장음표시 사용
71쪽
uentibus non sit naturalis corruptio ex propria inclinatione eorum sed neganda est pars posterior; quod non si naturalis . tanquam coniequens naturam. Et cum dicitur, non posse esse naturale, quod repugnat naturali ine linationi rei, distin eis dum eli ; naturale ex inclinatione esse non posse, bene tamen ut consequens eandem ineli nationem naturalem;&ria te habet corruptio ad easdem res naturales, quarum inclinatio licet sit ad esse, non quodcumque,sed debile, ac sua recitota desectibile per dissolutionem unionis formq cum materia, a qua dependet: quare sicut naturalis est inclinatio ad eiusmodi est septa naturale est eidem esse, quod pollit deficere, & ex consequenti corruptio tendens ad non esse naturalis dieetur , ii non ex inclinatione eiusdem rei, saltem ut consequens naturam eius defectibilem ex propria conditione. Tertium vero quod asserit eadem sententia, & argumentum,quo illud probat, conceduntur a no stra.
si corruptio rerum naturalium sit per se
intenta a natural ipRima opinio asserit eo truptionem non esse per se inten- et
tam it natura, sed omnimo A per accidens, & praeter eius intentionem sequi Ita videtur loqui D. Th. 3. contra Gentes cap r. p. q. i'. art.' &q. v. art. et quibus locis malum a serie uon per se in thodi, sed per accid cris sequi in operationibus,& cum corruptio sit malum naturae, videtur sentire, quibd non sit per se intenta ab eadem natura, quia nemo intendi et proprium malum. Ita etiam loquuntur Henricus in Sumna aart i. Caietan . in eisdem locis primae partis, &Capreolus in dist q. r. art. 3.&dist 3 . l. 1. art. t. Et probatur ratione; ptimo, quia natura per se intendit esse rerum natu tali uiri, tauquam naturale bonum . sed corruptio tendit ad non esse ea-iu mergo non potest per se eadere sub intentione naturae. secundo, quia natura non est aliud, qua naturales eause a quibus producsit ut estectus . sed nulla ea a naturalis intellit per te corruptiones ergo non est intenta per se a natura . Probatur minor quia caulae naturalesci uniuersales, quam parriculares solum intendunt per se educere formam de potenti ma eriae,unire eam materiae,& producere compos tu ex unione resultans: expulsio veth formae prae existentis per aetrilenali vitur,quia accidit esse in materia, & esse contrari, forar u
72쪽
si Lib. I. Te generatione ct corrupi.
Duro ducend q, quae non minus introduceretur,& generaret mcompositum, si non adellet in materia alia forma: ergo a uulata caula naturali per se intenta est corruptio. 8 Hanc lententiam sequuntur Contin b. t. lib. de sene. c. .q. I 6.art. .&cam explicant hac distinctione. Duobus modis contiugit aliquid intendi per se, primo, ita ut non ord metur
ad aliud, sed in eo listat intentio; & ita intenditur ab infirmo
sanitasseeundo, intenditur per se, ita ut sit obiectum inten tionis, siue ordinet ut ad aliud, siue noni quo pacho intenditur per te deambulatio , quia per se est obiectu electionis infirmi, quamuis ab eo ordinetur in latina telii Hoc supposito dicunt primo, corruptiovem non intendi per se primo modo: in quo
conuemunt omnes, quia quod per te ita Intenditur, finis tantum eia, linis vero debet cile bonum,& taleo emitas aliqua positiva, qualem non elle corruptionem euidense si, cum sic negatio quaedam, de ad non elle rei ordinetur. becundo alter ut,
neqge elle per se intentam secundo modo, quia malum non potest et se obieeium terminans intentionem , cum nemo intendens ad malum operetur,ut testatur D. Dionysius in lib. de disinis nominibus cap. & Aristo t. i. Et hic. cap. I. led habens pro obiecto aliquod elle, vel honuin: corruptio autem est malum naturae . cum ordinetur ad non esse rei naturalis: ergo non potest ei Ie in se obiectum intentionis, quod in moralibus videtur magis manifestum: in quibus certum videtur peccatum non intendi per se a peccante, sed bonuin aliquod, utile, vel delectabile , malitiam vero per accidens sequi, propterra quod peccatum priuatio quaedam et , ut destructio rei, & itale habet in naturalibus corruptior quare non potest per se intendi a natura .
' Ut aut e nostram sententiam explicemus, duplex intentionaturae distinguenda est prima ita & secundaria. Primaria intentio naturae illa dicitur, quam primo habet in suis omnibus. DPerationibus, nempe producere perfectissim ii, quod potest.
Secundaria vero versatur circa ea, quae nec est alio coniuncta
sunt effectui per se primo intento , vel quae euin naturaliter consequutur, ut in generatione perte intendit natura pia maria intentione producere rem naturalem secundum substantiam: secundaria vero producere palliones, vel proprietates ea naturaliter consequentes , vel etiam deseruis naturales eum quibus generatur, quia dum non potest rem producere cum
omni perfectione fibi debita , iuxta primariam intentionem,
intendit eam producere saltem ini perfecta intentione secundat i a. vltumque membrum huius distinctionis habetur apud At isto tes em .
73쪽
Aristotelem , ptimum quidem et liti Physsi texi .i8. his verbis:
Cirmius tune maxime seriandum naturam est .eum maxim. et r-
m . Secundum vero habetur et .lib de generatione animalium cap. 3. Ubi degeneratione animalium loquens ait , naturam
per se primo marem intendere, sed dum no potest id assequi, producere foeminam, quae est quasi laesus mas, & ideo productio maris pertinet ad primariam intentionem naturae, pro duetio eminae ad secundariam. Eandem distinctionem posuit expreste D. Thomas loco statim citando. Qila supposita allerit nostra sententia, corruptionem non
esse per se intentam a natura primaria intentione, bene tameseeudaria Primum tanquam certum recipiunt omnes:& probatur euidenter argumentis primae opinionis. Secudum ver expressum est apud D.Th. in .dist. 36. q. l. art. I. GA. his veris bis r Nihil prohibet esse aliquid eontra naturam, quantum ad primam intentionem it e,quod non VI contra naturam quantum ad secundam eius intentionem, 'ut omnis corruptio, o defectue, o senium est contra naturam: ut dicitur in L. eoeli, di mundi. quia natura intendit esse,stperfectionem. non tamen est contrasemn-dam intentionem nartire,quia ex quo natura non potest conseruare esse in uno, conseruat in altero, quod generatur corruptione araterius : eddi quando natura non potest producere ad maiorem perfectionem intendit ad minorem. Quod etiam tenet Terra. L. hb. con
Et probatur ratione quia dum aliquid per se primo inten.. goditur, nee esse est consequenter intendi illud, quod in eo necessario,vel p er se includitur, aut ne quo esse non potest, vel ex eo necessario sequitur, siue negatio ut,sive priuatio,vel defectus aliquisieonsequentet vero intendi est per siet secudo intendi, vel ieeundaria intentione,sed generatio est per se primo
intenta a natura, quae non potest este naturaliter sine corruptione:ergo intenditur corruptio ex necessario consequenti,
quod est per se seeundo,uel secundatia intentione naturae pec se intendi. Maior probatur,quia ii illud quod per se primo intenditur, non potest sine aliquo alio esse, sequitur nec intendi posse, nisi aliud pet se secundo intendatur. Probatur consequentia,quia sicut tes se habet ad esse , sic se habet ad inten
Protolutione argumentorum alterius sententiae notandu'st, sic se habere pii mariam intentionem , dc iecundariam. vcid quod per seeundaria intenditur respectu eius. quod inten-
'tui primaria intelione, non per se,sed quasi per accidens in-Wnxv reputetur,& et ii quasi per accidens subsequi dicatur. dc D merit
74쪽
sc . Lib. I. De generatione di corrupi.
merito quidem,quia illud solum dicitur per se intentum simpliciter, quod primaria intentione respicitur, v vero secundaria; uasi per se secundum quid. Ex quo intelligitur modus loqueat Aristotelis,divi Thomae, & aliorum antiquoru Philosophorum aliquando asserenta una,desectus naturales, cum quibus res generantur, atque etiam coIruptiones ; imo Ningeneratione vivetium producti ovem firminae quasi occasio nata et se,& per accidens sequi, vel non esse per se in teta a na- eura loquuntur enim de primaria eius in ictione, respecta cuius verum est; sed aliis locis etiam asserunt per se intendi cum etddito quid c,hoc est non primaria, sed secundaria in tetione. Ad primum argumentum distingpeda est minor, nam cor inruptio unius rei,vel formae dupliciter considerari potest, nepe
secundum se, vel ut necessario coniunct3 cum generatione alterius, quia naturaliter non potest introduci una forma sine expulsione alterius, & consequenter nec unum generari sine alterius coIruptione.Et primo modo considerata non potest per se intendi a natura, ut probat argumentum;sed nec secu-do modo potest intendi primaria intentione naturae sed bene fecundam tanquam necessario coniuncta cum generatione
per se primo intenta. Ad secundum eodem modo distingvcnda est minor, na deprimari aintentione verum est, nil aliud per se intendere causas naturales , praeter introducta onem formae, Se productionem compositi, falsum tamen de secundaIia, quia cum non possint illa consequi,nisi expuIsa forma praecedenti;ex consequenti,& per se secundo intendunt expulsionem eius. Quod vero ad Minop et aecidens esse ad introductionem unius tot-mae, quod alia sit in materia,& ab ea sit expcllenda: hoc modo distinguet um est , nempe ad introductionem formae secundum essentia in sumptam per accidens esse, ad eandem v ro , ut modo naturali, hoc est secundum ordinem in natura
constitutum, faciendam non este per ascidens, sed per se secundo; quia formae substantiales introducetulae in m teria,
modo saltem virtuali sunt contrariae,contraria vero per se Iespiciunti idem subiectum, aiquo nata sunt se expellere, quare intriaim in inius nec eslatio comunista est cum expulsione alterius . de propterea non potest intendi per se primo, vel prima aurentione natura, quia rapvisio ex consequenti, ac per
Ad aliud denique, quod obiicit prima sententia: videlices
malum non pollet esse obicistum perse intentionis, distingue, dum est ratio ut sui, vel ratione boni, cui necessario coniun chum
75쪽
iunctum est ; N primo modo non potest malum termin raper se intentionem : secundo vero modo non solum malum naturae, quod est corruptio, aut priuatio, seu negatio potest: esse obiectum, vel terminus in tetionis,sed etiam malum morale ; sed quia non ratione sui id habet,non potest per se pri
mo terminare intentionem , potest tamen per se secundo: quia eo ipso quod per se primo appetitur bonum , cui uece rario coniungitur, ratione talis coniunctionis potest ea terminare quae coniunctio cum sit per se, vel necessaria, per set secundo dicitur terminare,vel secundariam intentionem ; Mita licet corruptio sit malum naturae, potest terminare intentionem, si non ratione sui, bene tamen ratione boni, nempet generationis,cui necessario necessitate naturae coniuncta in In moralibus vero res est clarior,quia volantas peccautis pecli primo appetit bonum delectabile , vel utile, ut in peccato sornicationis,aut furti notum est,sed quia tale bonum apparens tantum est, vete tamen contrarium rationi,&Ideo vel malum, necessario appesit malum, non quidem ratione malitiae,sed bonitatis apparentis, cui coniuncta est;& ideo no pecper se primo, vel primaria intentione, sed per se secundo. vel
Ex quibus intelligitur alia distinctio, qua alio modo solui- veur Idem argumentum, & veritas nostrae sententiae notissima
sit, nam ut aliquid sit obiectum intentionis necesse est, sit pec se bonum, Sc appetibile ratione sui, sed ut sit obiectum pex ici electionis. no est necessarium,quod sit in se,vel per se bonum, sed satis est, quod habeat aliquam bonitatem participatam a fine quomodociique eam participet. Quo supposito dici potest corruptionem a fiumi a natura, quasi pro medio respecta
generationis, quia non potest unam formam introducere ita materiam , nisi media expulsione alterius et corruptio ergo liacet secundum se sit malum naturae, sed in quantum medium quodammodo ad generationem laquam ad finem ordinatu, participat bonitatem ab eadem generatione, ratione cuiua potest esse per se intenta a natura; haec autem participatio bonitatis a generatione . nihil reale intrinsecum est in eadem corruptione, sed quasi extrinseca denominatio realis, iussi- ci qua quid ut per se intendatur a natura , non tanqua finistoc ideo nec primaria intentione. sed secundaria tanquam medium Et potest dati exemptu in moralibus, quia voluntas ii potest appetere, immo nec tendere in peccatum sub ratione mali: sed bene potest velle unum peccatum tanquam media litium: quod alterum vult sub catione boni apparentis.
76쪽
s 8 Lib. I. De generatione ct corru t.
quod contingere ait D.Tho. in peccatis ex malitia commissis, in quibus homo videns furtum esse malum eligit illud , ut consequatur adulterium, nec tamen eligit furtum sub alia ratione boni apparentis, nisi qua participar ab adulterio, quod appetit tanquam finem sub ratione delectabilis, quae perextrinsecam denominationem derivatur ad tutium,ut sie possit esse obiectum electionis . ..
An verum sit,ctis quo sensu quodgeneratio
3 TU Iusmodi axioma, Geveratio uniud est eorrnytia alterius, halis Ebet ut apud Aristotelem s. lib. Phycter. 3. & cap. 3. huius libri, tex. t . infod autem in nullo sensu sit uniuersaliter verum, probatur primo,quia non in sensu formali; eum generatio,& corruptio sint mutationes specie disseris, propter dinersos terminos in quos tendunt, nam generatio tendit adesse rei, corruptio ad non esse eiusdem;sed nec verum esse potest in sensu ident leo,vel reali, quia generatio est actio potitiua, corruptio negat tua: positiuum autem, &negatiuum non possimi esse idem realiteri ergo non erit verum In sensu reali, quod generatio unius sit corruptio alterius. Nee tandem se cundum comitantiam, vel consequentiam , ita ut eorrupti unius rei necessario comitetur generatione alterius, vel eam consequatur, nam aliquando contingit corrumpi unam formam,& non genera, aut fieri alteram , ut in nutritione hominis corrumpit ut forma alimenti, & no generatur alia, sed anima rationalis iam existens extenditur ad informandam mathiam eiusdem alimenti ; ex opposito unam formam generati absque cot ruptione alterius, ut in morte eiusdem hominis generatur forma cadaueris, & nulla corrumpitur, cum peXmaneat anima rationalis. Aliquando etiam fit nouum compositum substanti ale sina eorruptione alterius,ut in prima productione corporum patet;"iescunque nutritur
homo ex speciebus sacramentalibus, sub quibus certum est nullam este substantiam, quae corrumpatur, sed dum in eis introductae sunt dispositiones;cum quibus non pollet coleraari forma substantialis panis, desinunt esse , &supponitur lo
co earum noua materia. qua informat de nouo anima ratio
Dalii , dc pessi talem informatione producitur non substantia
77쪽
p. IV. Tras . II Quaest. III. sv
partialis, sine corruptione alterius substantiae. Et tande in accidentibus saepe generatur unu in ab , corruptione alterius, ut pater in productione luminis: saepe ecia corrumpitur unu ni abique alterius generatione,ut costat in impulsu,& sono, qui in aere corrumpuntur, in quo nullu aliud generatur accidens ad corruptione eoru. Exquib. sequitur in nullo sensu uniuersaliter veru esse, quod generatio unius sit corruptio alterius. Secundo probatur quia si tu aliquo sensu veru esset, sequeretur res naturales, nec augeri posse, nec diminui secundu numerum,sed tot esse indiui sua quarumlibet specierum uno tepore,atque alio; quod euidenti experietiae repugnat; sed probatur cosequentia, quia si generatio unius semper habet co- iunctam alterius corruptionem, tot cor tum petitur,quot generantur,& ita idem semper erit numerus indiuiduorum. Circa sensum huius axiomatis no eonveniunt interpretes S Aristotelis,praesertim Nominales, quos citat Tolet. I. lib. de
Cenerat.cap. 3. . 3. eorum tamen opiniones non refero, quia
nullum habent fundamentum in veta Philosophia : sed eis omissis tria dicenda sunt in hac re,in quibus omnes late conueniunt. Primum est non esse verum eiusmodi axioma in sensu formali, vel identico, ita ut generatio unius rei si eiusdem speciei cum corruptione alterius, vel idem realiter,ut probat primum argumentum, sed semper disserunt specie & realiter,no quidem distinctione specifiea,vel reali positiva, sed ne gatiua, quia corruptio non est mutatio postiua, sed negativa, cum procedat ab esse rei ad non esse eiusdem. Inter esse aute,& non esse solum potest esse distinctio realis, & specifica negatiua,ve inter Petrum, & Leonem mortuum, aut quid simile;&ita distinguendae sunt duae istae mutationes quo supposi-ro nec verum esse potest, quod generatio unius formaliter sit
eorruptio alterius, nee etiam realiter.
Secundo dicimus verum esse in sensu eausali . vel naturalis connexionis tui consecutionis,quia esie unius formae in materia est causa formalis expulsionis alterius, & non esse eiu dem,vel in se,vel saltem in materia:& ex eosequenti esse unius compositi necessario inseri non esse alterius. Ita D. Tho.in L.
munis sententia interpretum Aristotes istic intelligenda , vedum dicimus generationem unius esse corruptione alterius. causalis , a pii oti sit sensus et de ex opposito dum dicimus, corruptionem unius esse generatione alterius ab effectit putius,& aposteriori. . A Seu da
78쪽
co Lib. I. De generatione ct corrupi.
s Fundamentum autem huius veritatis duplex est, primum
conseruatio naturalis rerum sublunatium,ex quibus constat
uniuersum hoc, quarum species non possunt conseruari, nisi in indiuiduis Trruptibilibus, ad quorum corruptionem, nisi
noua generentur, consumentur tandem omnia , & peribunt consequeter species: propterea necessatium est, quod ad corruptionem singulorum indiuiduorum generentur alia, ut ita per incessabilem transinutationem indiuiduorum couseruetur uniuersum,& vicissitudine generationum,&corruptionueaedem possint species conservari. Secundum fundamentum sumitur ex natura materiae sublunaris , cui tria haec naturaliter conueniunt, primu , quod semper eadem maneat expulsis
his formis, ae de nouo introduistis aliis: secundum, quod non possit esse sine ulla forma: tertium, quod non possit plures simul habere. Ex quibus euidenter sequitur non polle unum compositum corrumpi, quin generetur aliud; alioquin nulla sorma permanebit in materia, nec possc generari unum, quin aliud cor tum patur. alioqui plures simul habebit formas.sed notandum est, verit esse idem axioma in praedicto sensu explicatum in generationibus, & corruptionibus modo naturali factis I hoc est a causis naturalibus per naturale virtutem operantibus,& secundum ordinem naturalem conititutum inter eas.Vnde si per miraculum aliquid fiat, vel cer thvirtute miraculi prassuppositi, non est necessarium fieri eum corruptione alterius : & ita contingit in nutritione hominis . ex speciebus sacramentalibus,quae non fit modo naturali, sed virtute miraculi praesereo siti, quo quantitas permanet sine subiecto. Sed ad litic modo naturali intellectumaumma alio
mo o verum est degendatione,&corruptione comparatis ad compositum, & ad formam, nam si de corruptione formae loquamur, certum est unam pol se generari sine corruptione alterius, ut in morte hominis forma cadaueris sine corruptione auimae rationalis; & ex opposito potest corrumpi una sine generatione alterius , ut in nutritione eiusdem hominis. unde sequitur in hoc tantum sensu vexum esse s ut generatio unius sormae sit corruptio alterius, vel expulsio eius ab eadem materia et & corruptio unius sit generatio alterius , vel saltem sit vesci substantialis eius cum eadem materia. Sed comparatis generatione,&corruptione ad compositi, sine ulla exceptione verum est uniuersaliter , quod seneratio unius compositi inserat corruptione alterius.In accidentibu tand*m non est uniuersaliter verum, nam in his, quae cotrui
. carentimanifestum est,posip generati unum sine corruptione M alterius,
79쪽
aleellus,ut patet de lumine, atque etiam corrumpi unum sinos alterius seneratione, ut impulsus,& sonus desinunt esse per substtactionem concursus primae causae , sine generatione alterius qualitatis ;quia natura harum qualitatum no petit diuturnam coseruationem, sed admodum breuem; & ideo prima
causa accommodans suum concursum naturae earum, eu sub
Mahit,&per solam hane substractione desinunt esse sine noua alterius rei generetione,ut 8.lib. Phys agentes de impulsu ostendimus.Nec etiam in his accidentibus, quae habent contrarium verum semper est,qubd generatio unius sit eorruptio
alterius nam dum mixtum generatur ex multis elementis sese corrumpentibus,conseque ter producuntur in eo primae qualitates in eo temperamento,quod postulat natura eius, atquq etiam secundae, ut odores, sapores, albedo, aut nigredo uue corruptione aliarum. Ex nis puer solutio argumentorum; na ad primum concedimus non esse verum quod generatio unius sit corruptio alterius in sensu formali, vel idetico,sed latum in sensu causalix diuerso tamen modo in formis, atque in compositi sinam id sormis solum est verum, 'ubd generatio unius sermae inferat corruptionem alterius,vel saltem expulsionem ab eadem materia:& ex opposito qubd corruptio,vel expulsio unius formoe inferat generationem alterius. Sed in compositis semper est utrumque veru naturali modo loquendo. Argumentu vero de speciebus sacramentalibus praesupponit miraculum,& ideo itaeo casu fit generatio substatialis sine corruptione substatiali. In accidentibus vero concedimus non semper, aut necessari verum esse, nec ab Aristotele fuisse de eis prolatum,aut intellectum,sed solum de generatione,& corruptione substantiali. Ad secundum neganda est consequentia,quod numerus inis radiuiduorum non augeatur , vel diminuatur, quia saepe accidit
ex uno generari multa. ut ex uno grano tritici, vcl hordeir de aliquando ex multis unum, ut ex multis elementis unum, atque idem mixtum.
An in corruptione substantiali sat resolutio tisiue
ad materiam primam ERE solutio Physico modo aecepta, ut accipis ur in titulo
80쪽
s1 Lib. I. De generatione es corrupi. unde sensus quaestionis eli, an in corruptione substantiali fiat
resolutio usque ad materiam primam id est, an dum corrum pitur compositum substantiale, praeter materiam permanente caetera omnia desinant esse simpliciter,uel desinant esse in materia, ita ut sola.& nuda materia permaneat, in qua noua sorma recipiatur,vel aliqua forma substantialis,aut accidentalis perseueret in eadem materia, & maneat etiam in nouo composito Et desormis substantialibus no disputamus modo, an praeter propriam, quam habet compositum,& a qua costituitur in specie atoma, detur aliae comunes genito, & corrupto:vt forma corporeitatis quam posuit Scotus 'et ter animam in quolibet viventi quae corrupto coposito perseuerat in materia, ut corrupto homine in cadauere: sed supponimus nulla talem dari formam, sed quodlibet compositum habere unam tantum,quae corrumpitur in eius corruptione,vel salte desinit insor mare materia,ut anima rationalis:& ideo in corruptione
fieti resolutionem omnium substantialium sormarum , ita ut nulla perseueret in materia. Q gaestio igitur solum procedit de
sotinis accide talibus, an aliquod accidens idem numero permaneat, dum corrumpitur homo, aut res alia substantialis: vel corrumpantur omnia,& ita materia sola, & nuda permaneat omni forma substantiali,& accidentali: unde eadem est quaestio, an in corruptione fiat resolutio usque ad materiam primam,& an eadem numero accideutia, quae erat in corrupto, permaneant in genito, vel alia diuersa numero fiant. Non est tam Eeadem quaestio cum alia de subuecto inliaeson saccideatium,an sit materia prima, vel compositum, quamuis aliquomodo ab ea dependeat. s Ptima opinio asserit, in corruptione non fieri resolutionem usque ad materia primam,sed quaedam permanere in ea accidentia , ita ut eadem numero communia si iri genito , & corrupto.Ita Avicena t. sufficientiae e. V. Averro es in lib. de substantia orbis cap. r. Albertus Saxonae l. lib. de generatione quaest .Henricus quod lib. I s. q. . Gregorius in i . dist. 11. q. i. art. I. Gabriel dist. Ig. quaest.vnica. Oham quodlib 1. quaest. U.Paulus Venetus in Sum m. cap. i Pererius ib. s. sui operis c. ig.&ex modernis multi, qui distinguunt duplicia fice ide-tia, nam quaedam sunt propria huius, vel i litus compositi, quq procedunt a propria forma substantiali eius, qualia sunt propriae passiones,ut in i omine risibilitas: & haec accidentia semper corrumpuntur ad corruptione compositi: no ex eo, quod fuit in eo tanquam in proprio subiee o inhaesionis, s ed quia sunt in metretia tanquam in proprio subiecto, non tamen nu- daa