장음표시 사용
161쪽
reprobatione, non gratia simpliciter, in hominem simpliciter consideratum inlapsum vero, Wpeccatorem, non-misericordia. Whaec de caussis Iam ad adiuncta de quibus dicere proposuimus thesin.I6. Adiuncta communia tam electis quam reprobis antequam aut illi reapse donentur Christo per fidem, aut hi malitia, incredulitate Christum, heneficia es respuant sunt a Deo optimo, maximo optimo, potenter creari deinde, ii iusto iusto in labi in peccatum.1 . Optim creantur ii Deo omnes, singuli homines, tima quatenus Adamum qui consideretur ut omnes homines immediare, in integritate, ad imamem suam
Creavit Deus, Gen. I. 6. tum quatenus omnes posteros Adami, creavit, creat,
creaturus est usque ad finem mundi, beno, lammat per naturam, quae ex insibtuto, sine ullo suo vitio, hominem per hominem finiuit. f. 6x8.318. Iusto permissi labi in peccatum dicuntur, tum quatenus Adamus uniuersum genus humanum in lumbis suis gestans, hona voluntate instructus, in re naturali, sibi suaeque naturae concreditus, sibi, o eris suis lapsus est. Gen. s. 6. Tum quatenus iusto Dei iudicio, omnes homines a peccatoribus parentibus, peccatores, tanquam clephantici ab elephanticis generantur,in peccato ut vocant orginario inquinati ab
utero, Gen. . I. S. I. i. morti aeterea obnoxi sunt, Rom. s. a. d. quod
enim quidam non moriuntur, hoc fit beneficio electionis, de qua videndum ordine nobis proposito. Is Electio ab eligendo dicta, ut in aere no os aurasae, quae verea significant tum Graecis tum Latinis, vel ex duobus unum, vel ex pluribus unum aut multa sibi separare, sibi assumere, reimere. ao Electio in Scripturis vocabulum est rosi Wι- Significat enim vel electionem singularem, qua Deus sibi quosdam in filios separauit ab aeremo. EM. I. d. aut istius electionis ab aeremo facine, in tempore executionem: M. s. s. vel si biicat electionem communem, qua corpora nationum separantur ab aliis corporidiis,& sanctificantur a Domino: quadam vocatione communi, tanquam medio ad singularem vocationem ordinato, ut praedicatione verbio Sacramentis Devi. . . Ma6 18 significat praeterea Hectio, electionem ad munus aliquod in Ecclesia, Lue. 6. I S. Act. I. ad aut Politia. i. ora a8. . Nos de electione in prima significatione age Fus tertia, quarta, tanquam proposito nostro non convenientibus reiectis: secundae, in explicatione effectorum electionis aeremae reseruato imo.ar. Electio in hac significatione prima accepta re idem est cum praedestinatione, cum adiunctione Sanctorum si enim praedestinatio seorsim ab electione ponatur, reidem est ac electio: Ccontra Si vero sibi inuicem opponantur, ratione differunt: praedestinatio enim totum ordinem gratiae, gloriae, quam cum suis electis comminnicat Deus, complectitur Electio vero, est primus terminus gratiae, eresvicit tantum personam in Christo, velut in capite hoc obseruato, praedestinationis Sanctoriunseu electionis definitionem videamus ipsissimis Pauli verbia delinearum. H. I. q. s. 22. Praedestinctu Gnctorum est decretum, quo Dinis Pater Domini nostri Iesu Christi, pro beneplacito voluntatis suae, ab aetera nos praedestinauit id est quosdam ex hominibus sibi adbo siti in Christo, ad laudem gloriae gratiae suamas musam e cientem denotant verba Deus Pater, c fluctivam, Pro beneplacito, &c de qua cum dixerimus nihil autem diximus ax Aσιν, sed solum suis' ανιν causas, quae afferantur aliae, fictitias esse demonstrabimus, tollemus. ad Christi ipsius meritum non potest dici ausa quia est remedium morbi nostri, morbus vero ordine praecedit remedium quanto magis electio Dei, quae nos ante
morbum vidit, Cad curationem morbi nostri merito Christi usa est Non voluntas hominis,
162쪽
TERsEM THROLOGICA asshominis, quia non est volentis nec currentis Rom. s. 6. Non fides praecisa, quia electi sumus ut credamus, bredimus quia electi sumus, Act. a. 8. Non bona
opera praevisa, quia id Apostolus expresso negat, Rom. s. ia. De finali causa diximus supra, .adhuc eam in definitione posita verba ad laudem gloriae luculenter notant. aS. Materia lectionis circa quam propria, adaequata sunt omnes, singuli electi, bauci habita ratione innumerae reproborum multitudinis, mitis. o. 6. hanc designat Apostolus dicendo, nos Forma propria est discretio, designatio .cao. Addidit Apostolus . Migiis, ut duo doceret, nimirum, vinculo opus esse tanquam intermedio, quo Deus electos sibi adiungeret, qui in eo ex seυι-εσιασincapaces erant QChristum ---no fuisse vinculum illud, quo ni nostri cum Deo facta est haec de definitionis analysi. Iam adiuncta videamus, effecta. a T. Duo sunt adiuncta praecipua primum, quod sit gratuita. a. quod sit certa.esse gratuitam ex supradictis patet de certitudine superest dicendum. as. Electionem certam esse dicitur dupliciter, vel in se, vel in nobis. Certam in se, immutabilem, cum ex Deo, immediat procedat, nemo negabit, nisi qui Deum
mutabilem fingere velit, contra Scripturas Moloch. . . sic. i. i. sensum Communem dictantem nobis aetereitatem simplicem non esse tempori aut mutationi obnoxiam, nec esse posse. f. 16sq. as. Certa igitur est electio, immutabilis, respectu Caussae suae .per Consequens electorum numerus certus, tum numerans ut cum Scholasticis loquar tum
so. De numerante etsi non debeamus curiositati nostrae nimium indulgentes)magnopere esse solliciti, nemo est tamen qui non teneatur credere certum &firmum esse, ita, ut nec augeri, minui, aut mutari possit. 31. De numerato, id est, qui sint ij omnes quos Deus eligit, tum Dei voluntas, tum nostra iraeapacitas scire non patitur. Scripturae, quae tantum voluntatis ci , quantum ad nostram salutem est satis, continent; docent solum, ita firme, immutabiliter electos esse quicumq. electi sunt, ut impossibile sit fieri eos reprobos, aut contra reprobos fieri electos.sa. De numero numerato isto electorum se esse omnes quotquot sunt in mundo
homines, credere debent ex Dei mandato etiam si soli electi hanc fiduciam sibi applicare possint, Wreuera applicento in hac fiducia acquiescant. Non enim certa solum est, Deo, ein se electio, sed, electis Deus pro sua bonitate certam reddit testimoniis luculentissimis. 33. Quae sunt, primo Testimonium M. Sancti, de quo Paulus diserto in Epist.
ad Rom. cap. 8ber. sequentibus, ubi sic concludit, Spiritus . festatur et nocum sirim nostro, nos esse hos Dei. Idem habetur ad Galatas cap. d. ver. 6. Tale de electione Testimonium, electis solis proprium, reprobis incommunicabile, M. I . . indubitatum, certum est, immotum aduersus omnes afflictionum, tentatio
s . Promissiones Euangelicae, siue nudae, siue Sacramentis vestitae, secredum obtinent locum, omnibus quidem in communi propositae, sed quae essicaciter ad solos electos pertinent, quas soli electi sibi veram viva fide appropriant, quarum fructum soli percipitint,in quibus sibi appropriatis, de sua eiectione certi indubitato fimio non possunt non esse Certi. a S. Tertio, electionis ipsius effecta, quae nihil aliud sunt, quam electionis aetemae executio, in tempore sed antequam de modo quo nos certos reddunt de electione nostri ab aetemo facta, dicamus, quae, quot sunt, est videndum. 36. Effecta
163쪽
is TR EsR Tullo LooICAC36. Effecta electionis trium sunt generum. Primum est, causa omnium aequentium proxima, meritoria Quae secundi generis, pertinent ad viam per quam ambulare debemus in hoc mundo Tertium, est termini quem nos assequuturi sumus post
3 i. Primum itaq effectum est Christus, quem Pater misit, ut qui credit in eum
non pereat, oh. g. 6. quem misit Min o pro Peccatis nostris M. d. o. Ex
quibus locis duo, quae ad institutum maxim faciunt, colliguntur. X. Donum, quo nobis donauit Christum Deus, esse effectum electionis, qua nos pro beneplacito volimritis suae elegit ante secula. a. Christum nobis promeritum fuisse beneficia, quae in sequentibus, inter effecta electionis recensentur.38. Effecta illa quae pertinent ad viam se ad terminum viae, Apostolus Paulus
ordine recenset ad Rom. cap. . m. v. nos eius ordinem sequemur.3s. Secundum itaq. electionis effectum est vocatio efficax, qua Deus siue per Sp.S. intem solum, seu per Spiritum, verbum reconciliationis simul, quosdam ex hominibus ad se vocat, Cad regnum fili sui, ut Christo inserantur, credant Euangelio, illudq. tam ore quin corde profiteantur. o. Tertium est iustificatio, qua vocatis Deus Pater non imputat peccata, sed imputat gratis, sine operibus iustitiam fili sui, tanquam iustos habet in conspectu suo, osque donat vera, viva fide, qua iustitiam hanc Christi imputatam sibi applicare possint. Iram. cap. -- a. dira cap. I. Quartum quod Apostolus non exprimit, sed voce iustificationis conprehendit propter individuum earum nexum est sanctificatio qua Deus in iis quos iustificauit, mortificat veterem hominem, ut Scriptura loquitur xvivificat nouum pedetentim, eper momenta usque ad mortis momentum haec de adultis intelligi debent, infamtium enim sanctificationis alius est modus. a. Itimum quod potest dici terminus ad quem est glorificatio hoc beneficium
nobis confert Deus, quando deposita carne, quae est terrenum tugurium nostrum, animas nostras in domicilium non manu factum euehit, . Cor. S. I., beatitudinis gloriosae facit consortes, donec rursus eodem comere vestitas plenius glorificet, ut eum etiam pleno, perfecto anima, corpore in aeternum glorificemus. f. 16aod s. Effecta haec, quae sunt viae, termini varias sortiuntur appellationes; dicuntur enim media idque tum respectu sui inter se, quatenus unum ad aliud est medium, ut vocatio ad iustificationem, tum respectu finis summi Dei gloriae ratione enim illius, glorificatio etiam est cum vocatione, c. medium ad finem. d. Dicuntur etiam fines non proprio, sed tantum respectu eius vel eorum quae praecedunt ut exempli causa, iustificatio dicitur finis vocationis, quia iustificatio sequbtur immediat vocationem ob eandem rationem sequentes aliae aliarum dicuntur causae quod ae--evgικώ effertur, si ad efficientem respicias rumi vero causae dicuntur pro eo quod antecedentia dici deberent, vel si causae sine quibus non per nos liceat qui avo i rictis abhorremus. s. His mediis ad salutis nostrae onomiis A dupliciter utitur Deus; nam . per ea, omnes, singulos electos ad finem summum deducit, gloriam suam; quapropter .electioni tamquam finio inter se ita cohaerent, ut nullo modo nec a principio, nec , fine, nec a se inuicem separari queant ita ut quicumque est electus, vocetur saltem interno per Spiritum, iustificetur remissis peccatis, saltem originali, ut in infantibus, sanctificetur , sordibus suis. Dan. a. a. s. glorificetur a Deo, glorificet Deum. 6. Ne quis tamen putet nos necessitatem cogentem velle statuere in Deo, mediis eum adstringere, libertatem ipsius tollere,, sic fato Stoico patrocinari, Deum enim liberum asserimus, .sedere eum in coelis, ubi quaecunque vult facit, ex Scriptura
164쪽
compertum habemus; sed tantum nos mediis hisce alligatos esse volumus Wita ut quicumque, iis neglectis, in secreta Dei irrumpere velit, aut negatis, ad finem se peruenire posse asserat, eum in Deum blasphemum, ingratum, Qtoto coelo errare,
et Secundo, mediis istis, effectis electionis utitur, ut certos nos reddat de nostri electione. Sunt enim ex ipsius Dei instituto, effecta causae suae,pavrigaevae, ita ut qui se vocatum incaci Spiritus virtute senserit, se electum dicere possit; qui iustitiam Christi sibi a Deo imputatam amplexus fuerit, se vocatum esse diuere non dubitet qui studium bonorum operum in se vigere nouerit, se iustificatum vocatum, electum esse, sancto gloriari queat, .per consequens se certo glorificatum iri. Ille est tertius modus quo certi reddimur de nostri electione, de quo paucula diximus thes 3 . 8. Omnes igitur,in singuli, qui tales, tantae notae testes electionis suae habent, quales sunt Sp. S. applicatio promissionum Euangelicarum, effecta illa electionibus supra enumerata, statuere debent, nec se nec electum quenquam finaliter, totaliter deficere posse. Blos vero pro electis habere tenentur ex Dei mandato, in quibus testimonia electionis animaduertent, idque ex iudicio charitatis iudicium veritatis Deo aines of Mgii relinquentes. De iis vero, in quibus talia non videntur signa desperare non debent, Deum esse misericordem scientes, qui hora nouissima quos vult vocat. s. Hacimus de electione, iam de reprobatione. Reprobationis nomen est etiam nothog -; dicitur enim vel communiter, vel singulariter. Communiter dicitur, quum re non-eiectionis decretum, danmationem simul complectitur. Singulariter dicitur, idque duobus modis primus est, quum reprobatio electioni opponitur, eaque significat partem diuini decreti, quae vocatur non lectio vel praeteritio Secundus est, cum rvrobatio pro damnatione usurpatur. Nos primo stoificato propter ambiguitatem quae ex decreti non-electionis, damnationis confusione oriri posset intertio Oropter -ταχevσιν reiectis, medium magis probamus tum quia iδιωτερ- est , magis nostro proposito conueniens, tum quia vox id reuincere videtur: nam .nMoae' - , quod verbum est Latine reprobo, significat Madmeos raetereo: sed ad desinitionem
So. Reprobatio seu praeteritio est aeremum Dei decretum, quo Deus secundum Propositum voluntatis suae, ante omne tempus, decreuit maiorem hominum Partem non Praedestinare ad seMεσι- non misereri, sed sibi ipsis&in natura sua relinquere, ad illustrationem gloriae suae, seriectionem nosiue noικιλ- sapientiae suae declarandam. SI Reprobationis nullam esse causam im Isiuam praeter voluntatem Dei, demonstratum est supra in definitio demonstrat, quae voluntatis solius meminit. Omnes igitur quae asseruntur aliae, commentitiae sunt: nam non est mali arbitru usus, quia sic esset vasis se discemere, non figuli, quod absurdum non mala opera. i. Peccata, quae si essent causa reprobationis, bona opera essent causa electionis, quod falsum, ut recte monet Augusti fom. d. E. I. e. ad Sim . col. 6so. f. 16a I. Sa. Obiectum adaequatum reprobationis, sunt omnes, singuli reprobi Forma, non designatio ala soθ-ι- relictio in natura sua. Finalis causa, ut supra dictum est, est sapientiae Dei illustratio. Sa. Reprobationem infallibiliter consequuntur peccata, poenae peccatorum. Infallibiliter dico, tum respectu scientiae Dei, quam nulla rerum quae sunt & fiunt in uniuerso latet tum quia lumine gratiae salutaris reprobi destituti, tenebris immediguntur, Wsic non possunt non peccare, nec tamen ita infallibiliter patrantur peccata, quin ultro liberaque voluntate, qui peccant, peccent S . Peccata reprobationis consequentia dicimus, non effecta, quia dccretum Dei non efficit ut homines peccent, nec talem sibi Deus proposuit finem, quum quosdam 1 homines
165쪽
homines reprobaret iustus enim est Deus, Cnon amans iniquitatem. Quare homo voluntata sua libera author est peccati, non Deus reprobans. SS. Consequens alterum reprobationis dicimus esse poenas, quia Deus qui non potest esse non iustus, iusto, propter peccatum, quod ab aetemo praeuidet, hominem peccatorem, ab aetemo praedamnat Wreipsa propter peccatum, in tempore, damnationi aeremae addicit, quod decretum praedamnationis, magna cum Religionea decreto reprobatiovis distinguendum est. 56. Doctrina de electione, reprobatione, quamuis aduersus eam ratio humana audacter insurgat, non solum doctis proponenda, sed, populo etiam inconcionibus, cum explicatione ex ipsis Sacrae Scripturae fontibus desumpta. Quia Christus id facere non est veritus in concionibus suis ad populum LM. 6. a. S. Quia Apostoli epistolas in quibus praedesimationis mentio sit, ad solos doctos non scripserunt. Iram. s. St. Verum proponi debet sobrio, prudenter hastaedificationem Prudentiae vero sobrietatis regula est, si Deo os suum in Sacra sua Scriptura aperienti, aures nostras praebeamus, eum tanquam verbo praeeuntem sequamur, eoque tacente loqui desinamus, arcana Dei inscrutabilia ne scrutari velimus, sed potius ea, conses nostrae imbecillitatis, ter, quater miremur, adoremus. 38. Hoc si fiat, tantum abest ut doctrina de Praedestinatione sit saluti miciosa, veluti homines aut in desperationem congciens, aut in salutis incuriam, quin potius salutaris, fructuosae consolationis plena futura est. Ss. Hac enim ad preces, ad bona opera omnia accendimur, quia scimus ea esse media, per quae vult Deus nos ad finem deducere, Qui ad finem sic ad media nos praedes asse. Hac ex mediis diaboli tentationibus victores evadimus, de nostra electione plene persuasi. Denique discimus veram humilitatem profiteri, homnia quae ad salutem nostram pertinent soli Deo tribuere,, accepta ferre.
XI. DE DIVINA PRAEDESTINATIONE.
I. Praedestinare, eooeilii est aliquid ad certum finem usumque deputare, ordinare Rom. . s. Aerem igitur Praedestinatio Dei, generatim loquendo, est decretum Dei aetemum, quo omnia ab aetemo apud se praeordinauit ad eos fines,
per quos glorificaretur Ara. d. g. r. n. S. I. Ea duplex est. I. Rerum. a. Pedisonarum. Cum a. hae personae ut rerum praedestinationem missam faciamus sint
Angeli, homines, nos de Praedestinatione hominum potissimum instituimus dicere. a. Praedestinatio igitur hominum est aetereum, simplex, absolutum, firmum &immutabile, sapiens, liberum Dei decretum, quo apud semetipsum ab aeterno Constituit, quid de unoquoque eorum fieri vellet, quod ad communicationem gratiae, gloriae ipsius Partes sunt tres, destinatio principij mediorum, finis vecta duae,
electio Creprobatio, si ad summum eius principium respexeris: quibus multa sunt Commurum . Nam utriusque eadem est earum e ciens, Deus: &eadem causa sensu lim, placitum Dei: utraque facta est ad gloriam Dei, sal f. 6aa. rem electorum. Vtriusque subirerem est genus humanum, quatenus per lapsum futurum erat Cormptum, Win mortem aeteream propria culpa praecipitatum. Vtraque facta est ab aeterno, utraque firma, immutabilis, invariabilis. Ad unctu item communia electis ,reprobis
166쪽
communiata creari, sin labi in peccatum, in mortem, vocari externo Disparuus dissimilitudo, quae est inter illas in sequentibus apparebit. a. metio, est praedestinatio, qua Deus decreuit ab aeterno apud se, eorum quos ad oso-ia destinauit, misereri in Christo ineos donare conuersione, de iustitia Ctandem vita aeterea Esse autem Electionem, Prophetae, Apostoli, necnon ipse
Christus passim docet. m. I. . . Rom. 8. O. Ephra. . . mire. o. 16.
iam saries duae sunt, praeparatio gratiae, gloriae. . lectionis huius nulla extra Deum missa e ciens aut impulsiva in ipsis hominibus statuendae, qua praevisa permotus fuerit Deus ad nos eligendos non voluntas hominis, non fides praevisa, non bona opera, non dignitas generis, aut ullius alterius praerogatiuae non meritum Christi praeuisum, non denique finis electionis: sed solum diuinae voluntatis beneplacitum bonata, Scriptura vocat in gratuita eius dilectione
fundatum Rom. q. 6. Aci. g. 8. Rom. s. g. mi T. T. Mes. r. S. Vnde
fit ut omnino certa, suma, nullaque conditione dubia sit nostra electio, quippe quae nec in nobis, nec , nobis mutabilibus, sed , Deo, Win Deo immutabili sit
S. Quoniam autem electione facta est rei nostri, coniunctio cum Deo eligente, aliquo medio opus fuit, quo tam diuersae naturae coniungerentur: quia in nobis ipsis non eramus tantae excellentiae capaces Ideo in Christo electi sumus, & praestituti in adoptionem filiorum Dei non ut purus Deus est hac enim ratione ipse quoque nos elegit nec ut simplex homo, sic enim idoneus non esset in quo eligeremur: sed qu, ---nos, caput nostrum, mediator noster aetemus est Ephra. I. d. 6. Quamuis autem quotquot ad vitam aeternam praedestinati sunt, absoluto, simpliciter, immutabiliter praedestinati sint, sunt tamen certa media, quibus Deus suos electos ad salutem perducit Qquicunque ad finem illum seu vitam aeternam electi tint, ij etiam omnes ad illa media sine quibus finem consequi non possunt, electi sunt, ita ut nusquam ad finem perueniant, qui per media ad finem ordinatan- ambulant iam, gratiam inaeo gloriam metae unicus praestat Deus. i. omnia autem, tam finis quam mema essecta sunt electionis. Est enim aeterna Praedestinatio omnium Dei salvificorum beneficiorum fons, fundamentum. Primum Dei beneficium, electionis effectum est, quod Christus cum ipsius scilicet obedientia,
meritis, morte, resurrectione, gloria, datus est nobis, Cnos ipsi, Constitutus mediator inter Deum Patrem, nos .caput omnium electorum, siau. a. 16. Per Christum autem resima omnia praedestinationis effecta in nos transfunduntur. Haec tria sunt praecipua quae ab Apostolo ordine enumerantur. Rom. . o. I. ECax vocatio ad Christum a Iustificatio. a. Glorificatio. Sunt autem effecta praedestinationis ita inter se ordinata, ut priora, praecedentia ut pleraque sint causae efficientes, vel potius instrumentales posteriorum, insequentium, non contra.8. Obiectum electionis sunt homines, non omnes, singuli, sed pauci, si cum magno reproborum numero conferantur. Matre et I . di o. 6. Eorum ut, reproborum numerus, numerum ut loquuntur Scholastici , numeratus ita certus est apud Deum, ut is neque augeri, neque minui, neque alterari possit. Io n. a.
18. a. Tim. a. s. I. Iocin. a. s. Neuter vero nobis certo compertus est. De numero numerante non magnopere solliciti esse debemus. Ad numerum numeratum
quod attinet, ut quisque mandato Dei tenetur credere in Christum, ita etiam se in Christo electum fuisse credere debet, I Cor. a. i. sed maximo Christianus, qui praeterea etiam de aliorum fratrum electione confidere debet, de aliis non desperare, nisi manifesta signa ostendant, quod peccent ad mortem quamuis nullo modo id Praestare possint reprobi, sed soli electi, qui quidem omnes suo lana re in hoc
167쪽
mundo de sui ad adoptionem in Christo praedestinatione, electione reipsa certi fiunt, idque ex Spiritu Sancto testante, regenerante, ex Euangeli praedicationc ex electionis effectis ut etiam illi soli de alterius electione iudicare possunt. s. Reprobatio est praedestinatio, qua Deus aliorum non f. 16as. misereri decreuit, redoptare in Christo, sed eos in peccatis relinquere, propterea iusto damnare. Esse autem reprobationem o verbo Dei manifesto liquet. Emissaries duae sunt 1. Non lectio, quae etiam derelictio, seu praeteritio dici potest a Poenae praeparatio Ierem . o. Rom. s. s. Priorem putem Scholastici vocant negatiuam, passivam reprobationem posteriorem affirmativam, activam etsi reuera una sit
go. Reprobationis, siue negati , siue assimatiuo accipiatur, praevisa impiorum peccata cavisa dici non possunt etsi executionis illius decreti, id est, damnationis, causa sint alioqui omnes fuissent reprobati, nec exclamare oportuisset Apostolum, homo, tu quis es qui responsas Deo Rom. s. r. , o altitudo diuitiarum, &c. Nec odium Dei aduersus reprobandos sed solum aetemum, iustissimum, liberrimum diuinae voluntatis placitum. Neque nobis longius progredi, aut altius ascendere licet sed hic est subsistendum, quum voluntas Dei sit omnis iustitiae regula Rom. s. 18. Reprobationis autem rem haec sint, I riuatio gratiae salutaris a. peccata, quae necessario priuationem gratiae sequuntur, etsi ea sponte, libero, non coacti, reprobi admittant a poenae peccatorum. Ad gratiae priuationem, poenas pere torum qu poenae sunt, reprobi ab aeremo destinati, praeordinati sunt: ad pe Cata vero, quatenus actiones malarum voluntatum, ab eo ordinanturi, destinantur poenae peccatorum praecedentium, quatenus ex iis gloria Dei bonitate ipsius Dei illustranda erat, illustratur. II. Finis tum electionis tum reprobationis proprio est gloria Dei eligentis atque reprobantis, cui fini coniuncta est Hectorum salus in Christo Iesu. Vtilitas porro ex tota hac doctrina de praedestinatione multiplex, maxima emergit sed in hos duos usus ad portum salutis capiendum necessarios potissimum oraenat, est. I. ut de aerema nostri salute in Christo certo persuasi desperationem, diffidentiam de com sequenda salutes rebus aduersis ut plurimum excitatam vitemus. a. ut omnem nostrae dignitatis meritorumque confidentiam exuamus se totam nostram salutem nigratiae Dei in Christo acceptam feramus.1 a. Duo hominum genera in hanc doctrinam impingunt Curiosita perperam modesti. Illi, dum in sublime sese proripientes, arcana Dei, quae in seipso abscondita esse voluit, vult, scrutantur, reuoluere tentant. Hi dum huic malo mederi volem te hanc doctrinam aut nullo modo attingi volunt, aut saltem plebi in concionibus Proponendam esse negant Media via nobis est tenenda j, doctrina haec non in scholis tantum inter doctos explicanda, sed etiam in concionibus ad populum explicanda verum sobrio, prudenter, eoque ad aedificationem id fieri debet. Hic autem optimus sobrietatis terminus erit, si in discendo, docendo praeeuntem sempersequamur Deum, eipso finem docendi faciente sapere velle desitiamus. Nam, ut optimo ait Tertullianus nihil praeterea scire, omnia scire est. Ipsi trino, mi Deo sit omnis honor, gloria in sempiternum. Amen.
168쪽
XII. DE IRINITATU PERSONARUM IN NNA ESSENT IN DIUINA.
r. vae tantum sit Trinitatis mysterium ut nulliui aut periculosius erretur, aut laboriosius quaeratur, aut infructuosius aliquid inueniatur consentaneum est ordini instituto, ut postquam veri Dei essentiam unicam, naturam eius cognouimus, de ratione personali in essentia Dei, prout perra literas nobis patefactum est sedulo inquiramus. Id autem ut melius videri possit, hisce duabus partibus hoc loco definiemus. Primum enim de vocibus ipsis ac modo loquendi, quibus pro captu nostro utimur in hoc mysterio, quantum nobis ex sacra Scriptura licet, videbimus. Postea vero, quid de re ipsa tenendum sit, ex eadem crasso generatimque proponemus. s. Voces, quibus in hoc mysterio explicando utimur, magis obviae sunt, persona, o ood sis, essentia, unitas, tri(f. 6a destas Perranae vox, quam Graecin amo verterunt, non significat in hoc negotio qualitatem, seu adiunctum aliquod: vel potius ut Boetius definit, .honi etiam authores definitione quandoque utuntur naturae rationalis subsistens individuum quae etsi totidem literis in S. Scriptura non extet, ei tamen a uiualens vox Hypostaseos Heb. a. hoc sensu reperitur, Nohim passim in Veteri Testamento quarum posterior etsi primario personam non significat, nunquam tamen nisi de personis usurpatur, ut cum Angelis, hominibus, iis falsis tribuitur Maluere autem orthodoxi patres uti voce personae quam unoetoe ais in hoc negotio duabus de caussistatum quin minus aequivoca est: tun hypostaseos vox tam primis uii secundis substantiis competat, ac proinde tam de essentia, quia de persona dici possit, haec vero solis primis tum etiam quia hypostaseos vocem vi opscae . -υ, suppositi omnibus indiuiduis, tam rationalibus quam irrationalibus communem, ad sola rationalia restringitis vox essentiae naturam illam simplicem, infinitam tribus personis communem notans tum expressera lueris de Deo enuntiatur: tum vero e . M---vbae reperiuntur: ac denique eius etymologia in ea disertissimo continetur. Expresso traditur
Iob. a. Nem. 6. Proli S. I . m. 8. q. nam rem in re qualibet modus operationum sequatur modum sis abae illius, quis neget hos locos ad essentiam Dei per
ii ore, eos Hi p. a. 6. Etymologia denique esus diserti continetur ipsis etiam Iudaeis fatentibus, tum nominibus propriis Dei Iehou , Iah mele, quae coniugata
sunt, Qua gae seu Moomae significant A c. I. tum praedicationibus de Deo, ut aia. M, S. Ego sum, .non est alius praeter me, ubi vox sum enaeemae licsumitur. Hinc optima ratione o-usiorum vox demata identitatem iraequalitatem, &coaetemitatem deitatis fili cum destate Patris, Spiritu Sancti, cum utriusque destate, Cincissim demonstrat. . vocis vero unitatis, Trinitatis ratio ita manifesto ex ea deducitur, ut nihil suprata quid enim frequentius Scripturae inculcant quam Iinouam Deum unum esse,
non esse alitu praeter ipsum, in an vero unius, non est unitas De Trinitatis voce eadem est ratio: ubi enim tres distincto nominantur, an eorum non est Trinitas athequenter tres illi nominantur, ut Mai. s. 6. Wa8. s. o n. I. S., S. 6.a . S. C. tres vero etiam numero numerante recensentur. X Man. S. unde optima ratione haec deducitur. Reliquae vero voces aliquot, quales sunt, proprietas personae, relatio, Trino vnάι aes, Prives ae seu notio, etsi Scripturarum nomina non sint: tamen ex reipsa consequentia euidentissima colliguntur: ut quiuis ex significatione
earum cum explicatione res ipsius comparata fiuilla videre potest. s. Nunc
169쪽
S. Nunc ad rem ipsam explicandam veniamus, in qua tria in primis declaranda sunt. Primo, quod essentia diuina in pluribus, id est tribus personis subsistat demonstrandum tum earum inter se C. gooύσι- ostendendum. Ac denique distinctio ipsarum personalis ac operum personalium, videnda in 6. Essentiam diuinam in pluribus personis subsistere, ratione non probamus, quia supra rationem est exemplo non comparamus, quia singulare est, etsi etiam similibbus animae, Constantis ex sua essentia, duabus suis facultatibus Solis, ex corpore splendore, calore Arboris, o radice trunco ramis mysterium hoc crasso, non incommodo tamen adumbreturi probationes ex Scripturis generales quidem nam speciales singularum personarum aliis relinquimus hae sunto. Ex veteri Testamento. Primo nomina quae Scriptura habet ad significandum Deum: quorum cum plurima sint singularis numeri duo tamen, quae relationem quandam tardinationem nostri ad Deum significant plurali numero nunciari solent monim puta, WAdonis, quorum hoc dominum, illud vero Principem, magistratum seu iussicem Mificat, ut Paulus interpretatur. Accaa. I. nimirum quia in illa relatione, ordinatione Deus sese creaturis aperit . quam euidentissime. Secundo, attributa pluralia quae per modum qualitatis de Deo nunciantur cuiusmodi est cum Deus inuentes, aut sancti appellatur, Ierem. o. o. Tertio, multo etiam manifestius ubi diuinae actiones, siue a Deo ipso, siue ab aliis de Deo, numero plurali praedicantur, ut exempli caussa. n. 1. 6 dixit Elohim, faciamus hominem ad imaginem nostram, &c. Et Esa. S . . nam coniuges tui factores vel opifices tui, cuius nomen Iehoua exercituum, quarum similes lo(L Ioas.)quutiones in Scripturis saepe occurrunt, ex quibus non potuit prisca Iudaeorum Ecclesia non cognoscere personarum pluralitatem in unitate essentiae. i. In nouo Testamento loci sunt in ore omnium tres nobis his satis futuri sunt. Primus est de Baptismo Christi: ubi tres personae distinctae fuerunt positae, tum in promissione Ioann. . tum vero in exhibitione Matre. s. Marc. I. - Luc. s. Secundus est in promissionibus spiritus veritatis , Christo factis Ioann. seq. Tertius denique in Baptismi institutione solemni, qua Patri, Filio se spiritui sancto nomen dedimus. Qui loci non tantum tres personas in deitate esse docent: sed etiam quaenam illae sint per proprietates, relationes ipsarum ad se mutuo explicant, Pater scilicet, filius, .spiritus sanctus, quae in veteri Testamento Iehoua, Verbum&spiritus, item Iinoua Angelus faciei spiritus passim appellantur a Sam. . I. a. raron. i. 2'. Esci. a. s. o. v. a. S. Quod vero tres hi vera sint dφισα-ν- , patet, avia ita in Scriptura nominantur ut supra audiuimus,, quia in Deo nihil est quod non sit aut essentia, aut persona denique quia actus personis proprij, singulis iis Passimi S. Scriptura tribumtur. 8. Quod vero tres hae personae una communi essentia concludantur, demonstrant infiniti fere Scripturae loci, qui Deum Iehouam, κυρι- unum esse testantur,ac-dunt expressi etiam eius rei alij, qualis . Man. . . tres sunt qui testificantur in
coelo, Pater, Sermo, , spiritus sanctus, ' At tres uentim sunt. Item Ioan Io riter,dri voranum sumus, nam quod de essentiae communitate loquatur Christus, ostendit
primum loci ipsius scopus caussam enim communis potentiae in seruandis electis reddit Christus secundo Iudaeorum ipsorum acceptio,, Christi ad illam silentium: denique ipsa Christi ipsius explicatio vers. s. eiusdem capitis. s. Nec ob hoc verae hypostases esse desinunt, quia una numero essentia tori in singulis, omnibus tribus personis times eadem subsistit quandoquidem ut tres illae vera sint *ισαμ , haec duo tantum requiruntur: primum ut ita vere Per se subsistant, ut una non sit in alia tanquam accidens in subiecto deinde ita inter se distinctae sint, ut una non praedicetur de altera quod vero praeter haec duo in rebus creatis
170쪽
creatis hypostases , se diuisae sunt, id conditioni ipsarum finitae tribuendum est:
infinita vero essentia, si diuideretur secundum personas, iam ex facto infinita esse desineret contra vero quia infinita est, persona una est in altera quemadmodum dicebat Christus Ioan 1 . Ego sum in Patre, ' Pater in me: quam rem Graeci patres .νάλλvλ- . Me raevsis , Scholastici mutuam circumlacessionem appellarunt. IO. Vnde certo constat personas non esse diuisas a se, sed distinctas solum. Atque distinctio haec vel est personarum respectu essentiae, vel personarum inter se, vel denique actuum personalium Personae ab essentia, ubi cum essentia tantiunmodo comparantur, ratione tantum differunt: nam persona in Deo nihil aliud est quam ipsa essentia Diuina, sed in proprietate sua characteristica, distincto nussiavo v eo Considerata Personae vero inter se non ratione tantum, sed reipsa distinguuntur, in qua distinctione reali fundantur illa omnia de quibus diximus, proprietates, relationes, Iraee. amia, &c distinctionem hanc ostendunt plurima S. Scripturae loca,
Prou. . a . O . S. S. 23. 26. Heb. I. a. om. S. 6. Primo ea quae originem
Fili x Patre,, spiritus sancti ab utroque testantiu non potest enim idem a seipso produci. Secundo, in quibus personae a se aliae vocantur, ut Dan. S. Pater alius testis, a filio, spiritus sanetus adius naeeaxat o ab utroque, Dan. I . Denique formae
loquendi, ubi filius dicitur apud patrem, In sinu Patris, Cum patreo similes. At quam inepto forent hae loquutiones, si quod olim nugabatur Sabellius haec tantum
diuersa essent unius rei nomina II. Actus personales qui ad intra vocantur non magis communicari aliis personis possimi, quam persona una fieri potest alia, quales sunt Patris gignere conspirare, Fili gigni, conspirare, spiritus sancti procedere ab utroque, ut Latini loquuntur, vel Patre per silium, ut Graeci Unde sequitur hos actus non deliberantis esse voluntatis, sed naturae si enim deliberantis voluntatis essent, iam non ad intra, sed ad extra: non propri personis, sed communes essentiae: non necessitatis natiu alis sed potentiae liberae euadent ex quibus Filium, ac spiritum sanctum, xcreaturam esse, etiam
non esse Posse sequerelin . Ex utroque autem hoc etiam necessario colligitur, actus
hos tam ratione principij, quam finis f. 16aod esse aeremos Mindesinentes. Si enim tam habuerunt, quomodo non fuerit tunc aliquod quo producta perfectionem esse sui habere coeperimit quomodo quod finem habet non potuit etiam habere initium quomodo denique non fuerit Dei producentis, producere desinentis mutatio Nec ideo tamen successivi sim actus hi quia, aetemitati id repugnat quae tota simul est quod est Wnaturae rei simplicissimae, cuius productio in effectione perfecta, in
effectu vero perpetua est, nam si esse successivum haberet, iam necessario simplex esse desineret. Ia. Est, aliud genus actionum diuinarum, per quod personae nobis distinguunturi S literis, earum scilicet quae nec mero essentiales simi, nec mero personales: quia, communi termino essentia scilicet, ad communem terminum, Creaturam puta, communiter non desinunt: sed medi generis simi, quae quidem in terminum communem, id est creaturam deferuntur, Win quibus principium actus est virtus diuina communiter se ad omnes personas habens, sed tamen terminus principalis, per quem effectus illi quasi foras promanant, est persona qua ratione patrem creatorem: filium incarnatum seruatorem, redemptorem spiritum sanctificantem appellamus:&similia multa. Est Ctertia ex his personarum diistinctio, quod secundum ordinem essendi illamque paternam ino-μίo, unius ab alia, ita etiam ordo numerandi personas in S. Scriptiua fere obseruetur. Asserimus ergo voces suprapositas, cum eae partim a Scriptura sint, partim vero necessaria ratione inde deducantur, in hoc mysterio ad detectionem haeresium,