장음표시 사용
71쪽
ticula iam Quitur vacuum, re omnis violentia perit, qua auxi particulae detinebantur, ne singulae possent libere moueri atque totum illud aurum fuit, donec abeuntibus ignicuIis pristina vacua remaneant, ite rumque blita attractione cogant auri partes inuice
Haec, non dissiteor, ingeniose excogitata non carent antiquiorum authoritate, qua firmari possint iamdudum enim Heron Alexandrinus initio libri sp:ritaliunegans plurimum vacuum, ut ipse ait, coaceruatun , admittit tamen exiguas vacui particulas in omni corpore disseminatas amo de in ipse adamante, quem di cit ignem concipere non posse , ac proinde nec solua
non quod Vacuo careat, sed ob continuatam den talem Ligni enim corpuscula cum c=assiora sis quam vacuum , quod lapidi ines , nequaquam ingrediuntur, sed exteriorem dumtaxat D. perficiem contingunt quaru cum inta non penetrent , neque
etiam in eo, ut in caeteris corporibus , caliditatem inducunt. Verum tota haec doctrina supponit minima illa vacua , non probat quomodo ipsi vacuo conuenir possit vis attrahendi ne etationi scilicet vis positiva, non μαωmmima
video. Cum maxime metallorum soluit 1atis expuce quirit. tur ii dicatrix vi caloris exirexij tolli ea , quae necessario requiruntur, ut inter auri partiCula Vm PCi socioret,
quasliblata statim fit fluidum reparatis vero illis di spositionibus iterum a minimis auri produci mutuam unionem, qua posita partes sibi cohaerent, aurumque consistit. Sed cur per vim auri partes ad se mutud a
trahi ab interiecto vacuo dicamus Z cum aurum nat
raliter consistere ex eo facile intelligamus, qud perpetuo nullum enim violentum diutius, aut perpetuo permanere nemo ignorat consistit, non vero fuit, nisi
72쪽
11isi praeter naturae institutum igni admoueatur. Non igitur vlla intercedit violentia, ut aurum, ac δ' tera metalla consistant Si autem natura multum vacuum
abhorret, cur exiguum frequentissimum amet, quod metalli pluribus, imo, ut isti authumant, infinitis pamticulis intermisceatur iam eaedem fere contra hoc ,ac contra illud militare posse videntur difficultates Quid quod metalla suis Aquis fortibus sbluimis , Ut vocant , infusi bluuntur ii quidem humsio odi aq magis quam igne sistat videritu priam metalli particu lae ita aque s minimis permiscentur ut ab aqua disceriani metallum nequeat , nisi deinde ex arte illud, aut in tenues arenulas concretum doceas aquae fundum petere, aut ignis ope segreges ab aqua in vapores resistula An aqua illa igne subtilior, ut metalli vacua penitius permeare possit, ac illud magis sbluere vix credanata: sitis enim scio, si annulum ex auro, argentoque mixtis coniectum Aquae sorti solutiva argenti infuderis, argentum , non violato auro, ei tractum ac solutum ri, ita ut vel ex ipsi auri visceribus argentum ripiatur An non spiritus illi , qui ad bluencium argentum UTI
viscera permeare possunt, auri vacua replere possunt Zsed qui fieri potest, ut tam intime sese auro insinuent, nisii per auri poros, quos tu quidem inanes arbitraris aditum inueniant Arrepleto vacuo inter auri parti culas latentes, quin aurum fuit. Adde alia quoque liquefieri , ac fuere exiguo calore sollicitata, ut butyrti vase aliquo, quod non iacile igniculi permeent,contentum neque enim facile dederim
vas quodcumque esse igniculis peruium , ita ut inclis sum corpus intepescere non valear, nisi igniculis per asis poros ingredientibu , Immis aliqua calore, M
73쪽
igne non bluuntur, ut sal, sed humido aqueo M tamen subtiliores esse igniculos, ac tenuiora aeris mini-ina, ut iacilius, quam aquear parriculae, minima vacua salis partibus immixta replere possint,qui neget Non igitur minima illa vacua solidorum consistentiam efficientia admittere aequum est illis enim quocunquitandem corpore repletis, sequeretur blidi corporis so- Iuties; quod tamen falsum esse liquet. Si ergo peculiare aliquod corpus requiritur, manifesto indicio est solutionem hanc non ex minimorum vacuorum reple tione pendere, sed ex aliquorum accidentium produci ione o Alterum argumentum,quo aliqui exigua vacua probare Conantur, desumitur ex eiusdem corporis Raritate , mensitate, ita ut idem modo loci angustias amet, modo illas in lignetur. Quia tamen fere totus
difficultatis cardo in hac disputatione tandem circa raritatem in densitatem versatur, paulis latius, quam decreueram, res est examinanda di explicandum quo modo corpus rarum fiat, aut densim ne forte exclusevacuo per contigui corporis rarefactionem,rem adhuc
explicatam existimes, cum non innotuerit, qua demu
In Rarefactio Tacuum necesserio inferat. ANtiquissima est ab Aristotele .Phys tex. s. allata, Epicureorum placiti consona sententiata, quam amplexus est Heron Alexandrinus, nec Neote
74쪽
minisci gloriantur, dum mortuos obsoletarum opi nionum cineres fodicantibus scintilla aliqua luculam 74 suam exhibet contemplandam Cum enim unum de 22 que corpus, non addito dissimili nec homogeneo cor-xo pore , imaiorem molem exoresceres ollam siquidem aqua semiplenam vix esse illius capacem, si supposito igne ebulliret , animaduertebant iterumque Libsidere , vel etiam ad angustiores terminos contrahi mirarentur illud excogitarunt, quod minimis vacuis inter
rarescentis corporis particula intermixtis res commota
de confici posset. Tanquam si raritas esset, cum pluritabus exiguis inanitatibus corporis partes disterminata longius inuicem absunt, atque adeo extrema corporis amplius diu ita maiorem ostentant molem densitas vero cum eaedem corporis particulae sese in interiecta vacua recipientes sibi mutuo occurrunt, adeout extrema ad se inuicem propius accedentia breuioribus an gustioris loci terminis circumscribantur. Id autem ut aliqua ratione explicetur , corpus raro
scens concipe in bullas plurimas inanes turgescere et, quibus detumescentibus , aut disruptis absidant coria
poris particulae, ac pristina densitas reparetur. Quia taxamen antequam raritatem corpus assumat, non ponitur eius substantia summe densa , ideo cuicunque cor pori raritatis eteoue ac densitatis capaci huiusmodi bulialas inanes admiscere coguntur, ut ijs compresIis ac detumescentibus dens .m fiat intumescentibus vero rata
Scio plura contra hanc sententia passim congeri argumentas a quibus tamen abstinere satius duxi, quia,
7 facile aut solui posJunt,aut eludi si enim opponas hye mali frigore plurima corpora cogi, atque contrahi ac
75쪽
pioinde illis in sua minima vacua recedentibus,spatiu, quod prius Osicupabatur, inane relinqui, non sane mi nimo, aut contemnendo natur: e maiuscula vacua, Vt Mipsi concedunt,refugientis incommodo. Contra hoc telum optime instructos armatos ue cognosces Illud scilicet afferent, quod Misere omnes vacuum proscribentes asserere cogimur, uno nimirum corpore ses contrahente aliud raritatem assumere Id quod miram indicat natur ae harmoniam, ut violentas raritates temperet, ac minores iaciat. Si enim uno rarescente aliud per vim densum fieri oporteat, hoc aliquantulum , sistens , ne comprimatur, prohibet, ne contiguo Cor pori tanta vis inferatur magisque rarescat. Neque ali quid habet incommodi haec concors rari de densi di
scordia dicut enim corpus in locum aliquem non migrat, quin alius inde Oxturbet, ne augetur citra ali
cuius corporis aut decrescentis, aut pereuntis dispendium , ita nec absurdum videri debet, si uno rarelaente aliud densum fiat. Vt scilicet intelligas naturae opera non scopis dissolutis esse comparanda, sed sibi inuicem
congruo ordine cohaerere. Ideo vacui propugnatores initam terentes viam minimas quidem inanitates coa
quod vacuum coalescere Concedent. sed vel nouis cita
cui , ut ita dicam, particulis rarescen corpus intercidi, vel antiquis inanitatibus aliquantulo auctis eiusdem corporis raritatem assumentis partes plusculum di sterminari affirmabunt dum enim ali nocturno aut Brumali frigore rigent , alios meridianus , aut stivus feruor torret, alios matutinus, aut vespertinus, Vernus, aut Autumnalis tepor recreat: Natura , quod hic vacui perit vi rigoris corpora consti-I pan-
76쪽
pantis, alibi compensante vi caloris rarefacientis. o Neque animum inducas eos ab hac sententia deteriar est posse, si admissa cum Epicureis continui compOra sitione ex atomis, ubi primum corpus raritatem assu-
fit i-- lcm in suas atomos dissolui interiectis vacuis confi
tii vacuis inter c1as . Id non grauate conceclent. Immo non deerit,qu
eum Galilao lib.de duab.nouis scient.diat i pag. in finita corporis puncta nullatenus quanta rarefactione in actum reduci affirmet, ac seiungi interiectis infinitis vacuis non quantis. Hic eamori nisi a se ii e velit dis a risu sentire, eo deueniat necesse si it corpori cuicunque
h--μπ tam statuat raritatis mensuram , quam niequeat ex
cedere in citra quam nequeat consistere vacua siqui dem non quanta singulis particulis interiecta augeri pon possunt, iam enim quanta essent, nec pluribus nota uis particulis interi; ci, omnes enim vacuis destermi-IIantur , adque adeo magis rarescere corpus non potest: sed iapc minus rarescere, cum inter corpovis puncta ui hil minus vacuo indivisibili non quanto hoc est, unitas atomi capaci, intexijci poΠ1 .
Ex quibus inferre licet nullum corpus rarescere pos
se , nisi in molem ad summum fere duplo maiorem , quia inter singula eius puncta unicum indivisibile vacuum esset, quod scilicet unam corporis atomum con tinere valeret; ac prolade si tot ponerentur corporis puncta, quot sunt vacua, Vel si vocabula Tot lupi, usurpari renuas,cum de infinito sermo est si ponerentatur corporis puncta interiectas inanitates replentia, ad summum singulis corpori S rari atomis respondentia; nullatenus video, qui molem triplo Vel quadruplo S maiorem constituere possint At Pyri pulueris granum
Pulveris diri concepto igne rarum aequare molQm a Io oo grano accense les. ν rum
77쪽
hum observi uitrinellius inuod non, aegre concipies animaduertens sufflaere ut hanc molem aequet, ii ii sphaera excrescat, cuius diameter aequalis sit granis 3 o eiusdem puluexi non accensi quam quidem molam si non attingat , certe non procul abest. An tunc inter
duo qu libet pulueris puncta vacuum indivisibile intexijcitur Ne vero ex infiniti proprietatibus effugium quaera &argumenti vim verborum lusibus eludere ζςnte , si quasi gratis assumpserim vacua corporis punctis respo-
dentia, Cum utraque infinita ponantur, omniSautem
Ratio, seu ut vulgi vocabulo utamur Proportio ab in finitis exulet, id quod Lipse tanquam certit imi statuo si ab Euclidis definitione non sit recedendum si infinita ob id ipsim , quia infinita sunt, ComparenturA
Non hic vacuorum multitudinem cum atomoru mul Pr cit
titudine confero, quatenus multitudines sunt, sed qua ctenus extensiones quaedam lex illa duplici atomorum , multitudine infinita coalescunt eatenu autem Comparari posse certum est, finit genim extensiones fierent, si vacua illa in unum coalescerent vacuum , quod con gruo Corpore repleretur de corporis rari infinitae ato
tutes, singulas corporis rari atomo semel roproducae, easque in vacuis spatiolis constituat;utique atomus una vacuum non quantum inter duaScorporis partes relictum liminabit;omnes igitur atomi omnia vacua sin gulis partibus adhaerentia profligabunt. At corporis inanitatibus repletis non maior aut minor fit tota illa mole , quam cum vacua spatiola corporis partibus intermiscebantur cum igitur corξOris puncta semel re- producta, de sibi addita molem iaciant tantum duplo
78쪽
maiorem, neque vacua punctorum re productori loco relicta maiorem duplo molem efficient. Id quod in sum esse sensus docet Hine illud quoque consequitur , quod nullum compus ab alio raritate Vinceretur neutrius enim particulae possent amplius distrahi,quam si omnes inuicem infinitis vacuis non quantis disterminarentur alioquin inter extrema corporis raricum interijciatur pars qua'
ta eiusdem corporis, huius puncta infinitis vacuis quantis seiungerentur. inter ea collocari possent infinita corpora quanta, quae sine infinitam extensionem confarent meque enim illa minora, minora in infinitum adstruere potes, qui diuisionis terminum ato mos statuis Atquomodo infinita esset extensio, quae terminis extremis comprehenderetur Si itaque duci Corpora , quorum moles ante raritatem aequalis erat, rarescant .pariter rarescent , quamuis alterum exiguo, alterum vehementi calore sollicitetur inter utrius u scilicet punctia vacuum non qualitum ponitur. Qui
autem facile Concedat omnia corpora rara aequali rar1tate praedita
Sed missam facientes hanc singularem sententiam, nihil allato argumento reliquis obtinebimus, qui va-
corpus in infinitas atomos secant Hi namque Conceia' o dente rarefactione continuum corpus dissolui in suas finitas atomos vel in minima physica, raritatemqu maiorem, non ulteriori partium solution sed vacui augmento, explicantes, non ficile filsitatis conuinci poterunt. Neque enim quoties corporis alicuius superia scies maiorem ostentat molem, toties totu illud cor pus rare fit; sed aliqua interiorum partium rarescens
79쪽
alias extima non rarescentes potest propellere, adeo que illuus continuitas selu , harum vero seruari Hinc fit continuo partium nexu, quem videmus adhuc post rarefactionem perseuerare , non statim sententiam hac rarefacti corporis solutionem admittentem iugulari. sic aliquando calore multo manus intumescit, non tamen tota rarestit sed interiores partes humidae, ac subtiles raritatem assumentes cutem distendunt, altiusque as urgere cogunt, quamuis ipsa diceretur ii sua densitate permanere.
Vnde obiter patet eos a recto sanioris Philosophiae lis
calle deuios errare , qui quam gelu adstrictam raram his, esse volunt , non vero, ut communis hominum ext 'et I ' Opinio, densam: hi siquidem non satis animaduerterunt aquam cogi stigore, aliquos vero spiritus in caconclaisbs propter anciperistas 1m incalesten res arciae
res, ac proinde aquam ita propellere , ut extima super ficies augeatur , diminuto tamen spatio ab ipsa aqua densa occupato, licet ex aqua huiusmodi spiritibus raris composita moles maior euadat. Illud itaque mihi vim facit non levem, ne minora qhaec vacua corporis quanti capacia admittam corpori Vacuamnis
so vacua natura recipere deberct, Vc Cragia in Coi
poribus singulis imprudenter reciperet, cum ea ad ra ritatem adducere reiecto vacuo satis commode posseti Quid enim cubiculam saltem unum plane vacuunia natura non facit aliqua demum utilitas excogitari facile posset, quae vacuum huiusmodi consequeretur. At, inquis, tam insigni vacuo enormiter deretur uniueris corporeae molis concinnitas, quae minoribus vacuis incolumis integra perseuerat Magna quipp*
80쪽
concinnitas Melegantia est maximam elementaris fautem regionis partem articulatim concisa esse, eiusque particulas disterminari. cum enim nullum sere corpus inueniri possit vel summe rarum, vel summe densum aut saltem maxima corporum pars densari ac rarefieri possit, illis omnibus intermista sunt vacua particulas seiungentia. Sed qui uniuersi cocinnitas stabsistere potest, si eius partes fuerint inconcinnae memo nisaut
vidit ex inconcinnis membris corpus num legans Coalescere . A qua autem, auc quodlibet aliud Corpus rarum quam obtinet elegantiam in tot partes inuicem
vacuo interuallo dissitas distractum Quod si corporusingulorum elegantiam natura negligit quis curabit Verum si rem placeat arientius perpendere, quae de mum est Ratio cubiculi unius vacuib ad uniuersiam, ac vacuorum , ad pulueris pyri rarescentis granum an
non ampliora sunt vacua , quam spatia a pulueris rare- fici is particulis occupata Summa igitur inconcinnitas est, quam natura tantopere detestetur, vacuam esse tantulam uniuersi particulam,unum scilicet cubiculii;
s artes disterminenturi, sed cui inanitates ipso corporeonge maiores, ut de pyrio puluere accenso constat, in termisceantur cum itaque plura corpora suopte in
genio rara sint, nihil vero quod a natura exeat petat esse inconcinnum nulla corpora naturalite rara exitagunt suas partes vacuis disterminari, a quibus reciperent inconcinnitatem . Alia igitur ration rara sunt, quam Vacuorum intermistione. Nec plane inepta est in rem praesentem comparatio
rasae tardit rex aequallum motuu velocitate, ac tarditate de1umpta:
Va Uzaedo motum siquidem grauium naturaliter celeriore fieri;