장음표시 사용
311쪽
Marc. o. enim . aiis . .erviboc, quod plus esse videtur quam Hebraeis A am praesens seculum nam hoc non intemptam, Ccontinuatam extensionem ad finem denotat, illud vero sine fine. Neque enim recipiendi sunt, qui statutis secutorim interuallis alternantes sine cessatione ante diem nouissimum miserias, beatitudines autumant nam quamuis animae terrea haec sua vascula corruptione iam obnoxia linquentes, rursus eadem fecitndo Christi aduentu incorruptae naturae atque immortalia induent, non idcirco subinde statum mutant. Itus vero aut reditus tales qui statuunt, humana misericordia moti, suam tantum causam agentes, nimis blasphemi, Dei ineffabilem maiestatem non ex aequo reformidant aut reuerentur. II. Locum qui iam animas impiorum capit itidem ex analogia beatorum sedis, ex diametro distantem colligimus Lucas 16 αδvν vocat Ioan in apocal. λιμνν κτῶ νε α θειν καιφι--: Alibi tenebrae, carcer, vocantur, quibus non tam loci notatur situs quam contenti sui qualitas atque hic omnium infidelium commune receptaculum determinatus vero quilibet nequaquam in S. Scriptura proponitur sufficit nobis scire communem omnibus ipsis conditionem miseram satis esse, quarum
conditio etiam quae minima sit infelicitate, non adeo sit expetibilis.1 a. Actiones damnatorum graphico satis Lucae i. indicantur nimirum urgentibus cruciatibus, Poenisque ultricibus exagitatos concisis iam precibus, sterilique poenitentia restigeria poscere, immutabileque statutum in morte iam misera sine morte flecti voto irrito optantes, idque contra normam diuinae iustitiae, quippe qui volumtatem suam prorsus in omnibus Dei placito aduersam necessario sentiunt, eoque
13. Ultimo autem Dei iudicio vicissitudinem fore, aut utriusque statum sortem tunc aliam subituram in futuro saeculo negamus, sed eundem atque iam habent, aut adhuc habebunt in illud tempus sine corporibus animae, fore asserimus. Papi
tarum itaque insulsum illud dogma de igne purgatorio, quod ex Virgilio aut Pag
nismo conflasse videntur, facile per se evanescit, itemque Pythagoricas age .prarum os, WPlatonica siue Empedoclea pax-σωμάτωσι; Licet enim animae subsistant sine Cor- Imribus, non tamen protinus ingerendum, ut sibi recto ob saeculorum reuolutionem collegisse videntur, omnium redintegrationem in pristinum statum fore, Perinde ac si post illud tempus eadem prorsus post tot saecula tractare cogeremur Sed potius statum quemdam pro sua conditione non variabilem consecutas animas etiam in eodem permanere, cum rursus corporibus induentur, quod Platonis, Labeonis, varronisque, opinionibus si in unam sententiam coeant, astrui sine S. Scriptura posse videtur ethnico, Deus vero per scripturam sacram caelesti oraculo in sua Ecclesia confirmauit, cui laus, gloria in sempiterea saecula, Amen.
LVI DE STATU ANIMAE A CORPORE SEPARATAE POST MORTEM.
THESIS I. DR statu anima , corpore separatae post mortem dicturis, tria axiomata siue tulata ante omnia statui necesse est, quae cum natura communis lingularis testatur
tum reuelatio diuina per Scripturas Sacras. I. Statutum esse omnibus hominibus ut
312쪽
semel moriantur. a. Animam corpori , quo separatur esse superstitem. s. Eandem essentia sua incorruptibilem, immortalem permanere. Vide Feb. s. i. , a. a. g. et 8 cles. a. s. min. o. 8. A c. . . a. Triplex etiam est animae ratio, quae venire in Considerationem poteSt. I. prout est corpori adunata in natura a prout est post mortem a corpore separata a prout
futura est post resurrectionem, restituto corpore ipsius. De prima sermo dixerunt onmes tertia magis optari potest quam explicari. Secundam itaque hoc loco sumimus adumbrandam, iuuante Domino Patre Spirituum, Seruatore nostro. a. statum animae a corpore separatae vocamus conditionem illam, in qua animae seu Spiritus humani sunt, tantisperdum separati per mortem a suis corporibus absunt. Cuius status vel conditionis obseruatur ratio in modo, circunstantiis modo, asse tionis, actionis humanae Circunstantiis cro loci, temporis quae duae circun- stantiae ad singulas res creatas pertinent. . Affectio animarum post mortem a corpore absentium est duplex Prout enim
hic duo sunt hominum genera piorum, qui electi ab aetemo credunt in Christum in hac vitio in Domino moriuntur impiorum, qui electionis expertes manent increduli sic in altero illo seculo duplex animarum est affectio fidelium conditio gloriosa felix, infidelium vero ignominiosa miseraque. s. Felicitas animarum fidelium in eo consistit, quod perfectionem boni naturalem Wsupematiualem modo supereaturali obtinent id est cum quod ab omni malo culpae Cpoenae sunt liberae, prout dicitur, Animae iustorum sunt in manu Dei, ut minimo attingat eos cruciatus Sap. s. r. Walibi, Non esurient neque sitient amplius, &c.
oco . . . 6. tum quo fruuntur summo bono, hoc est, communione Dei,
gloriae illius perpetua contemplatione, Ciustitia vitaque aetereae quibus animae adunatae cum Christo capite suo potiuntur apud Deum Patrem in unitate Spiritus, qui est Spiritus vitae Cunitate corporis, quod est Ecclesia caelestis, hinc illis gaudium ineffabile, immortalis gloria.6. Hunc autem statum, quia totus spiritualis est, .supra hanc naturam, eoque nobis in carae incomprehensibilis, Deus pro sua bonitate variis modis, rerum
temporalium terrestritimque nominibus delineauit in verbo suo vocatur enim possessio regni coelorum, Mou. S. d. requies, e . . IO. XI. caelestis haereditas, X. Pere. I. d. Corona gloriae. I. Peir. S. d. atque hic status omnium fidelium specie communis est, omnibusque sufficiens verumtamen diuersus gradu nec aequalis omnibus. Nam in domo Patris sunt mansiones multae, siue stationes, ut membris in corpore,
lapidibus in domo gemmis in templo ciuibus in ciuitate Ierusalem caelesti xv-jgradus caelestis gloriae, quos Deus pro beneplacito suo piis distribuit inaequaliter
tamquam stellis in caelo, gemmis in Sacrario vario micantibus prout hic dona gratiae est admensus vario Cossiciis ac perpessionibus inaequaliter eos exomauit.
et Actiones fidelium animaram non enim sunt illic plano otiosae, neque odimiunt, ut phanatici contra expressum Dei verbum rapuituum naturam somniant in quiete ipsarum sunt, quod quiescentes a suis laboribus Deum laudant, que
gratias indesinenter assint, exspectantes regni Christi consummationem, optantes persectionem corporis illius o corporum suorum gloriosam resurrectionem ad vitam aetemam Mocis. I . Is Atque haec exspectatio nihil de elicitate illarum derogat, quia plenam specie, veritate, licet non pleno gradu in persona tota felicitatem possident: quod etiam exspectant, certo certius nouerunt, persuasae sunt adimpletum iri virtute Dei.
313쪽
8. Locus in quem recipiuntur animae fidelium migrantes o corporibus, consideratur duplex communis et singularis. Communis est, . nov-sa, supremum, inuisibile coelum extra, supra omnes orbes seu coelos aspectabiles, quod tertium coelum a Paulo appellatur: in quo Ecclesia triumphans, Win east omnes hac vita defuncti una cum capite Christo, electis Angelis versantur. Idem locus appellatur sinus Abrahae, Paradisus, aeterea tabemacula, domus Dei, c. inde Mes. a. o.
s. Singularem vero locum appellamus quem proprium sibi animae singulae omtinent qui locus non est Physicus seu circumscriptiuus, occupativus, ut loquuntur talis enim locus corporibus propio competit, L ii s)eaque circumscribit ut continens ea, sed est Metaphysicus, vulgo definitivus seu designatiuus appellatus, in quo ubiacunque est unaquaeque anima, ibidem illa designat sese tenens, definiens Iocum
1 o. Infidelium animarum status seu conditio, ex collatione ipsius cum animarum fidelium statu facile potest intelligi, Scriptura duce ut enim animae beatae omnis miseriae expertes, felicitatis aeternae possessionem sunt consequutae, itare diuerso animae impiorum omni bono, tum semporali, tum aetemo destitutae, miseriis ac cruciatibus aetereis constrictae sunt, atque haec misera impiorum conditio, quamuis specie una sit, omnium damnatorum Communis plures tamen sunt gradus illius, secundum quos ali durius, ali tolerabilius tractantur, ex peccatorum inaequalitate, iusto iudicio Dei. Matis. o. I S. Luc. a. 8.11. Miseria autem illarum est duplex culpae, poenae Culpa nam etsi ex naturae sensu eum iustum, peccatum damnandum esse sentiunt, suum tamen habitum, peccatum, Warium eius non recognoscunt, ut quae resurrectione sint
dicturae Christo, Domine, quando te vidimus esurientem &C. Matth. S. M. dentibus frendant in Deum iudiciaque ipsius Poena nam cruciatus aeremos futuros suis iam gradibus perferunt quibus cruciatibus continentur plena priuatio omnis boni, Wconstitutio in malo. Privatio . praesentiae gratiosae Dei gloriaeque ipsius: Nam erunt expulsae , facie Domini a Thessal. I. s. ., gloria roboris ipsius. a. communionis Christi, angelorum beatorum, in Sanctarum animarum in Christo. a. bonorum omnium, quae cum praesentia Dei, communione Christi coniuncta sunt Positio vero, constitutio in omni malo. 1. Irae diuinae in impias animas effusae, exundantis atque manentis in aeternum, quae tenebrarum exteriorum n mine designatur a Consociationis cum diabolo angelis iupius, animarum impiarum tortoribus atque camificibus. s. Effectorum omnium exinde consequentium, puta summae anxietatis ex sensu malorum, quae modo diximus,' horroris incredibilis, acerbissimaeque ignominiae, denique mortis aetereae, ut scripturis appellatur vulgo, atque haec omnia in Sacris literis vari designantur: tormentis gehenna ignis, fletu,
Ia. De actionibus damnatorum non est quod curioso inquiramus: nam mam ad patiendum quam ad agendum occupantur verumtamen ab exemplo diuitis illius de quo Christus Luc. 16. locis consimilibus, id certo discimus eos secundum modum habitus sui agere, id est, malas malo. Nam quod sibi rogant in mediis flammis refrigerium se leuamen cruciatus sui, eo ipso quasi ad naturale bonum contra leges iustitiae debitae, beluti camali affectu ad vota irrita rapiuntur serio suppliciorum sensu, non serio Dei amoreo iusti conscientia. Is Locus autem via detinentur impiae animae, ne hic quoque sollicito investigandus est. Nam ut Sanctarum animarum, ita nec impiarum locus est huius Naturae, sed
314쪽
sed illius alterius quae in Scriptura Mundus venturus ex analogia communi vocatur: Maera. a. a. mbr. a. s. dii variis atque horrendis vocibus adumbratur passim: vocatur enim stagnum ardens igne, sulphure, carcer, exterius tenebrarum, locus tormentorum, et communi nomine insemus vel inferi, respectu Coeli beatorum sedis: ocis. o. p. Eo. 2L8. Matre. 8. Ia Luc. 6. as focis. I. 18. quibus nominibus inon tam illius situs si id exceperis, quod extra vel foris dicitur quam illius loci
qualitas miseraque eorum conditio qui insunt designatur, atque hic quidem locus malorum Angelorum, infideliumque animarum commimis est de certo vero ac determinato eius situ constare non potest. Id tamen credibile est, toto caelo a beatorum sede vel paradiso remotum esse. I . Tempus autem durationis utriusque status vel conditionis illius, proprio non tempus, sed aeuum Patribus ex scripturis sacris Matra. a. 32 mrc. o. o. Luc. 18 sad filii appellatum, quod est vo aetasmo μελλomos, id est aeui siue futuri seculi proprium numeraturque inde ab ipso die separationis animae, corporis ad diem usque illum quo omnia corpora admirabili Dei potentia , mortuis suscitata suae animae recepturae sunt in unitatem personae ut eaedem Cilicet personae mercedem sibi destinatam , summo iudice Christo percipiant, quam finiso mercedem animae iam ante separatae a corporibus pro sua mensura expertae fuerint. et s. Atque hoc quidem toto separationis tempore, statum animarum piarum impiarumque non mutari, sed eundem semper manere asserimus, prout seculi venturi in quod recipiuntur constans est semper ratio, immutabilis. Itaque, Pontificiorum dogmata non recipimus de Limbo x igne purgatorio, ubi animas deiactorum ad tempus statuunt commorari; borum item qui illi diuinae veritati quocunque
modo aduersantur. I. qui animas interire sentiunt. a. qui dormire eas post mortem nugantur, in resurrectionis ultimae expectatione a. qui τενσωμάτωσιν Empedocleam,
aut poma aptino sae Pythagoream cum Cabalistis somniant. animas fidelium a suis laboribus illic requiescentium putant hic in terris oberrare, viventibus apparere,, de particulari illorum statu cognoscere: nam etsi integra perfectaque intelligentia evoluntate sunt, non sequitur in rerum harum cognitione, studio versari beatas illas mentes, quasi , summi illius boni contemplatione communion fructu aberrarent; sed contra m illa perfecta felicitate summoque bono perfecto conquiescere.
LV. DE STAT ANIMAE POST CARNIS RESURRECTIONE M.
Tuus Is I. ANIMAR a corpore separatae status nuper est explicatus. Succedit status animae post resurrectionem, ex iusta methodo. Is natura quidem sua difficilio est explicatu& humanum nostrum captum excedit. Sed cum in ea quae patefacta sunt nobis sit sobrio inquirendum, inquiremus quid necessaria consequentia de hac tam ardua, Wsublimi quaestione, possit Dei verbo Congruenter et conuenienter statui. a. Status anhuae post resurrectionem est tertia illa, postrema animae conditio,
qua nimirum in communi illa resurrectione, illa corpori suo cui in ortu fuit diuinitus infusa a quo in morte ad tempus separata iterum manebit coadunata nexu ex diuina ordinatione plano indissolubili haeremo, ut in isto suo statu aeteret Dei gloriam illustret s. adunatio
315쪽
s. Coadunatio ista, .causa efficiente xlarina etiam ex prima illa combinatione,
quando anima corpus ingreditur, differt non enim per naturam siue naturalem causam, naturae ordine, per calidum, humidum natiuum quod vocant cum corpore manebit colligata sic enim coadunatio non esset aeterea, utpote cum calidum
indies ab humido minuatur, tandem suffocetur humidum vero a calido exsiccetur, Qtandem disperdatur, unde ipsa corporis mors sed coadunata personaliter haerebit suo corpori, Omnipotentis manu, modo peculiari, nobis incomprehensibili, id est, plano superuaturali atque diuino per gratiam.
. Iterum coadunata futura est non corpore alieno, Cimmediat 1 Deo creato, sed cum ipsomet corpore in quod ortus sui tempore ingressa, inper mortem egressa est: quod corpus non creabitur, nam creatio est productio rei ex nihilo. Istud autem corpus ex puluere terrae suscitabitur non ex generatione, nullus enim generationis naturalis modus corpori isti cum anima sua tum coniungendo competit: sed conuertetur ex cinere tanquam materia sua prima in corpus Wita corporis istius resurrectio, reuersio, seu redintegratio est dicenda.s. Finis istius combinationis definitur gloriae Dei illustratio ut autem gloria Dei illustratur cum per ipsius misericordiam, tum etiam per iustitiam sic fidelium animae
cum corporibus suis iterum coniungentur, ut inexhaustae misericordiae thesaurus in integra ipsius fidelis persona, gratia, gloria supernaturali ornata, in omnem aeternitatem celebretur infidelium autem animae corpori suo Coniungentur, ut corpore
.anima, quo in Deum, Spiritum infinitum, summo iustum peccarunt, infinitas, summas poenas luendo ad tempus in(L Iisi finitum, iustitiam Dei vindicationem
illustrent statu infelice suo. 6. Aetiones animae in tertio isto statu sunt communes, aut In opriae. Communes, se coram Christo summo iudice uniuersi generis humani sistere, anteactae vitae rationem reddere,, sententiam ab illo latam accipere. q. Propriae sunt animae fidelis aut infidelis; aeq. organicae aut ino anime. Tanicae, pervisus organum coelestis illius Hierusalem gloriam videre per linguae instrumentum Dei bonitatem coelesti illo hymno, Sanctus, Sanctus, Sanctus S, Iehoua, celebrare auris etiam ministerio cantica quae Deo a confratribus decantabuntur, audire, c. Quamuis enim modus iste in coelesti illa vita celebrandi
Deum est supra naturalem corporis sensuum modum tamen vix ac ne vix quidem
credibile, corpus fore otiosum sed potius statuendum animam gloriosam Pergloriosos corporis sui quod organicum est sensus, modo ipsi competenti non desituram agere,, operari actiones, operationes gloriosas. S. Inorganicae animae actiones erunt, essentiam Dei, gloriam, maiestatem, Per modum communicationis gratiosae et gloriosae videre illa perpetuo frui in illius inspectione, contemplatione ac fructu sese oblectare uniuersa salutis mysteria perfecto intelligere, nil nisi bonum, sanctum, iustum velleri nil nisi ineffabili illi felicitati conueniens diligere. Ita intellectus, voluntatis actiones erunt quales Angelorum, id est, plano, pleno perfectae, iustae, SanCtae. s. Infidelis anima aget etiam .patietur aut per organa corporis, aut sine organo: per organon vocis, linguae eiulatus, clamores horrendos in stagno illo sulphuris emittet per tactum etiam corporis intolerabiles inferni cruciatus sentiet per visum horrebit per organum auditus etiam totius infernalis consorti querelas, vociferationes percipiet.1 . Perpessiones animae suae, siue Corporis organo futurae sunt, vermis ille qui animam interno .conscientiam rodet inexplicabiles inquietudines dolores tormenta,
quae in se a diuina iustitia perpetietur di eorum quisq intellectus nil nisi flagitia
316쪽
scelera in corpore perpetrata, raebitas ob illa poenas, cognoscet, intelliget' voluntas erit mancipata ipsi malitiae, ut omne quod volet, omne quod eliget, illud totum malum, iniustum, diuinae voluntati contrarium, inuisum sit denique in Deum, in naturam, in quicquid bonum est inuehetur miser constante, immutabili malitia, cum iusto, constante, immutabili Dei iudicio certans, ut Deus iustus in sempiternum iudicio suo appareat cui gloria, honor, imperium. Amen.
TVPOGRAPHUS LECTORI CHRISTIANO, SALUTEM.
Ov- ad finem primi tomi fer peruenissem, mihi oblatae sunt x quodam viro docto, D. Iuni olim auditore, theses aliquot Theologicae in Heidelbergens Academia sub eodem Professore dignissimo disputatae quas aliis, nempe Ludensibus, adiunxi lubens, ut Theologiae candidati aliquid
amplius haberent, quod eorum votis satisfaceret. Tu nostrum studium boni consule, vale.
PRAESTANTISMM- verbi quod enunciat Deus argumentum illud est quod Theologiam sacram appellamus. a. Theologia autem dicitur Ha--- probatis auctoribus quia si vocis etymonspectemus aut sermonem Dei ipsius, aut de diuinitate rationem siue sermonem f. iis a significat, ut Augustini utamur verbis Lib. 8 de ciui Dei, c. I. s. Sacram itaque Theologiam sane usum eam appellamus, quae se ivo usi,vv sai. stae noλιτικli, id est fabulari, naturali xciuili Theologiae opponitur quae genera, Varrone teste, veteres Theologiae tribuerunt , si quid aliud amoenari; ae cdonatum fuit nomine Theologiae Augus M. 6 de ciui Dei c. s. . Sacra Theologia est scientia rerum diuinarum vera, iusta, sancta, Perfecta. Deo inspiratae per nunciatiuum sermonem eius in christo commissa seruis eius, atque in Testamento vetere, nouo per Prophetas, Apostolos, Euangelistasque consignata, quantum eius nobis expedit reuelari, ad gloriam ipsius S electorum
S. Genus Theologiae scientia esse dicitur: quia haec sola iustam conclusionum apodicticarum de Deo, diuinis rebus cognitionem habet, quae conclusiones sunt necessariae, neque aliter se habere possunt Canimum scientis immotum eaecit; veri contemplatione per se contenta est. 6. Disserentia vero scientiae Theologicae a caeteris per suas causas ordine indefinitione exponitur: quas paucis deinceps enarrabimus. T. Materia est Deus, Cres diuiuae quarum appellatione ea omnia volumus
intelligi quae de natura, iure operibusque Dei praeteritis, praesentibus,, futuris tradi oportuit, a nobis Iercipi. si Forma
317쪽
aso Tullses 'RROLOGICA R. g. Forma Theologiae consideratur dupliciter: nam aut tota, vel pars totius aliqua spectatur in se, aut partes aliae cum aliis inter se. q. Vtrouis autem modo spectemus Theologiam partesque ipsius, simpliciter aut comparath; haec forma est constantissima illius, quod vera, iusta, sancta, perfeci uerat, dicitur esse ac proindo una eademque est, aeterna, Mimmutabilis, siue totum ipsius, siue partes totius respexeris.
Io. Vera est Theologia, quia nihil falsi docet nihilque non docet veri quod Deus de se suisque rebus exponi voluit Ecclesiae suae, requod hic a nobis pro captu nostro demensoque donationis ipsius expediat sciri. II. Iussa haec Theologia est, quia nihil iniusti docet plano nihilque iusti non
docet, ex quo ius suum unicuique, Deo quidem primum, tum etiam singulis rebus creatis secundum Deum tribuamus.1 a. Eadem tuoque sancia est, quia nihil prophani docet quod Deo sit indignum, aut a sanctimonia, castitate bonorum alienum nihsique sancti mo moneanias non docet, cuius scientia praediti cognoscamus sancto atque doneonis .colamus Deum.
13. Similitemue perfecta est, tum quia nihil in se labis aut imperfectionis habet;
tun quia perfectissimam veritatem, iustitiam, sanctitatem docet perfectissimo, tamquam lux perfecta accensa ab eo qui est lux vera illuminans omnem hominem venientem in hunc mundum Dan. I. I . Ex his autem ninibus conficitur, nam aeteream, Mimmutabilem esse hanc Theologiam quandoquidem quod verum est necessario num est: quod per se verum, iustum, sanctum est, id nunquam verum, iustum, sanctum esse non
potest quod denique a Deo, in Deo, insecundum Deum qui est immutabilis suam perfectionem habet, idem est onmino, semper manet immutabile. 13. Causa esstriens Theologiae duplex a nobis ponitur: una principalis, iniust,
16. Princisalis eruiens, absoluta causa Theologiae est Deus Pater in Eo per
Spiritum suum inspirans eam ut qui unicus est tutor, effector summus ac perfectus scientiae huius in seruis suis, r. a. d. II. Instrumentialis est avos neopoesito; vel sermo nunciatiuus Dei, tum spiritualis perceptus spiritualiter, tum Corporalis corporaliter.
18. Consimiliter Dii duplex est Theologiae: nam unus primarius est vel summus, alter secundarius ab eo, esubordinatus ut loquuntur ei. 1s. Primarius finis vel summus Theologiae est gloria Dei hanc enim omnibus Theologia cognoscendam praebet, omnesque boni usu cognitionis Theologicae huius legitimo eam testatam faciunt, prout sapientia iustificatur a filiis suis. Matre. II. Is.ao. Secundarius finis Theologiae vel subordinatus est electorum bonum praesens Wiuturam: nam pietati factae sunt promissiones huius Qventurae vitae; Theologia(f. iisa autem est pietatis verae scientia. I. T m. d. . a I. Atque haec quidem de Theologia absoluta, in sese ut loquuntur considerata, prout diuina scientia est a Deo exhibita onerem vero, id est, in hominibus
velut m subiecto considerata, aliter se habet propter vitium, νικὰνogargae subiecti sui: nam ex parte cognoscimus, Drophetamus ex Parte X. O . a. q. aa. Concreta haec Theologia, quae in hominem cadit, ut imperfecta est, in duas parteis distinguitur naturalem unam, supereaturalem, inspiratam alteram. aa. Theologiae qua Deus integrum hominem ante cormptionem naturae nostrae instruxerat quae particula in hominibus Corruptis, velut scintilla in tenebris consediuata, micat in mente per oινα ἐννοια ,- augescit exculta rationis iure, sic o
318쪽
a . Haec Theologia a Deo natura inditur, aliturque documentis sensuum, rationis, Cautoritatis doctorum: omnium hominum communis est semina quaedam principiaque habet verae Theologiae, quatenus osν-τον - eo manifestum est in ipsis; Cnemini esse potest per se salutaris.
as. Suflernaturalis vel inspirata hominum Theologia est pars verae illius diuinaeque Theosogiae, quae ad naturalem adhibetur per Dei gratiam Spiritu ipsius hinstrumento praedicati verbi ac Scripturae sacrae neq omnium hominum, sed nonnullorum duntaxat communis est habet partes aliquas verae Theologiae, quamuis imperfecth: inest his quidem sufficienter ad salutem, illis vero efficaciter ad euictionem ipsorum. a6. Naturalis itaque Theologia omnium hominum communis est, in quibus secundum plus, minus distinguitur inspirata quorundam solum, quamuis effectu diuersissimo absoluta vero neminis hominis perfecto dici potest ac ne cunctorum quidem, tantisper dum per fidem in his terris ambulant. I. Cor. a. s. a. Cor. 3. 18.ar. Sed absolutae illius Theologiae hominibus ex parte admetiendae instrumentum absolutum omnibusque numeris perfectum est illud verbum Dei praedicatum scriptum, quod Scripturam sacram appellamus quia Scrisaura per se nihil est aliud, quam symbolum absolutissimum absolutissimi illius verbi quod apud homines pronunciauit, consignatum Ecclesiae commisit Deus.
DE DEFINITIONE ET MATERIA SCRIPTURAE SACRAE
Tulls Is I. SCRIPTURA sacra est diuinum instrumentum sacrae Theslogiae, ex libris Testamenti veteris, noui constans, diuinitus Ecclesiae traditum ad gloriam Dei, electorum
a. Est autem proprium Theolome subiectum Deus, Cres diuinae prout se, res suas cognosci voluit, Wreuelatione cognoscendum nobis proposuit Deus idem est igitur Scripturae SaCrae. s. Sacrae Scripturae materiam ad commoditatem docendi hic duobus modis distinguimus primum ratione subiecti, qu est Theologiae instrumentum secundo ratione partium, qua scriptum est instrumentum eius. . Subiectum, materia Scripturae huius est duplex unum, proprium, vel summum alterum, inferius vel secundarium, Cordinatione ad summum pertinens. S. Proprium summumque subiectum est Deus: qua in materia ita versatur Scri tura, ut quis propriissimas determinationes de Deo, ut prima summaq. causa, adferat: non solum secundum illud rνωσον - aos, cuius meminit Paulus, verum etiam secundum eam sapientiam qua ipse qui sibi soli notus est perfectissimo se per reuel tionem cognoscendum aliis exhibet Rom. I. s. I. Cor. a. i. f. et SM. 6. Inferius, secundarium subiectum est homo inter creaturas .in iis princeps Ecclesia Dei: quae ad Deum ordinare, ut principium finemque suum, referimim. r. Vtramque hanc materiam exponit Scriptura, tum secundum naturam ipsius, in quantum ordinationis illius causa exponi oportuit: tum secundum officia ipsarum inter se ex dium illa ordinatione. S. Ac meus quidem secundiun naturam in Scripturis sacris exponitrur, non per
319쪽
essentiae illius definitionem, sed per attributa solum propria ipsius quibus Mere imaiestas eius quodammodo exilitate nostri sermonis potuit nam huic etiam reuelationes suas contemporauit Deus , comprehendi humanae mentis angustia. q. Hominum vero ac totius Ecclesiae de humano genere electae atque vocatae natura
integra, corruptaque, tota ipsorum ratio tam vero, breuiter, dilucideque in his Scripturis explicatur, ut caetera scripta nihil ad dignitatem ipsarum.1o. Sed quia subiecti utriusque naturam in se aut nihil aut parum attinuisset explicari, nisi unius ad alteram Matio fuisset demonstrata propterea diuinam ipsorum ordinationem, officia inter se Scriptura docet. ii ordinatio est, quod Deus solus causa esse ostenditur non causata ut ita loquamur sed causans, principiumque, sinis omnium , quo per quem, propter quem sunt ista omnia homines vero a Deo, ut causa prima summaque, proficisci, ab ipso pendere,, ad ipsum ut finem suum respicere. ia. Oraciorum duo sunt genera: nam alia iuris sunt, quibus To δικαι-ae rimosos Scriptura docet Walia facti, quibus Dei hominiimque operationes exponuntur. 1 a Diuina ossicia in iure posita, partim ex naturae ipsius, parumque gratiae supernaturalis luce instrumento verbi, Scripturae sacrae hominibus ostenduntur. Sic enim Deus homines afficit hoc utroque modo, ut ipsos ius suum doceato debitum exigato gratiosum spondeat propter seipsum voluntario. I . umana vero, si ad ius respexeris, officia Domino deberi Scriptura docet propter naturae legem, gratiae diuinae veritatem ut se ipsi docendos tradant, debitum praestent, gratiamque praehendant fide.1s. Ex facto dicitur haec officia homini praestare Deus quod creauit, sustentat, gubemat ipsum Cres caeteras ipsius causa, naturae lucem conseruat, accendit, vero exhibet in multis salutaritero in omnibus efficaciter. 16. Homo vero pro officiis Deo rependere maleficia nam pro eo quod Deum agentem agnoscere, sequi oportuit, homo contra agenti obnititur plano, aut tractus sequitur infirmissimo. ii Quapropter Deus haec singula sapientissimo in sacris Scripturis explicauit, ut certissimum in omnem memoriamo iustissimae ordinationis, Coniciorum omnium communium singulariumque speculum ante oculos haberetur. 18. Essentiales itaque sacrae Scripturae saries ut ad secundum locum transeamus sunt duae una ius ipsum, siue quaestionem iusti, iniusti explicans, quam Patres dixerunt Aetiologiam, ali haud scio an melius Asinooλor aes et altera exponens narrationem facti, quam illi nominauerunt historiam. Is Rursum aetiologiae Partes sunt essentiales duae, quae vulgo Legis aeuangelij nomine circumscribuntur nempe quae de iustitia operum, iustitiaque fides exponit Isius. ao. Historiae vero sacrae partes sunt totidem nam aliae ad res priores, ante- gestas pertinent, aliae ad eas quae praedicuntur gerendae. Priores fere Historiae simplice nomine, posteriores Prophetiae solent appellari.ax. His partibus etiam concludimus mixtum illud Scripturae genus, ubi exempla historiaeque cum documentis aetiologicis coniunguntur: quia Spiritui sancto utrumque visum est, in ius exemplis illustrario exempla iure discerat, diiudicari oportere. as. Inuerales vero ut loquuntur vulgo partes Scripturae sacrae sunt duae: quarum unam Testamentum vetus, alteram Nouum appellari obtinuit usus.as Testamentis veteris ex autoritate Scripturae, bonorum consensu multiplex iam olim fuit tradita diuisio Praecipuas quasdam ex eis adferemus. a . Prima diuisio est, Testamenti veteris duas esse partes, Legem siue Mosem saetisνυμι- ., Prophetas siveris. I SS declarationem Iagis Mam. S. T. - ad.
320쪽
TRES ESTHEOLOGICA R. assar. nam reliqui libri a Prophetis eo fuerunt conscripti, ut exstarent interpretamenta demonstrationes Legis. a S. Secunda est, treis esse illius partes, Legem Prophetas, . mos Luc. a . d. id est, Prophetarum Legis interpretum duo esse genera; unum eorum qui soluta oratione tradiderunt Legis declarationem alterum eorum qui suo exemplo docuerunt applicationem illius Woratione numerosa perinde eam tradiderunt ac si in os indidissent omnium. a6. Tertia est quatuor esse illius partes, Legem Prophetas priores, Prophetas posteriores, Psalmos id est, eos Prophetas qui scripserunt oratione prosin duum esse generum; nam alios res gestas conscripsisse, alios futuras praedixisse de caetero huic diuisioni cum antecedente Conuenit. ar. Quartam Iudaei inuexerim a tempore quo aut scripti fuerunt libri, aut collecti, aut perfecti, rata in thesauro Ecclesiae olim depositi. Nempe quatuor esse partes veteris Testamenti, Legem a Mose scriptam, Prophetas priores inde a Mose ad deportationem usque, Prophetas posteriores inde a temporibus ferm Hughae ad redintegrationem usque templi, Quo ar o vin libros a deportatione ad Mareaeorum usque tempora Compositos.
ag Etsi hae partes synecdochic ita appellantur: cum neque postremum caput Legis , Mose, neque extrema verba a Regum ab eodem autore sint, neque libri nobi vel Iudaeis ipsis testibus, ad posteriora illa, noua tempora referri possit. as. Quinta diuisio est emulgatissima, a singulorum librorum enumeratione, quae omnium consensu est eadem, quamuis ordine sissimili si eos exceperis qui Concilii unius Toletani fide Apocryphos in catalogum authenticoram ausi sunt inscribere. ao. Novi Testamenti diuisio non permde variat Est enim duplex, aut triplex, aut in sirgulari partium enumeratione postri. si . Duae sunt partes Novi testamenti una goγκή, Euangelia, Acta, WApocalypsin continens; ivso1ome, Epistolas sanctorum Apostolorum. 32. Tres vero partes statuuntur, si et neo v suo illud in Apocalypsi scribendi
genus ab historico distinxeris itaque primum historicum ut in proxima diuisione
appellatur posueris, secundum Propheticum, tertium igso1orsaeos. as. De singularum vero partium enumeratione inter omnes conuenit: nam eorum qui Euangelium Thomae Nicodemi, Nagaraeorum, &c epistolasque nothas adiunxerunt, sententia iam olim explosa est.
Tunsis I. AMPLissi- illi sanctissimaeque materiae, quam in Scriptura sacra nobis exposuit, respondet vaea raos forma, quam eidem Scripturae impressit Deus ad gloriam suam Cutilitatem nostram.
s. Est enim forma illius ut uno verbo dicamus diuina plane quia diuinam
veritatem suam diuino modo, ac non humano expressit Deus.
s. Diuinam hanc scripturae formam Christus Veritatis nomine appellauit, quum