장음표시 사용
151쪽
ra TRES ET THEOLOGICAE.8. Qui Sacris literis aliquid detulerunt, de eo, an Deus sit essentia, nusquam quaestionem mouerunt, Sed de eo tantum, an essentia de Deo enuntiariiqssit, cum(ri dicebant nullam essentiae Dei mentionem Scriptura faciat; verum quamuis vocabulam essentiae, totidem literis non exprimeretur in Scriptura quod falsum est,
Prou. . d. tamen quia aequivalentia reperiuntur, ut oesog- Rom. I. o. --φύσι; Gu . . μι- Mos, hi a. . inconiugata ipsius vocabuli, ut sunt nomina Dei Iehoua, Iah; hela, aν, siue a Toων; dicimus sancth, i in hoc mysterio, olim , Dei seruis, vocabulum Essentiae usurpatum esse, nunc usurpari. s. Quod si Natura homines quosvis aliquo modo doceat Deum esse, Messentiam esse primam, sequetur, simul docere eos, Dei essentiam esse aliam ah omnibus
essentiis, tam metaphysicis quam physicis, quia ut reliqua antiquitatis testimonia taceam hae principium, finem illae principium habent, Dei vero essentiam quum dicimus primam, , nullo principium habere dicimus, quia nihil prius primo Si aliam
ab omnibus essentiis, Wprimam essentiam esse, tum ei tribui oportere omnes pedifectiones, quas in creaturis animaduertimus, quod fecerunt Ethnici solanatinae luce, scientias, artes,in quicquid alicuius preti videbant esse, ad Deum referentes. Si ei tribuere omnes perfectiones edocemur, tum non humano, sed diuino, non nostro, sed suo supereminenteo perfecto modo nunciari debere simul edocemuro reputare perfectionis umbram, quae in creaturis cernitur, esse ab ipso, qui univore pedifectus est quod fecisse Ethnicos videmus ex natura. Io. Idem, eodem ordine Scriptura nobis tradit. I. essentiam Dei, longo aliam
esse ab omnibus essentiis, Asa. do. 8. S. Em. 6. s. a. no ri CUSSA, quia magnum esse .excelsum, perfectionis alicuius videtur esse Deum magnum hexcessum, innumeris in locis nuncupat Deu et a I. s. i. a. Postremo eum Sse magnum, excelsum diuino modo, non humano nostro, Iob. u. . Asia. 6. . . causam omnium entium, Comnium, in omnium entibus perfeCtionum, Rom. II. 36.
Iacob. I. i. Quamobrem etiam Scriptura enunciat Dei attributa in abstracto. 11. Ex supradictis colligitur methodus, qua Deus per naturae, Scripturae documenta, ad nseque ioco istaec suae cognitionem deducit. Illius tres sunt partes vel gradus. Primus est negationis, quando de Deo non valentes scire f. 161 o. quid sit, quid non sit consideramus, remouendo quae ei non conuenire videntur. Secundus est, quum ob eandem infirmitatem nostram, ut aliqualem aliam, quam negatiuam, Dei cognitionem habeamus, quicquid videmus prae se ferre aliquam nobilitatem, Deo tribuimus. Postremus est, quum scientes quae Deo tribuimus, non posse ei inesse, ut nobis insunt, quicquid enunciamus de Deo, nunciamus Diuoco. I a. Iuxta hanc methodum vidimus generatim, confuso thesi nona, decima,
qualiter a nobis ex natura, Scriptura essentia Dei cognosci possit. Nunc sigillatim idem videndum est, tum deum aliqualiter describendo in lam modum meus est essentia prima, simplicissima, infinita, unica, immutabilis, inuens, intelligens, omnipotens,, perfectissima tum attributa ex quibus descriptionem Contexuimus, accuratius explicando, in quorum cognitione consistit essentiae veritas. 13. Quando dicimus attributa essentiae, demonstramus nos ne de iis, quae ad Creaturas respectum habent, ut creatio, &c verba facere, nec de iis, quae dicuntur personalia, .sunt proprietates personales, quae in unitate esSentiae, personas determinant in se, distinguunt inter se sed de iis, quae enuntiantur, non de una tantum Persona, sed de tribus personis, uno solose vero Deo benedicto in secula. I . Praeterea, attributum, hoc in loco, non pro praedicato accipimus quouis,
quod posset de Deo praedicari, sed pro proprietatibus Deo propriis quarto modo, soli, semper, quibus essentiae veritas in se innotescit, se ab aliis distinguitur. 15. Hae
152쪽
is. Hae vero proprietates, sic essentiam Dei ab aliis distinguimi, ut nec abissentia Dei, nec inter se realiter distinguantur, non abessentia: nam sic Sunt in una essentia, ut sint ipsa essentia quia quicquid in Deo est, non inter se, sed simpliciter est: Deus enim esset diuiduus, quod naturae, Scripturae repugnat.16. Quod autem in Deo plura numero attributa consideramus, id ex Dei bonitate est, qui voluit nos, quos sciebat Per suCCemus omnia cognoreere, inper Consequens per partes, ideoque non posse esSentiam suam impartibilem nosse, considerare in eadem essentia sui, quasi partes,, quae tantum dicuntur partes per analogiam.1 et Vocantur vero partes illae analogicae, imaginariae, a nobis, attributa quia, ut nobis magis patefieret Deus, Scripturarem, nostri caussa, Deo attribuit. De his igitur attributis videamus iuxta tres illos gradus, secundum quos de Deo aliquid enunciari posse diximus.18. Ad primum gradum, scilicet remotionem eorum, quae non conueniunt Deo, pertinent, simplicissima, infinita, unica, immutabilis quia haec attributa negant de Deo Categoriam substantiae se quantitatem, qualitatem, quae, substantia emanant, prima secundum materiam, altera secundum formam. Ad secundum referimus ea, quae de Deo affirmatiu enunciamus. Ad tertium ultimum attributum resectissima, quod denotat modum supereminentem, quo debemus existimare inesse, omnes proprietates, de Deo, tam affirmativo, quia negatis enunciatas. iv. Simaelicitas, primum est, quia eximit Deum a categoria substantiae, quae ordine
prima est eximit autem , quia utraque substantia de qua praedicatur prae sicamentum illud, composita est, una ex materia, forma, quae Constituunt corpus,, ex partibus quantitatiuis compositione corporum Propria altera non Compositione con)orum, sed tamen ex essentia, esse, substantia, accidente Deus autem nec corporeus est, purus actus, omne vero corpus in potentia: .est Spiritus; Iob. d. ad qui opponitur corpori. Non compositus ex Essentia, Esse quoniam si Esse suum non esset idem quod essentia sua, Esse suum se haberet ad Essentiam suam, ut actus
ad potentiam cum Esse, ut loquuntur sit actualitas omnis formae seu naturae. At in Deo nihil est in potentia, sed omnia sunt actus. ao. Secundum est in uas, quo docemur, Deum, quantitatis categoria comprehendi non posse; quia vero duae sunt quantitatis species, continua, discreta, ad infinitatem additur milias, quae est tertium attributum. Rursum quia ad continuam quantitatem, pertinent Categoriae ubi, quando i loci, temporis, infinitatis nomine duo complectemur, incircumscriptionem, indefinitionem ut ita dicamus a loco, quam immensitatem, . tempore, quam aetemitatem appellabimus. a I. Immensum de Deo cathegoriam tibi negat, quia cum sit Spiritus non potest esse in loco circumscriptiuo, (f. 6II. ut corporea quae capiuntur a loco suo corporeo diuisibili per partes suas quantas, diuisibiles nec in loco definitivo, ut sunt formae intelligentes, quia licet locus ipsarum non sit corporeus, & quoad nos circumscriptus, tamen in se definitus est, ita ut forma una intelligens non possit duos locos simul definire. i. in duobus locis simul operari. Deus vero infinitus est, quia est primum principium uniuersale, effectivum rerum, quod ipsi Philosophi, licet circa naturam principi errarent, dixerunt debere esse infinitum est supra omnem locum,
nusquam comprehensus I Reg. . et in omni loco repletiuo Ierem. 23. 2 ., ubique in omnibus, Prou. I S. s. Aci. i. a. 8.aa. Est in omni loco restinu/, non sicut corpus quod replere suum locum dicitur, dicitur, quatenus impedit, ne in loco, a quo capitur, locetur aliud corpus, sed sicut dans omni loco, ut sit locus, .ut conseruet locatum, efficiens ut omnia sint in loco, locum suum pro modo naturae suae, avragoedias repleant.
153쪽
as. Esibisque in omntibus rebus: ser essentiam, non ut pars essentiae, aut accidens in subiecto, sed ut principium, caussa uniuersalis emciens, inconseruans adest rei, quam effecit, .agens ei in quod agit ser praesentiam, quatenus omnia sunt nuda, ab aeterno in aetemum, Coram oculis eius, ebr. d. a. servisentimn quatenusoninia ei subiecta sunt, per gratiam, communiter, in omnibus creaturis rationalibus, quatenus intelligentes creaturae, sciunt Deum esse, agere singularifer Nero, in sanctis, quatenus sanctio Deum esse Deum suum, operari bonum suum, iacere, ut omnia cooperentur ad salutem suam vero norunt se firmiter credunt ad Infinitatis altera species est aetereum, qua eximitur Deus a categoria quando, id est, temporis, quia, cum Deus sit primum mouens, quod omnia quae mouentur, moueat, . nullo moueatur, sequitur non esse tempori obnoxium, quod est numerus motus per prius, posterius. Et hoc belle cum Scriptura conuenit, quae Deum aeternum, Gen. a. S. habitatorem aetemitatis vocat, Em. i. S. et S. Discretae quantitatis Deum expertem esse docet, --. Dicimus vero unicam, ut demonstremus nos Don loqui de uno, quatenus est principium numeri, habet se relativo ad alios sequentes numeros, sed quatenus conuertitur Cum ente, non addit ad Ens rem aliquam, sed tantum negat de eo diuisionem omnem. Quod vero Dei essentia sit unica, satis patet ex ante dictis. Si enim est infinita est unica quia duo infinita esse non possunt. Si Deus primum mouens,, prima aurea rem mi, unicus est, quia a duobus essentia diuersis, omnia, secundum idem, simul, eodem modo, tempore, effici, moueri nequemi. Respondent huic naturalium argumentorum veritati, innumeri loci Scripturae ex quibus constat Deum uenum esse, non analogia, genere, aut specie, sed indiuiduo. Deut 6. d. I. Tim. a. S. 26. Ultimum negantium attributum est immutabilis, qua Deus, ex Categoria qualitatis eximitur, Womnis motus negatur de eo, quod facito probari potest, percu rendo omnes species motus. Generationi, correptioni non esse subiectum, docet aeternitas, de Deo nunciata Auctioni, diminutioni, si lirinu, quae Deum probat non esse Compositum ex partibus quantis, secundum quas fit augmentum, diminutio. Poea, id est motu locali, Unum, quia Deus, cum omnia comprehendat, non potest pertingere ad illud ad quod non pertingebat ante, quae conditio est omnium loco motorum. Alterationi secundum qualitates hoc attributum, quia, cum nihil sit accidens in Deo, qualitas vero sit accidens, non potest statui in Deo, alteratio secundum qualitates, quae non sunt. Accedit ad haec argumenta, omnium Consensus, Deum esse primum principium, irimum mouens immobile. Idem quod natura de Deo; de se testatur Deus apud Malachiam, Mis. 3. Iacobus de Deo, sic. I. IS.a . Hactenus de primo genere attributorum, quo de Deo negauimus, quod ei non competebat ad a. propositus ordo nos deducit, quo docemvir, Perfectiones, quae sunt in creaturis, analogice de Deo affirmari. Quoniam vero nullae sunt nobiliores iis, quas ad imaginem suam condidit Deus, ex formarum intelligentium natu a, de Deo nunciabimus, intelligena, omnipotens. 28. Res omnes quae in mundo sunt, aut animatae aut inanimatae sunt his illae praestant, omnium calculo mi igitur de Deo debet enunciari. Si enim aetemus est, vivit, cum aeternitatis definitio sit, ut affertur a Boethio interminabilis vitae, tota simul, & perfecta possessio quod confirmat Scriptura Deum viventem, Gen. Io. Id.
as. Quia vero vita vegetatiua plantarum, .sensitiva animalium Corporea St, Deus, qui est Spiritus, nec vitam plantarum nec animalium, vivere dicendus est: potius, cum vita formarum intelligentium nobilissima sit omnium, per analogiam, vitam iniecigeniem Deo tribuemus.so. Secum
154쪽
so Secundum eandem analogiam, quoniam videmus ex vita Angelorum, emanare tanquam ex fonte duplicem operationem, quarum una manet in operante, ut intelligere, belle, altera, procedit in exteriorem effectum de Deo primum intemetum Staisunturtem animabimus, postea potentiam, quae consideratur, ut principium operationis, in effectum exteriorem procedentis. 31. Esse in Deo intelligentiam, ordo rerum sapientissimus, qui a natura ruta esse non potest, satis demonstrat. Simplicitas Dei, qua scimus esse actum purum simplicissimum .per consequens remotum ab omni materia, Deum esse intelligentem d et Cum pro certo constet ex natura, quo magis sunt formae immateriales, eo magis esse intelligentes Scriptura etiam Deum, sapientem, scientem, fontem Suientiae voCat, Rom. 6. q. I. Sam. a. a. s. 36. o. altitudinis scientiae Dei
32. Huius scientiae Dei, quamuis qualitas non sit, sed ipsa Dei essentia una in se, indivisibilis, duplicem statuimus modum infirmitatis nostrae leuandae caussa. Vnus est, quo Deus habet sui aequalem notitiam, scit adaequato quod est Cest,
quod scit esse se nouit seipsum per Seipsum. I. Cor. a. o. 33. Alter est, quo uno actu, non successivo aeremum, non in tempore, per
ementiam suam, non per receptionem specierum intelligibilium, immutabiliter, non contingenter, quae sunt,3 quae adhuc non sunt, sed futura sunt, scit scientia visionis, id est videt tanquam sibi praesentia quae etiam non sunt, ne futura sunt, nouit, quatenus scit quaecumque ipse facere potest, Qquae , Creaturis, ipsius permissu, fieri possunt omnia bona, raemgia; - -ττικά c, omnia mala quae Creaturis fiunt, remis tantum ordinem tam bonorum quam malorum ad bonum finem, .merarτι-ic. Quod autem Cognoscat tam bona, qui mala, satis patet ex eo quod est uniuersale principium omnis ortus, tactus, qua honus est Dominus uniuersitatis, in qua si ver Dominus, nihil fit inscio ipso. Quod Scriptura etiam innuit,
multis in locis. n. Prou. S. . Lur. d. a.
3 . Quoniam vero, Cerum est obiectum intellectus proprium, Deus est intellectus qui adaequatum obiectum, veritatem esse de numero attributorum Dei sequitur, quod etiam Scriptura demonstrat, quando Deum, Deum veritatis appellat, PS. I. . Christus se in ea veritatem vocat. Ita. d. 6.3S. Hactenus de intellectu, sequitur,oluntas quae de Deo praedicari debet, cum intellectum ei tribuerimus, ut enim res naturales habent inclinationem naturalem, animantes instinctum seu appetitum animalem, quo quaerunt bonum suum, Cin eo inuento acquiescunt, ita res intelligentes, voluntate qua volunt libero, quod sibi bonum putant, praeditae sunt. Sacrae literae ipsae de Deo similiter voluntatem enunciant infiniter. Psalm. I S. . Rom. s. v. 36. Huius voluntatis Dei ut secimus scientiae infirmitatis nostrae caussa duplicem statuimus modum unus cui respondet aliquo modo, voluntas naturalis nostrae qua volumus esse, vivere quo sese vult, voluntate aequiparata, quod vult aetemum immutabiliter se esse, Qvult immutabiliter, aeternum se esse, quod est. si Alter est, cui respondet voluntas nostra, in neoαιρήσεoc quo alia se omnia vult propter se sapientissimo, liberrimo bona quidem efficere, mala permittere, honaxmala ad finem bonum, gloriam suam, .suorum salutem perducere, non vult enim permittere mala Deus, nisi quatenus ex malis se bonum elicere posse scit, vult. 38. Ex eo quod modo vidimus, scilicet Deum non velle permittere malum, nisi boni ratione, patet obiectum voluntatis diuinae esse bonum, .sequitur bonitatem Deo attribui debere quia Deus est voluntatis suae perfectae adaequatum obiectum, quod, alio argumento natura confirmat, docens, Ens, bonum connecti, Scrip
155쪽
tura innumeris in locis, Marc. o. 8. Atque haec de intellectu&voluntate, sequitur potentia, quae exequitur, quod voluntas imperat,&ad quod intellectus dirigit(L 161 s).as. Potentiam, quam de Deo assirmamus, non intelligimus potentiam, quae est secunda species qualitatis, qua quis est aptus, habilis Q aliquid nec et habitu, qui est potentia, proximo determinata ad agendum nec potentiam passivam, quae propria est materiatorum propter materiam quia nihil in Deo materiale, nihil habituale, nihil potentiale, nihil nisi actuale. Sed intelligimus principium agendi in aliud:& quia secundum quod aliquid est actu, secundum id est principium activum alicuius, dicimus potentiam illam activam maximo conuenire Deo, qui est maximo Actus, quod contestatur Scriptura toties, quoties potens aut omnipotens in ea vocatur.
o. Potentia illa Dei spectatur duobus modis aut absoluto, aut secundum relationem ad omnes proprietates quas statuimus in Deo secundum potentiam illam absolutam, Deus omnia potest, quae sunt potentiae, non impotentiae, ut malum, quae implicant contradictionem. Sed quia nunquam illa potentia separatur ab aliis attributis Dei, dicimus Dei potentiam ut infinita sit, nunquam tamen agere, nisi prout lisapientia, voluntate modificata est. i. Hactenus de primi, secundi generis attributis sequitur tertium genus, in quo ultimum tantum posuimus, quia seraeclusinium complectitur quicquid in tertio illo gradu desiderabamus. Misso. n. eo quod comprehendit in se omnia attributa antecedentia, ob quam caussam, ultimo loco, tanquam να----σιν collocauimus est modus ille supereminens de quo thes 83 o. secundum quem omnia quae de Deo nunciantur, Deo insunt, quum n. dicimus, Deum esse simplicem, supereminente modo, infinito, idem est, ac si diceremus, perfecto quia, si modus ille, quo proprietatis Dei Deo insunt, non esset supereminens. i. si non superaret perfretiones creaturarum, modum ipsarum, non esset perfectus, nec Deus ipse cum
aliquid creaturis o modo ipsarum perfectius imaginari possemus se illud perfectius in Deo desideraremus perfecti vero desinitio sit, in quo nihil desiderare possis, cui nihil potest accedere. a. Quando etiam dicimus, perfectissimo modo inesse Deo, attributa de quibus supra uni co dicimus inesse, quia cum de prima Diuoci conditione thesi proximo praecedenti dictum sit si Deus non esset ita bonus, ut etiam honitatis quae est in
creaturis Caussa esset, non esset perfecto bonus, Cum honum natura sua sit communicabile, Willam ipsam communiciationem in Deo desideraremus. s. Concludimus igitur Deum esse in se, in se diuino, supereminente hincomprehenso modo, persectissimun, perfectionis omnis, quae emicat in creaturis nobilissimis causam univomm. Creaturas vero, non perfretione, sed perfectionis umbra, praeditas esse. Nam ut de negativis attributis Dei taceam, quae nusquam posse communicari creaturis, in confesso est apud omnes, ipsa affirmativa illis insunt secundum similitudinem tantum Deus vero solus vero sapiens est, vero bonus, 1 Tim.
156쪽
Tullsis PRIMA. ATTRInbvM sumitur vel lato ut aequipolleat praedicato vel stricto, pro rei proeprietatibus, quae cum attribuuntur quarto modo, simpliciter attributa per excellantiam vocari solent. Priori modo infinita Dei attributa sunt nec omnia huius loci: Quicquid enim de Deo dicitur, per nunciationem attributum eius est Posteriori vero non item, sed ea tantum quae proprio Quorum alia Substantialia sunt, alia Activa. Substantialia sunt ipsius Dei in sese Deus ipse Actiua autem respectu Crinaturarum, quae habent se ad illa, ut emanantia ad formam ut Creatio Prouidentia, is de quibus singulatim suo loco. Cum vero Substantiale in Deo, vel solutum sit, a quo Essentia vel relativum, a quo personarum hypostases Attributorum quoque substantialium, alia Essentialia sunt, alia personalia. Et personalia quidem Idiomata sunt Characteristicae determinatiua Personarum; viditemitas, Filiati, Processio, de quibus abundo in mysterio Diuinae Trinitatis supersunt tantum Essentialia, de quibus reuiter hac disputatione volente Domino. f. 6I . a. Atque haec quidem non sunt quid aliud ab ipsa Essentia, aut ei superadditum, aut ab ea emanans sed eiusdem tantum, per suas quasi partes, accuratior descriptio. Deus enim, Qqcicquid Dei, Essentia simplicissima esto praeter eam nihil Sed cum cognitio nostra successiva sit, nec unius actus Esse vero Dei individuum atq. impartibile non potest certo ratione alia a nobis cognosci, quam per partes analogicas. Quae cum partes propriae non sint, vocantur Attributa tum quod ea sibi attribuat Deus caussa nostra, tum quod iis magna ex parte respondeant, quae in nobis accidentia avi attributa sunt. Quandoquidem autem solus Deus Ens est univoco; totidem sunt proprietatum diuinarum genera, quot potissimum Transcendentia: Esse, Dum S Bonum Quorum Vnum, Bonum se habent ad Esse, ut adiuncta ad fundamentum suum. Et quamuis ut in Deo ipso, nec partium ordo, nec prius aut posterius est; sed unum mula ita quoq in attributorum eius consideratione, quolibet posito consequantur reliqua, nec unde incipias multum intersit: agemus tamen de iis ex ordine tranacendentium, referente singula ad suum genus quam sieri poterit commodissim.. a. Et primo quidem Proprium unius Dei est Esse, qui solus est qui est, o aν,& Tinoae, id est Iehoua, M. a. d. Foc. . . Quicquid autem entitatis est ut ita dicamus in rebus omnibus, . ab ipso, at in ipso. In eo enim vivimus, movemur, sumus a quo, in quo, per quem,in propter quem sunt omnia Aci. i. 28. Rom. i. 36. Quin imo, ita peculiare Deo est Esse, ut ne quidem esse habeat, quod proprium creaturarum est: sed sit Esse ipsum Vnde passim, non tam concreta de Deo praedicantur quam abstracta ut lux veritas, sapientia, &c. Huius autem Esse Dei triplex attributum est, Intellectus, Voluntas QPotentia quae simul iuncta
in Deo vitam eius quasi constituunt. n. Sam. I S. s. Dan. I . . a. o n. . .
. Intellectus seu Scientia Dei est actus individuus, cognoscens omnia perfectissimo, diuino modo Rom. I. s. sis. I i. S. Actus quidem, cum habitualis cognitio in Deum non cadat Indiuiduus autem, am successione careat, discursu. Huius obiectum duplex Entia, .non Entia. Entia quidem, ut Deus ipse, extra
Deum uniuersa, singula, quae sunt, fuerunt, aut futura sunt, siue bona, siue mala, siue contingentia, siue necessaria. Non Entia autem, quae etsi nec fuerunt, resutura sunt cum tamen sint in potentia vel Dei, vel creaturae, Cognoscuntur quoque abii ipso,
157쪽
ipso, Cuius est scire omnia, quae sunt quocunque modo. Atque ex duplici hoc obiecto duplex ium Dei scientia est: Visionis,in simplicis intelligentiae. Quae n. non existunt reipsa solummodo intelliguntur Entia autem omnia Deo aspectabilia sunt sine praeterito aut futuro ratione aeremitatis sine contingentia respectu primae causae, etsi ratione secundae, fieri possint, non fieri Medium autem intellectus
diuini, si medium dici -λomo potest non species intestigibiles, sed ipsa eius
essentia est in qua praeexistunt omnia supereminenter ut Deus, seipsum noscat in seipso, caetera omnia in seipso; Bonum quidem primario, Malum vero reductivo per oppositum Bonum. Quod enim sciat Deus, non est , speciebus rerum, sed res quod sint a scientia Dei determinata per voluntatem. s. Et haec quidem de intellectu Voluntatem videamus, quae intellectum cons quitur ut enim naturalia appetitum naturalem habent, animalia animalem ita intelligentia voluntatem. Voluntas autem vel de Deo dicitur essentialiter: quae proprio eius voluntas est, .cuius actus nunquam non expletur emcaciter vel figurath; quam voluntatem signi, Cinefficacem appellant, ut praecepta atque interdicta quae cum nec fiant semper, nec fieri quidem velit Deus, iuxta decretum voluntatis suae referri certo ad illam proprio non possunt , de hac quidem nihil hoc loco Mail. 6. o. Essentialis est actus in Deo liberrimus, atq inde pendens quo vult bonum ut finem Cad bonum omnia. Obiectum eius bonum est, ut Verum intellectus vi. n. intelligit omnia, ita haec ea determinat nihil volens nisi bonum Malum autem non nisi ratione boni Bonum autem duplex est Summum, ut ipse Deus; Subordinatum, ut reliqua praeter Deum omnia, ordinata ad ipsum ut media ad suum finem Blud primarium, hoc secundarium voluntatis obiectum est xvirique sua respondet actio; cum finis appetatur, media vero eligantur liberrimo quidem utrumque in Deo sed diuerso tamen modo Vult enim Deus seipsum, gloriam suam, ex necessitate naturae media autem iuxta arbitrium voluntatis, sine ulla necessitate, praeterquam hypotheseos quae propria immutabilitatis est. f. 16i S. Cum autem Mediorum alia absoluto bona sint, alia male secundum quid illa quidem Deus vult effectivo, quae voluntas beneplaciti est haec vero permissiu tantum, substrata ordinationi ipsius, quam placiti nuncuparunt. Ad potentiam veniamus, quae voluntatis quodammodo
6. Potemtia autem alia passiva est ἀδυναμιaec potius quam 3- Minc ' de qua nihil hoc loco alia activa quae in Deo eminentissimam quidem absoluta vel ordinaria mira. s. 6. a. Trin. a. a. Absoluta est actus essentialis, quo potest omnia simpliciter possibilia, quae contradictionem non implicant pauciora quidem quam intelligit, inter quae, mala sunt, plura tamen quam aut vult aut facit ordinaria autem actus Dei successivus est, efficientis suo tempore ea omnia tota quam potentissimo, quae voluntate sua determinauit ab aeterno Illa essentialis, haec actualis est:& secundum utrumque omnipotens Deus, sed seramdum illam maximo quae voluntatis decreto non circumscribitur. Et haec quidem de Esse sequitur Drum. i. Est autem Deus maximo unus, Deus. . indiuisus in se, diuisus ab omni alio. Quidquid autem unitatis est in creaturis, id est ab ipso, quarum partes diuersissimae non conueniant in unum, nisi ab uno ordinatae. Vnus autem Deus est non analogia, aut genere, vel specie horum enim nihil in Deum cadit, sed numero atque indiuiduitate. Cum enim Deus sit ipsum suum esse, sequitur certo ut ipsum diuinum esse unum sit rosa gi, atque individuum. Vnum autem duplex est aliud Simplicitatis, quod proprio,, per se unum est: aliud compositionis, quod Peramidens, atque ab alio. Quorum ut hoc creaturarum est, ita illud solius Dei: cuius sola est absolutissima sim uitas, quae nec ipsa in sese composita est ullo modo, aut in
158쪽
compositionem alterius venire potest. Est enim actus purus, .forma per se subsistens,' seipsam indiuiduans: Dan. d. a. quae ut maximo ens est, ita, maximo Vnum. Neque enim cadit in Deum compositio, aut Substantiae, accidentis, aut materiae, formae, aut actus o potentiae imo ne quidem essentiae, existentiae, aut naturae, suppositi. Omne enim compositum, qualecunque tandem sit, posterius est suis componentibus,, ab aliis dependens .causam habeat necesse est, cum diuersa non coeant in unum, nisi per causam adiuuantem. Quae cium in Deo locum non habeant, oportet certo omnia in ipso unum esse, per modum ineffabilem diuinae simplicitatis. Et cum Deus causa omnium efficiens sit, primum agens, &purus actus, non potest quoque in alterius compositionem Mnire, ut aut materia sit, aut forma, haec de uno sequitur Bonum. 8. Bonum soli Deo essentiale est creaturis autem accidentarium, .per participationem Matre. s. i. Nemo bonus nisi unus Deus. Quicquid vero bonitatis est in rebus creatis, id est ab ipso, de cuius plenitudine haurimus omnia. Bonus autem Deus est, efficienter, tamentialiter, rinaliter. Effcienter quidem, cum ab ipso omnia defluant: Essentialiter, cum a seipso perfecto bonus sit finaliter autem, cum ad eum omnia referantur, a quo, propter quem sunt omnia. Atque hac ratione Deus finis intimus est, ad quem omnia contendunt .summum bonum tum ipse sibi, tum extra se uniuersis. Sed de his alibi. Bonitatem Dei essentialem videamus, illius utriusque fundamentum quae propria est huius loci. Est autem ea summa diuinae lamen me refectio, quae est in sese perfectissima, uetaeqnti & ἀνενδ. g. Cum autem Deus sit esse ipsum, non potest quicquam eo esse perfectius, ut nec calore ipso quicquam calidius, cum rerum omnium caussa esticiens sit, necesse est earum berfectiones praeexistere in ipso, secundum modum supereminentiae. s. Atque huius quidem perfectionis Diuinae mensura Unctas est cum nullis finibus determinata sit, ac circumscripta sed exuperet omnia in infinitum. Infinitas autem alia est ipsius essentiae in sese, alia respectu extentionis. Essentiae in sese est tum supereminentiae ratione, tum virtutis. Supereminentiae: qua si ossaeoissos dicitur, quae Categoria omnes, rerum aliarum dignitatem infinit transcendat expers omnis materiae, potentiae passiuae . quae entium ignobilissima sunt Ratione autem virtutis, qua Deus intelligit, ae potest infinita .reipsa efficit. Atque haec quidem infinitas ipsius Essentiae est. Extensionis autem, alia est secundum locum, quae immensitas dicitur: alia secundum Tempus quae Etemitas: quarum haec durationis, illa dimensionis est reducti .go Immemsuas in Deo est actus infinitus, quo, nus(L 1616.3quam est circumscriptiuo repletivo autem in omnibus,, ubique totus per essentiam, Min rebus ipsis per praesentiam, vinulem. H. Ias. Asa. 66. I. m. a. a. Est enim Deus .in omnibus,, extra omnia continens uniuersa, contentus nusquam quemadmodum de sphaera extima dicitur, cuius spatium ubique est, circumferentia nullibi inferni Saulem actus est infinitus, atque impartibilis, quo Deus est quod est, immutabiliter
in aeremum Tria autem aeternitati essentialia sunt. I. ut careat principio, rane. a. tota continua sit, & praesentanea, o Tim. 6. 6. et sine uCCestione partium praeteriti aut futuri, rarioris, A M. I. d. aut posterioris. s. ut hoc quod est, sit immutabiliter. Atque hoc ultimum illius utriusque fundamentum est quod enim mutatur praeteritum habet,in futurum, quiddam prius, quiddam posterius Atque ut motus ad mutationem, mutatio autem ad generationem, Interitum ducit ita .contra immobilitas ad aeremitatem. II. Ioc. r. i. Est autem Deus maximo immutabilis, in seipso, in operibus suis. In seipso quidem cum immobilis sit, batione, essentiae simplicissimae perfectissimae:
159쪽
perfectissimae Wratione loci quia immensus est, atque implet omnia. In operibus autem, cum omnia decreuerit ab aeremo uniformiter, exequatur exactissimo suo tempore, iuxta immutabile consilium voluntatis suae. Atque haec etiam de Bono.ta. Quamvis autem haec attributa omnia Deo essentialia sint, communicantur tamen cum creaturis analogico,, suo modo Et circumferimus ipsi eorum ima emin animabus nostris quae comparato ad Corpora essentiae purae sunt, simplices, bonae, ingenerabiles se incorruptibiles quae suo modo intelligunt, volunt&possunt,&c Perficientur autem haec omnia in nobis in futura vita, in qua Deus erit omnia in omnibus. Amen.
X. DE AETERNA DEI PRAEDESTINATIONE.
Cum ex aeterna Haedestinatione Dei tanquam fonte serenni latum salutis
noStrae, Sterium, Omnia diuina senescia fluant qui salutis suae sis
aliqua tanguntur cura, quid de ea ii tenendum, Sentiendum, Summo cum studio, Sed, Summa cum cautione exquirere debent Ouod ut commos faciamuε, is ea aliquid dicturi, confusionis, obscuritatis itandae cauna methodo, qua uti conuenerunt rerum naturalium indagatores, in re omnia naturalia longo Suferante, temur bidendo rimum an res de qua quα ritur Sit, a quid Sit nominis 3 quid rei g. roster quid Sit,ra, id est, quae Sint caussae illius.
I. Ru sapientissimum, apud se ab aeterno decreuisse, quid uno quoque hombhum de his n. solis agendum nobis proposuimus, de Angelis nihil dicturi fieri vellet quoad Communicationem, .non communicationem gratiae, Cum pene inninmeri S. Scripturae loci id asserant, nemo qui Christianus videri voluerit, inficiabitur: Cum principia naturae id utrunque doceant, nemo nisi etiam hominis nomine indigna negabit.
a. Tale decretum, Praedestinationis nomine exprimimus, ex usu Ecclesiae horthodoxorum Patrum, Aue de civit. Dei, lib. I S. c. I. Fulgent. M. a. ad Monim qui de electis, reprobis verba facientes, praedestinationis vocem usurparunt, quamuis interdum aeque saepius ad electos restrinxerint, unde orta diuisio in generalem specialem. Nos in thesibus generalius semper accipiemus, quoties non ei adiecerimus particulam hanc Sanctorum, sed videamus etymon, significationem vocis. a. ramis eooe. , unde eooei Moc idem est quod tinissrae iratisiare, unde praedestinatio, vox enim, Graeca, Latina significat, determinare rem antequam
fiat, .segregare actam, ad hunc vel illum usum utraque significatio hic locum habet. . Indicatis etymo, vocis significatione definitionem aggrediamur. Est itaque Praedestinatio, generaliter accepta, simplicissimum, iustissimum, sapientissimum, liberrimum Cinimutabile Dei decretum, quo apud se ab aeterno statuit gratiam adoptionis in silios largiri aliis, aliis non largiri, pro placito voluntatis suae .sic gloriam suam sapientissimo illustrare f. 61 3.
160쪽
3. Praedestinationis sic definitae duae sunt partes metio,, ei opposita contradictorio nomelectio, seu Reprobario, de quibus sigillatim dicemus, quum aliquid, tum de caussis ipsi electioni & reprobationi communibus, tum de quibusdam adiunctis, itidem communibus electis, reprobis dixerimus. 6. sa Praedestinationis emesens est Deus essentia unus, personis trinus, Pater, Filius, rapiritus Sanctus tua, quae ad efficientem reductivo pertinet, est sola Dei voluntas. r. Finias, Dei gloriae illustratio cui coniuncta est electorum salus omnia. n. &bona, mala, ad gloriam suam, en ordinat Deus .facit ut suis in bonum
cooperentur.3. --, quod vicem materiae obtinet est Consilium, seu decretum, cuiusnat ram, epitheta quibus vestitum est abundo declarantis. Forma est mitiae ut ita loquamur filiationis communicatio, vim ommunicatio, siue abstensio, quam reprobationem dicimus.
Io. Commune omen circa quod errarum est uniuersum genus humanum. i.
omnes Wsinguli homines, a Deo communiter considerati, secundum uniuersam rationem ipsorum, Comnium temporum nondum conditi, conditi, lapsi. II. Sic enim oportuit homines a Deo considerari, quia apud illum non est, fuit aut erit, sed esse permanens, totum simul am interminabile nam scientiae Dei nihil potest aut accedere, aut decedere quia si ab aetemo in aetereum non videt, desinit esse aeterna si partibus definitur, desinit esse infinita quod dicere impium, lasephemum est.
Ia. Nec tamen propterea dissentimus a piis, doctis illis viris, qui statuunt Deum contemplatum fuisse hominem in praedestinando, antequam conderetur, neq ab iis, qui conditum Clapsum fi Deo consideratum fuisse asserimi: quod. n. Whi, illi
vero dicunt, sancte profitemur: utrumq. n. dicimus.13. Et ut nos ab utri . non dissentimus in rei substantia, sic ter se illi non dissentiunt, affirmant. n. viriq. constanter, ,hriri, nos causam praedestinationis esse Deum solum, pro placito voluntatis, nullam, extra Deum, vel in homine vel alibi inuenirita praedestinationem ipsam non esse in tempore factam, sed ab aeterno.Quod vero ad circumstantiam attinet, qua vestitur homo aliatam vita, eius ratio propri non pertinet ad praedestinationis Causam a1 . Neque etiam in circumstantiarum ratione ita discrepant, ut arbitrantur multi, nam quum hi dicunt hominem a Deo praedestinante consideratum fuisse lapsum, ad Causam electionis, reprobationim non respiciunt proprio, sed ad ordinem seriem. causarum, ex quibus damnatio consequuta est. Deinde hoc non dicunt, exclusis aliis hominis statibus, sed singulari, non improbanda de caussa: scilicet ut petulantia carnis in Deum protervo se erigentis facilius compescatur, quod fit ciam omnes homines ex aequo peccatores , Deo praedestinante consideratos fuisse scimus. Quando vero illi Deum in praedestinando, hominem nondum conditum spectauisse asserunt Deum propterea , lapsus hominis consideratione non arcent, sed tantum illud volunt, ut causa omnis praedestinationis in Deo, nulla extra Deum in homine
reperiatur. Sic conueniunt in re rei explicandae modus est diuersus.1S Inde patet nullum singularem hominis respectum exclusiuo, sed communem in praedestinationis ammento poni oportere. Ita ut eum nondum conditum, Conditum, lapsum, tamen in conspectu Dei praesentissimum omni ex parte ab aeterno, intelligamus adeo ut in ectione concurrant gratia ana ac in hominem anais Consideratum, qualis est ea quam communicauit Deus cum Angelis suis qui non defece--t. In lapsum vero hommem in peccatorem, gratia coniuncta misericordiae. In reprobatione,