장음표시 사용
251쪽
sa THESET THEOLOGICAE. Hinc apposito Augustinus M.f. is en i m eam. s. honus seruiat liber est; maiussi regnet seruus nec unius hominis, sed, quo grauius est, tot dominorum quot vitiorum. s. Causa e ciens remoto libertatis Christianae est Dei gratia teneuolentia singularis, non verum praeuisorum merita Prosinquas est Christus Iesus in quo hoc ben iofruuntur electi, quos merito, emcacia suae passionis ex seruitute vindicatos vera libertate donauit Ioan. . a. 6. I. Cor. T. f., ML S. I. I. Pere. I. g. s.
Subiectum seu materia in qua, sunt vero ij, fideles onmes singuli, soli, qui vera fide praediti se seruos peccati agnoscentes fructus mortis dominicae sibi applicant ante enim beneficio libertatis nemo frui potest, quia fide salvifica illud sit amplexus obiectum seu materia circa quam est maledictio legis, seruitus peccati, legalium ceremoniarum rerumque per se mediarum iugum. . Forma est Spiritus Sancti sanctificatio, testificatio, qua in vero fidelium animis indubitatam persuasionem, nλanaoepoeiae, de eorum in filios Dei ex filii Diaboli ado tione, eoque, immunitate a seruitute praeterita obsignat Rom. S. I a. Id. IS a Cor. I. a. iacti. d. o. i. Ephra. d. o. finis prosinquus est, ut sponte in sanctitate, iustitia Deo seruire incipiant serua enim libertate liberi sunt qui ei libera seruitute seruiunt Messius, libertate utentium saluso infirmorum fratrum aedificatio I. Cor.
s. s. o. s. a. a. Remores, Dei gloria a Cor. o. I.
s. Paries Christianae libertatis sunt tres Manumissio a maledictione legis, erubtute peccatio legalium ceremoniarum rerumque per se mediarum iugo Prnua pars, nempe manumissio a maledictione legis, in eo sita est, quod vero fidelium conscientiae liberae sunt, immunes a legis seueritate, rigore 1 Rom. S. M. a. Io. I. I a. I 3. Pri . . . quo maledictionem omnibus qui vel in uno apice transgressi fuerint
denunciat sic. a. o. . . o. eae miser. i. f. neque salutem Confert cuiquam,
nisi omnia mandata plane, pleno seruarit, Rom. o. S. Egera. ao. II. ideoque quan diu rigor iste dominium obtineto viget, omnes in uniuersum homines sub condemnatione inclusio ab aeternae haereditatis spe exclusi Mint, cum nemo sit, qui legis requisitis ex se ullo modo satisfacere queat. Eo autem sublato, fidelibus lex superuacua non est: manet enim ipsius doctrina immota, immutabilis, quae eo spectat, ut viam, rationem ostendat, qua vitam suam ad Dei voluntatem conforment, conscientia tamen coram eius tribunali libera, pacata.6. Secunda libertatis Christianae pars est immunitas a seruitute peccati regnantis. ita ut tyrannidem suam non amplius exerceat, fideles Ioa n. . ad 35. 36 Rom. 6. d. i. 8 qui se in subiectionem iustitiae addixerunt, lege Dei delectantur,eitaque voluntati obtemperant non ut legis imperio coacti, sed libero&pacato spiritu, propter inhabitantem in ipsis Spiritum regenerationis. Vnde Ambros lib. a. e N. I. uberest, cui peccatum L 16s6 dimissum est, nulla iam trahens aera peccati. Hinc ij ad suam consolationem sibi certo persuadent, obsequia sua, imo vel conamina tantum melioris vitae instituendae optimo Deo placere, Malacis. s. i. eoque alacrius promptius ad verum eius cultum sese accingunt, . Dann. . a. a. q. Tertia pars est manumissi a legalium ceremoniarum iugo, eo quod vero fideles, ceremoniis aduentu, morte Christi abrogatis, ab obligatione eas obseruandi liberati
sunt: Ephra. a. S. Coloss. a. d. o. ideoque etiam generatim conscientiae eorum nulla a rebus externis, per se mediis, necessitate legari possunt. Res vero mediae dicuntur, quae suapth natura nec bonae nec malae sunt ac proinde quibus vel bene, vel malo, aut plani non uti quis possit Moreh. I S. I. Rom. q. d. ao a a. I. Cor.
isA Oeo iis, qui de libertate sua nondum sunt certi, ideoque in usu haesitant, ' dubitant,
252쪽
TRES ET THEOLOGICA R. aas dubitant, aut ex aliqua superstitiosa opinione laborant, non est concessus, quia quod faciunt, ex fide non faciunt, Om. I . . d. a. a.
8. Haec autem libertas circa res medias non semper, ubique locum habet, sed coerceri potest, debet, tum in genere, tum in specie. In genere per legem Charitatis, quae Catholica est, .exigit, ut iratrum infirmorum, qui in doctrina Euangelica rudiores, de libertatis suae praerogatiua non satis edocti sunt, ratio habeatur:
a . S. S. a. a. a L . a. ne quidquam αδ-oe per se, fiat, quo destruantur, vel non fiat, quo aedificentur. Vt autem pateat quid fieri vel non fieri debeat, semper ex Dei verbo iudicandum est ut enim quid prosit, charitas iudicat sic, quid liceat, fides determinat Sciendum autem est, licet nos proximo accommodemus, libertatem nihilominus manere illibatam usum tantummodo restringi: I. Cor. v. d. I S. v. a. aliud enim est libertas, aliud libertatis usus Nam libertas in conscientia est, meum respicit usus autem est in rebus extemis, negotium habet non cum solo Deo, sed hominibus, apud quos non omnia expediunt, licet omnia liceant, cum libertate utendum non sit, nisi aedificet I Cor. 6. a. ' o. s. Rom. d. s. I.
s. Peccant igitur qui importuno, intempestiuo utentes sua libertate diatribus sunt
offendiculo mare. g. . . Luc. T. I. a. Rom. I . S. I. Cor. 8. IX. a. qui
aliorum conscientias temere iudicant Rom. d. s. o. Is qusque utilitatem quietem suam magis, quam proximi aedificationem quaerentes, in eius usu simulant: agat.2. I. a. v. Sin autem cum Pharisiacis, peruersis hominibus negotium sit, ad eorum malitiam retundendam libertas parta sollicito est asserenda defendenda, nec eorum tyrannidi, abusui subiicienda, ex consilio Christi, Pharisaicum scandalum susque deque habendum docuit, Metuis. 1 . S., exempla Pauli, qui ad lucrifaciendos infirmos Timotheum quidem circumcidit, Aet. 16. s. Titum vero, ne se falsis fratribus submitteret, Ceorum errorem approbare, confirmare videretur, circumcidere vel circumcidi noluit Galar. a. a. d. S. Io In specie vero rerum mediarum usus coercetur per constitutionem. quae duplex est, politica, Ecclesiastica Etsi enim proprio solus Deus conscientia ligat, Magistratus tamen, quando Reipublicae bono aliquid per se αδ xyoeo fieri iubet, vel vetat;& Ecclesia propter aoxoeim in aedificationem, leges aliquas de rebus mediis condit; Aci. I S. S. s. nemo rebellionis studio citra peccatum iis resistere potesti, hoceat quod Paulus inquit, Rom. 13. S. Potestatibus supereminentibus necesse est subiici Propter conscientiam, quae rebellione nostra damnum patitur; nec tamentali casu proprio libertas conscientiae impeditur, quandoquidem non ipsa sed extemum opus ligatur. II. Quae ita sunt intelligenda, ut res mediae non simpliciter intelligantur sieri necessariae, sed tantum quousque se circumstantiae, ob quas necessitas imperata est, se extendunt quibus cessantibus, extra casum scandali, destinatae rebellionis, Propter Commune bonum, non peccat, qui contra constitutiones istas fecerit Modus ergo ubique tenendus est, nec temere eiusmodi leges mutandae, nec pertinaciter retinendae sunt. Verum haec omnia ad media, indifferentia tantum tint extendenda, non ulterius quia nullius offendiculi aut periculi causa, vel quod Deus iubet neuei-gendum, vel quod prohibet faciendum est ideoque nec f. 6set in gratiam proximi Deus offendendus Maatis. S. v. o. Io. q. S. Luc. d. o. Rom. s. . nec Magistratu contra Dei verbum quid statuenti,, facienti vim conscientiis, parendum
est, Ares. s. O. - . s. Ia. Errant proinde grauissimo.
1. sierinis, qui praetextu Libertatis Christianae, omni distinctione sublata, totam a Legem
253쪽
aa6 Rusis et REOLOGICA x. Legem rehciret, statuentes Christiano homini nihil illicitum, nihil prorsus vetitum, legisque nullam amplius rationem habendam esse eres medias vel indifferentes dici putant, quod sine exceptione ulla, quoties, quomodo libet, eas vel usurpare vel omittere liceat absque peccato; ideoque libertate Christiana, ad explendam libidinem, simulationem quoque religionis abutuntur. f. s. a. a. Pere a. 6. a. Ponti ij, qui miseras hominum conscientias suis traditionibus onerant. a. Iudaei, qui Christi regnum mundanum somniantes, terrenam libertatem per eum expectant,' nihil de spirituali dominio Christi in Ecclesia sua se libertate Spiritus, intelligunt, Dan. 8. 36. . Anabarusiae qui libertatem exteram etiam fingentes, politici Magistratus omne iugum excutiunt, WChristianos mille annos ante nouissimum diem regnaturos somniant.
Tu es Is I. LATmis Adorandi vox idem notat, quod Hebraeis Mahais,&Grave neo ae-eis; significat enim apud Hebraeos Manis pro emere sese toto corpore ad terram, passis manibus, pedibus, ut Hal. S. 6. Bis niuisuanue, miserana, nure, Lipner Ahotia istaenu id est, enite adoremus ' incurvemus nos eram ctamus, adfacies Mouae faetoris nostri, i coram Domino creatore nostro Di primum verbum accipitur significatione iam dicta plurimum inruit ei Alterum significat capitis inclinationem cum flexu corporis. Postremum autem est genuum laesinatio usque ad terram, Rabbi Davit Nimis Graecorum vero ne-κ-a, etiam de gestibus extemis dici,
indicat derivatio ipsius, proprio enim Etymologia huius verbi I cane, qui mo- illis,
deducitur, cum e. Totis nόδα; sui heri sese prouoluit, quasi pedes illius deosculaturus, illique adulaturus, vel etiam citiis, aerum , vel x-eilis, quod oscular significat, unde sis. a. a. Osculamini Filium Priscianus, Nonius autor est, verbum adorandi deduci a nomine indeclinabili ador, quod purissimum frumentum sonat, unde Conficiebantur placentae, quae Romanis in Sacrificiis adhibebantur. Iuxta hanc Elymia giam proprio ad solum Dei cultum refertur. Licet vero Laurentius Valla ferantiareum lib. S. cap. I. idem vocabulum derivet ab oro, quod est ore precor, dicit tamen ibidem Adorare nihilominus sine ore fieri, non sine flexu genuum, ac gestu Corporis, ut CSupplico, quod etiamsi ablico originem trahat fieri tamen sine plicatione genuum, ac Festu corporis, non autem sine ore, voce. a. Atque ita Constat, Hebraeam, Graecam, Latinamque vocem proprio exteream humiliationem, corporisque vel totius prostrationem, vel alicuius partis, capitis nimirum, aut genuum inclinationem, aut etiam manus deosculationem denotare, quae honoris, reuerentiae caussa fiat, etiamsi nihil ores aut petas: quemadmodum Iacob septies adorauit fratrem Esaum, reuerentiae tantum caussa, non autem, ut aliquid peteret imo ipse obtulit, Wdedit ipsi Esau fratri dona, Gen. a. a. a. Per hanc extemam corporis reuerentiam, intem Animi obseruantia, honos,&subiectio declaratur, quod extema propter inteream inuenta sit. Vnde fit, ut A foratim distinguatur in exteream, inteream corporalem, spiritualem. Externa est, illa corporis prostrativi vel inclinatio Inferna, illa Animi dimissio, humiliatio, qua homo
254쪽
homo se illi subiicit tanquam superiori, momino, cui externum defert honorem
i. Exhibetur autem Adoratio, hoc est, honor, re(L 16y83uerentia, & subiectio, tum Creatorio dicitur Religiosa, quod religionis ergo fiat; tum creaturis, tollitiis vocatur, quod o noMται; Regibus, Principibus, ac cona re constitutis, des ratur. Sic noώτικω Abraham adorat filios Heth, tanquam superiores,in terrae illiustum quidem Dominos Gen. a. Isaac benedicens Iacob ait Adorent te fili matris tuae. i. superiorem agnoscant, Wtibi serviant. Gen. et Manipuli fratrum dioemtur adorasse Ioseph manipulum .ibidem Sol, Lima Iosephum ipsima adorasse videntur. Gen. i. David Ionathae hunc defert honorem. 1. Sam. o. Abigad Dauidi. i. Sam. s. Talis certo adoratio non improbavia , neque S. Litteris damnatur. Quare etiam Sancti eo sunt usi, & sibi idem honoris deferri passi sunt David eo usus ester Ionatham, his ita adorari passus Et ut refert Iosephus, Alexander Magnus
Ioiada Sacerdotem Hierosolymis sic salutauit. s. Fuisse autem publicam consuetudinem, ostendi potest, quod praeter exempla allata ex S. Literis, Gentilium historiae testantur, Persarum, Medorum, ac Indorum populos suos Reges solitos fuisse sic salutare. Apud Xenoph. Persae Cyrum adorant. ZO S. C rosaeriae orientalium hic mos fuit, ac vitio carere potuit Europaeis non ita familiaris. Nam Graecis non fuisse consuetum, satis indicat Ismeniae Thebani historia, qui cum deberet Artaxerxem adorare Persico more annulum in terram abjecit, isque tollendo simulauit speciem adorationis. Et Lacones, apud Herodotum in Polymnia testantur apud ipsos non esse moris adorare hominem Romanis erat satis honoris de via cedere, genu flectere, aperire caput, de nomine salutare. Hinc Primcipes ipsi secum habebant suos Nomenciatores, qui denominibus ciuium admonerent, ut salutando nomina exprimerent, quod vicissim ciues Principi praestabant. 6. Porro Religiosae adorationi non Solum Animi pia affectio, certa fiducia inest, sed extera quoque ritus, gestus Dicit enim Abraham se cum puero velle in monte adorare, ac redire ad seruos, hoc est, diuinum obire cultum Gen. a. Populus adorat ad ostium tabemaculi sui, dum Moses cum Domino loquitur in tabemaculo De Moeras. Sic Iohan. a Graeci Hierosolymis sim qui volunt adorare .cupiunt videre Iesimo&c. i. Est autem adoratio Religiosa duplex vera, .Falsa, seu Pontificia uia soli, omnipotenti, omnipraesenti, omnisci Deo exhibenda est. Non habebis deos alienos coram me. Exod. o. Dominum Deum tuum adorabiso illi soli seruies. Deu 6. Sic Christus Satanam repellit, Mau. Et Angelus, Moe. q. Iohanni dicit Deum adorata Haec fit, ciun creavit is honos soli Deo debitus exhibetur. Ex his quidem vel viuis, ut summo illi Pontifici, vel Antichristo Romano, qui eo processit temeritatis, ut diuinos palam honores inter homines adfectet, dum se cogit adorari religioso, ad pedes suos Procumbere, eosque deosculari etiam supremi ordinis Antistites, imo, summos Principes. e Mortuis, Cuiuentibus in coelo, ubi duplex Adoratio excogitata est Papistis, videlicet Aoνλεια, quae sit promiscua adoratio, Angelis, Sanctis, vita functis, Ceorum sepulchris, ossibus, tumulis, statuis .picturis millibenda. rnoMova ire, quae Mariae Virgini, Humanitati Christi, cruci, cui adfixus fuit, e bheri consueuit: etsi de hac non satis inter ipsos conuenire ex Actis patet Nicaenae a Synodi Cultum vero A g tas ad Deum pertinere statuunt. 8. Sacrilegum, ineptum esse hoc Sacrificulorum commentum, res ipsa clamat, discrimen enim hoc non obseruatur a S. Litteris, Matre. . ad Luc. 6. s. R m.
I. Nam Aoυλεία etiam est, quae Deo debetur, hinc Apostolus frequenter edovao Dei vocat,
255쪽
Dei vocat; Et contis A τνια, servitus quae homini praestatur, knominatim propter mercedem, teste Suida Sed ista missa faciamus. Illi qui hanc distinctionein introducunt, eam non seruant. Nam Sanctos ita adorant, ut praeter Dei nomen omnia illis quodammodo tribuant, omniscientiam, omnipotentiam, omnipraesentiam, quid non
inanis igitur redditur distinctio,, nihil nisi inania habet nomina. q. Quid, quod Sancti in hac terra noluerunt adorari, coli, ut liquet ex Act to. cap. Petrus a Coraelio noluit admittere, Act. I . Paulus reamabas a Lystrensibus latos honores diuinos respuunt, indignantur. Sic de Angelis sentiendum Angelus
Iohannem prohi(L 16sq. bet, ne se adoret Moc. s. ' a. Itaque inuocatio Sanctorum, Angelorum impia est. Quomodo inuocabunt eum in quem non credideruntqM-. o. I . Neque vero posset ista Christo conuenire, nisi, ut homo est, sic etiam Deus esset: non enim adoratio ad humanitatem refertur, per se consideratam, sed ad Deitatem, cui caro unogeae sae crinita est,&ad personam torum, ex Ephesina Synodo I. Io. Atque creaturam nullam inuocandam esse inde apparet, quod nullum hac re mandatum exstat. Nam in Religionis negotio oportet inniti verbo Dei, cum imoθ---. a Deo in Scriptura damnetur Frustra me colunt mandatis hominum. Ma n. i. s. Accedit quod res ista exemplo caret in utroque Testamento Praeteris, quod solius naturae omnipotentis est iudicare motus cordium, & e-nuae spiritus discemere. Qui vero scrutatur corda, nouit qui sit sensus spiritus; quia secundum Deum interpellat pro Sanctis Rom. . r. At Iesaias contrarium ipsis Sanctis adscribit, qui Abrahamum nescire nos Iacobum ignorare nos dicit. m. a. 6. M. 1 . a. Demum, quod solus Deus est NAM C. Taeemgagog, Gen. II. Aci. Ir. 2S. Sancti non sunt per se sibi sufficientes, sed Dei virtute sunt, quod sunt, ideoque honos ille sacrilego eis defertur. Nec admittimus quod hic excipiunt, Deo permittente eos iuuare posse: nam Deus honorem suum non dat alteri. Ira. a. . Sed contritiubet ad se venire omnes oneratos, adflictos, ac certam promittit requiem meris.
xi. Nec ulla hic vilitas, quae nos debeat exesudere, cum Christus omnibus peccatoribus sit praesto, Latroni etiam in cruce, Petro defectori, discipulis dubitantibus: nulla igitur vilitas nos debet ad alios Mediatores detrudere, qui quantum velint aut possint, scire nullo modo potes Honorare tamen si vis Sanctos, honores igitur eos donorum Dei approbatione, grata nominum recordatione, lances imitatione moram
vitae. I. I. a . . 'NS. S. s. Aia. a. q. T. Tim. S. T. Leb. a. r. I. r.
II. I. Aia. s. i. M. S. s. 'st. lib. de ver Recte. ra. Omnino igitur persuasum habeamus, solum verum Deum inuocandum adinrandum esse, aeque non in Certo aliquo loco, ut in V. Testamento fieri solebat, videlicet templo Hierosolymitano I. Ree. s. s. Paris et Emi. i. mis. q. min. Isa sed ubique, quouis loco, teste Apostolo I. Corinth. I. Iibi hi Matre. 6. Mam. d. Marc. . Luc. 6. Iohan 6. Matra. d. Luc. d. I. Timore. I. Ara. s. Act. o. AN. II. Ara. o. Ne quouis modo, videlicet lapide, statua, ligno, hominis
aut bestiae imagine, non simulat aut tepido, sed puro pectore, religioso, pio, ut Christus dicit, in spiritu, veritate, IOA. d. Qui Moses, tota anima, toto Cordei Comnibus viribus, Deut 6. Hic amor in Adoratione sese aperit. I. Vt tribuas ei potentiam iuuandi hinc nascitur auxili imploratio II. Voluntatem exaudiendi hinc
spes, fiducia in adoratione confirmatur, nemph. m. Gratum esse hunc Cultum Deo. N. Nos eum Deo ex officio debere, quae grati Animi nota futura est. x s. Huc pertinet forma Adorationis, hoc est, quo genere adorationis sit utendum. Hanc Christus praescripsit uati. . Luc. r. Sed utuntur aliis formis etiam Pheri Stephanus in Actis, Petrus in carcere, Paulus in conuersione Pro re nata verborum
256쪽
forma libera est respicit enim magis orantis animum, quam verborum numerum sed substantia cum illa orationis formissa conueniens. I . Interea Adorantes oportet adhibere gestus modestos, compositos, tanquam in conspectu Domini: non autem insolitos, superstitiosos, quale hodie sermo est, quod expansis brachiis orant, aut cilicio inuoluti, cereis abhibitis, in terram Coram imaginibus procumbunt, noctu certis horis certo loco, certus precum fit numerus, quae omnia superstitiosa sunt, cauenda Hinc Apostolus monet, ut viri aperto Capite orent, mulieres vero tecto. I. Cor. i. Atque hanc significationem optimo dictat
Spiritus ipse Sanctus, qui in dis format, verba, .motus, gestus Competentes.
Tuus is LORATI seu Inuocatio est actio sacra seu diuinus cultus, quem pia mente, feruente animo exhibemus Deo in Christo Iesu per Spiritum, gratias agentes de acceptis bene L et . ficiis xde accipiendis implorantes, ad gloriam eius tostrum ipsorum
a. Actionem sacram appellamus, seu diuinum cultum, quia species est diuini cultus quidem facit principem locum in isto genere obtinens adeo ut frequenter διὰ συνεκδοχὴ totus diuinus cultus nomine inuocationis denotetur. a. Posito autem tenere diuini cultus, etiam disserenua secundum causas adhibetur ad iustam definitionem illius. . Cares e ciens est pia mens, feruens animus, id est, intelligentia pio infodimata, Quoluntas gelo feruente commota ad iustum hunc cultum religiose atque legitimo ei ad quem pertinet adhibendum. S. Materia orationis ex speciebus eius cognoscitur: nam aut est gratiarum actio, de acceptis beneficiis, aut petitio rerum ad gloriam ipsius, honum nostrum pertinentium. Sunt igitur beneficia Dei materia orationis nostrae. o. Forma est actio religioso, legitimo instituta specie ipsius o fine,&circumstantiis. i. Secundum speciem religioso, legitimo instituta est oratio, quae , iusto principio fertur ad iustum obiectum ipsius. Est autem principium eius Iesu Christus per Spiritum in nobis habitans obiectum vntCum, Deus. S. Finis secundum quem religios legitimdque instituitur oratio est, si oramus Deum Propter gloriam ipsius,, bonum commune atque singulare nostrum. De circumstantiis, quia non sim de natura rei, alibi dicturi sumus. s. Ac species quidem illae sunt duae, quas anto diximus sed earum uni, id est, gratiarum actioni ratio simplex est, unica petitionis vero, pro diuersis ipsius ahgumentis, ratio diuersa est. Io Tres autem species , Paulo numerantur, eo evrq, Nar sc herret eos, quae proprie quidem inter se distinctae sunt, sed figurato saepe cum suo genere Commutantur x pro eo usurpantur. IX. Est enim proprio neo ευχή, quum suCCessum rerum nostrarum ProsPerum exoPrimus a Domino: Mam,c, quum mala praesentia aut impendentia deprecamur: ε-avescdenique
257쪽
denique, quum pro necessitate aliena ex officio charitatis precibus nostris appellamus Deum.
ia. Duo autem hic considerari a nobis necesse est: I. dispositionem nostram orantium a dispositionem, substantiam orationis nostrae.13. Dissositionis orantium duae stantsaris una ad praeparationem ipsorum: altera ad constitutionem in orando pertinenso intus .foris.1 . Praeparat intus hominum mentes .animos ad orationem accendit, tum ina diligens miseriae ipsorum, & misericordiae Dei Cmandatorum eius frequens meditatio, tum singularis publicorum, priuatorumque malorum sensus, atque eorum affectio. Is Praeparat foris, conueniens rerum extemarum citra supradititionem eo facientium repraesentatio quemadmodum veteres sese ab omni antiquitate persaepe ieiunio,
vestibus luctum, indignitatem suam testificantibus ad hoc officium excitarunt, a Prophetis fuerim excitati.16. Constitutio iusta intus est orantium, quum pio legitimeque comparati, ex toto animo studioque comparent coram Deo solo Patre, filio, Spiritu sancto, certa cum fiducia promissionum eius in Christo Iesu unico mediatore nostro. 1 et Quum constitutionem in animis piorum efficit,3 operatur idem, qui siveram resipiscentiam se fidem salutarem donat, Spiritus sanctus in ipsis habitans, omnia efficiens in omnibus.18. Constitutio iusta foris est, in conueniente, decora manuum oculorum, genuum CCorporis totius ratione quum manus purae ad coelum attolluntur, animi ad Deum fide transvolantis, supplicantis indices: oculi in argumentis fidei suspiciunt coelos, in peccati confessione terram versus dehciuntur genua flectuntur abiectum supplicemque animum testificantia corpus denique aut stat ad ministerium, aut pro cidit ad adorationem Domini.
Is Hac constitutione coram Deo solo comparendum statuimus, quia solius est Dei nosse, velle, posse, , praestare omnia postulata omnium ad se accedentisin(hic enim Pater noster qui est in coelis, inculus est regnum, potentia, .gloria insecuta , sibi soli hunc cultum Loror . vindicauit.ao. Itaque sanctorum, defunctoremque, Weorum oninium qui non sunt natura dij, duliam, hyperduliam cum Apostolo, Galac . . abdicamus. a1. Nec leuiter eos errare censemus, qui fidei certitudinem insimulantes securit iis, arrogantiae nomine, in dubio haerere orantes iubent. aa. Nec eos denique qui Christo mediationem redemptionis tribuentes, intercessionis ei officium aut adimunt plano, aut cum aliis partiuntur. as. Dispositio, substantia orationis nostrae nusquam breuius aut clarius quis in sanctissima illa precationis Dominicae formula traditur. a . Continet autem Mesrecario petitiones alias directo ad Deum spectantes, alias directo ad nos, per consequens ad Deum nostrum. as. Earum quae ad Deum spectant prima est, qua communem finem aliarum poetitionum omnium exoptamus nempe ut nomen Dei sanctum, celebre sit atque demonstretur Passim.a6. Secunda est messi primari ad finem illum pertinentis, ut Deus ipse mundi&Ecclesiae Rex suum regnum quam latissimo diffundat Euangelium auctoritate, &pedificiat virtute sua. a et Tertia est medi secundari ad finem eundem pertinentis, ut nos subditi eius imperio, voluntati ipsius fideliter obsequamur, quemadmodum in coelis Angeli, atque ad rem istam dirigamur hoc beneficio eius. a8. Petitionum
258쪽
vnas Ex TREOLOGICA R. astag. Petitionum ad nos spectantium prima est de rebus corporeis, omnibus ad vitam hanc pertinentibus, quibus nos habere opus nouit coelestis Pater: reliquae duae bona ad vitam spiritualem necessaria Complectuntur. as Secunda enim est, ut mala praeterita deleato offensas commissas nobis condonet Deus quam rem cum impudenter petant i qui non ipsi remittunt omnibus omnia quod filiorum Dei officium est professio adiecta est, nos omnibus mala in nos
so. Tertia denique, ut nobis aduersus mala futura caueat, neque nos in posterum permittat peruersis Satanae suggestionibus aut vitiositati nostrae, sed liberet ex iis omnibus gratioso.ar. Atque haec petenda sunt omnia ad gloriam Dei: spiritualia quidem simpliciter, sine exceptione ulla corporalia vero, temporalia, addita conditione, nempe quatenus expedire nouit iis qui singula dispensat cuique sapientissimo. sa. In primis enim hic religioso caueri necesse est, ne Deo modum aut tempus praescribamus, sed omnino faciendum ut patienter ipsum ac suspensis desideriis, quamuis perhias certo nos exaudiri ab eo, exspectemus.
Cum aliquot praecedentibus dissutationibus inosia nostra, in nobis, monstrata sit S in Aristo cosia eorum omnium quae nobis ad salutem sunt necessaria Simul etiam instrumentum quo nobis gratiam a Deo gratis oblatam a sicamus, cuius tamen in mitatem conscientia nostro traicitur, ita vi eius incrementum a Deo quotidie serenaeum sit Id quia si orationea Deum, de ea in raesenti disputatione agere instituimus. THRsis
De Oratione religiosa acturis, ante omnia eius de laionem ob oculos ponere conuenit, ad quam caetera quae deinceps dicenda sunt commodius referantur. Oratio itaque est praecipua diuini cultus pars illa qua a solo vero Deo, quae o qua ratione voluit i. Ioan s. Id petimus ad nominis ipsius gloriam. Quoniam autem tota haec de oratione consideratio maximo in usu posita est; duo hic summatim explicabimus, deinde abusum multiplicem redarguemus. In genuino autem f. Iroa. Orationis usu duo requirimus primum quidem rectam orationis constitutionem deinde vero aptam orantis dispositionem. a. In secta orationis constitutione duo consideramus primum, A quo secundo, Ouid petendum sit. De priore ita statuimus Orationem religiosam non esse referendam nisi ad unum solum verum Deum Patrem Filium,3 Spiritum Sanctum:
Deuter. s. s. mitis. d. o. Sive ad Patrem solum referatur nominatim, tanquam
principium, fontem diuinitatis, mi A. . . siue ad solum filium, tanquam Mediatorem, unicum intercessorem nostrum apud Deum Patrem Rom. o. Ia. idque non
qua homo, aut homo tantum nam camem Christi per se simpliciter adorandam perinegamus
259쪽
negamus sed quam Deus, homo est in unitate personae, duabus naturis inseparabiliter unitis recto enim inquit Athanasius Creaturam non adoramus, sed Deum in carne creatu Siue denique ad Spiritum Sanctum solum, qui ut nos orare docet, ita nobis orantibus omnia . utaria dona distribuit. a. Deum autem solum inuocandum esse, cum maxime mandatum diuinum, quo sibi soli eum honorem tribui voluit mo . o. ostendit tum ratio euincit euidentissimo. Nam in inuocando tria desiderantur scire, velle, posse. Scire necessitates nostras solus Deus potest etiam cum non petimus se pleno perspicere cum petimus: quia ipse solus omniscius, ubique praesens, cordium penetralia inspicit unus. m. . i. Ira. q. a. Solus voluntate, singulari modo,, distincto actu, ad nobis benefaciendum propendet, quia Pater est. Solus denique petitioni nostrae potest satisfacere, quia Onmipotens. Quibus haec non competunt frustra quis oratione interpellet,.surdis quod in prouerbio dicitur narret fabulam. . Nec sufficit Deum solum inuocare, nisi ipsum talem inuracemus qualem se inuocari voluit, eo modo Martis. I S. s. Deum enim per imagines nequaquam colendum, expressum Dei in lege mandatum cogit Deuter. . 16. Ea d. o. ipse se exprimi non posse non uno in loco grauissimo demonstrat, Asa. o. g. mue fortem, seuerum maiestatis suae vindicem futurum in eum profitetur, quisquis honorem Deo soli debitum ad imagines deriuauerit. Dictat ad haec ratio longo esse absuri dissimum, immensum illud, infinitum Dei numen, quod se in manufactis templis habitare negat, Aci. i. ad exiguo ligni aut qualiscunque materiae manu artificis elaboratae, corpore velle exprimere eoque circumscribere: Cum ubique Praesens sit, epraesentiam eius nullo non loco, tempore sit animaduertere. S. A quo quomodo petendum sit, vidimus nunc quid petendum videamus Id nos ipse Dominus noster, persectissima illa oratione compendio docuit, minis. 6. s. Omnia videlicet quae gloriae Dei primo, deinde etiam bono nostro inseruiunt, siue bona nobis petamus, siue mala deprecemiu . Quae autem bono nostro inseruiunt duplicia sunt nam aut spiritualia sunt, animae nostrae inseruiunt primo, principaliter, qualia sunt omnia Spiritus Sancti dona, quibus cum salutem nostram per mur, tum aliorum utilitati inseruimus aut sunt corporalia in sum vitae nostrae in hoc mundo comparata, eaque aut necessaria aut commoda, priuata aut Publica. Quae uniuersa cum nobis ipsis, tum proximo ex charitatis, Christianae communionis regula petimus Ephra. 6 18 Act. a. S. Haec de Orationis constitutione. 6. Rectam vero Orantis Assositionem dupliciter consideramus inremam,in externam Iniernam intelligimus, Animi orantis constitutionem, in relatione ad Deum a quo petitur in qua duo potissimum desideramus Inopiae conscientiam Mimpetrandi fiduciam. Inopiae conscientiam, quia hoc verum est ad orandum incitamentum, ciunanimus inopiae suae, nuditatis conscius, opem Dei omnipotentis implorat Magri.
o. 8. His I a. a. Horum Deus se certo certius orationem auditurum eorumque
misereri velle profitetur. Impetrandi vero fiduciam, Marc. 11. d. quia nihil nisi Perfidem impetrare possumus, certi Deum, Patrem nostrum in amorem nostri r Cliuem omnia, cum animae tum corpori necessaria, suppeditaturum, quia Promisit. Sed quemadmodum duplicia sunt quae petimus, spiritualia, corporalia ita cima haec fiducia nostra variat. Illa enim indubitata fiducia petenda simi, nos omnino ea esse impetraturos: haec vero fiducia conditione limitata, nos tum L iros. demum ea impetraturos, cum Deus ea nobis necessaria cognouerit aut utilia, qui unus optimo utilitatem nostram nouit operari mira. . ., aduersis saepe exercet atque excitat
i. Hiernam orantis dispositionem in duabus rebus potissimum consideramus in
260쪽
TRasis 'ulto Loc Ic Ae assverbis idoneis o gestibus compositis. Verba enim animi indicia sunt, tuae quoniam aut publice fiunt ab uno plurium nomine, aut ab uno priuatim, siue ea simplicia sint, siue honesto cantu modificata sic. s. a. diuersam induunt rationem. Commune autem est utriusque ad verborum aptitudinem, ne nimis longa oratione quis utatur, id enim diserae a Domino nostro damnatur, Matet . . . cum potius inanis quaedam verborum profusio, quam anxi animi expressa professio videtur: nec tam explicatione indigentiae opus sit apud Deum quam inopiae conscientia, certa fide. Deus enim, etiam antequam petamus, nouit indigentiam nostram petere tamen nos voluit, mini. i. i. ne segnescamus, parum de nobis solliciti simus. S. Hoc vero in verbis singulare est, eis qui publico inter plures in Ecclesia, siue plures priuatim in familia orationem ad Deum tundunt, verbis tantur communibus, Qquae circumstantes intelligant 1. Corinia I . 16. nam cum ordinis sit in Meses ut unus verbo praeeat, reliqui animis, affectu sequantur, absurdissimum esset uti
oratione quam aut is qui loquitur, aut ii qui audiunt non intelligant Ic-oavis enim illa est, non diuini nominis inuocatio. Qui vero priuatim solus Deum inuocat, eo utatur sermone quem ipse intelligat, quo optimo mentis suae conceptus potest
exprimere. Deus enim non mentem ex verbis, sed ex mente verba ponderare comsueuit, Matris. S. S. s. Compositos autem gestus requirimus ad reuerentiam Dei, in cuius conspecturi semper vinus, ita nos orantes coram ipso sistimus in quibus tamen accurato cauenda est superstitio atque hypocritis. Licet autem positio corporis, modo animi interiora recte sint composita parum enim refert, siue quis sedens, stans aliove positu corporis oret attamen antiqua Mesesiae Dei consuetudine receptum est, inter orandum genua flectere,, manus expandere complicareque ut eo testemur animi nostri deiectionem, submissionem nihil in nobis ex nobis esse, nihil nos per nos impetrare velle, omnia , Dei gratuita nusericordia expectare per Dominum nostrum Iesum Christum: caput praeterea nudant viri foeminas propter indecorum Apostolus
nudare capita vetuit 1. Cor. S. S. Io. Hactenus verum orationis sum vidimus, nunc abusum videamus. Vario enim
hic li diuersis impingitur, tum in rectam orationis constitutionem, tum etiam orantis dispositionem. In rectam orationis constitutionem dupliciter impingimi Pontificij vide Christianis solum dicam primum quod Sanctos inuocant praeter Deum, eique tanquam interemesos adiungimi, xcultu soli Deo debito defunctos colunt Belgarm.de sanet beat. cap. I s 8. Quod non modo in Deum est contumeliosiun,inrationi aduersum, ut supra ostendimus, inest a verum etiam in Iesum Christum unicum nostrum, indefessum apud Patrem intercessorem, maximo iniurium clan nullum in munere suo mediatorio socium aut coadiutorem admittat, aut sancti subire possint. de vero in sanctorum aduocatores conuenit ille Eliae sarcasmus in Bahalis mutores, X. v. g. r. quia sancti ad preces non minus surdi simio in imaginario Trinitatis speculo nihil vident II. Alter Pontificiorum error est, in modo inuocandi Deum: quia ipsum colimi& adorant per imagines, idola Aecto, lib. a. ENI. trium . cap. 3. Praeterquam enim quod omni sui imagine Deus interdixit, ut thes. d. ostentanus quis Deum exprimat Nec elabuntur in Pontificij, ctu imperfectam, per metaphoricas ac mysticas significationes figuram proponere se asserunt iniussi, imo prohibiti Friuolum autem est illud tritum Gregori dictum, imagines idiotarum esse libros cum Scriptura contra lignum vanitatis doctrinam, .conflatile doctorem mendaci cimitet Ierem.