장음표시 사용
81쪽
tionis illius quam paulo anto posuimus: Duplicem esse rationem in contemplanda hac Theologia adhibendam Nam, Theologiam in se considerari, Theologiam in
subiecto, quasi determinatam, emodificatam pro modo subiecti cui inest haec Sapientia. De Theologia in se non addemus plura ad Theologiam in subiecto sequentia pertinebunt. Hanc ergo Theologiam pro ratione siue subiectorum, siue modi communis atque singularis, quo Deus cum subiectis eam communicat, in tria nera distinae uimus. Primum est Theologia Christi darer cvnovin Mediatoris nostri Secundum, Theologia spirituum in coelis Tertium denique, hominum in terris Theologia, quae tria genera, pro conditione modi in communicando ab auctore omnis sapientiae usuri pati, appellantur quoque aliis tribus nominibus adaequata significatione Primum enim, Iheologia unionis Secundum, Theologia visionis, Tertium, Theologia reuelationis fuit, nonnullis dictum. Prima Theologia summa omnium ac plenissima est, de qua haurimus omnes Dan. I. 6 estque in Christo secundum humanitatem eius. Secunda, plena, qua spiritus beati gloriosam Dei visionem obtinent in coelisi, nos Deum sicuti est visuri sumus et Ioan s. a. Tertia denique non est plena re ipsa, sed potius per reuelationem Fidei, sic instructa principiis eiusdem Veritatis, ut plena revectu nostri commodo dici, perfecta possit quamuis imperfecta, si cum illa coelesti quam speramus, comparetur, ut Apostolus Corinthios docuit. I. Cor. a. a. Atque haec nostra demum est Theologia De his itaque deinceps ordine dicturi sumus. f. 338 .
De Deologia, ionis in Aristo. Primum genus eciniae illius Theologiae, quod singulare est Iesu Christi Domini
Seruatoris nostri, plenissimum est ac perfectissimum omnium quae in rem creatam venire possunt. Nam, conditione sua hoc genus proximum est illiberaton , ac coniunctissimum in unitate subiecti, id est personae Christic in illo subsistit velut principio suo inseparabili Est autem haec rara. m. Aeologia, quam mimis a e lamius, tota sarientia rerum diuinarum communicata cum Aristo Maeae consa, id est, qua Sermo Caro factus est, secundiam numa ualem eius. Atque hanc quidem Theologiam esse in Christo Iesu Mediatore nostro .discem ab illa archetypa Theologia oportere, quae inest ipsi communiter cum Patre, Spiritu sancto secundum naturam diuinam ipsius in unitate essentiae, tribus argumentis demonstrari potest Ratione utriusque naturae in persona Christi, Unionis personalis earum in Christo, salutis nostrae. Etenim si ad naturam diuinam respexeris, quae est simplicissima, idem est scire Naturae diuinae quod esse Quod autem nos ea distinguimus, ratione solum distinguimus, quae sunt unum reipsa ac simplicissime Esse autem eius est plane incommunicabile: Et scire igitur eius incommunicabile dicamus necessees Hoc vero diuinum scire, quo Deus res diuitae nouit diuinitus, vel secundum modum infinitae perfectionis suae; hoc inquam scire, est illa ipsa Theologia essentialis atque prototypa de qua anto dicebamus. Praeterea si ad naturam humanam transiueris, haec certo non magis est in seipsa capax diuinae illius scientiae, quam diuini esse Capitur autem illa a diuino esse non autem esse infinitum capit quia est angusta in se, nec finiti ad infinitum dari proportio potest. Ergo diuinam illam scientiam atque archetypam natura humana non capit in sese cum, diuinae perfectionis sit, non Posse
82쪽
n EvRRA THEOLOGIA. Si communicari Whumanae tenuitalis, non posse ea capere quae perfectionis diuinae sunt. Tum ipsa quoque personalis unio Naturarum duarum in Christo rem ita sese liabere euincit necessitate absoluta Non enim personalis unio aut confusionem efficit, aut transfusionem proprietatum ad hanc aut illam Naturam pertinentium; sed saluas utriusque Naturae proprietates seruari praecipit in communi supposito, operationibus istius. Itaque in homine mens intelligit, non corpus Corpus ministrat menti instrumentaliter, a non mens corpori Communiter vero, Wintelligenter simul hinstrumentaliter agit suppositum illud ex corpore, mente constitutum, quod hominem appellamus. Quod si mentis proprietas integra menti permanet, nec Corporis esse Potest, eademque Proprietatum corporearum ratio iam enim si contra statueretur, non foret proprietaS . quid de diuinate, aut ea scientia formali, quae summo propria diuinae essentiae est, aut alia quavis proprietate, statuamus Postremo non potest aliter id ipsum poni, si integram Constare volumus rationem salutis nostrae. Nam salus nulla homini potest a Christo Iesu contingere, nisi ponatur illa voluntaria dispensatio secundum quam Christus t in rebus utamur Apostoli Phi p. a. i. eb. a. I . d. I S. ipse inanivit sese forma serui accepta, similis hominibus factus, etiam per omnia fratribus similis aentatus in omnibus similiter, sed absque peccato. Quod si per omnia similis: ergo se scientiam, quamuis alioqui disparem, longe superiorem nostra scientia omnium, similis nobis dicendus est. Quid plura quicunque scientiam Christi qua homo, non putant distinguendam ab eiusdem scientia qua Deus, i profecto paulatim licet imprudentes in Apollinaris castra delabuntur. Vt enim personae diuinae substantia non tollit animae humanae in Seruatore nostro veritatem quod Apollinari videbatur si diuina illa scientia, quae essentialis est proprietas Deitatis in persona Christi, non perimit scientiam, quae proprietas humanitatis est Sed concurrit utraque in unitatem suppositi, ieruat utraque in eodem Christo veritatem suam. Scientia diuina est in Christo incommunicabilis;
sed sui tamen nαυφασματo communicativa. Quod tandi Arcto a siue resplendentia inest
naturae humanae Christi plenissimo, persectissimo. Quapropter omnis plenitudo Deitatis habitare dicitur in ipso corporaliter; rex ea plenitudine consequi gravissime prae(L 138S dicat Apostolus, quod sumus in eo con leti, qui est caput omnis imperij inpotestatis c. Colos. I. s. a. Est igitur in Christo haec Theologia, quam Vnionis appellamus. Quid sit autem, ex antecedentibus est sermo cognitum, quoad eius in hac nostra infirmitate cognosci potest. Est enim haec Theologia omnino adaequata illi, quam proximo priscedente capite diximus Theologiam simpliciter vel in se appellari; quam lato patet Theologia simpliciter dicta, creata inquam, communicata seu participata illa, tam lato patet Christi seruatoris nostri Theologia secundum humanitatem ipsius Nihil est in rebus creatis, nisi ab hac Theologia Christi, ratione ulla Moλὰroν. Hanc ille Theologiam accepito Patre propter nos, Cnos ab illo Plenus gratiae veritatis est, Cnos omnes accipimus de eius plenitudine Ioan. 1. 16. Demonstrat illud quod dicimus, iusta comparatio utriusque Theologiae secundum definitionem ipsarum. Nam de illa diximus praecedente capite, Aeologia si liciter diem est Diu Sapientia
rerum diuinarum cum re creata communicasilis pro communicantis modo. Iam ad hanCoculos, cogitationem conuerte omnia eadem plano esse in utraque videbis, Si determinationem actus, subiecti exceperis quum dicimus, Aeologia Gionis est
sientia Dio rerum diuinarum, communicam cum Christo ανθρώπφ, id est, qua Sermo oro factus est, secundum humanitatem tua. Nam pro eo quod illa communicabilis dicebatur, nimirum potentia ut ita dicamus indeterminatj, hic determinato actu communicato dicitur. Tum pro eo quod subiectum nullum aderat in desinitione illius, eo quod simpliciter, in se considerabatur; hic subiectum amplissimum incomparabile adhibetur, dicendo hanc cum Christo σνερω- communicarum SM:
83쪽
s D RURRAt Nilo Locii A. Quod perinde est atque si dixeris, Theologiam illam in potentia simpliciter consideratam, eamdem totam in Christo demum actu esse terminatam Verumtamen si quis fori aliter desideret, age, Theologiam hanc Vnionis tentemus secundum causas definire Est igitur haec Theologia, Sapientia eram diuinarum, in Firim Dei sine
mensura cum homine communicata diuinitus, ad eorum omnium qui secundum imaginem Dei creati sunt, illustrationem. Haec est illa Theologia in se quae si in subiecto prout opus est remitur, eadem est Theologia solius Christi Seruatoris nostri, secundum humanitatem ipsius non Angeli vilius in caelis, aut hominis cuiusquam alterius Cum enim scientia diuinitatis sit fons inaccessus&abyssus magna: Sapientiam certo humanitati, quam assumsit Deus, subministrari oportuit, velut
riuum abundantissimum, sed rebus creatis commodum, unde hauriemus omnes: quemadmodum aquam a fonte inaccesso manantem, de castello aut lac hauriendam praebent sitientibus aquileges In hac autem definitione Genus est, ut anto Sapientia: per causas ponuntur differentiae Materia rerum diuiniarum est, nempe quatenus Communicari possunt, .nobis omnibus exponi opus est in Christo. Forma est Spiritus Dei sine mensura datus. Etenim ut suis respondebat Ioannes, Ioan. 3 3 . silius quem misit Deus, verba Dei loquitur; non vim huic Spiritum admetitur Deus: Pater diligit filium, Comnia dedit ei in manum Efficiens est Diuina communicatio tum qua Deus Pater communicat cum filio Spiritum exinanito secundum humanitatem diuinam ipsius, cum Spiritum communicat cum humanitate sua per unionis gratiam ut appellant Scholasticio efficacitatem illius. Idem enim Christus ungens, unctus
est: Vngens, secundum diuinitatem unctus secundum humanitatem suam, in unitate personae Finis est, illustratio eorum qui secundum imaginem Dei creati sunt. Hanc
enim illustrationem percipiunt in coelis Angeli, beati, praesente visione Dei hic
vero in terris fideles, eiusdem reuelatione, velut absentes a Domino. Quanquam non longo abest ab unoquoque nostrum, ut optimo demonstrat Paulus Actor IT ai. Sed tamen dum hic commoramur in corpore, peregro absentes a Domino, singuli per fidem, non per aspectum incedimus a Cor. S: et In Christo itaque Redemptore nostro duplex est Sapientiae heologicae modus: Unus diuinus, secundum Deitatem: Alter quasi diuinus secundum humanitatem eius. Hic autem quasi diuinus modus, tum diuinus est in aeterno principio suo, aetemumque permanens in unitate personae tum quasi diuinus vel proximo diuinum, secundum modum ipsius Nani utrumque simul in Christo mediatore nostro esse oportuit: ut diuina hoc pacto consociaret adunaretque humanis, Devi conciliaret hominibus, hominesque ad Deum adduceret: Unicus nimirum Emanuel Verbum caro factum, Deus factus in came perspicuus, in quo (L Ia86 sunt omnes thesauri Sapientiae, scientiae absconditio qui nobis factus est a Deo Sapientia, ut docet Apostolus Isaiae L Id. Ioan I: Timotis. M. 6. iam a s a Corinth. 1 3o. Atque haec Theologia, prout in Christo ipso consideratur absolutissima, distinguitur etiam ab illa Theologia archetypa, de qua primum diximus, iis
ipsis modis quos capite a constituimus. Nam etsi unum est commune utriusque subire- tum siue suppositum, ut vocant, scilicet persona Christi illa tamen archetypa Theologia ab aetemo est increata essentialis siue formalis, una eademque Patris, Filii,&Spiritus sancti in sese absolutissima, ut quae habeat in se omnia de suo lumine: infinita simul tota, alc ue incommunicabilis. Haec vero ectypa Theologia creata est, .coepit in tempore habitualis est absolutissima secundum naturae Creatae modum, ut quae habeat in persona de lumine naturae alterius personaliter adunatae, velut
simplicissimo Cabsolutissimo principio suo Eadem quasi infinita est, infinitae proxima, adeo ut diuerso respectu infinitam, finitam non incommodo dixeris: Infinitam si cum mensurata, exigua scientia nostra finitam, si cum illa essentiali
84쪽
infinita Dei sapientia comparaueris. Nec tota simul est haec, sed vicium mutationumque, successionis particeps nec incommunicabilis est, cum rebus creatis .ex facto communicato secundum demensum donationum eius Atque haec de Theologia Dionis in Christo Seruatore nostro ad salutem omnium exposita.
De theologio risionis in Coelis. Quemadmodum creatae illius sapientiae, habitualis Christi, quam Vnionis Theologiam appellamus, licet modo plano singulari, tamen commune principium est illa prototypa, essentialis Dei sapientia, quam primo loco posuimus sic etiam ectyPaula Theologia Dionis in Christo Seruatore nostro, commune est principium reliquae Theologiae, quae tum , beatis illis Spiritibus in coelo, tum hic in terra ab hominibus
miseris percipitur. Illa archetypa matrix est omnium haec vero ectypa in Christo est reliquarum mater Illa fons omnium haec commune quasi castellum seu ConCeP-taculum De huius autem salutaris conceptaculi diuina plenitudine res creatae duobus modis hauriunt hae visione coram Alterae reuelatione, absentes videlicet a peregrinantes a Domino a Corint. 3 6 i. Ex his duobus modis reliqua illa duo Theologiae ectypae genera processerunt: quorum alterum Theologiam beatorum, Alterum viatorum orthodoxi Patres appellabant. Itaque secunda forma Theologiae ectypae, Theologia beatorum seu excelsa Tertia, viatorum, siue humilis dicia nobis potest. Atque hanc utramque formam Theologiae Christus sanctificauit in persona sua: quandoquidem cum humili Theologia usus est in humilitate carnis tum excelsa utitur 1 illa exaltatione sua qua nim exaltatus est supra omne nomen videlicet ut Commune principium utriusque Theologiae sibi inesse ostenderet Thes. XII. Est,utem Theologia risionis . quae communicata est cum Angelis, viritibus Sanctorum consecratorum seu perfectorum in coelo. In hac definitione certo consilio genus differentiam commmem omisimus, quia utrumque idem est quod in proxima superiore Thesi fuit expositum nempe hanc esse diuinorum rerum Sapientiam. Restat itaque ut de propria differentia, atque ut vocant specifica huius Theologiae videamus. Eam vero determinavimus his verbis definitionis nostrae, quibus communicam esse cum Angelis, viritibus iustorum consecratorum, seu serfectorum in coeo pronunClauimus. Nam hisce verbis paucissimis singularem Theologiae huius circumscriptionem statuimus, triplici argumento Primum est, respectu modi, quod Um in communicatam dicimuS: Secundum, respectu subiecti, quod communicatam cum Angelis virilibusqire iustorum: Tertium denique, respectu circumstantiarum, ac praecipv loci, quod communicatam in coelo quibus rebus haec Theologia tum ab antecedente, quam Vnionis appellamus, tum , sequente quam reuelationis, distinguitur euidentissimo. Ac primum quidem in modo communicationis maxima sita est differentia, quod Visione communicata dicitur haec Theologia Etenim cum rerum Spiritalium non possit esse communicatio nisi
spiritalis, nec spi(L 138 et)ritalia a spiritalibus niet spiritali modo videri possint, quia
res spiritales sua ipsarum essentia, potentia, operibus,, perpessionibus omnino Sunt simplicissimae propterea hunc modum Theologicae communicationis spiritalem esse
85쪽
statuimus, ac simplicissimum ex quo sequitur hanc Theologiam esse lumen intellectuale, permanens, perfectum, Per modum infusi habitus communicatum, quo lumine caelestes illae creaturae vident creatorem suum, sicuti est, Visione cum ipsis
communicata de Christi plenitudine, quam praecedente capite breuiter perstrinximus. Etsi nulla ratione haec Theologia cum antecedente potest comparari: quia Theologia Christi est habitus intellectualis luminis permanens, perfectus a se, in se, qua est persona eius esis noc subsistit in illa archetypa diuinaque Theologia, estque plenitudo habitualis de plenitudine illa infinita, essentialis Deitatis, quae carnem assumpsit in unitatem personae. Haec autem Theologia etsi habitus est intellectualis
luminis permanens,, suo modo perfectus tamen nec permanet, nec perlaCtus est,
ac ne ortum quidem habet a se ipsa sed principium ortus, naturae totius suae a Christo habet Seruatore nostro nec aliunde, quam in Christi Seruatoris nostri, habet sui conseruationem. Quod autem subiecta duo Theologiae huius praedicantur, aveli viris Iustorum, id sententiam nostram confirmat vehementis mh. nam m. Angelis sua est in coelo Theologia, neque priritibus qui cum Angelis in gloriam recepti sunt nisi secundum illum communicationis modum, quem paulo anto Circumscripsimus. Nec obstat, quod Angeli simplice visione lumen illud diuinum assequuti sunt homines vero quasi per ambages, anfractus multos principiorum, ratiocinationum, Conchisionum, scientiae multiplicis, tandem eo prouecti sunt. Id enim nihil ad rei differentiam pertinet, quia in utrisque habitus est intellectualis permanens, .suo modo perfectus, gratiae, gloriae communicatione facta a Domino. Non enim hic de modo rei imperfectae, contendentis ad perfectionem agimus hoc enim de ratione est Theologiae in subiecto consideratae, de qua suo ordine dicturi sumus;)sed de conditione perfecta eius quemadmodum perfectam esse demonstrat loci ipsius cirCumstantia quandoquidem quae in coelo sunt, ea perfectionem suo modo singula obtinent, suntque ab omni imperfectione alienissima: Quapropter etiam Apostolus ad Hebraeos spiritus iustorum Taxaλει μένων appellauit, id est, Consecratorum, ut vulgo exponitur, siue quod fortasse magis conuenerit ad perfectionem uectorum beneficio Dei. mbrae. et aa. Id enim Graeca voce commodo significatum est. Quod vero hanc Theologiam in coelo demum, ac non in terris esse statuimus, id dignitatem illius optim demonstrat. Est enim coelum domicilium Dei patris nostri, &Filiorum eius haereditas. Tantisper dum hic sumus, a patre absumus, siue ut ait Paulus peregre absumus , Domino; per fidem, non per adspectum ambulamus, ad locum haereditatis nostrae contendimus a Corinth S 6, i. Vt igitur longe praestat
illius conditio, qui apud patrem in deliciis est, perfruitur domicilio ac haereditate Sua, cognitio eiusdem maior, quam eius qui longissimo abest,in sola imaginatione aut Cogitatione animi ferme res illas comprehendit Ita in diuinis illis rebus, spiritalibus, Theologia quae in coelo est, huic Theologiae quae in terris, anteponenda est Quod si quis ampliorem huius Theologiae definitionem cupiat, nunc alteram
quoque secundum causas adferemus in hunc modum Theologia beatorum siue excelsas est vientia rerum diuinarum in miritu Dei communicum ex demenso Christi cum iis qui in coelo degunt, secundum quam risione Dei reterna, ratioscio, gloriosia perfruuntur ad gloriam illius. Hic causas omnes ad huius Theologiae definitionem pertinentes breuiter coniunximus. Ac tria quidem ista sunt communia Cum antecedente illa Christi Theologia quod haec amentia, quod rerum diuinarum, equod
communicam est prout uniuerso capite quinto statuimus. Sed alia omnia modificata angustius constituunt speciem huius Theologiae. Nam efficientem causam non obscuro annotauimus, dicentes Communicari hanc in Spiritu Dei, id est, virtute Spiritus aeterni, spiritualia dona cum electis communicantem huius efficientis Causae effectum manifestissimum,
86쪽
DETERA THEOLOGIA. 6rmanifestissimum, sed longo inferiorem sua causa, ac minimo adaequatum ei expressimus, dicentes hanc esse communicatam ex demenso Christi huic enim Deus non admetitur spiritum secundum mensuram Ioan a s . sed Christus nobis dispensat
pro mensura donationis suae,3 quid, cui, quando, quantum vult, largi(L 1388. tur allaia Ephra. d. 16. Materialis causa, siue ut in rebus spiritualibus obseruari solet subiectum huius Theologiae indicatur his verbis, cum iis qui in coelo de ni puta siue Angelis, siue hominibus, eo subuectis per gratiam, ut praecedente nostra definitione distinximus. Forma vero sequentibus verbis exponitur, quando subhcimus secundum hanc sapientiam aeterna Dei insione, gloriosa coelestes animas perfrui Id autem est, ut commodo ad intelligentiam nunciemus Essentialis forma huius Theologiae est in relatione posita, siue ordinatione, applicatione rerum coelestium ad Deum, tamquam principium, exemplar suum absolutissimum; a quo tota lux, gratia, gloria in res creatas diffundituro qui idem quoque finis ipsorum est, .rei creatae omnis quem finem solum perstrinximus in definitione dicentes adgloriami rus. Haec igitur illa est Theologia visionis, quam speramus, quam credimus, in qua Perfidem conquiescimus,, tamen ad eam contendimus, cupientes dissolui uere cum Christo, qui lux est, vita, gloriaque nostra .cum quo, ubi patefactus fuerit secundo aduentu suo, patefiemus nos quoque in gloria absolutissimh.
De Theologia Reuelationis in hac ita. Hactenus de intellectuali Theologiae lumine diximus, permanente perfectoque in singulis iis quorum est Theologia Nam, permanens atque perfecta est perfectione infinita essentialis illa Theologia Dei, quam archetypam appellauimus permanens item atque perfecta est perfectione quasi infinita Christi Theologia habitualis, illa quam unionis appellamus perfecta denique ac permanens illa Theologia visionis, quam Angeli in coelo, spiritus iustorum obtinent, perfectione amplissima secundum modum ipsorum. Expositis itaque illis permanentibus Theologiae verae formis, nunc
ad veram Theologiam, quamuis non permanentem veniamus opus est ut modum Sapientiae nostrae aliqua circumscriptione melius possimus assequi. Rectissime enim ad Cormthios scribens Apostolus, Prophetiae, inquit, reddentur inutiles, linguae, cessatans, cognitio ipsa Ex sorte enim cognoscimus .eae sarie rosiseramus, postquam uim aduenerii quod est perfectum, tunc quod eae sarie est abolebitur Ouum essem infans, i infans loquebar, is infans cogitaibam, tis infans sentiebam postquam
autem sacras sum tar, t inutilia sustuli, quae infantis erant: cernimus enim nuncser speculum, aenigma, tunc autem in os cernemus coram nunc cognosco eae ctrie, tunctim coram myrout etiam sum emitus I. Cor. 13. . s. &c. Non quod Theologiam
hanc nostram, de qua deinceps dicturi sumus, ex ulla imperfectione secundum seipsam iudicemus laborare: nam in eo ipso quod habet, quicquid habet, est perfectissimum. Sed perfectio eius cum nostra tenuitate, imperfectione contemperata est: quia primcipia solum perfectissimae illius in coelo Theologiae comprehen it quibus principiis
perfectis quidem in se ipsis, sed imperfectis secundum quendaan modum, ad perfectionem coelestem uehimur. Quemadmodum enim naturae nostrae principia insunt, quae
87쪽
quae procedente tempore rationis cultura assurgunt ad conclusiones Meterminationes iustae scientiae pro naturae humanae modo sic etiam in opere gratiae, Deus naturae
ordinem imitatus , principiis gratiae, sapientiae illius exorditur; quae principia nobis
in vita hac per gratiam infusa irrigantur, augescunt eadem virtute, donec compi mentum gloriosa Dei visione, communione in coelis obtineamus. Sunt igitur principia haec, siue semina argumentum Theologiae illius, quam Theologiam reuelationis appellamus raras. XIV. Est auum Aeolona reuelationis quae hic communicatur cum humano genere quam etiam non incommoue Theologiam nostram abes ueris Quum reuelationis Theologiam dicimus, non obscuro idem ostendimus quod paulo ante dicebamus. Nam homini in hac vita solet accidere respectu salutaris gratiae, prout acies oculorum nostrorum in rebus emendis accidit. Res longinquissimas, quamuis amplissimas, oculus non videt, quia debilitatur hebescitque vis illa oculorum nimio rerum interuallo propius accedentibus res videntur obscurae, ac non intemoscuntur; proximo vero admotae, pro conditione visus nostri, cognoscuntur plano Eadem ratio est in comtemplatione, communicatione gratiae etenim gratiam illam lucemque re(L 38s. rum diuinarum, velut quam longissimo supra nos rem onmes positam, videre nemo nostrum potest praesertim cum caecitas mentis nostrae eo accesserit, qua impedimur in contemplandis diuinis rebus, etiamsi per se possent eae percipi contemplatione nostra Quum autem Deo visum est res illas supereaturales admouere propius oculis mentis nostrae per Theologiam hanc, quam reuelationis appellamus, tum quasi longinquo videntur illa beneficia gratiae, xvidetur Deus tantorum beneficiorum auctor sed ita tamen ut communiter adhuc in obscurio imperfecto videamus, ut qui paulatim accedunt propius ad rem oculis suis expositam videre solent. Sed ubi curriculum vitae istius, in qua peregrinamur a Domino, emensi fuerimus, idque praelucente reuelationis face, quam docet haec Theologia tum cominus visuri sumus,&perfectionem cognitionis, Christo adepturi, quae Theologia visionis appellatur. Hanc vero Theologiam reuelationis, quae etiam nostra dicitur, eodem plano ordine definimus quo antecedentem fecimus. Sunt enim genus, differentia communis eius, Sosianua rerum diuinarum quas voces ideo non expressimus, quia ex praecedentibus
aperto intelliguntur. Sin larem vero differentiam huius Theologiae ab aliis illis, quas
anto adumbrauimus, his verbis demonstrauimus quae hic communicis cum humiano genere Modus est communicationis Subiectum ad quam haec communicatio pertinet humanum genus statuitur: locus, tempus definiretur voce, in id est, in hac statione, praesente seculo. Quibus ex rebus conficitur illud necessario, quod anae perstrinximus nimirum lumen intellectuale huius Theologiae non permanens, sed transiens non perfectum simpliciter, sed tantum perfectum, absolutum secundum quid appellari posse. Nam siue modum communicationis spectemus, reuelatio est, qua
Deus non totum obiectum Theologiae, prout est, aperit: sed prout ab homine in hac statione, infirmitate eius comprehendi potest Sive subsectum ipsum respexeris, nihil certo hoc ad infinitam obiecti illius amplitudinem, de qua ne Per somnium quidem in mentem homini venire potest Sive denique animo, cogitatione contempleris hanc stationem nostram longissimo a Deo dissitam, & breuitatem vanitatemque istius aeui nostri, fieri prosecto non potest, quin tenuitatem horum principiorum agnoscamus , summa perfectione coelestis illius Theologiae plurimum dissitam: te religiosius per haec tenuia diuinae gratiae documenta contendamus ad summa illa enitamurque singuli diligentissimo. Quod si quis tamen alteram huius Theologiae definitionem per causas postulauerit, ut antehac fecimus in persimili argumento, haud
scio an haec commoda sit futura Theologia nostra est orientia rerum Quinarum, reuelatione ser Spiritum Dei communicata naturae huius aui eratiae beneficio cum iis
88쪽
DE v ERAT REo Looi A. seu in rea degunt secundum quam lumine intellectuali ratione tamen transeunte atque imperfecto con templantur Deum, res diuinos ipsius per sua incrementa, donec seraeciam risionem eius consequantur ad gloriam ipsius. In hac definitione exposito communi genere, differentia ad definitionem iustam pertinente, singulae causae eodem ordane traduntur, quem ante sequuti sumus. Nam primum causa efficiens nominatur Deus se spiritum reuelatione communicans,, quidem naturae Auivis nostrae aut gratiare benescio erga eos homines qui in terra degunt, vocati Sancti, promissionum salutarium haeredes in Christo Iesu. Tum materia ostenditur, siue obiectum, quod Theologia nobis sistit apprehendendum fide nempe Detis , res diuinae ipsius. Deinde forma exponitur, quod secundum nanc Sapientiam lumine inieblectualiber gratiam naturalem aut supernaturalem accenso in nobis contemPlamur illud obiectum nostrum, Sed transeunte tamen lumine atque imperfecto: ac proindeaut Paulus loquitur tum temporis demum abolendo, quum id quod est perfectum aduenerit. quam quidem perfectionem exspectantes adolescunt ij per sua incrementa in virum perfectum ad mensuram staturae adulti Christi, assurguntque ad perfectam visionem
eius, Mes.s. 13. Postremo finis totius huius Sapientiae Gloria Dei, hic primum fidei nostrae, id est, credentium exposita post autem in coelis quam perfectissime perfruenda in Deo Patre, Domino Iesu Christo.
ore ex sit Aeologiae communiciansie moduS.
Ex iis quae anto dicta sunt, uniuersam Theologiam distingui duobus modis animaduertimus L Isso.); nam una infinita, altera finita dicenda est. Ac infinitam quidem proprie simpliciterque eam esse credimus, quae .eχετυnoc, Dei essentialis est; infinitam vero secundum quid ut loquuntur Crespectu nostri habitualem illam sapiemtiam Christi, omnes inesauros Sapientiae, cognitionis salutaris complectentem: finitam consimiliter eam Theologiam proprie simpliciterque appellari, quaecum rebus creatis communicata est siue perfecti in caelesti gloria, siue imperfecto in hoc terrestri stadio, in quo lumine gratiae suae nobis praelucet instus Dominus, Seruator noster. Sed quia haec nostra Theologia, quemadmodum, coelestis illa ad
creaturas pertinens, certa via, ratione a Deo communicata est antequam de reuelatione Theologiae dicamus accuratius, videndum nobis est, ut modos Communicandae cum rebus creatis Theologiae, quam euidentissim fieri poterit, distinguamus Thes. Uv. Est igitur vlex Theologiae communiicandae modus, Natura , erasiae illa, seisi infernum principium communicationis saec, elui princiseium aeternum ictus, eae quo sibi Aeologia uena dicatur naturalis . Aernaturalis altera. Hanc communicationis distinguendae viam tam aperto nobis aperuit Paulus quiun ad Romanos scriberet, cap. I. ut negari a nemine sapiente possit. Nam quum omnes homines imbutos aliqua Dei, sui ipsorum cognitione pronunciat, primum quidem naturae luce, deinde vero auctoritate scripturae ex quibus testimoniis vel unum sufficit ad praeripiendam omnem peccatoribus excusationem peccati sui; omnino duplicem constituit modum communicationis, qua Theologiae huius effecti sumus participes. Est agitur duplex principium communicationis illius, ex quo duplex item procedit communicationis
89쪽
ι DRvRRAt HEOLOGIA. municationis modus horum principiorum unum est, quod naturam alterum, quod gratiam appellamus. Ac naturae quidem, aequo ut gratiae, Commune principium est Deus, omnis boni auctor in natura rerum siue secundum naturam, siue Supra naturam exstiterit. Sed quia gratioso visum est Domino, in ipso creationis tempore nonnullas de creaturis suis donare naturali aliqua Theologia eiusque principia in earum intellectu Conserere hanc certo gratiam, quamuis naturalem, si omiserimus, ingrati in Deum suturi sumus. Etsi hanc gratiam, eo ipso quod naturalis est, meminerimus oportet esse illi reuelationis gratiae oppositam, ex qua Theologia nostra reuelationis appellatur. Ab hoc principio communi principium illud intemum, singulare natura ingeneratum est quod imaginem Dei appellamus; secundum quam imaginem in hac vita constitutus Adam respexit ad Deum, tanquam ad exemplar suum, proprio, intem motu, cuius motus Deus in natura eius singulari, enatura communi omnium, principium commune ingenerauerat. Ad hoc autem principium intereum in natura hominis constitutum quod naturalem gratiam appestamus alterum Theologiae
communicandae modum semper oportet accedere quem patres orthodoxi nuncupabant supereaturalem gratiam quia naturale illud principium tum demum in nobis stetit, quum summaturali principio, externo illi adhaereret quum autem primum ab eo auertit sese, corruptum fuit atque miserrimum. Hinc ergo factum est, ut Theologia duplex analogico statuatur quarum una dicitur naturalis, supereaturalis altera Naturalem quum dicimus, hoc in loco nolumus accipi ea significatione, quam ex Varrone, Augustino supin capite primo ostendimus sed proprio sensu atque simpliciter, ut mox si Deus volet definituri sumus. Hanc autem analogico in lubsione nostra su maturali illi Theologiae, reuelatae opponimus, non autem promo: quia reuera toto genere inter se differunt. Quemadmodum enim supernaturale illud principium Deus cum naturali principio, id est, intellectu nostro, in commune aliquod genus includi non potest, sic etiam actiones proprio ex utroque principio profluentes non cogi in aliquod commune genus a nobis possunt, sed disparatae sunt plano, toto quod aiunt coelo differentes. Quae autem ita se habent inter se,
ea non possunt ἀντιδιιieiniam diuidi cum alterum sit altero superius omnibus numeris: nec ratione generis vllius communis, nec ratione specie cum altero aequari possit.
De Theologio naturali, Dra. v. Theologia naturalis est, quae procerii eae principita secundum se notis, naturali iniectum humani luminerit Iasi. Iro rationis humanae modo. In hac definitione nostra non genus ponimus, non differentiam; ne forte haec Theologia communicare genere aut differentia cum antecedentibus videretur. Neq. enim haec Theologia secundum genus appellari potest Sapientia, nisi aequivoco nec res diuinae, ex quibus differentiam constitui necesse est huius Theologiae proprio simpliciterque huic Theologiae attribui possunt, sed pari homonymia scientiam fortasse, aut etiam si ita videbitur conscientiam generis loco posueris; at sapientiam minimo omnium res vero diuinae, quarum ratio constituit disterentiam verae Theologiae, hic partim proprie partimque improprio, ex opinatione appellantur. Dicatur tamen scientia rerum diuinarum
90쪽
DE v. ERAT HEOLOGIA. 6sdiuinarum per me licet, ut aliquod genus huius Theologiae, quamuis aequivocum, inter omnes constare possit. Singularis vero Theologiae istius circumscriptio secundum causas , nobis posita est in antecedente illa definitione nostra. Nam causa efficiens huius Theologiae est natura ipsa Adri tamenncturalamieuectus nostri: maenadis, rerum diuinarum Arincipia secundum se nota, in quibus Theologia haec naturalis consistit atque occupatur forma est, quod ex illis princimis Arocedit haec Theologia Aro rationis humanae modo. Desine adhibendo non laborauimus, quia natura docente certus est,' tamen non magnopere ad definitionem hanc nostram visus est pertinere. Est igitur causa effciens huius Theologiae, non ars, non Casus, aut quiduis
aliud; sed natura ipsa, quam Philosophi principium, causam motus, quietis eius
in quo est, primo ac per se esse tradiderunt hoc PrinCipium Commune, , quo naturalis haec Theologia singulariter in unoquoque homine impressa est sed quia commune principium istud ita in singulis agit, ut ad singulas functiones suas certa quaedam adhibeat instrumenta, ac velut partes naturae toti ministrantes; propterea intellectus humanus, velut subiectum proprium huius Theologiae substemitur; cuius luce naturali tum principia ceraretur, tum etiam processiones ex principiis consequuntur iusto naturae ordine. Principia appellamus, quae per se nota sunt naturae luce, quae immediat nota sunt, quae immota siue immutabilia, ut ex iis tandem certa scientia consequatur. Ex his principiis certos processus, tanquam ex fontibus rivos, deducit ratiocinatio principia naturae comparat Cum rerum veritate, aut ea inter se disparat causas cum effectis iungit, atque ex iis concludit res communes, singulares determinat denique sic omnia ordinat, ut scientiam adipiscatur emum rerum omnium quas ratio hominis inuestigare, consequi potest. Sed quia perangustus est rationis humanae modus, propter debilitatem intellectus nostri, qui ad res naturae manifestissimas non secus se habet, quam oculus noctuae ad lumen solis, ut praeclarus ille Philosophus Aristoteles in metaphysicis agnoscebat; idcirco formam totius
huius cognitionis visum est his verbis circumscribere, pro rationis humanete modo. Etenim ex eo illud necessario conficimus, si humana ratio in rebus non solum humanis, verum etiam naturalibus adeo infirma est, multo magis angustos fines ratiocinationis nostrae in rebus, quae supra naturam sunt, ponendos esse: ne forto in
rebus tam arduis, quam occultatione gloria Dei emicat luculentissimh ut olim docebat Sapiens naturalis homo sibi indulgere Cassentari audeat. Atque hoc quidem uniuerso dictum, nemo vel mediocri ratione praeditus infitiabitur quia, notiones communes a natura progeneratae id docent, momnium seculorum hominumq euincit
experientia verumtamen ut commodius rem ante Culos ponamus omnium, tria
nobis in quaestione hac videntur ordine explicanda Primum enim videndum nobis est, quae, cuiusmodi principia illa sint quae nobis a natura haerent Deinde vero,
quaenam sit naturae huius ratio, in qua, tanquam in subiecto suo, principia ista ingenerata sunt postremo autem, quod opus, quae effecta naturae illius principiorumque sint, aut esse praetere possint, Cum in rem humanarum, naturalium, tum in diuinarum inuestigatione xcomprehensione humanae rationis nostrae adiumento. Principiorum igitur quae in nobis sunt, commoditatem hi paucis verbis describimus, Des xvI. Huius Theologiae naturalis iniectum numano notio Nersatur in resis communibus, ' obscura, di mersum est: ideoque necesse habes a sternaturali suam serfectionem suscipere. Etsi autem pro ratione argumenti, quod instituimus in hoc loco explicandum, proprio agimus de rationis nostrae ad res diuinas secundum naturae vim ordinatione tamen ea quae(L Issa.)hic de principiis naturae nostrae praedicantur
communiter etiam quodammodo ad res omnes humanas, Pramertim vero morales accommodari possunt: ut hac via cognitionem naturae nostrae, quantum quidem ad hoc ar- gumentum Disjtirpibu