장음표시 사용
111쪽
99ve dictum est, inuersi descendunt,4 quidem vi suEgrauitati i rgo inter mercurium, .fistula fundum continetur Corpus aliquod mercurio leuius, sicut inter aquam,&estulae futidum interijcitur corpus aqua leuius. Neque ad mercuri; descensum satis esse putes, si distulae circumfundatur aer mercurio leuior cum in fistula plena. mercurio immersa, ille descendat, noquia alicui leuiori corpori insistat, sed quia suprema eius superficies altior est infima superficie circumfusi corporis leuioris. Haec enim quamuis a veritate aliena non sint, tamen subiecti corporis rationem habendam esse nemo negabit;aquasiquidem in tubum cum mercurio iniecta no tantum circumfusi aeris rationem ha- t,sed otiam contigui mercuri, supra quae ascendit, nec in f a illum descendere tentat , licet circumsus,aCre grauior sit. Musdi brte id reijcias in mercuri vel grauitatem , quae deorsum urgens aquam sursum exprima , vel resistentiam , quae prohibeat, ne aqua deicendat Illud certe admittas necesse est, quod, si tubus des endente mercurio semiplenus relictus accuratissime operculo in cochleam sinuato claudatur, ne aliquid mercuri intret, totusque mercurio immergatur,
kende: quia nec ilia circumi ditur Corpus leuius
sed aeque graue, nec infra sistulam est aliquid leuiues, sed mercurius in profundo vase esse ponitur, ne intra fistulam aliquid inii a se habet , quod leuius sit, quia ni
hil ibi admittis. At eo casu non descensurum mercurium nemo facile censebit , cuius animum acui en tentia non praeoccupauerit nec forte deerit , qui tanta hydrargyri vim congerat , ut intra illum congruo vasi
infusum conuerti potii fistula longior pedibus egijs
112쪽
, tunc enim non dubito , quin descendens mercu rius euincat corpore leuiori illam fistulae partem repleiari,in quam mercuriu sua grauitas propellit. Non igitur ibi vacuum; laoc namque si esset, nihil esset, in quod
Placetne aures quoque corporis in fistulae parte a T.. QVLuxiorς icta existentis testes adhibere Animuntiressiffisu=ὸὰ se ab omni praeiudicio vacuum,auresque perpur 'alaserioges nec te latebit sisnitus , quem vitro fistulae sanda claudenti illisiis mercuri esse sit vel ccii fistula in uer titur , vel cum ex mercuri in aquam sufernatantem,
extraei a aquam admittit, mercuriusque sursu magno impetu cietur Putalae sonum excitari posse citra cor poris alicuius elisionem At si duo corpora non ea sint, ut alterum ab altero scindatur, quemadmodum cunia aerem virga celerrime mota flagellas, neutiquam so num edunt, nisi tertium corpus intercedat, quod ex illorum collisione elidatur. Id quod adeo notum est, Vt plura afferre superuacaneum sit hoc enim per sin gula sisnorum onera eunti facile constabit. Cur igitur
Vitriam, de incirco vicis ita se Codictarit , ut tamen non set
inuicem elidant, productus sonus indicat inter laaec duo corpus aliquod merijci, quod descendente velociter mercurio elidaturi sonum, qui aures verberat, producat. At sorte seni tum a mercurio acitatum dicis, quia vitrum porcussum vibratur, Maerem tubo Atrinsecum Ouct ideoque sonum excitat. Sed quamuis id ultrὀconcedam ad sonum maiorem edendum Opportunum esse riuo facilius enim corpus briorum vndula vibra tione cieri potest, fortiorem quoque sisnum edit: nunquam tamen bnum caecitatum audies, quin elidatur
113쪽
ssuuia, quibu fistulae pari a mercurio relici a repleatur, eonfugiendum non censeo.
Porro aerem extrinsecum triplici tantum via aduo Icatum in fistula fingi posse eaeistimo nec sorte deerunt plures, quibu aliquam ex his viam aeri ad impedien-, 's'
dum Vacuum sternere placeat. Primo aliquis dicat per vitri poros aerem descendenti mercurio succedere Alius deinde vitri naturam melius contemplatus, 'μ η' idque, si cum caeteris corporibus conferatur, minime poris affectum animaduertens in eorum sententiai abibit qui negantes continuum ex atomis componi,Mmeticulose nimis suspicantes, ne ex mutuo sphaerae
alit cylindricum plano aut duorum planorum inuicem Contactu atomi, contra quam sentiunt, inserantur, pernegant duo Corpora se posse contingere quin
aer intercipiatur, atque ideo quodlibet corpus subtilissimo quodam aerio amiculo circumue stiri asserunt. Affirmabit itaque in tubo ab aere circumquaque ambiri hydrargyrum, ita ut inter ipsum, Se vitrum tenuis simus aer intercedat; immersa autem fistula in subiecti vasis hydrargyrum , aerem pariter inter conuexam vitri superficiem, lydrargvrum interijci dicet, ac
hum extrinsecus ambient , ideoque descendenti me curio aerem succedere nou semper aere suffeci o eae inferno tubi osculo. Tertio demum, si cui minus arriserit aerium hoc 3 si simia, corporum amiculum, existimabit sertasse mercurio inesse plures aeris particulas sensum prorsus fugientes nam aquam ab omni terrae vel leuissimo inquinatament immunem , aut aerem terreni pulinsculis in
permixtum nemo potest ostendere' quaevio possint ob
114쪽
suam paruitatem facile avolare, ita illis angustiis se,
liberare, nisi ab aliquo attrahantur. Cum ergo me curius vi suae grauitatis descendat, nec aliud corpus succedere valeat,clauso superno tubi osculo me Vacuurelinquatur, retinentur partes aeria superioribus hydrargyri partibus permixtae hisque, ne vacuo hydrar gyri partes disterminentur, aliae aeris particulae s.cce dunt ex inferioribus hydrargyripartibus,, sic dem
ceps, donec attractis aeris particulis ex merciario vasis subiecti succedant ex contiguo aere Circumfluo aliae
particulae, ne ulla spatiola vacua relinquantur. Verum quisquis aerem per vitri poros in tubum adia uocas, Xerxem quaere, a quo Athos abscindatur, ac, si1 π -- POEst adhibenda est fides, velis peruius fiat Caret poris vitrum, quorum olculiata ibi mutuo congruant, ut ab uno in alium continuo tramite pateat via, qua incedentes tenuissimae naturae totum vitri corpus peruadere possitnt. Quamuis enim minimos aliquos po-xos in vitro non negauerim, reIictos praesertim tenuissimis spiritibus ex eius stiperficie in electrica attractione avolantibus 1, pernego tamen aditum ullum Iuvitro patere,cui se insinuans aer possit totam vitri substantiam permeare. Plurimos in hanc fallaciam illexere guttulae interniscis. 2. vitrearum fenestrarum sus exficiebus hyeme adhaerens 'iis frigidiore coelo quandoque gelu concret ,quauet vapor ex aere libero per vitri poros in cubicula euoca retur, vi autem frigoris concrescens vitro post transi
tum adhaereret. At hi non animaduertentes vaporemis
brumali frigore densatum longe difficilius se pororum angustijs insinuare, quam aestiuarum noctium tepore attenuatum, facile lapsi uinx, nec quod res est, sunt si spi-
115쪽
inclusis vi eXterni stigoris concrescere. Cur enim autumni aestatis noctes non pariter irrorant senestrarum vitres Cum, subtilior vapor facilius penetrare valeat, nec desit sufficiens frigus ad vaporem in uri scogendum; quandoquidem herbae,& ligna, marmora matutino rore asperguntur. Cur vero hyeme n. aeque utramque vitri faciem vestit tenuis glaciei bracteola, sed externa facies, qua plurimus vapor, uti quidem aiunt, venit, arida prorsus perseuerat
Sed quid plura hac super re disputo Ad oculos pro I 3 q
uoco; quibus si ratio vitri naturam ex cineribus, ma dicime nxis partibus vehementissimo calore solutis con natam contemplans adstipuletur, quid certius in re Physica quaeri possit, ignoro Negasiae subtiliora cor
pora per easdem angustias facilius, quam crassiora , transmeares vix puto. Quae vero nota, ex qua , com
paratis inuicem corporibus fluidis, hoc quidem crassus, illud autem subtilius esse dignoscas' Nonne leuitatis, ac raritatis dispar ratio renuissimi igitur spiritus, qui vel ex corporibus in odores effluunt, vel ex iisdem caloris ope ars educit, circumsuo hoc nostro
aere sabtiliores sunt maiori siquidem raritate, ac leuitate une praecliti , Vzc Ora in scoris is prodit Rationi itaque consentaneum est aerem per illa angustias non
euadere, quae subtilioribus spὶ ritibus aditum negant. At huiusmodi spiritibus imperuium est vitrum igitur aer crassior imperuium sit,iςςςuς,st 1 ri An autem spiritus isti per vitrum effluant, necne,
tu te ipse facto periculo doce. Quare ex hymicorun f,- arte quos potes tenuissimos, ac maxime fugaces paricus, eos Que vitreo vasculo hermetice obsignato con-
116쪽
eluses obserua sit vastulum disrumpatur, nunquam spiritus inde auolasse deprehendes Neque forte Opponas spiritus in liquorem concretos aere grauiores esse . Nam nisi vasculum fuerit hermetice clausum , temporum inclinationibus non ita multis recurrentibus cingnosces, per quam tenue rimulas spiritus isti ad ingenium redeuntes uolent Si autem vitrum non careret ijsporis, qui aerem admitterent, utique spiritibus aditum praeberet auolantibus. Quid quod spiritus calore vehementi rarus, dum ex suo corpora educitur in vitrum incurrens auolare non potest, sed in eo potius
recipitura Annon tunc aere leuior rarior, subtilior λQuin igitur ex vitro erumpit eadem via, qua aer ad impediendum vacuum , ut tu quidem is ingredi
potest At, inquis, huiusmodi phialas olfacimus,4 indo
emicans odor spiritum aliquem per vitri poros effluere indicat, quamuis haec spirituum diminutio aspectu fugiat. Nunc sine Comicus sibi imperare non posset, quin exclamaret in milit. . s. Naso pol iam hic quidem P
detplus , quam oculis . Quamuis vulturem olfacia vinCC-res , nisi aliqua spiritus in liquorem Oachi particulae ,'
extrinsecus phialae adhaeserit, quis sit inclusi corporis odor, non percipies , si tamen phiala fuerit hermatice,
hoc est liquenti vitro, clausa , nam si alio corpore Claudatur , fieri potest, ut auolet aliqua spiritus parricula λQu s autem phialae lateri admotis naribus latentis con-poris odorem explorat ViX, clauso non ita accurate osculo tantus odor expirat, qui sagaciores non lateat; meque adeo ungum esistimas, ut tibi spiritum in v si hermetice obsignato conclusum subolere credam Cum itaque vitrum careat subtilibuo illis cuniculis, per
117쪽
corpus aliquod ex mutua duorum se inuicem percumtientium collisione ad quod nullum ambigendi locurelinquet, ii animaduertas sonum , quem edit lignum quamui qu li impetu percussum, variari, si Vngue, ac si averba summi digiti parte carne percutiatur sic tabulam quis innatantem si in superiori parte aeri c5- termina percutias, longe diuersum percipies sonum , ac si eodem malleolo sub aquas immisso eadem in parte immersi pax impetu serias , hinc enim luculentissi me probatum elucet, sonum iuuari quidem a corpore, quod corpori 1bnoro contiguum est, quatenus minus impedit illius vibrationes, potissimum tamen pendere ex corpore eliso per duorum illorum sonum edentium collisionem quorum variata sigura etiam diuersum etficit senum, quia diuersa ratione corpus interiectum eliditur. Si igittar mercurius Cetorri mymo
tus, vitro ubi sundum eludenti magna vi illisus bies tum, seu malis strepitum, edit corpus aliquod mercurio iubi flando interiectum eliditur. Non itaque
Quid quod sistula mercurio minus plena nulliin 1 τ
prorsus intercipi Vacuum m dicat admittatur enim , ,
tum Ig1to clausus tubus inuertatu Hoc meso1culum L Tmercurio vasis immersum reseretur , quam aer ad si μμ non premas tubi partes ex mercurio natarit amoto namiaque digito occludente, mercurius ostendit, post consuetas subsultationes tandem Conquiescit; sed eo minorem obtinet altitudinem supra mercurium vas conclusum, quis maior aeris copia in tubum fuit ad missa. v d erg5 est cause,cur mercurius paucioribus grauitatis momentis deorsum latus , magis tamen de
118쪽
stendat quam cum prorsus aer excluditur, maiorq
mercuri copia propondere impetum auget' An nonideis humiliori in loco subsistit, quia praeter corpus illud, quod rare ens, nisi aer intercederet, mercurium ita suspendere posset, via subiecto vasis mercurio di staret pedes regios ex quoque tubo includitur qui raritatem adelius mercurio ulteriorem descessenia permittit qu9rsiim enim tantum Vacui relinquat, si ad altitudinem pedum reg. 2 descendens, minore
o Neque animum subeat imprudens cogitatio, quaeri suadeat certam aliquam esse Vacui mensuram, quod amercurio descendente relinquatur, praeterque illud ueri locum oncedendum esse, ac deo mercuriu magis descendere. Hanc enim definitam Vacui mensuram gratis asseri constat, si animo recolas in longioribus tubis plus vacui relinqui, quam in breuioribus, seruata semper pari altitudine supra subiecti mercuxi superficiem. Qv d si in maioribus tubis ideo
pIus vaccii fieri existimes, quia plus illis inera mercu
ri , ac proinde plus virium ad descendendum 'viria ubi minus est ponderis ac mercurij, resin tubo aere admittente, minus quoque vacui relinquatur Quid istitur asseris ideo-ercurium humiliori in Ioco consitastere,' uia aequale Vacuum in tubo relinqui locum
praeterea incluso aeri conceditὸDic laque ideo mercu Hum magis descendere, quia in tubo plus ei corporis rares entis admisso aere, quam illo excluso; ac proinde Vacuum natura facilius praecauet huiu corporis ac aeris raritate, quam suspenso per Vim mercurio corporu omnium secundum aurum grauissimo Az
119쪽
io experimentum instaura excluse quocunque prorsus aere fistaea mero mercurio repleta:vbiaut quieuerit να- η O subsultatione mercurius, admoue tubi partibus mercurio destitutis lineu panum vehem ntius calefactu, ac pluries repIicatum tunc enim mercurium amplius descendentem videbis, non nisi,quia calore corpus illud rarescit. Si vero aut pannufrigida madidum,aut glacie tubo applicueris mercuriu iteru ascendentem videbis; quia nimirum frigore corpus illud densatur. Nequo enim puto raritatem,ac densitatem negationi corporiste facile concessurum. Exij itaque, quae huic experimeto accidunt, Vacuuprorsus iugulatum interit ea siquidem ει causam positivam exposcunt, de Cia Vacuo minime cohaerere posse
ingenua menti,ut equidem opinor, satis ostensum est. Video quidem obfirmatum in semel arrepta sententia animum posse per opinionum deuia vagari,ut conetur argumentorum vim eludere,quibus Vacuum profliga
tur Sed ab ijs e selledis abstinui, im, nauersus laruas pugnaxc,m ibique hostem fingere viderer tu maxi
iusmodi effervescentiu ingenior sum Osam caliginem meliore radio discuter ij Vero, quos per abrupta iter habere delectat, non debui invios sententiaru calles in dicare, quibus incedentes a recta, regia veritatis via Iongius aberrarent. Quare ad inuestigandum, quid demum corporis sit illud,quo fistulς pax hydrargyro destituta repletur, descendamus, ut inde ad huius experimenti symptomatum causas, quae probabiliores vise suerint , fierendas stridum faciamus. Σ Α-
120쪽
eu empore repleatur pari libi hydrar ro destituta. V Acuum non relinqui tubum descendente hydrargyxo , superiori capite ostensum est sed quo compore repleatur satis explicare , hic Rhodus , hic Saltus.
Verum si in experimentum adhibeatur mercis hydrar' gyrus tam in tubo . Quam in sotiiocho vase , nulla aqua
superfusa, iquet tenue illud corpus non aliunde euocari posse , quam ex mercurio , aut ex aere extrinsecus 13 circumfuso. Nam ad vitri effluuia, quilia electrica aliaris fluuii tractione emittuntur, hic confugere non sitis commo-
puto quandoquidem haec non adeo multa sunt,
spatium vero , quod amercurio relinquitur, aliquando plurimum est. Si tamen descendentis mercum impetus is censeretur, quo alteri posset vitrum, ac praeia' rari ad electricam attractionem mon deesset sortasse, qui spatium illud electricis vitri spiritibus replera Ex 1
uitantis repugnantiam refunderet subsultantis mercu- curismorum , caeteraque huius experimenti symptomata explicare conaretur. Sed quoniam usuetis moria curiiimpetus minor videtur; quam ut tanta vitr attri tio fieri queat de aqua in oblongo illo tubo descendens eadem ecipit symptomati ac mercurius , nec tamen praedita est grauitate , quae tantum imprimat impe tum, ut inde vitrum alteri possit; ixocliue est opinari eadem sutura descendentis aquae, aut mercurii symptomata, etiamsi fistula esset e Corpore, quod electrica facultate non polleret Ideo ad electrica vitri ei fluuii,