliquandiu subsistentiam habere, sed nullam
propriam in sese obtinere subsistentiam)quaan certὰ impiam opinionem visus es amplecti, quando disp. 2. Loc.deCreat. th.9. haud obscure probas id Poetae, Deum namque Deper omnes Terra siue tractusque maro,calumqueprofundum: ncpecudes,armenta, V g sim' crarum, Quemquesbitenudae nascentem arcessere
vitas. Sed hasce impias sententias omnes prolix refutavimus dissertationibus nostris de Anim. Hum Orig. Dum vero addis ' -- cum est dierum perfectam desu 'ratione tibi ipsemet consentias, ac ipsi rei veritati, quam habes
diip. i. Loc de Deoib. 2I. isam esse nonposse ex operibus crea-κu demonstrationem ab si te necessaria. aterna Dei existentia, nisi immotum maneat ho undament Cum initio exisssentia Creaturarum non cessare nec terminari coeptam in Creatione ἐπι- χορογαν essentia Creaturu data; sed tantserperennari Creatoruvigorem, quantister in vigor uoperennat Creatura .at hanc esse Scriptura D ,praesertim Act. 17. Heb. I. ct a IOLArundinis profecto instar nutare videtur tua Theologia modo in hanc .
modo in illana partem' quae si non si immobilis ac solida , tumobi is non solidus habeberis Theologus. Et siquidem priorem illam tuam si sertionem deseris ac corrigis, ὀ meliori sensu in
aurelli impiam sententiam, a te damnatam antea, nunc ultro ex deliberato proposito contendis. Nos ipsi sentiamus , te distinctione uti velle Creationis, qua ex non ente ens producitur, qua in Deo spectatur actio , seu, creari creare , quarum
illa esset ipso opere perfecto quam equidem distinctionem ipsi aliquando
63쪽
aliquando dedimus in Disquis familiar. Resp as.&seq. ubi
quidem conservationem , continuam creationem esse exposuimus, quamvis non continiae, loquendo proprie, creetur Creatura. Sed hanc tuam meliorem mentem, peneste servatam, conjectura assequi Tyronibus est arduum Imprimis, cum Creationem
pronunciam operationem divina omnipotentiae qua extra Detim in creatura terminatur, ne ullam quidem talem operationem statuas aeternam At certe in aeternum duraturas nostras animas non dubitamus: Unde facile ex tuis verbis suspicetur aliquis universam Dei operationem circa Creaturas sex dierum spatio desiisse.
Primum in temporis principium ropter varias controversa Chronologicas, de quibus Scripturasset,exacte q-ii m a priori de iri noupotest Uaeibilit γtameotesatur Osis. Prophetarum chronologi , quod ad rem satis est, Mundum primi ortum aut certa, pauca csaeculis aliquot utro ex au- rum milli viae vix insa dierum sunt paucorum ad aetermiatem. al. 9o. . .
Primum aliquod temporis momentum , non quod Creationis absolute sit exordium, creati,cnim tempore vel temporis eXOrdio per se non indiget, nec ic in pus neccssario creationem comitatur, ut jam ante est expositum; sed quod exordium sit creaturae mobilis seu naturalis, sola f. s. si de novimus; qua eadem sola omnis creationis a Deo institutae primum aliquod momentum, non temporis sed aevi, admittimus: Illud autem exactissime a prioripotest desiniri secus ac Theologus hic noster putat, si dicatur,tempus incepisse a primo sui nouisse, seu a primo sui im:quod
in simplicissimum aeternitatis incidit momentum , Onsecus atque tempus universum. Aeta posteriori id exacte dc siniri nequit; propter varia controversim chronologicas , de quibum Scriptura, let. Hic ergo obiter notari velim, non impingere Chron ologos irReligionis aliquem Articulum, lud dextra Scripturam suo quivistmodo veritvem instiget. Similiter non ita stricte intra Scripturam solam coercendos esse a Theologo nostro Philosophos, nisi nullas faciat distinctas partes Theologia ac Philosophice, quippe cum de rebus Philosophicis ac aliis, salutem hominis peri non conccinentibus,plerumq; in Scriptura altum sitsilentium:
64쪽
λse t. q. EFFICIENTIA E DEO. asSed satis esse ad Philosophiam pie atq; sobrie tractandam, ut ubi
normam divinam paginam non invenit, ibidem contra Scriptura minime quid sierat. Quotcunque autem tandem saecula esst, Sxerint a temporis exordio 'uae cereis aliquot ac Ducu interim annorum missibu sunt definita o quotcunque item porro est luxura sint, ea utique cum sint finita , nullam ad durationem Dei infinitam, seu aeternitatem, obtinebunt rationem Adeo ut ne vix quidem instar dierum paucorum daternitatem esse dici queant;
sed vel mille saecula, quin inad millies millena seculorum millia sint in aeternitate ins nita non nisi unum atque immutabile momentum. uia solum equidem ad de iis es qua sola itidem non ab terno esse Mundum est certissimum.
Non erran atern creatum esse Mundum certissimum est atque nouexi lania Mundo,aut illa annorum pauca misiba,Deus ante exstitit, nou habens duratriis nissua principium. Psal. 9o. a. Prom. 23. 26. Iob. I. I. in 7 a .
Qubd non existente Mundo , ante illa annorum pauca, L .lia, Dein ante extitisse, non habens ipse durationissua principium, dicatur a Theologo, id equidem si ad alia eiusdem dicta expendatur, non carere scrupulo videtur. Quippe manifeste disp. i. Loc. de Deo,th. V. ANTE istud temporis primum principium, inquit, quo nempe coepit esseMundus, singere aliquodaeternae durationuimaginarium momentum, quo,si non creatum sit, crearipotuerit hoc niversum, ecundumprimam sis materiam, chimae ricum est. Nempe , quod nec ignoravit ipse Plato ethnicus Philosophus, a E M T ME MI ut in Timaeo dicitur, quae nati temporus ecia sunt, non recte ternasib stantia assigna mus quippe illi revera solum Ess competit. Fuisse autem e fore deinceps ad en rationem tempore procedentem referre debemm . Motus enim quia iam duo istaseunt e terna autem ιbstantia cum eadem per Oimmobilis perseveret, neque nior, ipsa sit unquam, neque j Nior; nequefuit hactenus, neque erit in posterum meque recipit eorum quicquam quisu re corpore mobilesque Mima generationis con- α ditione
65쪽
. Ationesubjiciuntur. Atque hinc, cum nondum existente opere Croationis, sola unicaque Es Taeterna substantia, qua est ipsa simplicissima aeternitas, ineptam penit m curiositatem esse diximus humani animi in discurs de Opis Mund. disp. o. q. r. 48 qua
scire avet, quidnam causae sit, cur nons multo aute os undi conditisse Ut enim ipsi Deo nec praeteritum Nec futurum assignar po is , cui nempe olum praestem convenit, ita nec aeternitati. Omnia noemque quae aeternitati comparantur, 'ipsam consuant aeternitatem , ut in unum centrum. Vere ergo recteque ante primum id principium, quo,jubente Deo, Dei opera existere coeperunt,fingere aeternitatis aliquod imaginarium momentum, chimaericum a D. Doctore nostro appellatur. At tamen ipse Deum anti exiitisse ait: Deus ergo absit blasphemia dicto, Chimaera, Mundo
nondum existente, ab eodem judicatur idemque, cum non habeat durationissua aliquodprincipium, ne jam quidem esse illi creditur. Haec egregia praeclari ejus viri ac religiosi est κρι ρι , quam quis in Ethnico aperia voce α' οτητα vocaret Equidem, non hic ignoro vel ipsius S. Scriptura minus proprios loquendi modos, ac sermonis phrasin altissima mysteria subinde non omnino adaequantem ut adeo non omnia ad amussim, ut verba sonant, sint
accipienda; vel in ipsa S. Scriptura singula verba credenda sint habere essicaciam ex sese plene significandi sensus ineffabiles At interim exquisitissimum Theologum nostrum illud minime uvabit, vel meliore sensum dabit ejus dictis: utpote qui propriissima
vocabula, reexa stissime rebus ipsis congruentia, ab aliis ubivis exigit, rigore tanto, ut neque satis sit pro evitanda harrcs velleterodoxia, si vel meridiana luce manifestior sit sensus ex adjectis , vel ex passim alibi sexcenties expositis, nisi singula etiam verba exactissimum significandi rationes pe ineffabiles valorem habe . ant. Viderit ergo ille, proloquendi illa sua ακριβώ exquisita, quae contradictionem ita manifestam in exactissimo Theologo non patitur, qua ratione se a maxima impietate ipsaque existentiae divinar abnegatione liberaverit Acquando sapere didicerit, non ita facile in posterum securim suam aptet aliorum dictis.
66쪽
vi quae ovem aute an uiam ab aeterno crearipotuerit, e tu liquo aeterna durationis imaginario momento altem secundi m primam sivi materiam,ultra ea qua dicta Aut indisputatisve de necessariaDei exi Zeuti Thes. 16.17. I, .nihil ad min, quam ita , recte pronunciare contra erianos Athanasium,ora a. edit. Gmmebui pag. I .lom. I. Quod tames Deo postibilesveritabator operascere nou tamenpotuerint eaquefactasunt ab aeterno fuisse: quidem ex non entibus emerserunt , nec erant priusquamserent suae autem nouerant auteruam ferent, quomodo ea coexisere poteraut cum Geosemper ex sente.
Excutiamus porro quaestionem a Theologo his verbis propo istam un ab aeterno creari potuerit, ein aliquo a- terna durationis imaginario momento, sitemsecundum materiam primam Aia Mundus potuerit, si ita voluisset Deus, isse ab a terno creatusa aliquanto plenius ac solidius fortasse a nobis est examinatum, assirmativa sententia comprobata, in Discursde Opis Mund disp. I. q. s. Pulcherrimam autem ac solidissimam pro sententia illa comprobanda ratiocinationem, quam ibidem ex Pereri citavimus, hic paucis exponemus. Hoc quidem pra supposito, Omnia illa quae non implicant contradictionem, Deo esse possibilia, utpote cum sit Omnipotens: Si quidem impossibile credatur Mundum, vel S ente ita Deo, ab aeterno esse conditum, illa utiq; impossibilitas orietur vel exinde quod sit contradictio a parteDei creantis, vel a parte creationis, vel a parte Creatu .Non est Ι' parte Dei creantis contradic ore enim a vel quod
res producta coaeva esse nequeat, seu existentiam ac durationem
habere simul cum causa producente vel quod impediat libertas producentis in agendo, nempe, qudd producens, cum sit liberum agat cum electione , credatur aliqua duratione praecedere debere suum effectum vel, qudd ea ratione Creator in duratione saltem non foret cxcellentior quam Creatura. At non impedit, primum: quia in rebus naturalibus quibusdam effectus tempore simul est cum causa producente, velut lux cum Sole, calor cum igne. Nec secundum inseri contradi nena xiiii enim j infinitae sit virtutis, non utique minuitur potetitiaillius ex eo quod L 3. Pr
67쪽
pro libertate agat, magis quam si ex naturae suae ageret necessitate: . At si ex necessitate naturae ageret, creasset Mundu ab aeterno. Praeterea, in Deo non est majus posse, quam velle, quippe cui subest posse cum vult. Quod si ergo voluisset Mundum ab aeterno creare, effectum utique praestare potuisset Agens autem ex electione tunc existentia effecto prius est, cum eleAio non est simplex vota luntatis actio, sed praesupponit aliquam deliberationem ac discursum intellectus successivum At electio in Deo, velut ipsa quoque intellectio, est divinae voluntatis actus simplicissimus, totus simul, totus D co coaeternus, totus ipse Deus Non igitur quod Deus libere atque ex electione agat, impedit, quo minus ipse Mundumue ab aeterno potuerit creare. Nec vero ideo non foret excellentior Creator in duratione si creaturam sibi coaeternam fecisset Creatoris enim aeternitas cst independens, absolute necessaria, ac ipsa Dei simplicissima essentiaci caeternitas creaturae a Creatore ipso penitus dependet, quaevi non esse potuisset, estque ea, velut ipsum esse, per participationem creaturae attributa, distincta ab aeterni-6. late Dei, ac ejusdem simplicissima essentia IIV. Nec implicat contradictionem ex parte Creationis Creatio enim, qua creatio est
acut in creatura terminatur, est actio omnino momentanea, ni
hilque aliud significat, quam creaturae habitudinem ad suum creatorem velut ad principium essciens, a quo ipsus esse pendet. At in aeternitate non est instans prius aut posterius. Quod autem creatio ex nihilo dicatur esse , eo non gi is catur per se ordo quis ipsus esse post non esse, vel transitus ad esse a non esse; sed denotatur tantum materiae, aut subjecti ex quo , plenaria negatim ut adco fieri ex nihilo sit fieri, nullo tamen praesupposito subjecto,
. quod utique aeternitatem a creatione non excludit III'. Nec repugnat ipsi Creaturae,esse ab aeterno creatam. Quamvis enim recte quidem statuatur, creaturae ex se non esse convenire haud tamen eo ipso indicatur , quod debuerit ejus a non esse ad esse fieri transitus; sed quod non habeat ex semetipse esse, sed a Creatore; quodque sibi soli derelicta protinus in nihilum recideret ita ut non esse ex se ipso, etiam creaturae tribuendum si, cum actu suum esse obtinet, quia etiam tunc a Deo est, cujus conservatio continua est creatio. Atque ita sane si vel ab aeternosuisset, habuisset
tamen esse acquisitum ac participatum , seu dependens ab ipso
68쪽
Creatore. Nihil ergo caula est, cur, si ex solo lumine Naturae judicandum foret, Mundum ab aetemo creatum negaremus. Imprimis autem id cavendum, ne sorte tali aliqua ne atione instatam Dei Potentiam in impotentiam vertamus vel infinitam Dei sapientiam finito nostro intellectu mensuremus. Plecitaue ele
ganter dictum scaligero, Exerc. 36 . s. In e spi/far,s 'O Dei immensitat ea tire, qua tire nonpossumi ires ferit homini sucu ingenii cu
tia,immensa, de messabili omnipotentia Dei. Impietatis verbinoe omnino argumentum est4ne velle quidem Dei potentiae immcnis,in comprehensibili,id submittere, quod etiam utcunq; intelle ctu nostro debili, finito,capimus. Ineptum vero admodum id est Iequod immiscetur a Theologo praepostae in ant ii oni, an scilicet in aliquo aeterna ration imaginario momento Mundus potuerit creari Θ Momenta certe alia atque alia non habent locum In aeternitat utpote qua tota est indivisibilis, ae sub indivisibili simplicitate est immensa:quae ergo hic momenta sunt ima inariaca plane sunt chi inaerica Rcctii prorcinatura quaesivisset, An quocunque tandem alio momento , non aeternae durationis, quippe quae distinctionem momentorum vel ima inariam in sese non admittit, sed vel a vi vel temporis an aterna duratione inextensa ac. indivisibili comprehens , creati uerit Mundi apAt ita quaestio omnino cst supersua, vel impia quippe ouae indu
bium id vocat, quod ex S. P, Q est ponites indubitarum; qua
que damnatam dudum illam Hormogenianorum haeresin, ertulliano olim integro libello iugulatam , resuseitat in lucem. At a. recondi opinionis suo: rsin aliquod vestigium, hic rursum exprimit Theologii utpote qui dudum in eternitate varia momenta finxit, quae ctiam in praecedentibus attigimus ex disp. eius, Loc de Deo, tb. VI. s. s. Nempe hi Socini aliquod fermentum est reconditura, quo successio aeternitati tribuatur, tum ponitur in ea prius&posterius sic ergo chimaerico figmentonio citi mentorum simplicissimam urnitati, ac ipsus Dei destruit Theologus essentiam : diumque primum in aeternitate fina aliquod momentum ch b i. quo seipsum Deus noverit, acres Porabiles universas ipsi Deo tribuit initium acadedeundent
69쪽
negat absolute necessarium Mesea ratione tandem illa, quae th.
14. Disp. I. Loc.de Deo erant orthodoxe posta,per curas posteriores,similiter ut multa alia,sint admodum periculose immutata. 74 Cumque porro aliquod secundum in ternitate statuit momentum, rub Decretum Dei referendumst,th. Is .cit.disp. s. immutabilitatem Dei tollit : Et cum mox tertium momentum addit, cui deferatur Praescientia , ac in quo tandem acquiescit, vel ex aeterno temporalem porrd Deum effficit , vel ipsum Deum tandem desisse credit ac utrovis modo tribuit aeternitati finem. 73 Praeterea , dum primum in aeternitates angit aliquod momentum, Mundum ab aricrno creatum dici posse, saltem quoad materiam, haud obscure innuit utpote cum in principio dicatur condidisse Deus caelum terram. Ac plures equidem hic haereses in unum
confluunt , quas una Atheismi voce non immerito e
strinxit contra suum Praesidem,Vorsti palliolo quodam circumtectum Raespondens Corollo adiecto ad disp. 2. Loci de Creatione: Ubi Promovet Atheismum Corinus, ait ipse Respondens, dum negat aeternitatem esse indivisibilem, dum vult essesuccessivam
ct haberepartes quarum alia praetereant, aliasuccedant. Nos inquit, cum Boethiosentimus, e ternitatem esse interminabilis et ita
ac totam ulis perfectam possessonem. Sed quid in sinu Doctor ille foveat, id accuratius investigare aliis permittimus. Haud magis certe illi proderit , quddcit. disp. s. ii As momenta dicat in aeternitate, quam Vellejo Epicureo apud Cicidebat.Deor.lib. I. humanam speciem Deo tribuenti profuit,quod dicat, c tameae specie corpines; sed Ru A si corpus nec habem uinem, sed Qu Asi anguinem:Hac quanquam inventa sint acutius dicta subtilius abEpicuro,quam ut quivis ea possit agnoscere,tamen stetus intesilentia vestra dissero brevius, quam cause desiderat. Ita forte noster Theologus fretus intelligentia suorum discipulorum, acutius ac subtilius quaedam dixit, quam ut quivis ea possit agno-I7 scere. Sed respondet Cotta Vellejo paulo post Cum quid verbis signiscare vultis,in dumeta correpitis. Ita dicebas, non corpus esse in Deo, rati A si corpu/;no snguinem, drati Aa is uinem. cpersaepefacitis , ut clim aliquid non verisimiledicatis, cumentia in non entia convertitis, ct effugere reprehensionem velitis,msseratis aliquid , md omnino nefieri quidem possit Profecto
70쪽
turpius est id genus explicationes dare, quae rem utcunque co- nitam obscuriorem reddunt, ac evidentem veritatem manifesta falsitate atque contradictione implicant, ac interim sententias periculos a fovent, quam penitus silere. Qua ratione autem aeque I 8 Mundus totus ac materia quaedam ejus prima, siquidem hanc vel allam ab aeterno creare Creatori Deo Opt. Max fuisset visum, ab aeterno creari potuisset, exposuimus discuris de Opis undidis . . o s. g. Iq. seq. De materia autem Mundi quadam prima, ut se habeat negotium , iis progressu dabitur occasio dicendi. Sed ne quid tandem nimium omnipotentiae divinae tribua Io.tur, cui satis csse, etiam ante videbatur statui a D. Doctore nostro, quod potuerit saltem Mundum condere qualemcunque, quantumcunq; ac quocunque tandem temporis principio negando solvit Theologus a semotam quaestionem: Achat,2 po tuisse, undum ab terno crearti constet, pluribus non esse opus credit, ultra ea qua dicta uni in D p. de cessaria Dei Existentia, quae est I. Loc de Deo th. 6. II. I 8. Videamus ergo ea a P. ac vim&robur eorundem expendamus Thesis autem is talis est Hypothesis hac Theologia naturalis, Deum esse unum istud hummum Ens quod olum habet necessariam Existentia perquam, stoli convenitpr rie dicta Gernitas, demonstrat totius Unia
discat D. Doctor, Theologiam quandam naturalem esseri ca- deo de Deo agere , eiusque attributis , itemque de Creatione atque ubernatione rerum omnium , qudusque lumen rationis Religionem non evertit, omnino esse Philosophicum, ne forte extra nostram Spartam nos exorbitare credat. J Sed necessaria Dei existentia, ex Natura lumine a nobis demonstrata ' Theatr. Nat. Univ pari. q. q. . Pos V jam paulo ante olide
eversia est a nostro Theologo, si hypothesis illius firma est, quam
obtrudebat,sc. posse in aeternitate aliquo momentumprimum concipi: Oamvis enim unumquodq; dum est,nec iam habeat seu iam qu esse praesupponitur id tamen certesquod primum habet sua existentia momentum te necessariam habere e istentiam censeri nequit potuit enim non esse, sim nondum esset primum illud existentia momcntum. Negata ergo a The