D. Francisci Junii Opuscula theologica selecta recognovit et praefatus est d. Abr. Kuyperus

481쪽

t silentio, quod in hoc utroque genere praestantiam summam bonorum ad pacem perii tinentium amplissimis vocibus denotauit. Nam de illa defensione a malo acturus, non simpliciter murum, fossam, vallum, aut aliquid simile appellauit sed voce amplis: Sima usus est, quodvis munimentum, aeque potentissimum, commodissimum ad defensionem significante. De interea vero bonorum copia tam magnifico loquitur, uti dignitatem Mesesiae non possit quisquam amplius extollere, clavisa alia nominaret. videbat enim Propheta omnes pios in Christumi Mesesiam insitos, reges, saceri dotes apud Deum patrem in Christo factos, regale sacerdotium, ut appellat Petrus, T. Pet. s. s. Exod. s. s. siue, ut Moses, regnum sacerdotale. Huic dignitati piorum dignas stationes voluit demonstrare a Deo attributas, ac velut praetoria, regales domos cum tranquillitatem inesse palatiis eius expeteret: De rebus videlicet spiritualibus tam magnifico in fide sentiens, ut sibi ipse non posset satisfacere, nisi res illas in spiritu magnificas vocibus magnificis secundum corpus exprimeret. Videmus ergo ex Prophetae verbis, quidnam illud sit quod expeti a nobis omni tempore necesse est. Sed a quo expetamus, nisi a Deo, qui potest explere petitionem nostram Deus igitur, Deus ille noster, auctor Ecclesiae, custos, hospes constantissimus illius, ad quem Ecclesia respiciens nihil non habet boni, a quo respiciens aliorsim nihil non sentit mali is ergo ipse est, qui haec curare potest Mesesiae efficacissimo Qx quo nos indesinenter opus est petere quaecumque ad pacem, tranquillitatem illius pertinent neque dubium est, si ex animo fidem simisericordiam illius imploremus his ipsis ferreis, luctuosissimis temporibus, quin oculi ipsius super iustos inuigilaturi sint, Caures ipsius attentae futurae ad pias preces iuspiria illorum. Sed quia Deus pacem, tranquillitatem Ecclesiae suae non solum procurat immediato ut loquuntur arbitratu suo, verumetiam quibuscumque visum est mediis utitur ad praestandam pacem, tranquillitatem illius; videamus ne singuli nostri deficiamus ab officio nostro, si orae Deus nobis, tanquam instrumentis indignis quidem, sed sanctificatis ab ipso per gratiam, ad tantum opus dignetur uti Nam quid nobis miseris futurum est, si quod ore pertimus, illud manibus pedibusque obnixo oppugnemus

aut si nec manum nec pedem admoueamus, cum honorem istum Deus nobis tabuerit, ad opus immerentes gratiosissim vomuerit quod ergo timus sermone petamus animo quod animo, sermone petimus, idem etiam minus omnibus appetamus, &studium, operam, laborem, industriamque nostram eo conferamus, ut id ipsum quod petimus, tandem beneficio Dei, ut benedicturi officio ministerioque nostro, assequamur. Hoc autem ut faciamus sancto, meminerimus ab eo qui omnia dat, expeti omnia; ab iis vero qui possunt aliquid ministrare secundum voluntatem Dei donatoris omnium, aliqua postulari secundum Deum oportere. Itaque omnia omnino a Deo petimus ab aliis, siliqua secundum Deum. Cum autem ab aliis dicimus ouis adeo desipit, ut aliorum officium merito desiderari putet, dissimulari nostrum Quaecunque creaturae sunt, tenentur secundum Deum ministrare voluntati eius quid ergo exigamus ab aliis, quod nos ipsi praestare minimo cogitamus utrumque opus est in expetenda pace & tranquillitate Ecclesiae tum ut ipsi summo desiderio procuremus, colamus eam, tum ut proximos ad idem officium religioso excitemus. Idioximos autem omnes uniuerso prouocari ad hoc officium erga Ecclesiam Dei oportere docemur natura, auctoritate Scripturae quemadmodum Christum legimus praecepisse, Diligite etiam mimicos vestros, benedicite iis qui deuouent vos &c. Mat. S. QPaulum praeci- f. et ai)pientem, si fieri potest, quantum in vobis est, cum omnibus hominibus in pace vivite. Sed quia varia est proximorum ut in Scriptura vocantur ratio, Wipse quoque Propheta in hoc loco aliquam distinctionem adfert paucis de ordme eorum dicendum est, ut melius constet, quid quibus peti, praestari oporteat. Proximi

482쪽

onmes ali aliis secundum speciem , natura sumus: Sed Proximorum duo genera sinuimus, nos quidem qui in Ecclesia sumus. Nam ali in Ecclesia sunt nobiscum. ali absunt ab ea: Quorum illos Apostolus vocat domesticos fidei, ad Galatas scribens. cap. 6. v. o. hos ad Timotheum exteros vel extraneos appellauit a Tinca et Emterorum vero rursum duo sunt genera Nam viij sunt amici Ecclesiae Dei, ali inimici Qui amici sunt, aut ita sunt amici, ut bonum curent Mesraiae humano animo, aut saltem amici eatenus, ut malum illius non expetant sed simpliciter in eo acquiescant, ut si potest bene esse Ecclesiae bene sit. Inimicorum vero qui Ecclesiam oderant atque persequuntur, alij ignoratione sunt inimici, alij perturbatione, studiis pari cularibus viij denique malitiosa voluntate. Quod faciamus cum istis omnium, ubcunque ad expetendam pacem Ecclesiae vocati sumus Argumentum graue atque odiosum sed tamen tam necessarium in hoc tempore quam quod maximo Quapropter de eo dicturi sumus quam breuissimo poterimus, ut rationem pacis ex tendae in curandaeque in tot tanusque impedimentis certam teneamus: Et dicemus diuerso ordine, ut ita paulatim ad singulorum graduum explorationem veniamus. Primum igitur est, quid facto opus ad pacem Ecclesiae, si res nobis cum iis futura est qui voluntari certaque malitia inimici sunt illius Stat sententia, pacem Ecclesiae procurari a nobis oportere Cumque pax sit in vocatione a malo hiructu boni posita non esse cum iis aut apud eos de pace Ecelesiae agendum, qui malitios Procurant malum ipsius. Quapropter si pacem Melesiae vero procuremus .instrumenta in modi nobis oblata videamus quae pacem impeditura sunt, non sunt Commouenda: Sic enim praecepit Christus dicens; Ne date quod sanctum est canibus, nec cilicite

margaritas vestras coram Porcis, nequando conculcent ea pedibus suis, bonuersi lacerent vos. Mati. . . Nam tu qui pacem expetis, quorsum eos Commoueas, qui

nihil nisi oppugnent Ecelesiae pacem Sed hic tamen duplicem , Christiano homine

cautionem desidero ne quando prudentiae opinione veniat contra Charitatem, quam omnibus debemus, teste Apostolo, Rom. s. 8. Vna est, ne temere iudicium feramus de ullo homine, quod certa malitia, deliberata, siverivi Moses loquitur Num. S. so. elata manu oppugnet Deum, veritatem QEcclesiam eius. Altera, si iudicam dum est, ne ex huctu uno aut altero putemus nos arbores illas malas cognoscere; sed potius ex fructibus plurimis, grauissimis discamus cognoscere quod satis est ad

cautionem nostram, non autem ad illorum condemnationem. Hunc ordinem nos

docuit Christus diligentissimo, dicendo Primum quidem, ex fructibus eorum agno cetis eos postea vero subiiciendo cautionem illam pernecessariam , ut iudicium Deo permittamus, cum inquit, Non quisquis dicit mihi, Domine Domine, introibit in regnum caelorum, sed qui facit quod vult pater meus qui in caelis est. Muni dicent mihi die illo, Domine, Domine, nonne per nomen tuum prophetauimust, in nomine tuo daemonia eiecimus Wper nomen tuum multas virtutes edidimus Tunc autem profitebor eis, Certo nunquam noui vos; discedite a me qui operam datis transgre

sioni legis. Mati. i. o. I. C.

Quod si res nobis cum eo futura est; qui singulari perturbatione victus, cedens infirmitati suae, Melesiae aduersabitur, eadem plano ratio a nobis obseruanda est. dum homo ita est tantum discrimen illud adhibendum, quod Christianum hominem

perturbationi praesenti oportet ad tempus cedereo dare operam ut prudentis accommodo miser homo iamiam ex perturbatione animi sui reuocetiae, aut expectetur

dum sidat quodammodo illa animi perturbatio, prout homini ebrio fieri a nobis scire Id enim natura docet, salubrius remedia aegroto adhiberi, cum acres illae morborum axima, perturbationum impetus quasi refracti sunt notum est illud dictum ete, strati, qui cum ebrius esset grauiter cuidam sibi dicenti Non te pudet quod ebrius

483쪽

i factus es, respondit illico, Et te non pudet, quod mones ebrium Hic enim verea dierum illud est a Solomone adhibendum, Velut mala aurea cum figuris argenteis

est verbum dictum commodo ut monile aureum, Comamentum ex insigni auro est i reprehensor sapiens apud aurem auscultantem. f. ia8.

Quod si ignorantia veritatis hominem videbimus Deo, Ecclesiae, Qveritati Dei in

Ecclesia aduersari omnino videndum nobis est, ut in charitate expetamus institutio a ne hominis illius nitendum ut praebeamus, ulim prudentissimi modestissim uea poterimus, lucem veritatis qua tenebras mentis illius depellamus. Sed cum his omi nibus uniuerso, qui inimici simi, id semper nobis videndum est ut pacem Ecclesiae Praeoptemus, Cante omnia expetamus. Quod si cum bona Ecclesiae pace his pro desse possumus, faciamus sanctissimo studio salutis ipsorum: sin autem pax Ecclesiae aut membrorum eius periclitabitur propter volimtatem, perturbationem, aut insciens iam istorum, abstineamus potius ab eis commouendis, quam ut pacem dimoueamusis Faeclesiae, donec misericors ille Dominus, qui nostri misertus est cum sibi inimici essemus, viam patefecerit illis misericordiae. Ad summam, quod veteres monuerunt. olim non esse mouendum malum quod bene positum est, id in hoc hominum genere, obseruari opus est accuratissimo Videndum ut ab iis qui semper mali simi, certoquei, consilio dant operam malo, ne bonum quidem expetamus, aut commoueamus magno , siue Ecclesiae, siue nostro ipsorum, aut aliorum malo: Ab iis vero qui infirmitate aut ignoratione rapiuntur in malum, mouendistantisper caueamus, dum ita se habent: sed potius studeamus eis benefacere cum erit commodum, quam malum ipsorum . accendere, ne spe beneficiorum nobis accersamus importuno malum.

. Sed quid si homines erunt non inimico erga Ecclesiam, pios animo horum duo genera, quaerant dicebamus, semper distingui necesse est Nahali sunt non inimici, alij vero amici rei a Wbono animo in Ecclesiam Dei ac membra illius. Cum iis autem qui non inimici sunt, hic modus ad procurationem pacis in Ecclesia tenendus est, ut potius vincas animos ipsorum, amicitiam concilies bonis sermonibus, officiis, et exemplis, Wrebus consimilibus, quam ut importuno ab illis exigas benefacta Animum istorum adduci priuisquam manus necesse est qui secus fecerit, is praepostero de et officio iudicat illorum, .suo: quod magnae est imprudentiae. Sin autem homines amici sunt, qui animum ultro adiecturi sint ad benefaciendiunt: Ecclesiae, hic virumque fieri pro commoditate potest, nostra officia in illos exerceri, vicissim illorum erga Ecclesiam occuparitari tum nostris beneficiis lucrifiant Christo, et praesertim fiducia nostra de ipsis explorata, tum etiam suis ipsorum factis quodam modo obstringantur ad constantiam illius sui in benefaciendo studij. Nam cur hoc et modo non certemus benefaciendo cum illis hominibus quibus Deus fecit promis

siones causa Ecclesiae suae, Wamplissimam quandam earum partem cum piis assim ii nauit Gen. I a. a. a. quos Christus pro nobis dixit esse, quandoquidem non suntd aduersus nos Luc. s. quibus promisit mercedem Prophetae, si vas frigidae in nomine, Prophetae ministrauerint Mati. o. a quorum societatem Abraham, Dauid .ph omnes in Testamento utroque conciliare sibi non dubitauerimi, cum, communitate si naturae, in promissionum diuinarum consociatione hos sibi coniunctos esse bonis animaduerterint Temeraria de his iudicia interdum audiui plus satis a quihus Chris-s tiani abstineant oro, obsecro, ne in veritatem diuinam communemque charitatem

impingant periculosissimo. . Quod si his benefieri a nobis oportere, &riquantum quidem per eos fieri potest)ii pacem Ecclesiae ab his secundum Deum conuenit expeti quanto magis, maiore iis etiam fiducia hoc ipsum expeti ab iis necesse est, qui censentur in numero domesti- ' corum Ecclesiae Atque haec causa est, cur nos passim Apostolus ad Christiana

i, erga

484쪽

erga statres nostros germanos Dei in Ecclesia filios ossicia accendit monitis saluberrimis, Chortationibus vehementissimis modumque officiorum istorum praescribit diligentissimo, ut cum omni modestia ac mansuetudine, cum animi lenitate tolerantes ali alios per charitatem, studeamus seruare unitatem Spiritus per vinculum pacis, Wfundamenta principiaque horum officiorum quis accuratissimo adscribit, dicens; Vnum est corpus evnus Spiritus, sicut evocati estis in unam spem vocationis vestrae: unus Dominus una fides, unum baptisma, unus Deus, pater omnium, qui est super omnes,, per omnes, .m omnibus nobis Ephra. d. a. d. . . Atque his quidem omnibus officiis omnes promiscuo tenemur ali erga alios in Domino: sed tamen cum ad eos respicio quos Deus singulari vocatione instraxit in Ecclesia sua, ut faciant, doceant quaecunque sibi a Domino praecepta sunt, quo grauiorem esse video obligationem illorum, eo grauiorem quoque video, horreo

condem(f. ias nationem, si ab his officiis, quae Deus docet, docendis, faciendis abscesserint. Quid enim qui Angeli sumus Domini, ministri Christi, dispensatores mysteriorum Dei, qui non sumus nostri iuris, sed Domini nostri Iesu Christi sumus, qui per ipsum mancipati Deo, Patrio immissi ad colendam sanctam vineam illius, putam ne licere nobis quod vulgo non licet aut quod in aliis culpamus, in nobis vacare culpa non cogitamus unquam exemplum illius instrumenti electi a Domino, dicentis Quisquis certat, in omnibus est continens; illi quidem qui in stadio currunt,

ut perituram coronam accipiant nos autem, ut incorruptam ego igitur ita Curro, ut non in incertum ita pugilem ago, ut aerem non caedam; sia contundo corpus meum, in servitutem redigo, ne quo modo cum aliis praedicarim, ipse iam

reiectaneus I. Cor. . S. 6. i.

Quapropter mea nunc ad vos, o fratres charissimi, symmystae obseruandi, sese conuertit oratio, qui praefecti estis ovili Domini ut agatis, pascatis greges qui vobis commissi sunt ex auctoritate illius,, qui rationem illi Episcopo animarum nostrarum, summo pastor ovium estis reddituri, non solum de vita, verum etiam de administratione vestra. Nam quod omnes in populo Dei siue in Ecclesia debent, id, vos debetis ac proinde cum aliis omnibus pacem Ecclesiae debetis postulare, Comnibus viribus, ut oues Christi, propugnare. Sed quia amplitis quam aliae mes Christi accepistis, siue dono, prout vario sua dona admetitur spiritus illius siue vocatione, qua singillis imperata, commendata est sua administratio propterea nobis supin quin aliis necessaria est accuratio in gerendis rebus, quas fidei nostrae commisit Dominus sermonem suum commisit nobis in Ecclesia sua mandauit eloqui, ae pascere oves suasa praeire iussit exemplo fidei probari voluit exitum conuersationis nostrae, proptereaque nos id semper ante oculos habere, ut rei simus honorum operum, quae grex Christi sequens consideret atque imitetur Sal terrae, lux mundi fuerunt Apostoli hac dignitate offici omnes communicant qui sermonem illum Domini, quem tradiderunt Apostoli, prout a Christo acceperant, praeferunt in ovili eius. Ambulent sano viij in vocatione sua sibi ipsis, id est, suo, paucorum quibus sunt coniuncti, commodo at nos quibus dispensatio bonorum istorum fuit concredita, siue stamus, siue adimus, non solum Domino nostro, nobis ut viij stamus, aut cadimus; sed aliis quam plurimis, qui nobis labentibus collabuntur, consistunt stantibus Optima quaeque de omnibus concipio,, opto ex animo cum tamen ex pri cis recentibusque exemplis incommoda plurima Ecclesiis allata videam imprudente multorum administratione, qui ne dignitatem sermonis diuini, nec veritatem vocationis suae, nec pacem Ecclesiae satis prudenter expenderunt, dabitis veniam Pro vestra in Deum Ecclesiamque pietate, si postquam de omnibus Ecclesiae membris in commune dixi, aliquid etiam speciatim de iis dixero, qui communi corpori Emesesiae

485쪽

tionem sanCtorum, a opus ministe , cera aeuInmtionem Corporis Cnristi.

Est igitur munus commune omnium, ut communionem sanCtorum Colant,&pacem expetant illius nostrum vero singulare est, ut eandem communionem Colamus singulari modo, qui singulari vocationis lege a Deo praefinitus est. Ad hanc communionem anto ostendimus, primum formam internam, qua cum Deo coalescimus, pertinere deinde exteream, qua colligimur ad verbum ipsius percipiendum, preces exhibendas, praestandum obsequium exordinem honestatemque in his omnibus rebus Procurandam. Nostrum est, ut in his ipsis rebus summa religione ac studio aliis omnibus praeeamus sermone,, factis. Quid hic excusationis vel in speciem adferre possunt, qui aut sermone aut factis non ita procurant aedificationem illius corporis, quod Deus suo sanguine comparauit Equidem perhorresco totus, nec sine dolore acerbissimo recolere possum cum animo meo, quantam Ecclesiae labem, quantam sibi ipsis ruinam accersiverint, qui siue prudentes, siue imprudentes ab hoc officio suo desciverunt. Faxit Dominus, ne quis porro desciscat, .se machinationibus Satanae ab hoc sanctissimo instituto vocationis suae abripi patiatin . Grauissima sano vulnera non nobis solum infligimus, sed ipsi Ecclesiae Christi, quam curae nostrae Dominus commendauit cum dictis aut factis ab illo fine quem Deus tmeerat, aberramus, obliuiscentes illius pacis quam in Ecclesia Dei nos constantissim oportet ex tere. Nam cur non expen(f. so)damus, quandoquidem administri sumus Christi .dispensatores mysteriorum Dei; cur inquam non expendamus diligentissimo dicta factaque nostra, quae ab aliis diligentissimo nouimus obseruari Non laboro, utrum ea sic observent ali iure, an iniuria ex ossicio an praeter officium etsi clim lux aliis iubemur esse, ut videant .sa esse ut veritate doctrinae ab onini corruptione homines vindicentur; non possunt dici ex officio non lacere, qui ad nos respiciunt. Omnino ita nos oportet cum animis nostris statuere si religioso dicta factaque nostra ipsi cogitemus circumspiciamusque, id nos ex officio facturos esse sin minus, audaciam praefidentiamque inconsideratam nostram fore contra officium nostrum. Quid ergo, dixerit quispiam, in dictis factisque nostris attendi a nobis necesse est Exponam paucis ad Deum Ecclesiam, mundum, .ad nos ipsos oportet attendamus. Ad Deum, ut semper ah ipso pendeamus se ad ipsum omnia referamus: Ecclesiam, ut ipsi ad Deum iturae praeeamus ad mundum, ut inculpati extra ipsum fugiamus, Walios nobiscum euocemus ad nos ipsos denique, ut in his omnibus officiis nos occupemus constantissimo, ad Deum, secundum Deum, per Ecclesiam, cum Ecclesia contendentes, Caduersus mundum armis iustitiae dimicantes ad nostram salutem, Ceorum qui nos audiunt. Hic vero, Deus bone, quam multis modis peccatur ignorantia, imprudentia, Cinfirmitate nostra Non libet, neque expedit omnia pertexere, quibus omnes grauiter offendimus. Non libet ea, in quibus Communiter cum aliis peccamus, colligere. Id satis futurum arbitror, si de iis peccatis dixero, in quae contra singularem vocationem nostram plus satis eheu incidimus, immemores gratiae Dei, pacis Ecclesiae, invocationis nostrae etsi sit plurimum, ut huius ipsius vocationis nostrae praetextu, specie peccata nostra contegamus. Tacebo de internis peccatis, quae videt Deus,, singulorum sentiunt apud se conscientiae: de intereis dicam. Qui debemus ex vocatione, sanctimoniae, ac Ecclesiae dictis iactis consulere,

plerumque dictis, factis officimus tum eas res quae non sunt vocationis nostrae assumendo, tum eas quae omnino ex vocatione sunt omittendo, tum contra ius

vocationis alia committendo. Ac dictis quidem offendimus, qua priuatim aliqua Ecclesiae membra, qua publico corpus ipsius, prout sese res nobis obtulerit. De priuatis 53 offensionibus

486쪽

offensonibus quid dicam aut unde incipiamst Alios offendit leuitas semonum qui nihil ad nos, alios silentium, alios importunitas Praesertim si qui doctrina, reprehensione, aut consolatione opus habuerint, incredibile est tam facit imprudentia nostra offendantur animae quae priuatum Dei seruorum officium desiderant in suis angustiis, perturbationibus grauissimis. Non solet enim illa cogitatio animos nostros incessere, quam ab exemplo Christo Domini, praeceptoris nostri singulis momentis nos oportebat recolere non litigabit, neque clamitabit, neque audiet quisquam in

plateis vocem eius arundinem quassatam non confringet, Ninum fumigans non extinguet Mati. a. s. o. quae omnia Christus fecit opere, et in ministerio fieri imperat. Nec valde, nec saepe animos nostros assiciunt illius verba, qui res sanctissimo dixit, Quis affigitur, quin ego affigar Quis offenditur, quin ego utar a.

r. I. s.

Quid quod in haec mala, grauiora ceri quam putemus, in conscientias infirminru indignissima vocatione nostra, non solum ruimus apud eos qui in grege nostro sunt; verumetiam, tamquam si domi nihil esset in quo occupemur, agimus.11ogeιoans abnovs summa licentia, Cin rebus alienis sumus oculatissimi nos miseros, qui amplissimos fines vocationis nostrae, quibus capiendis nunquam satis idonea aut suffciens esse potest ingeni nostri tenuitas, dilatari putamus oportere vanitate nostra neque in sermone, quem Deus imperat egi neque in grege, quem

Deus imperat pasci, conquiescimus ex ossicio nostro Isim q. a. Ara. O. S. I.

Sed leuiora sunt haec priuata vulnera iis quae publico saepe imponuntur, partim fidentia partimque imprudentia nostra. Nam siue ad sermoties in concionibus publico habitos, siue ad reliquam administrationem oculos conuerteris, incidunt saepe quam plurima quibus, nisi probo ad nos attendamus, nocemus publico, auctoritatem vocationis illius nostrae, quam Deus contemni facto nostro noluit, ipsi minuimus. a. Tim. a. s. Quam multa interdum pro concione funduntur, quae nihil ad nos pertinent aut vocationem nostram quae nihil ad Ecclesiam aut quae alienae coaenitioni sunt credita Testes sunt Ecclesiae multae apud omnes gentes, testes magistratus, testes historiae, te(f. etsi stes libri etiam de iure diuino, humano scripti, plurimos eorum, qui finibus Ecclesiasticae vocationis suae continere sese debuerant, qua se ipsos, qua ministerium suum sanctissimamque auctoritatem illius, qua multas animas, qua respublicas, qua Ecclesias funditus perdidisse, dum ex angustia sui iudici squod putabant amplissimum omnia agi, ferri statuerunt oportere. Librum sacrum, fratres dilectissimi, Librum foederis siue Testamenti veteris Novi versandum habemus noctuma, diurna manu, ut dicebat Satyricus non libros huius mundi forenses atque politicos conscientias habemus curandas, a non multates Ecclesias, ac non respublicas. Putamusne igitur Deum malo prospexisse mundo, cum res ciuiles ab Ecclesiasticis dispesceret putamusne nobis factam . Deo iniuriam, qui has res nobis, illas aliis curandas instituerit putamusne sufficere mentes cognoscendis, iudicandis, corpora faciendis tam multis rebus, quas Deus distribuit in multos propter earum infinitatem grauitatdmque, infirmitatem nostram Nempe hoc illud est, miseret Deum nostrio nos ipsos nostri non miseret. Videamus Potius,

obsecro, ut tenuitatem nostram serio coram Domino deinceps recordemur, grauitatem muneris nostri ex veritate cogitemus se nobis ante oculos ponamus magnum illum

Dei seruum, Christi Apostolum, dicentem Fiduciam habemus per Christum monautem per nos apud Deum non autem apud nos non quod idonei sumus per nos ipsos ad cogitandum quidquam velut ex nobis ipsis: sed quod idonei sumus, id ex Deo est, qui etiam facit ut idonei simus ministri sanctissimi illius foederis, ex quo vivificamur

487쪽

quo vocati sumus: non est cur alio transvolemus, qui in opere nostro si recte

iudicabimus longo plus laboris sensuri sumus, ulim ut nobis liceat animi nostri explendi causa in alienas Curas irruere. Neque vero hoc malum unum est in nostra administratione, quod alienis rebus plus satis attendimur sed ex eo alterum malum continuo nascitur, quod alienis implicati occupationibus eas plerumque omittimus, quas etiam flagitat inexcusabilis vocationis nostrae necessitas siqui in Ecclesia sunt, quos doceri a nobis oporteat; ne per somnium quidem nobis in mentem venit nostri officil si qui redarguendi veritate doctrinae abludentes; si qui ad probitatem, sanctimoniam vitae cohortandi is qui a viis malis, distortis suis reuocandi si qui verbi diuini consolationibus, ubi malis prostrati iacent, erigendi siqui denique ullo modo verbis vitae aeterea in Christo animandi hic enim Rhodus, hic saltus siue priuatim, ut lex charitatis iubet; sive publico ut ratio publica interdum postulat; tum vero nos hic non adsumus, vero aliud agimus, quos hoc agere oportuit ut in rebus sacris olim clamabat praeco QToδ' ero vis taeeeroν transsuimus Nimirum hic fructus illius noλυπ-nso baeus, hoc opus illius architectonis aduersari salutis nostrae, qui mille opifex rerum, mille-artifex pro uno cogitato ad vocationem nostram pertinente infundit mille, ex quo nos ad mille potius alia quam ad hoc ferri animaduertit ingeni nostri vanitate. Atque utinam in his finibus mali hoc nostrum malum subsideret, ne ulterius abriperemur a vocatione nostra Grauissimum enim, indignissimum omnium ex perdito illo instituto id consequi solet maximo Ecclesiae damno, quod i qui aliena curant ad sua sibi imperata minimo attendunt, eo tandem veniunt dementiae, ut obliti plano

vocationis suae non dubitent ea facere quae in totum vocationi ipsorum aduersantur. Quid enim, obsecro, facias mi homo, qui forensia cum Ecclesiasticis, prophana Cum sacris, humana cum diuinis conturbas praefidentissimo, nisi ut inescatus mellito veneno fastidioque huius mundi, exuas rerum sanctarum studium ex prophanarum consuetudines

Ita accidet tibi, quod olim prouerbio dicebatur, ut modo togatus, modo palliatus ambules, Qvtramque paginam vir ae pineo comimpas vocationis tuae, dum utramque paginam mundi tibi videris facere. Deus bone, quantum delirium mentes istoriini hominum occupat, qui rerum adeo multarum se posse confidunt satagere Non ita delirabant veteres illi poetae in ratione eorum suorum, quos tamen hominibus longo potentiores esse fatebantur huic caelum, illi aethera, huic inferiorem aerem, illi mare, ni terram, alteri inferos tribuebant procurandos denique ordinem aliquem videbant in iis suis commentitiis, quem tu, homo, in te ipso videre non potes ac proinde ubi ordinem non vides, in contraria studia, sententias, actionesque, pro re nata f. sa ut pluma, in diuersos ventos, quam facillim abriperis.

Nec vero aliter potest contingere cum tibi in rebus non constes, omnino necesse est eo delabaris, ut nec sermone, nec actionibus tuis perdiu idem esse possis. Quemadmodum autem in rebus error est procliuis, ubi tam multiplicem capturam unica ingeni nostri lineola Cunico iactu nos assecuturos confidimus, ita etiam alterum malum huic adnascitur necessario, quod iustum modum rerum peramu acres ipsas perdimus. Nam quae priuatim ad salutem animarum curari opus est, ea publico funditamus, quae in aurem insusurrari, ea super tecta pronunciamus quae Sedato animo, ea cum feruore quae cum vehementia, ea remisso animo quae Cum Sale, ea insulso quae cum auctoritate, ea inepto ad Scribarum, Pharisaeorum exemplum praedicantur. Nempe auctoritatem nostram, non Christi quaerimus plerique, Wopinione freti auctoritatis nostrae utramque perdimus miseri. Et miramur, rebuSita stantibus, si verbum Dei parum fructus edit in Ecclesiis Christianis hoc nostro

488쪽

tempore cum tam partuu in iis, per quos efferri ipsum oportet, plerumque radicetur ;& radicatum adeo multis spinis, sentibus praefocetur, quas nos ipsi plerumque facto nostro imprudentiaque in amo Domini conserimus 3 Equidem non possum quin vehementissimo commouear, quoties haec mala apud me reputo neque mihi voluptatis quidquam esse potest in iis perscribendis, quorum perhorresco cogitationem quae si qui indigno ferant a me consignari scriptis peto exanimo, ut ferant indignius ea fieri ab aliis quae a nobis perscribuntur Deum oro det nobis omnibus iustum argumentum tollendis medio has querimonias, .mihi ipsi delendi scripturam meam. Sed quid agam taceamne in tanta perturbatione publica, tantoque incendio, quod plerisque custodibus dormientibus, aliud agentibus, aut vario in studia abreptis Satanas excitauit certo incendium est in orbe Christiano nisi Deus o caelo prospexerit, omnia consumpturum animi humani foci sunt, in quibus peccatum flagrat linguae hae folles sunt, illae fomites, quibus incendium magis ac magis inardescit linguis succedunt Chartarum virulentissimarum plaustra. quibus tanquam malleolis, perrumpit incendium in omnes partes, quaecumque lingua perflari non possunt denique bona pars Christiani orbis hoc tempore ustum potius videtur esse peruadente, furente incendio, quam Christiani gregis domicilium. An ergo hi pastores hae oues Christit quas in suo miserabilia to misere video contabescere traim certo pastores adhuc sunt oues Christio Christi sunt: sed multi in hoc retro, lethali incendio nec se Christi esse, nec um Me n esse pastores meminerunt usque adeo Christus salutarisque gratia illius grauitate istius incendij, studiorum nostrorum in publico hoc malo unitate, animorumque tenebris, Wmundi flagrantis fumo obscurantur. Quin igitur dicam, quod ille Eluin

apud Iobum plenus sum sermonibus, coarctat me spiritus ventris mei eme venter meus ut vinum cui non aperitiu sicut noui vires, finderetur eloquar, ut respiratio sit mihi aperiens labia mea nunciabo ne, quaesa, accipiam personam ullius,&-ud quemquam non utar praefatione non enim noui praefationibus uti paululuin si dissimularem, tolleret me qui fecit me. Iob. a. S. v. o. I. a. AC multos quidem viros bonos, Dei, Ecclesiae amantissimos, scio eadem verba mmum reputare sanctissimo religiosissimoque studio cum ad mala tam multa respiciunt, quae hoc nostro seculo in Christiano orbe grassantur licentiosissimo. Sed quia illi tacent coram hominibus, estundentes suos gemitus apud Dominum solum cognitorem omnium; spero me illis rem gratam facturum, si communes ipsis ac mihi dolores hoc scripto expressero, Christianos omnes tandem testes appellauero tum doloris acerbissimi

illius nostri, tum etiam officij, quod testatum facimus, spondemus in Domino, si fori ad restiguendum incendium commoda Christianitati per voluntatem Dei opera

nostra futura St.

Quid ergo agimus, o fratres seculium Christi quid, grex Cluistit quid pastores

gregis quousque tandem in Christum, in membra ipsius, nostraque ipsorum viscera iniiciemus violentas manus tali alios conteremus dentibus, unguibus lacerabimus pedibus proculcabimus , saeuiemus omni Conatu nostro, ut immanes ferae; quomque linguae gladi acuti futuri sunt quousque veloces pedes ad effundendum sanguinem procurrentes quousque manus ad horrendam lanienam camificinam adiicientur Sunt enim tuorum linguae priuatini ac publice nihil nisi tubae sunt ad canendum bellicum paratissimae; f. ias inflammantes totam genituram, nostram, inflammatae a gehenna. Sunt quorum manus Calamo, atramento armata perfundit Christianum orbem telis plano lethalibus quibus non corpora, sed corda hominum ad mortem sibi, aliis consciscendam furioso adducuntur. Sunt quorum pedes ad excursiones, panegyres expeditissimi ministrant diabolicis furiis in Christianum gregem irruentibuB,

489쪽

irruentibus, sceleratissimo. Haec tela iam in omnes partes Christiani orbis volitant adeo confertim, ut quemadmodum nimbo vehementissimo lux caeli, ita lux spiritualis denso telorum istorum numero multis Christianis mentibus minimi malis adimatur. An ergo tantum est in scribendo voluptatis, ut propter eam Christi Ecclesiae, &animarum tam multarum expungatur ratio an voluptatem illam nostram quam inscribendo capimus, tanti audemus emere Quin potius cogitamus quod olim dicebat ille Satiricus, teneri multos scribendi cacoethe insanabili Scripta non ex morbo animi, sed ex iudicio certo exaranda atque edenda sunt. Alioquin taceri praestat: cum doceat Salomon etiam stultum, quando tacet, videri sapientem Prou. IT. S. Quod si certo iudicio fiant, profecto ad veritatem, inpacem, charitatemque spectare

oportet omnia.

Ac morbo quidem animi potius quam iudicio scripta quam plurima hoc tempore in vulgus dissipari, multis argumentis probari potest. Verumtamen, ne longiores simus, paucula quaedam adferemus, ex quibus plurimorum scriptorum, quae hoc tempore circumuolitant in manus omnium, Conditionem ostendemus: ut singuli videant, quam impuno grassetur hoc malum maximo Ecclesiae malo. De iis autem, perinde ac de actionibus internis, extemis hominum, non ex genere materiaque agimus enim descriptis solum ad res sacras pertinentibus sed ex specie ac circumstantiis, 'ne ipsorum fieri iudicium necesse est. Primum enim scripta eduntur, ac potius vomuntur quam plurima ab ingeniis perturbatissimis quae pietati, veritati, charitati,, paci publicae reipsa aduersantur , quae in aeternum praestaret supprimi ulim prodire in vulgi manus adeo a bono principio absunto abiecto bono, quae speciem a torum constituunt bonam Deinde ut demus scripta multa existere, quae non ita aduersentur his bonis quae modo diximus, sed ipsa ut cum vulgo loquar in substantia bona sint tamen huic bonae substantiae multum veneni saepe infunditur, cum loco doctrinae dogmatum ut vocant veritatis iustae circumstantiae negliguntur, Cres personales iniiciuntur, criminationes, conuicia, contumeliae, quam plurima denique acerbissima iudicia quae licet essent verissima, non iubet veritas dici, sed iubet retice charitas. Nam quid hoc ad veritatem propugnandam, aut mendacium expugnandum facit, si fori hominem suis coloribus ut mihi quidem videtur)depinxero neque enim veritatem suam per homines Deus ita probari voluit, ut ex bono aut prauo huius, illius, cuiusquam hominis instituto vitae, de veritate diuina iudicent Transcendit veritas omnem hominum captum neque per homines illa iudi Catur, sed homines per illam. Quapropter non dicebat Christus, ex fructibus homi- num, aut ex hominibus cognoscetis veritatem; sed ex fructibus eorum cognoscetis

eos. Et optimo inquit Apostolus: Quid si infidi fuerunt quidam Num ipsorum

infidelitas fidem Dei inanem reddet absit imo est Deus verax omnis autem homo mendax sicut scriptum est ut iustificeris in sermonibus tuis, Qvincas quando tui iudicas Rom. a. a. d. Postremo si ad finem, quem sibi in scriptis proponunt multi, aut ad euentum etiam respicimus, omnino comperturi sumus, aut finem multorum qui scribunt iniquum esse, aut si quidem minimo malus est, plurimum a fine discrepare scriptionis modum ipsum denique euentum ab utroque abesse quam longissimo. Cur autem nisi quia in scribendo nec finis, nec modus seruatur plurimum Cres tacendae diuulgantur in publicum c incompetentes iudices in rebus etiam grauissimisi malitia hominum appellantur, competentes vero multitudine oppressi in tanta rerumi conturbatione silent. Certo haec mala, quae modo a me adducta sunt, si quis accurato sine perturbatione; animi expenderit; mirabitur mecum summam illam Dei misericordiam, qui corpus

illud lacerum Christianitatis, in suam ipsius salutem coniuratum hactenus adeo

490쪽

gratioso a meritissima ruina in peste conseruauerit. Nam ut nihil de rae, modo scriptionum dicam, quia iam anto perstrinximus, quotusquisque est qui A Ehm fimdendis abstineat, quas taceri praestitisset si ad dogmata respexeris, hic multa inmin- modo, multa improprio, multa falso deblaterantur ab his, ab L sax illis, quae

ubi semel euolauerint, neque ex scriptis reuocari possunt, neque exanimis scribentium: qui se cupiunt victores esse, ac non victricem veritatem neque ipsis in mentem venit sanctissimi illius dicti, quo Paulus utebatur, nihil posse nos Contra veritatem sed pro veritate a Cor. Is . . sin ad actiones hominum, quae perscribuntur animum

cogitationem conuerteris, de quibus dicimus eo liberius, quo magis studiis in hanc aut illam partem impellimur quis nescit multa etiam benefacta non nisi tempestiue enunciari oportere V malefacta vero nunquam, nisi ex necessitate V Atque hic ille campus est in quo plerique delicias agunt hoc ipso tempore quo a charitatem non solum auctoritate diuini verbi, sed itiam grauitates iudiciorum eius, euent rumque lamentabilium, quae proh dolor videmus quamplurima, nos omnes uno

animo necesse habemus Contendere.

Deinde quis graue est illud, obsecro, quod in istis omnibus scriptionum generibus iudices non competentes, non scientes, non aequi appellantur Quem enim, amabo te, mihi appellas iudicem, siue de dogmatis aut rebus eo pertinentibus, siue de inta hominum instituas diceres Nonne appellas plebem p cui nec donum, ne vocationem impertiuit Deus, ut de rebus istis cognoscat, nedum ipsa iudicium faciat. An ignoramus inscientiam plebis aut populi, quem scriptis prouocamus an ignoramus studia partes in quas post omnem hominum memoriam plebs quam facillimo, leuissimhper eiusmodi flabella scissa est ausu temerari, Quin illud fermo in more est populo si iudicium ad ipsum deferas de rebus grauissimis, ut statim ferat sententiam me ex opinione sua, quae perpetua est ignorantiae comes siue ex studiis, quihus incomsulta plebs plurimum traducitur. Hi scilicet quorum non interest de multis cognoscere qui nec donum habent ut recto iudicent, nec vocationem ut vel Cognoscant, hi

inquam competentes iudices futuri sunt. Quid vero, quod hoc ipso facto, dum plebem appellas, commoues, viris bonis prudentibusque os plano obstruis qui operam dant ne aduerso flumini, quo fertur populus, obniti videantur. Nam cur tibi homini tribunitio, relamoribus fora ac compita implenti, funemque longum trahenti imperitae plebis, obloquantur homintempestiua obmurmurationes Tu in tuo foro tibi videris dicere et illi in iusto cupiunLQuid ergo dixerit fortasse quispiam tune populum iudicem iniustum dixeris p minime

gentium nam ne iudicem quidem esse dico: alioquin cuius erit iudex, nisi aut sui ipsius, aut eorum quos habet iudices utrumque vero absurdum est uod si insin populo iudicium assumit sibi in plerisque rebus quae traduntur scripto hac licentia temporum is qua fide, quo iure faciat, viderit cum omnes alios anteuertit imprudentia sua; nec Deo ipsi, nec iudicibus vocatis a Deo concedit locum. Nam in rebus dogmaticis, quae cum fide coniunctae sunt, cur potius aliquem de stiust iudicem audies, quam eum qui rebus sacris diligenter secundum Deum operam dederit Cur potius tumultuarium plebis conuentum, aut concursum, ac sibilum anhelantis audies, quam iustum concilium ex iis hominibus constitutum, quos Deus instruxerit donis sevocatione ad piam, sanctam rerum quae controuertuntur definitionem quod si Crimina sunt, conuicia, contumeliae, aut vitae malo gestae exprobrationes primum

Deo iniuriam facis, qui ordinem humanum instituit, de rebus malo gestis in vita humana cogniturum Deinde illis ad quos rei cognitio pertinet, iniuriam facis, quam iniuriam, ut illi dissimulent, non tamen dissimulabit Deus praeterea populo iniuriam facis quem imprudentem excitas, ut conuolet in ius publicum actoritatemque magi,