장음표시 사용
91쪽
Virrita enim minime si rosiam esse, infra Cap.X. con- abibit. Ex his, is careera omittam, satis liquet rarefactione non fieri per alienorum corpulculorum immisti nemis tamen Philosephice sit loquendum fortuita enimia indoctae subis vocabula, quibus tota fere aduersario rum sententia nititur, nihil hic moror. Quae vero nobis demum ineunda sit via paucis explicaturus, tanquacertum statuo nec mutuam partium penetrauionem in Condensatione admitti, nec inanitates in raresae tono relinqui Exijs autem, quae in Physicis disputantair,
corpora in loco formaliter constitui per intrinsecantavlsicationem stippono. Mihi itaque raritatis, ac densitatis definitione per pendenti Oxam enim cit, quod minimum habem 'e 14bstantiae multum occupat loci, Densum vero, quod cationem, Conplurimum habens substantiae loci angustiis cotinetur 2 hoc totum satis explicatum videtur , si intelligatur idecorpus modo ampliori in loco constitui per maiorem
v bicarionem, modo in minor per minorem . Quemadmodum enim substantia , quae calore formaliter in
calescit , maiori calore monis vinacrius Caes cadem maiori
in loco ubi catione maiori consitrui poterit, Cum pervbicationem sormaliter in loco constituatur , per hanc vero bicationem hunc singularem locuti
Huic fit aquam in vase rarescentem non mutare Moaquidem adaequat locum , adhuc enm idem lpa Ris finis. rium, quod prius occup't, is quid amplius il - Στ 'fim tamen intrinsecam ubicetaonem adaequat m tat, Cum quaelibet pars raritatem assumens maἰO-
92쪽
ri bicatione in loco constita tuates . Sit enim corpus AB occupans pati palmare E; rarefiat,ita ut fiat duplo maius,
mare CD: eius autem pars GRquae ante raritatem respondebat spatio HE, nihil amplius iIlius sphii occupabit, sed exit in Ioco quemad
modum pars Iae loco ΚΗ trasseretur in locum HE, ipsius Armedietas altera constituetur in spatio ΚΗ, altera vero in spatio CK. Quare pars Arexit quidem in loco Κ, quem prius occupabat, non tamen ibi eris secundum se totam adaequato Vides itaque, qua ratione citra inanitates omnes rarefa 21 commode explicetur.
ΙO Cum igitur pars quaelibet rari rarissit, sicut &quae--q- ρμή libet pars curui curua est, quaelibet pars rarescen in nouu locu migrabit. Qua tamen tota haec loci mutari η ---, ta fit,ut corpus eide spatio imaginari , quod VOCant ,
respondeat, illudque spatium, quod a toto corpore ccupabatur, aliquibus tantum partibus maiori bicatione astectis aequetur; ideo corpus rarescens non dicitur moueri locaIster, ita ut de loco in locum transm1gret, quia secundum se totum tanquam num quid simplum, non recedit a termino, in quo erat, quam uis rarefactio non contingat sine locali partium motu .
At inquis Corpus quodcunque locum exigi sibi adaequatum qui ergo fieri potest si corpus palmar Vbicatione bipalmari collocetur in loco maiori cor poris molem superantes
93쪽
Euigilaui Captiosus hic verborum lusiis, laim, Tisaequium. tio, os mihi non sublinet. Dic autem sodes; cum coip Spalmare dicis, ipsamne solidariam quan- citatem, pr ecisa docali extensione consideras' Id si se ceris, argumentum pugnantia inuoluens se ipsum elididit, siest, Vt Cum logicis loquar , de subiecto non sup ponente Corpus siquidem palmare formaliter non est, nisi ea bicatione aificiatur,cuius extensioni Palmo nomen indidimus: Quis autem dixerit corpus palmari
vbicatione affectum simul assici posse bipalmari t Cum
vero locum corpori adaequatum concedimus, id de co extrinseco accipiendum , ut nimirum, concaua Continentis, convexa circumscripti corporis superficies ijs afficiantur ubicationibus, quae sibi aequaliter
respbndeant. Caeterum quamuis corpus quodcunque, sicut certam petit qualitatum Complexionem, ctensionem, ita certam exigat bicationem, ab illaeta, men recedere potest , adeo ut vel maiorem, vel minorem acquirat, prout rerum peristases postulant. Neque animum inducas quantitatem in species ratione mensurae diuidi, ac proinde corpus palmare a sola quantitare denominus id enim pernego quantita
ti formaliter peris comiseri ixes, citius essentia in eo sita
est , t sit accidens par si ii iis ix ex ii fas impenetrabiles actu siquidem arces eXtra palles habet, localem vero extensionem cum impenetrabilita
tate exigit. Qu9d igitur palmaris sit vel bipalmaris ab
icatione Circumscriptilia recipit. Ideo autem ne 11 surae lauriis modi ad Quintitatem spectare dicuntur, quia nisi bicationis sub ectum quantitate afficiatui huiusmodi mensuris non denominatur. Neque suffici quaelibet bicatio subiectum quantum in loco palm xi
Corpus esse is Deo sibi ada Mensiura ration habeturformaeiter per
94쪽
1 onsitituens, ut illud palmare dicatur; sed rus sit Cir cumscriptiua, quae diuertia subiecti partes in dauersis loci partibus collocet, illud palmari esse nenio Phil sophus fisi bit. Ex quibus obiter intelligis, cura seli licet in mulio spatio constituantur, occhris tu Dominus in Eucharistia, non denominentur a mensari loci, cui per suas ubicationes responden quia αhic licet quantus sit . bEucharisticis tamen dicicbus
non obtinet bicationem Circumscriptiuam, QUI Mescii oriri sunt , HOC Circaama ipes M, sed definitiva icatione assiciuntur. Haec aurem ad praesens instit, tum snis Quare nec ex elementorum mixtio nec ex uiuen tium augmento , minurritione, nec x mctallorum ,
solutione , nec ex liquorum permixtione,nee ex lucis diffusione , nec ex raritatis, aut densitatis acquisitione. nec ex is , quae his astinia sunt, ulla minimorum vacuorum necessitas colligi potest. Ideo cum nullus pia ne acui usus in natura appareat, 6 ex iis quae oculi
fidelibus sit Aijciuntur maturam illud maxime respue re Coris tot haec minime dubia Clausala Consinuatur, vacuum proscriptum a naturae finibus exulare.
Proponitur experimentum ad Vacuumprobandum. QVae hactenus disputata sunt, satis supcrque videri pos sent ad Vacui proscriptionem sed examinan dum luperest, quod huic scriptioni occasionem dedit, experimentum a P. Magno typis uulgatum S coram Serenisi Poloniae Rege nuper dumortu exti bitui
95쪽
anno super Ora in 7 mense Iulio quamuis ut narratione n des beruat ad Dia de Noyer Parisiis a. Kal Octobri 16 constat, iam inde ab anno 16 3. de huius experimenti causis disceptatio esset inter D Angelum Riccium, Dia Euangelistam Torricoli u, cuius epistola Italica hac de re ad eundem Ricctum data apud memoratum de Robertia asseruatur me aut cogar idem sepius iterare, hic semel exponam totum experimentum non modo ab ipso P. Magno instituta sed etia accuratius exhibitu tum Rotho magi a Domino de Paselial , tum Parisijs a memorato D de Robex ual, cuius narrassiionem typis impressa legere non potui=sed erus exempla descriptu amicus ad me transmisi Adhibita est fistula vitrea, ut aspectum admittereti, O longa V lira duos Cubitos, vi corpus inclusum posse descendere iam si tubus bretator esset mensura duor pedum Venetorum, vel saltem hanc mensuram tribus, 'vi minimum inciis non excederet, inclusum corpus ,
vel parum , vel omnino non descenderet. Sic ipse ex hperimentum habui tubo eum longitudo exa ped-- o 1 ROM antiq. 2 vnc nihil plane descendebat, si
nihil aeris intra fistulam admittebatur cum hydrargy
ro : duo novom PQAQs vera i respondent Romanis an
t quis ped. 2.Vnc. 2 Evixi proportionem , quam assere Herigonius tom. 2 cursus Mathematici Ex dicendi,
vero constabit hydrargyrum descendentem quiescere inmaror altitudine, quam Laec sit ideo longior de , bet esse tubus duobus pedibus Venetis. Eandem ob causam, cum in fistulam habentem longitudinis ped
Rom.antiq. Σ.vnc. 9 admisissem quam occupantem
ipsius fistulae uncia, si aeta immersione, de qua aettim , nihil deicendebat.
96쪽
Ex stera parte extrema fistula erat prorsus imperuia in liquenti vitro occlusa, ne aer descendenti in Q stula corpori posset facile dccedere. Haec gitur fistuIa ingesto per osculum patens Argento vivo ciet malis appellare Mercurium , aut Hydrargyrum omnino repleta est, quam fieri poduit, accurat illi me excluso omni aere ita ut nulla intermisceretur aeris bulla sub sen sum cadens: Tum digito vehementer applicato, alio
quin Mercurius digiti carnem premens per rimulata Ointer digitum id osculi labrum faeham erupisset, Clausum fistulae osculum, eleuato perpendiculariter tubo, immersum est hydrargyro subiectae elui incluso Quibus sic paratis, remoto digito, achiante inferia novistula ostulo , defluxit hydrargyrus in fistula , non tamen totus, nec ira ut statim quiesceret; sed resiliens ac desiliens iteratis, ut aiunt, vibrationibus, seu potius subsultationibus semper minoribus tandem eo in o coquieuit, ubi supra hydrargyri subiecto in vase contenti superficiem , altitudo hydrargyri in fistula esset
Ira notat D. de Robexuar, Parisinorum pedum Regio
M. et im rem vina una Varsaulensi hoc est 14 circiter Author autem epistolae ex Collegio Romano Soc. Iesu datae Asia fert ones . hac altitudinem scribit esse palmoria L .cir citer quod non sine typographi, aut amanuensis erro re fuisse mihi constat, quia in exemplari ab authore ad me triansmisso calamus typum correxit loco Palmorum, Ped mi reponens an quo conuenit cum Obseruation Rothom agensi. Ego vero collatis inuicem accuratissimis obseruatiotanibus , quas habui diuersis fistuli , reperi altitudinem hanc ped.ROm. antiq. a. Vnc- hic autem sumo Pedem
97쪽
Romanum anxiquum, qualis est apud Uiltalpandum 'uliare exit mihi deinceps familiaris esura , cum meas obseruationes exponam sateor quidem me obseruan tem non in eandem exacte mensuram semper incidis se ud aliquando sulend. . unc. set talia ped. t. Vnc. alias demum ped. 1.vnc., cum rem summa diligentia perfeci. In prioribus ob eruationibus non adeo accuratis, quia nondum inueneram artem separandi a Mercurio paruulas aeris bullas semper minor erat altitudo , aliquando ped. Σ.vnc. s. aliquando ped. 2. Vnc. aliquando demum ped. Σ.vnc. ; haec sui mi
nima altitudo obseruata, cum mercurio immisceren tur paruulae illae aeris bullae , quae ob ham tenuitatem nequeunt ad superiora enatare. Illud autem es vaΙde notariclum , nec Caret admira . Qtione , quod ubi quieuerit hydrargyrus in fistula i an
dem semper obtinet altitudinem perpendicularem su et T. Vpra subiecti in vase hydrargyri superficiem, siue latio res, siue angustiores, siue longiores, siue breuiores dummodo eam attingant ongitudinis mensuram , quae exigitur ut mercurius descendat siue recti, si inflexi, ubi adhibeantur, siue ad perpendiculum eri
bit Robervat , adhibitus fuit tubus, xietas qui Hem sed qui in parte superiori instar lagenae dilataretur , ita ut continere loci odecim libras hydrargyri descendie tamen, donec obtine rei perpendicularem altitudinem
pedum regiorum Idem quoque contigit adhibito siphone recurvo Io OVtrinque pervio, ac pleno hydrargyri, ita ut siphonis se , oscula immergerentur vasis alium hydrargyrum con I
tinentibus. Nam quado 1phonis venter supra hydrar ήρ istb M
98쪽
mri invasis contenti superficiem minus distabat, qua ped.reg. αξ si vasa ita erant dis, sita, ut eorum hydraria gyrus in eadem horizontis superficie esset, sphonis hy , A argyrus non descendebat; at si vas alterum deprimebatur, in illud effluebat hydrargyrus siphonis attrahebatque ex altero altiori vase hydrargyrum,donec vel
totus exhauriretur, vel superficies aequarentur. Quando vero siphonis venter ab hydrargyri in utroque vase
contenti stiperficie distantiam obtinebat maiorem e dibus reg αtia usque eo hydrargyrus iri vixoque siphOnis crure descendebat, dum memoratam altitudinem
pedum i attingeret supra subiecti invasis hydrargyri superficiem, siue vasa in eadem horizontis superta constitutum mercurium continerent, siue altera perficies alteri depressior esset. Pro Cum autem fistula recta subiecto vasis hydrargyro' D M ad oerpendiculum insistente, institutum est exper1ῖα ' 6ntum, ubi iam deficientibus subsultationibus P drargyrus quieuisset, inclinata sensim fistula, in ea hy
drargyrus ex vase ascendebat, ita ut semper altitudo perpendicularis eadem esset pedum veg. -.
11 sdsi tubus perpendiculariter erectus , ubi a
substitisset ex subsultationibus mercurius, occluso in- Us sirno osculo inuertebatur, hydrargyrus cum trepitu, T. 7 Vt notat Robervat Lipse audiui descendebat in tubissendum, partesque, quas ante Occupauerat, relinque ba carnibus digiti osculum claudentis non me aliquo doloris sensu intra tubum actis, ut cum P. Magno ipse expertus sum. . 1 Ι Post iterata in hydrargyro haec aperimenta iactus --- est transitus ad aquam: MP.Magnus parata fistula me-
2 allica cubitorum viginti axfauiensium,hinc quidem
99쪽
hiante, inde ero glutine metallico clausa, non hydrargyrum , sed aquam adhibuit i osculumque fistulae digito vel epistomio clausum reseravit, postquam immerserat aquae, cuius quatitatem perspectam habebat;
S: ex aqua, qua descendens aquae vatis addita fuerat, intulit culindrumaoua in fistula subsistentis esse terdecies longiorem cylindromercurij, permutata proportione grauitatum mercurii& aquae, ideoque cylindrum aquae in fistula habere infra octodecim vinas altitudinis. Longe accuratius hoc experimentum Rothomagi instituit Dominus de Paschal; iussit enim duci ex chrystallo tubos longitudinem pedum regiorum 4 O. attin
gente S, eosque nauium malis alligauit, instruetis opportunis machinis, quibus facile erigi ac inclinari possent. Tum alterum tubum aqua , alterum vino
repletum ad perpendiculum erexit, ac subieci is sistit lis duabus, altera quidem vinum, altera Vero quan , continentibus, immersa tuborum oscula reseravit. Vidit autem aquam usque eo descendentem dunum I 3 quiesceret post multiplicem subsultationem habens biiud. altitudinem ped.veg. 31 circiter vinum vero paulo δ '
alaicissitatishitic, victolice sὼpra subiecti in fistula vini
superficiem obtinens altitudinem ped.reg. 3 i Circiter permutata grauitatum viniri aquae proportione. Sed ad hydrargyrum redeamuS. Adeo constans, accerta est illa altitudinis mensura,
ut, si fistulam amplius immerseris hydrargyro vasis, vel eam deorsum mouendo, vel nouum hydrargyrum in vas infundendo, in ipsa fistula mercurius ascendat Ira
eandem semper seruans altitud mem. At si mercurio να- ο θ-Vasis aquam superfundas, videbis quoque mercurium lP dudu
100쪽
in fistula ascendere pro ratione altitudinis aquae, ita utrantum mercuri ascendat, quantum arquiponderat moli aquae, quae aequalis sit moli mercuri,in aqua in mersi pondus autem aquae ad pondus mercuri seruata molis aequalitate est ut 1 ad 1 3'. Tunc ergo mercurius fistulta excedit altitudinem ped. Reg. supra subiecti mercuriis iperficiem deficit vero ab hac me s ira fus altitudo supra superficiem quae mercurio su
perfuis . . Qus autem dicta stant de lacticismodi certa alt1tudi
ne, intelligi dcbent, quando tubus omnino repletus fuit hydrargyri nam sit in tubum aliquid aeris, aut aqua admiseris, deinde tubi osculum, ut prius hydrar gyro immerseris, aqua aut aer ad superiores tubi partes enatabit, hydrargyri vero altitudo in fistula minor erit. Rupisii quiescente iam hydrargyro infernum osculum digito occludas, statimque uoum invertas, videbis quidem hydrargyrum celerrime descendere, α tuo dig: to distare, aeris veris guttam,vel aqua sensim pQr
hydrargyrum ascendere. Si autem rerum tubum Conuertas, non sine doloris sensi percipies cadens Ev-drargyri pondus loc tamen ut experiaris citra digiti laesionem is periculum fi actionis ubi ex impetu de
scendentis mercurij, breuiori tubo utendum monet Robervat, ita ut ab hydrargyro descendente non relin quatur spatium, nisi sex digitorum circiter
Si autem ercurio subiecti vasis supersundatur aqua,
via 3, ,, fistula erecta ex mercurio extrahatur statim ac aquis μῆ-t cuiusuis alius iriuor sis ercurio leuiori corpus co in ' am,sμ tingitur a mercutio fistulae, hic magno impetu cum
strepitu ascendit, tantaq,vi in ipsum ubi fundum impino it ut aliquando tubOS, pr. sertim longiores, dis-